Yazımızın bu bölümünde lanet ve kutsalın kenti Urfa’yı yönetmeye aday iki siyasi geleneğin ekonomi politikalarını anlamaya, anlatmaya çalışacağız.
AKP’nin en çok övündüğü ve kendini başarılı göstermeye çalıştığı alan olarak ekonomi alanının hiç de öyle olmadığı öncelikle söylenmelidir. AKP iktidarının Türkiye’yi yönettiği son on bir yılda gerek döviz, gerek petrol, gerekse de tüm gıda ürünleri katlanarak pahalanmış, bunun karşısında halkın kazancı, işçinin-memurun maaşında önemli bir değişme olmamıştır. Bu duruma karşı denetimine aldığı medya kuruluşlarıyla yürüttüğü propaganda savaşıyla bu gerçeği gözden kaybetmeye çalışmaktadır.
AKP’nin genelde olduğu gibi her yerel özgülünde de geliştirdiği uygulamalar aynı şekilde sonuçlanmıştır.
Bu konuda temel bazı noktalara değinirsek:
Urfa Gap projesinin merkezi olarak bilinir. Hem devlet hem hükümet Gapprojesi diye diye bitiremez. Kürdistan’ı bölgeyi kurtaracak yegane proje olarak propaganda ederler. AKP’nin iktidar olduğu son on yılda Gapprojesi ciddi ilerlemeler kaydetmiştir. Tabi bu ilerlemenin kimler açısından olumlu kimler açısından olumsuz olduğunu dile getirmek şarttır.
Bu on yılı aşkın sürede Urfa’dan Çukurova’ya, Karedeniz’e, Ege’ye giden mevsimlik işçi oranında düşüş olmamıştır. Yine fakir halk kamyon kasalarında yüzlerce kilometrelik yolları giderek aylarca ırgatlık yapmaya devam etmiştir.
AKP’nin genel politikalarının bir yansıması olarak Urfa yerelinde de tarım ciddi darbe yemiştir. Kalkınma ajansları ve holdinglerin tarım ve hayvancılık gelirleri Urfa’da artış gösterirken Urfa köylüsünün yüzde atmışı topraksız durumda kalmayı sürdürmüştür. Yüz yıldır toprak reformundan bahseden devlet her geçen gün büyük toprak sahiplerine, zenginlere ek ayrıcalıklar veren politikalar sergilerken fakir halka yönelik hiçbir politika geliştirmemiştir. Tam tersine özelde AB uyum yasaları çerçevesinde pek çok ürüne kotalar getirerek tarımsal üretimi uluslar arası güçlerin denetimine vermiştir.
Tabi bu politikaların sonucu olarak Urfa köy nüfusu son on yılda azalmış, şehrin nüfusu aşırı derecede artmıştır. Bunun getirmiş olduğu bir çok sosyal, kültürel, ekonomik sorunu belediye ve AKP hükümeti çözmekten çok bu sorunların çoğalmasına sebep olmuştur.
Yakından tanıdığımız Urfa yerelinde bir Eyyübiye, Haliliye, Bağlarbaşı mahalle sakinlerinin yaşadıkları sorunları çözmek şurda kalsın görmek bile istememektedirler. Açlık sınırında yaşayan, koskoca bir kent haline gelmiş Urfa’nın kenar mahallelerinde en kalabalık yerler işsizlere mekan olmuş kahvelerdir.
Yasaların verdiği imkanla açılan kooperatifler kendi çıkarlarına göre düzenlenmiştir. Örneğin Atatürk baraj gölünden gelen suyun dağıtımını yapmaktan sorumlu olan su kooperatifleri, ağaların, holdinglerin denetimine verilmiştir.
Urfa’da artan birkaç şey vardır. Ağaların mal varlığı, fakirin sorunları.
Gap projesinin Urfa’yı kapsayan kısmında AKP hükümetinin iktidar süresince enerjiye ilişkin kısmı hızla bitirilmiş, burada üretilen enerji batıdaki illere gönderilmiştir. Dünyanın sayılı elektrik üretim santrallerinden biri olan Atatürk barajının elli kilometre uzağında Urfa halkı on yıldır ciddi elektrik sorunu yaşamaktadır.
Urfa halkını ekonomik ve pek çok alanda zorlayan Suriye’de yaşanan savaştır. AKP hükümeti bu savaşın daha yoğunlaşması için elinden geleni yapmış, bölgeyi bir savaş alanına çevirmiştir. Suriye’nin bu durumundan Esat sorumlu olduğu kadar, Erdoğan da sorumludur. El Nusra gibi çeteci güçlere hem lojistik hem askeri destek sunarak, bölgedeki savaşın kördüğüm haline gelmesine sebep olanlardan biri Erdoğan’dır. Savaşın yarattığı huzursuz, istikrarsız ortamda ekonominin ciddi darbe yiyeceği bilinmektedir.
İkinci güç ise demokratik özgür bir dünya için mücadele eden siyasi gelenektir. Kırk yıllık mücadelesi ve şimdiye kadar on yılı aşkındır pek çok yerelde kazandığı demokratik yönetim deneyimiyle ciddi bir umut haline gelmiş olan BDP’dir.
BDP’nin ekonomi politikası nedir?
Devletin ve büyük şirketlerin değil halkın, toplumun ekonomik anlamda gelişmesini sağlayacak bir politikayı savunur. Şehirlerin kanser gibi büyümesine karşıdır. Köy-kent dengesinin sağlanmadıkça ne sağlıklı bir köy yaşamı ne de sağlıklı bir kent yaşamı olacağını savunur.
Toprakların ve farklı üretim araçlarının devlet yada büyük tekellerin değil halka ait olması gerektiğini savunur. Kamuya ait toprakların fakir halkın üretime katılması için kooperatiflere devredilmesini savunur. Örneğin Tigem denilen Ceylanpınar devlet üretme çiftliğinin Ceylanpınar’da kurulacak bir halk kooperatifine devredilmesinin mücadelesini verir. Sadece bu değil. Her yerde her ekonomik alanda esnaf kooperatifleri, tarım kooperatifleriyle halkın örgütlenerek AKP’nin yıllardır örgütlediği ve beslediği holdinglere karşı mücadele etmesini ve halkın kendi yaşamını ikame etmesini savunur, bunun için mücadele eder.
Devletten bekleyerek değil, halkın kendi emek gücüyle, örgütlülükten kazandığı güçle yaratacağı ekonomik alanlarda kendi ekonomisini örgütlemesi için uğraşır. Bunun öncülüğünü yapar.
Daha pek çok şey vardır söylenecek ama özcesi budur.
Bir taraftan zamane nemrutlarının keselerini doldurmak için uğraşan, nemrutlaşmış bir hareket vardır. Diğer taraftan fakir halkın, mazlum halkın yanında olan bir hareket.
Şimdi seçim Urfalılarındır. Laneti mi seçeceklerdir, kutsalı mı?
Laneti mi yayacaklar, laneti mi örgütleyecekler yoksa kutsalı mı?