Şehîd Delal AMED
1973’lerde Önderliksel bir yürüyüş olarak başlayan ve 78’de Amed’in Fis köyünde, yirmi iki kişilik bir grubun kendisini örgütleyerek Parti olarak ilanı, elbette ki Kürdün Özgürlük davasında yeni bir aşamayı ifade etmektedir.
Parti, klasik anlamda her ne kadar iktidar odaklı, devletin bir uzantısı olarak bir parça veya bölümü ifade etse de, Kürdün özgürlük davasında çok farklı bir yere ve anlama sahiptir. Çıkış koşullarından da anlaşılacağı üzere, kendi gerçekliğinden utanç duyan, hücrelerine kadar parçalanmışlığı ve bir araya gelmeyi ihanet korkusuyla ele alan, inanç-iddia düzeyinden yoksun bırakılmış bir halk gerçekliğinin, özgürlüğe dair umut ve inanç doğuşunun hareketi olmuştur PKK.
Bu parti davası, sonunun ne olacağı çokta belli olmayan, iki kelimelik “Kürdistan Sömürgedir!” sözlerinin yarattığı heyecanın, büyük inanç ve iddia gücüne dönüşerek, günümüze kadar binlerce kadro, milyonlarca halkın yüreği ve beyni durumuna gelen destansı bir mücadele sürecinin yaşanmışlığının ifadesidir. Sözün anlam bulması ve yaşamsallaşması için büyük bir mücadele gücü ile ağır bedel ödemeyi gerektiren uzun bir tarihi serüveni gerektirmiştir. Kürdün tarihi, onlarca isyan ve başkaldırıya tanıktır ama hiçbirisi birkaç aydan öteye gidememiş ve yenilgiyle sonuçlanmaktan kurtulamamıştır. Bu anlamda PKK’nin farkı, bir halkı örgütleyerek bugün tüm insanlığın özgürlük ütopyalarını seslendirerek haykırabilmesindeki başarı düzeyidir. Başarının sırrı kuşkusuz ki, Önderliksel gücün müthiş bir biçimde kendisini örgütlü bir güce dönüştürmesinde yatmaktadır.
Partileşmenin kendisi de öncülük ve örgütlenmedir. Öncülük milyonların beyni ve ruhu olabilme kabiliyetini gösterirken, kendi dava arkadaşlarını yaratabilme gücünü ifade etmektedir. Öyle bir arkadaşlık ve dostluk anlayışı ki, karşısına hep vereceği şeyleri olan ve karşılıksız verebilme gücünü gösterme yürekliliğine sahip olma yetisidir. Bu düzey, Önder APO şahsında somutlaşan bir hakikati ifade eder. Önder APO, “arkadaşlarım ve dostlarım ben ihanetim dediğinde bile, sen yaşanılacak kadar güzel olabilirsin” diyerek güven duymaktan hiçbir zaman çekinmedi ve kendi dönüştürebilme gücüne inandı. Bu anlayış ve yaklaşımla dava arkadaşları olan Haki, Kemal Pir, Zilan ve Beritan gerçekliğini ortaya çıkardı. Bu dava arkadaşlığı, hiç tanımadığı dilini bilmediği bir ülkeye, iki kelimelik sözün ardından yastığını, yorganını alarak harekete geçmeyi, kendisini bomba yaparak düşmanda patlatma gücünü ve ihanete teslim olmamak için kendisini uçurumlardan atma yürekliliğini sergilemekten çekinmeyen bir duruş olarak somutlaşır. İşte PKK’nin Önderlik ve öncülük hakikati budur aslında.
Örgütlenme hususu da, partileşme ve başarmanın en temel şartıdır. Örgütlenme amaca yürümeyi, birey olarak değil bir toplulukla yola koyulmayı ifade eder. Amaç bir toplumun, halkın özgürleşmesi ise, bu hedefe ulaştıracak yolun da özgürlük ilkeleriyle, ahlakıyla ve topluluğun gelenekleriyle bağdaşması gereklidir. Davalar, belirlenen yola baş koymayı ve adanmışlığı gerektirir. Mesele Kürdün özgürlük davası olunca “ser vermek” yetmez. Büyük bir zihniyet gücü, özgürlük ahlakı ve ilkeleriyle büyük bir yürek ve mücadele azmi, iradesi şarttır. Parti çatısı altında böyle yola girmiş kadro gerçeği örgütlenip eyleme geçiyorsa partileşilebilir. PKK böylesi bir örgütlülüğün somutlaşmış ifadesidir.
PKK’yi özgürlüğe ve zafere yakın kılan en önemli yanı ve özgünlüğü de, toplumsal özgürlüğü hedeflerken, toplumun özgürlük ve kölelik düzeyini belirleyen kadın sorununa stratejik yaklaşımıdır. Tabi bu stratejik yaklaşım Önderliksel bir yaklaşım olup, Önder Apo’nun kendi şahsında erkek egemenlikli zihniyeti yıkması ve cins mücadelesini PKK hareketinde tüm sorunların çözümü için kilit önemde ele alarak başatlaştırmasıyla somutlaşmaktadır. Bu anlamda PKK bir kadın partisi olma özgünlüğüne sahiptir. Kadın sorununda Önderlik mücadelesi, hakikat olan aşk ve özgür yaşama ulaşmanın mücadelesidir. Kendisi ve şehit arkadaşların mücadelesini de, hakikat arayışçıları olarak aşkın işçiliğini yapmak olarak tanımlamaktadır.
Kuşkusuz ki, kadın tarihte ilk ezilen cins, sınıf ve ulustur. Uygarlık tarihinin toplumu ilk köleleştirme eylemi kadın üzerinden gerçekleştirilmiştir. Bütün kölelikler de bunun üzerinden geliştirilmek istenmiştir. Bu anlamda kadın, 5000 yıllık erkek egemen zihniyetinin baskıları altında yaşamaya mahkum edilirken, erkek de kendi köleliğinin farkında olmadan kadın üzerinde kurmuş olduğu egemenliğiyle adeta kendisinin özgür olduğu kandırmacasıyla yaşamaya çalışmıştır. Adına yaşam denilirse tabi. Kadının köleleştirilmesinin ilginç yanı odur ki, kadının kendisinin bu durumu doğal bir yaşam kanunu gibi kanıksaması ve kaderin cilvesi gibi ele alışıdır. PKK, 5000 yıllık uygarlık tarihinin bu gidişatına dur deme hareketi olurken, uygarlıkla çelişki halinde olan ve sürekli bir direniş potansiyeli taşıyan toplumun özünü ve direniş geleneğini açığa çıkarma ve canlandırma hareketidir. Bunu da en başta kadın sorununa yaklaşımında göstermiştir. Toplumsal özgürlüğü hedefleyen, toplumun geleneklerini ve özünü dönemsel gelişmelere göre de yeniden inşa etmeye çalışan bir hareketin bu sorunu başat ele alışı ve özgün yaklaşması, işin doğası gereğidir. Toplumu ele alırken başat rolde ki kadının konumu ve kadın şahsında topluma dayatılan kölelik biçiminin aşılması da, kadın sorunu gözetilmeden gerçekleşemez.
Bir taraftan kadına dayatılan bu kölelik düzeyinin yol açtığı özüne yabancılık, diğer taraftan kadının uygarlık öncesi neolitik dönemde kadının özü ve doğasında var olan adalete, özgürlüğe, eşitliğe yakın özellikleriyle tanrıça-bilgelik kültürünün etkileri söz konusudur. Mevcut bu özü açığa çıkarmak ve köleliğin derin izlerini aşarak toplumsal özgürlüğü gerçekleştirmek, ciddi bir mücadele düzeyini gerektirmektedir. En başta kadının bu mücadeleyi geliştirmesi önemli olmaktadır. Bunun içindir ki, kadın kendi özgürlüğünü ve mücadele zeminini PKK’de görmekte ve bu anlamda Önderlikle buluşmayı gerçekleştirerek özgürlüğünü sağlama mücadelesi vermektedir.
Kadına dayatılan kölelik biçimi, genel özgürlük mücadelesinin içerisinde kendi özgürlüğünü gerçekleştirmeye yeterli gelmemektedir. Kendi özünü açığa çıkararak toplumun özgürleşmesi lehine mücadeleye sevk ederse, ciddi bir özgürlük potansiyeli taşımak kadar, dayatılan kölelik düzeyini her yönüyle çözerek özgünlüklerini ele alıp, kendi örgütlemesi ve partileşmesini gerçekleştirmezse, genel mücadele zemini açısından tehlike potansiyeli de içermektedir. PKK tarihi bu ikileme tanıktır. Bunun için kadının kendi özüyle buluşarak özgürlük potansiyelini açığa çıkarması ancak özgün örgütlülüğüyle mümkündür. Özgün örgütlülüğün geliştirilmesi, kadının gerek kendi içerisinde gerekse de erkek egemenlikli zihniyetin etkilerine karşı cins mücadelesini geliştirmesiyle mümkündür.
Uygarlık tarihi boyunca dayatılan erkek egemenlikli zihniyet ve sistemin günümüzde kendisini daha da örgütlü kılarak dayattığı tecavüz kültürü, kadın şahsında tüm toplumu yozlaştırmayı hedeflemektedir. Aslında gerçekleştirilmek istenen, tecavüzün zihniyetten tutalım fiziki boyutlara kadar her yönüyle öncelikle kadın şahsında geliştirilerek, toplumun karılaştırılmasıdır. Yani sorunun kendisi, kadının cins sorunu olmasının çok ötesinde bir durumdur. Bu uygulamalara karşı, kadının öncülüğünde ve kadın partileşmesiyle mücadele edilirse, tecavüz kültürü ve erkek egemenlikli sistem aşılabilir. Kadının partileşmesi, kadın cinsinin özgürleştirilmesi için gerekli olduğu kadar, toplumun özgürlüğü için de zorunludur.
Kürt kadını öncülüğünde geliştirilen kadın partisi PAJK’ı da, böylesi bir amaca adanmış kadının örgütlü gücü olarak görmek önem taşımaktadır. Tabi ki PKK içerisinde, kadının bu partileşme düzeyine kendisini ulaştırmasının uzun bir tarihi serüveni vardır ve büyük bedellerle gerçekleştirilmiştir. En başta Kürt kadınının toplum olarak yaşadığı Neolitik dönemin kültürel izleri, bunun zamanla düşman karşısında direnişe dönüşen direnişçi yanın Kürt isyanlarında ihanete karşı bir duruş olarak, gerektiğinde teslim olmamak için saç örüklerini birbirine bağlayıp topluca kendisini kayalıklardan atabilen direniş kültürü ve özü, PKK içerisinde mücadele zeminini oluşturmaktadır. PKK içerisinde özgürlük mekanı olan dağlarda silahlı bir güç olarak özgürlük mücadelesini sürdürmesinin oluşturduğu güç ve iradenin ideolojik bilinçle de birleşerek örgütlenmeye dönüştüğü, yaşanan bir hakikattir. Bu hakikati Önder APO, “dağa çıkan kızların özgürlük hikayesi” diye adlandırdı. Özgürlük mekanı olan dağlarda savaşarak, kendi gücünün farkına varan kadında oluşan kendine güven ve inancın örgütlenerek ordulaşması ve ardından Önder APO’nun kadın kurtuluş ideolojisi perspektifi ile partileşme süreci yaşanmıştır. Yaşanan bu süreç hakikat arayışçıları olan Ronahi ve Berivan’ların kendisini ateşlerde cayır cayır yakması, Sema’ların kendi küllerinden kendisini yaratması, Zilan’ların kendini bomba yaparak düşmanda patlatması ve Beritan’ların ihanete teslim olmamak için kendini uçurumlardan atarak özgürleşme yoluna girmeleri, PKK’de kadın partileşmesine yol açtığı gibi, partililik düzeyinin temsiliyetini de pratik olarak göstermektedir. Bu aslında kadının kendi özüne kavuşması ve tanrıça-bilgelik kültürünü de şahsında canlandırmasıdır. Önder APO, kadın partileşmesini ve kadrolaşmasını bu nedenle tanrıçalıkla özdeşleştirdi. “PAJK’ta ısrar tanrıça bilgeliğine, melek saflığına ve Afrodit güzelliğine ulaştırabilir” biçiminde tanımladı.
Bugün PAJK çatısı altında örgütlenen kadın militanlar olarak, tarihi geleneğimize sahip çıkmanın, mevcut partileşme düzeyini daha da geliştirerek, partililik esaslarına göre kadrolaşmayı ve pratik gereklerini yerine getirme sorumluluğuyla karşı karşıya bulunmaktayız. PKK’nin kuruluş yıldönümü vesilesiyle, kuruluşun anlam bulması da bununla gerçekleşebilir. Böylesi bir anlam gücü ile bugünü karşılamak, zafere yaklaştığımız bu dönemde başarmanın temel garantisi olacaktır.