REŞÎD DOSTO
Sala 1994’an li Çiyareşkê şerekî pir giran çêbû, rojekê beriya şer heval li Qernêseyê bûn, li Qernêseyê ber bi seharê re, ji milê Colemêrgê ve, hem ji milê Kutranisê ve, bi sê çar aliyan ve hatin ser hevalan, seharê heyanî êvarî pevçûn dewam kir, di vî şerî de gelek leşker hatin kuştin û dijmin derbeyên pir giran xwarin, li vê yekê dijmin heyanî astekê gavê xwe bi şûnde avêtin. Ber bi êvarî ve hevalan xwest ji Qernêseyê xwe bigihînin Çiyareşkê, şev bû û hêza hevalan pir giran bû, ji ber ku hejmara hevalan du yekîne bûn ango tabûrek bû. Heval di wê navberê de dema ji Qernêseyê têne Nebirnavê û piştre ber bi Tûzekê re xwestin xwe bigihînin Çiyareşkê.
Seharê dema ku dinya zelal bû û rojê avêtibû hîn heval negihîştibûn Çiyareşkê.
Dijmin jî di wê navberê re ferq kiribû, ji ber wê yekê hem çiyayê Leyzok û hem Çiyareşkê milekî wî dijmin bi şev hatibû û girtibû. Heval dema gihîştin binya Çiyareşkê dinya bû roj, cihê ku heval gihîştinê zozan bû lê dijmin di nava kurs û tehtên asê de veşartî bûn, seharê dema heval gihîştin bineya gir, pevçûnê dest pê kir, di wê navberê de hinek hevalan xwestin milekî Çiyareşkê bigrin, lê dijmin bihêza xwe navbera tabûrê û yekîneya ku lûtkegirtî de qutkirin.
Erdnîgariya hakimî ser qadê hemû dijmin girtibû û peyre derdora hevalan kirin çember.
Bi şefeqê re pevçûnê dest pê kir û heyanî êvarî dewam kir.
Di vê pevçûnê de gelek leşkerên dijmin hatin kuştin, lê gelek heval jî şehîd ketin, bi taybetî hevalê Serdar fermandarê yekîneyekê bû, cardin hevalê Cîhad ê nîtê li ser taximê bû û hevalê Îsmaîl Dêrik li ser taximê bû û hevalê çekdar garisî cardin li ser taximê bû û gelek hevalên din jî fermandar hebûn.
Hevalê Sefqan, hevalê Mezlûm, hevalê Akif û hevalê Ferzende hebûn. Di nava hevalên şehîdketî de gelek hevalê ciwan jî hebûn, hevalê Sebrî, hevalê Kemal û hevalê Egîd. Bîrlika hevalan yekîneekî tim dinava hereketê debû û demekî dirêj li qadên botanê gelek çalakî kiribûn û çalakiyê ku ketinê çalakiyên gelek serkeftîbûn, dijmijî evyek ferqkiribû û ji bo ku vê yekîneê ji holê rakê gelek hewildan û gelek rîsk dane ber çavan û ji bo vê ermencê xwe pêk bîne gelek leşker anîne cihê pevçûnê û cidayî wê gelek teknîk jî bikaranî. Dema pevçûnê ji seharî heyanî êvarî gelek heval şehîd ketin, lê sedemê şehadeta van hevalan ew bû ku hevalan nexwestin ku hevalê şehîd ketin û hevalê birîndarbûyî di nava destê leşkeran de bimînin. Di şûna ku henek heval ji nava pevçûnê derkevin û yê dijî di nava pevçûnê de bihêlin, hevalan bi giştî pevçûn dan ber çavê xwe, heyanî êvarî pevçûn sing bi sing pevçûnê dewamkir, di dûrbûna narincokan de pevçûnekî pir giran dest pê kir. Ber bi êvarî ve hevalê serdar û neh heval dimînin.
Hevalê serdar û hevalên din dikarîbûn xwe xilas bikin, lê ji ber ku hinek hevalên birîndar hebûn û ji bo ku heyfa hevalên şehîdketî rakin, ber bi êvarî ve hevalê serdar û hevalê din carekî din dikevin êrîşê û divê êrîşê de hevalê serdar û neh hevalên pê re şehîd dikevin, bi giştî 49’heval di v îşerî de şehîd dikevin. Di serî de hevalê serdar û hevalên din ji şervan û fermandaran.
TAYBETIYÊN HEVAL SERDAR
Lê dema ku mirov behsa hevalê Serdar dike, yan mirov wî bi bîr tîne, hevalekî di nava şer de pijiyayî û xwedî tecrûbeyên şer û êrîşê bû û di her çalakiyê de herî cihê zehmet û cihê ku qedera çalakiyê belî dikir hevalê Serdar cihê xwe li wê derê digirt û di her çalakiyê de tim biserkeftî bû, ji ber vê yekê baweriya hevalan gelek bi hevalê serdar dihat û her hevalekî dixwest tim bi hevalê Serdar re bikeve giropa êrîşê.
Hevalê serdar hevalekî bi cesaretbû û xwedî tecribeyên êrîşê û hotsa bû dizanîbû bi çi awayî dijminê xwe têxe xefkê û derbê lê bidê û çawa biçê ser çeperê dijmin, ji ber vê yekê hemû hevalan tim dixwestin bi hevalê serdar re biçin êrîşê. Cudayî wê hevalê serdar ticaran hevalê xwe yê şehîd û birîndar ticaran nedihişt di nava destê dijmin de, çi bibûya tucaran dev ji hevalê xwe bernedida, cardin hevalê serdar li ser çeka xwe pir hakim bû, ji ber ku gelek perwerdeya leşkerî dîtibû û hakimiyeta wî li ser teknîkê hebû. Angu hevalê serdar fermandarekî gelek milê xwe temambû û dijiyanê de hevalekî pir dilnizim bû û hevalê ku hevalê serdar nasnedikir dema ku dihate yekîneya wî ne dizanî ku hevalê Serdar fermandarê yekînê ye. Hevalê Serdar hevalekî dijiyana xwe de dilnizim dikarîbû têkeve dilê her hevalekî û di şerê xwe de jî pir keskîn û li ser dijminê xwe de weke şûr lêdixist û radikir. Ji ber vê yekê dema ku hevalan pevçûna Çiyareşkê bihîstin kîn û nifreta wan sê qat li hemberî dijmin zêdebû.
LI ÇIYAREŞKÊ ŞER GIRAN BÛ
Çiqa ku pevçûna Çiyareşkê şerekî giranbû û dijmin bi hêza xwe û teknîka xwe hate ser hevalan ji ber wê winahiyên hevalan zêdebû lê ji milekî din ve kêmasiyên hevalan jî di vir de hebû. Kêmasî neyê wê yekîneyê bû, xeteyên hinek yekîneên dinbû, ji ber ku xeberdabûn hevalan ku Çiyareşkê destê me de ye û saxleme, lê peyre ji ber xemsariya hevalan û negirtina wan ji cihê xwe, dijmin di şûna wan de cihê xwe digre û hevalê ku ber bi Çiyareşkê ve dihatin baweriya xwe bi hevalan anîbûn û bi rehetî bê ku hesabê dijmin bikin ber bi Çiyareşkê ve ketibûn rê û bê ku ewlekariya xwe bigrin ketin Çiyareşkê, dijmin jî ji vê yekê sûd wergirt.
Lê bi rastî berxwedana Çiyareşkê pir cihê xwe yê taybet hebû û dengekî pir xurt veda, windabûnê me yê Çiyareşkê pir giranbûn. Di hemû êrîşên ku 1994’an çêbûyî pir biserkeftîbûn.
HEVALÊN BI BIRYAR
Hevalê cîhê din jî wisa bû, hevalekî hevalan bi fermana leşkerî tevlî nava bizavê kiribûn, lê piştî ku rastiya rêxistinê fêrbû biryara xwe ji nû ve da û tevlî nava refê bizavê bû û herdem hevalê Cîhad biryarekî pir xurt nîşandida, di sala 1989’an tevlî hereketê bû demekî dirêj li qadên Çiravê û Gabarê ma. Cardin hevalê mezlûm batuwî hebû, hevalekî ew jî bi fermana leşkerî tevlî bizavê bibû sala 1989’an fermandarê yekîneyê bû, ewjî demekî dirêj li qadên Gabar, Çiravê ma bû, lê piştî naskirina PKK’ê wî jî biryara xwe nûkir û tevlî refên hereketê bû û tevlîbûnê xwe ji dil û can çêkir. Cardin hevalê çekdar hebû Çekdarê Kevzinî, buhara 1994’an ji qada rêberiyê hatibû, hevalekî fermandarê taximê bû, hem erkê xwe yê fermandariyê pêktanî û hem tişta ku ji rêberiyê girtî dixwest bide hemû hevalan û bi wan re alîkarbê, bi taybetî di milê rêxistin û bîrdozî de, cardin ji bo pêşxistina tektîkên şer desteka wî ji bo hevalan çêbû. Cardin hevalê Îsmaîl Dêrik hebû, hevalekî kevin bû, ji Dêrika Hemko bû. Hevalê Îsmaîl jî demek dirêj li Gabar, besta û garisa mabû, hevalê Îsmaîl di wî şerî de gelek erkê xwe bicih anî, heyanî guleyên wî diqedin şer dikê û ji bo ku nekevê destê dijmin de naricoka xwe bi xwe ve diteqînê.
Cardin hevalê Sefqan hebû, hevalekî ji Efrînêbû, di salên 1990’ê tevlî nava refê hereketê bû, wî jî perwerdeya xwe li ba rêberiyê dîtibû, ji wê yekê hem hêza ji rêberiyê girtî û hem tecrûbeyên xwe yê leşkerî dida hevalan û di jiyanê de bi hevalan re par vedikir û bi rastî jî bibê hevalekî Serokatiyê, ji wê yekê hevalekî hem dilnizim û hem ji bo ku bi hevalan re alîkarbe pir hewildan nîşan dida. Ji ber ku gelek hevalên me ciwanbûn û hîn rastiya hereketê û şer nasnedikirin. Cardin hevalên ciwan hebûn, hevalê Egîd hebû, hevalekî ji qurtelanê bû, di sala1993’ê tevlî hereketêbibû, temenê xwe 17’de salî bû, ji ber temenê wî yê ciwan me nedixwest ku em di çalakiyan de em wî pêxin pêş, lê hevalê Egîd di şerê Çarçêlande berxwedanekî pir cidî kir. Cardin hevalê Sabir hebû hevalekî ji erohê bû, ji gundê Êrsê bû hevalekî temenê xwe 16’de salîbû, di sala 1993’ê hevalan bi fermana leşkerî tevlîkiribû, ew heval jî demekî şûnde biryara xwe da û tavlî refê hereketê bû hem di şer de û hem di jiyanê de herdem ji hevalan re mînak bû. Cardin hevalê Kemal hebû temenê xwe 15’dehsalîbû ji gundê şikeftiya girêdayî Sêrtê bû, çiqas ku hevalekî temenê xwe biçûkbû jî lê herdem cihê xwe di nava çalakiyan de digirt û hevalekî pir fedakar bû, di şertên herî zor û zehmet de hevalê Kemal cihê mural, coş û hêviyê ji bo hevalan bû, ango cihê ku hevalê kemal lê ewder tim cihê mural û kêfê bû. Weke hevalê Kemal gelek hevalê din jî hebûn hevalê Avreş hebû, hevalekî ji Başurê Rojavabû di nava xebatê gel de cihê xwe digirt, bandorekî pir mezin li ser gel çêkiribû.
AX BI XWÎNÊ HAT AVDAN
Bê guman van hemû hevalan di hundirê şerê Çiyareşkê de xwestin bibin bersiv, ji ber vê yekê hemû heval yek bi yek şehîd ketin û çiqasî ku dijmin bi hemû hêza xwe ya leşkerî û bi teknîka xwe bi ser hevalan de hatin lê tu ji hevalan ne xwe radestî dijmin kir û ne bi saxî ketin destê dijmin de. Heyanî guleya xwe ya dawiyê şer kirin û narincoka xwe bi xwe de teqandin û xwe radestî dijmin nekirin, ji ber ku hemû hevalê Çiyareşkê girêdanekî wan yê pir xurt bi hev re hebû û tucaran serî li beramberî dijmin neditewandin û heyanî dawiyê girêdayî giyan, rih û felsefeya PKK’ê bûn. Ji ber vê yekê mirov dikare bibêje şerê Çiyareşkê ji bo me wendayîkî pir giran bû, şehadetên pir giran çêbûn, lê şehadeta van hevalan dihundirê me de hîn rihê heyfhilandinê û intîqamê bilind û xurt kir. Jixwe piştî şerê Çiyareşkê hevalê tabûra hevalê Adil yê ku navê xwe kirin tabûra tolhildanê û ji bo bîranîna hemû şehîdên Çiyareşkê, ji nû ve hemla 1994’an ya payîzê destpêkir yek ji wan jî çalakiya Serxetê bû û hemû çalakiyên hatin kirin ji bo bîranîna şehîdên Çiyareşkê bû.