Rastiya çalakiya hevala Zîlan, giyan û hebûna jina Kurd a azad û canfida dide belîkirin, ew jina ku bi bîrdozî û felsefeya Rêber APO xwe bi çek kirî ye û li her qadê bûye deng û rengê jiyana azad a ku xwe gihandiye asteke ku bikaribe pêşengtiya jina Kurd û jina cîhanê bi tevahî bike. Ew hişmendiya bi 5000 hezar sal li ser mejî û vîna civakê bi rêve dimeşe û bi taybet jî li ser jinê bi hemû şidet û dijwariya xwe tê meşandin, hevala Zîlan bi yek dengî û bi yek pêngavekî ew hilweşand û mîna xwedavenda rêya azadiyê bi xwîna xwe jiyaneke nûdemî xêzkir û ji bona hemû jinên Kurd û cîhanê mîna manîfistoya azadiyê bi ronahiya hizir û remanê xwe li ser rûpelên wijdanê mirovahiyê dîrokeke bi vîn û hebûneke azad hûnand. Ji ber vê yekê em dikarin bibêjin ku çalakiya hevala Zîlan, Birîtan û bi sedên jinên Kurd yên canfida em gihiştin van rojan û dema em dibînin ku di roja me ya îro de bi sedê jinên Kurd navê xwe kirine Zîlan, Birîtan, Bêrîva û Şîlan û berê xwe dana serê çiyayên Kurdistanê ji bona gihiştina jiyaneke azad û bi romet ev yek jî di serî de girêdayî çalakî û kesayetên mîna hevala Zîlan û bi sedê hevalên mîna wê ne. Ango mirov dikare bibêje ku Zîlan, Birîtan û Viyan bûne bi hezaran û hemû ketine ser rêya çiya û li azadiya xwe digerin, ji ber vê yekê em Zîlan ne mîna kesayetekî digrine dest, lê belê em mîna civakekî û manîfistoya azadiyê digrine dest û em her tim bi vî rengî dinirxînin.
Ji ber vê yekê her mirovekî azadîxwaze pêwîst e ku rastiya kesayet û çalakiya hevala Zîlan bi dil û remanê xwe hîsbike û lêgerîna wê ya rastiyê û azadiyê baş bibîne û pêwîst e ku her mirovekî azadîxwaz çalakiya hevala Zîlan ji bona xwe mîna rêbazekî sereke yê jiyana azad bibîne û her tim wê di nava jiyana xwe de zindî bihêle. Ji ber ku hevala ZÎlan mîna volqanekî bi ser dijmin de çû û li beramberî hemû êrîşên dijmin yên hovane bi dil û mejiyekî mezin û bi giyanekî cangorî xwe ji bona gelê xwe fedakir. Li gorî vê yekê rêbazê çalakiya hevala Zîlan cewherê şerê şoreşgerî yê gel dide xuyakirin û bersiva ku hevala Zîlan dayî dijmin, pêwîst e ku em ji bona xwe bêxên bingehê şerê şoreşgerî yê gel. Çalakiyên mîna hevala Zîlan û Birîtan mirov nikare wan bi gotin û nivîsan bîne ser ziman û mafê wan bi cî bîne. Ji ber ku ew çalakî cihekî xwe yê cuda di dîroka şerê gerîla û tekoşîna rizgariya netewa gelê Kurd de digre.
Di demeke ku têde dihate gotin, di hindirê şerê gerîla de xwe dubarekirin û tengasî di warê tektîkên şer de tê jiyankirin, çalakiya hevala Zîlan da xuyakirin ku gerîla di her şert û mercan de dikare şer pêşbêxe û gelek tektîk hene ku gerîla dikare bi rêya wan şer bide meşandin û hîn di asteke jor de gohertineke bingehîn di warê tektîkî, rê û rêbazê şer de bide meşandin. Hevala Zîlan di kesayeta xwe de da belîkirin ku dema mirov bi armenca xwe ve girêdayî be û hizrandina wê/wî li ser kar, xebat û şer hebe dikare her tektîkên şer pêşbêxe. Çalakiya hevala Zîlan jî mirov nikare mîna çalakiyeke leşkerî bigre dest. Ji ber vê yekê pêwîst e ku mirov hevala Zîlan mîna sekna azadiyê, tevlîbûna jiyana azadiyê û lêgerîna heqîqetê bigre dest. Hevala Zîlan bi çalakiya xwe berxwedana jina Kurd careke din zindî girt û rastiya wê di kesayeta xwe de da belîkirin û li beramberî zihniyeta serdest û dijminê hov yê ku ji derveyî zimanê şer û agir tiştekî nizane bersiveke dîrokî bû. Ji bona ku mirov Zîlan nasbike pêwîst e ku mirov rastiya jinê ji dîrokê ve bigre dest û ji her milî ve nirxandina wê bike. Ji ber ku Zîlan di serî de rastiya xwe û rastiya dîroka xwe naskir, rastiya jinê û civakê naskir û li gorî vê lêgerîna wê ji bona heqîqetê pêşket û hîn bêtir rastiya Serokatiyê naskir. Ji ber vê yekê herçiqasî ku mirov pênaseya vê yekê bike hîn kêm dimîne, li gorî vê yekê berxwedana ku di hindirê gel û gerîla de pêşketî bandora çavkaniya xwe ji çalakiya hevala Zîlan digre. Li gorî vê yekê û tişta ku mirov dikare ji çalakiya hevala Zîlan derxîne holê ew e ku kesayetek dema ku bi xwe bawer be û xwe bi hêz û bawerî bike wê demê dikare her tiştî bi ser bêxîne. Ji ber vê yekê çawe ku çalakiya hevala Zîlan li darxistî li beramberî bêbextî û reşkujiya ku li hemberî Rêber APO hatî meşandin bû. Lê di dema me ya îro de jî hîn ev bêbextî û bi rengekî berfirehtir û bi hemû leza xwe tê meşandin. Li beramberî vê yekê pêwîstî bi berxwedan û tekoşîneke bêhempa li beramberî dijmin heye û her mirovê azadîxwaz pêwîst e ku cihê xwe di nava vê pêngava şerê şoreşgerî yê gel de û bi hemû hêz û vîna xwe bigre. Li gorî vê yekê Zîlan cihê xwe mîna tanricekî di nava bizavê de digre û ji bona hemû jinên Kurd mîan Sembola canfidabûnê û azadiyê bi dest tê girtin. Ango mirov dikare bibêje ku li bermaberî van hemû êrîşên ku li beramberî gelê Kurd û Serok APO têne meşandin, pêwîstî heye ku ji her milî ve li beramberî wê seknandin pêşbikeve û ji heft salî heyanî heftî salî cihê xwe di nava vê tekoşînê de bigre. Ji ber ku dem hatjye ku gelê Kurd û bi taybet jî jina Kurd li beramberî vê zor û desthilatiya ku li ser tê meşandin serî rabike û hîn bêtir şer û tekoşîna xwe bide meşandin.
Çalakiya Hevala Zîlan û li gorî ku Rêber APO anî ser ziman, mîna çalakiyekî bîrdozî û siyasî bi dest tê girtin, ji ber ku ew çalakî ji bona me mîna Xetekî bîrdozî tê nirxandin û heyanî roja me ya îro jî em li ser vê xetê û rêyê tekoşîna xwe didine meşandin. Herçiqasî ku dem û zemanê çalakiya hevala Zîlan gelekî giring bû, ji ber ku hevala Zîlan di dilê dijmin de li dijmin da. Lê ji beriya wê jî hevala Zîlan di jiyana xwe de jî ev şer dida meşandin û di vî şerî de serkeftin bi pêkanîbû. Nameya hevala Zîlan jî ji bona tevgerê tevahî mîna manîfistoya azadiyê tê pejirandin.
Çalakiya hevala Zîlan di hindirê xwe de rastiya şerê şoreşgerî yê gel dihewîne û rastiya kesayeta PKK'ê ya ku ji derveyî serkeftinê ji bona xwe tiştekî din napejirîne dide raberkirin. Ji ber ku hevala Zîlan rastiya Serokatî, PKK'ê û wata azadiyê û rastiya jiyana azad baş nasdikir. Ji bona vê yekê ew bi armenca xwe ve heyanî dawiyê girêdayî bû û ji bona gihiştina armencê tu sînor û asteng ji bona xwe nasnedikirin. Di dawiyê de mirov dikare bibêje ku çalakiya hevala Zîlan rêya azadî û vîna gelan e.
Hamid Dêrik