Newroz Kürtlerde ve Ortadoğulu halklarda kardeşliğin, direnişin ve özgürleşerek, yeniden dirilişin günü olarak anılır.
Ortadoğu tarihinde belki de en kansız geçen bir kesit vardır, bu da Newroz efsanesinin yaşandığı süreç sonrası gelişen zamandır.
Asurlu egemenler Ortadoğu’da yüz yıllarca kan kusturduklarını tarih bize söylüyor. İnsan başlarında kale duvarları yaptıklarını, kendilerinin bıraktıkları tabletlerde öğreniyoruz. Bu insan başlarıyla kale yapmaları onların gurur kaynağı olduğunu da biz yine bu tabletlerde öğreniyoruz.
Halkları topyekûn yerlerinde söküp başka diyarlara zoraki sürgün edenlerinde Asurlular olduğunu öğreniyoruz tarihten. Ve tabii şehirleri, köyleri, kırsalı tümden katliamlardan geçirdiklerini de buralarda öğreniyoruz. Özcesi yeryüzüne gelmiş geçmiş en büyük vahşeti uygulayanlar olarak insanlığın belleğine geçmelerinde, bu tarihi tabletler bize çok çıplak bir şekilde söylüyor.
Bu vahşete maruz kalanlar sadece bir kesim halklar değildir. Bir coğrafya değildir. Bir kesit insanlar değildir. Asurlar bilinir en büyük uğraşları ticarettir. Yani ranttır. Bunun için ulaştıkları her yere bu vahşeti götürerek bu ticari rantı elde etmek için her türlü yönteme başvurmuşlardır. Yine bu coğrafyada kim onlara kafa tutmuşsa başlarına gelen “kellelerinden” kale surları yapılması olmuştur. Bu Ortadoğulu halkların bir yazgısı olmuştur. En küçük direnişi gösterilenler ezilmişlerdir, katledilmişlerdir, zulüm görmüşlerdir, yerleşim yerleri yakılıp yıkılmış ve bu coğrafyaları terk etmek için zorlanmışlar hem de zoraki bu topraklarda sökülüp atılmışlardır.
Evet, Newroz efsanesi öncesi sadece durum bununla sınırlı değildir. Egemenler tarihte her zaman ezilenleri parçalamasını bilerek, güçlerini birleştirmemelerinin yolunu da bulmuşlardır. Sonraları İngilizlerin “böl, parçala ve yönet” diye bilinen siyaset stratejisi esasta her zaman egemenler, hegemonlar, tiranlar, despotlar tarafında sürekli kullanılan yöntemlerin başında gelmiştir. Ve o yıllarda da Asurlular bu stratejiyi de görkemli uygulayarak halkları hem birbirine karşıtlaştırmış hem de rahat ezmelerini sağlamıştır.
Tarihin böylesine karanlık bir döneminde Med kavminin liderliğini yapan Keyasker Ortadoğu halkları bir olmadan bu beladan kurtulamayacağının sonucuna varır. Bu düşünce esasta o yıllarda yaşayan ve halkların kardeşliğini esas alan, savunan, ölümler yerine yaşamın esas alınması gerektiğine inanan büyük filozof Zerdüşt’ün yaşadıkları yıllardır. Büyük ahlakçı, düşünür, özgürlükçü, adaletçi ve büyük eşitlikçi olan Zerdüşt Keyakser’i etkilemiştir. Bunun için Keyakser önce yaşadığı coğrafyada zarar gören tüm aşiretlerle görüşerek bir araya getirir. Bu bir araya getirmelerin genelde savaş dışı yöntemlerle yürüdüğünü tarih bize söylüyor. Yine aynı yıllarda bu coğrafyada yaşayan ve Asurlu egemenlerce sömürülen başka halklarla da ilişkiye geçecektir. Bunlardan bir tanesi de Babil diyarıdır.
Lafı uzatmadan Zerdüşt zihniyetiyle kendisini donatan Keyakser Ortadoğu halkları şer cephesine karşı birleştirir. Ve birleşme ya da ortaklaşma sağlandıktan sonra Asurlara karşı kesintisiz bir direniş başlatacaktır. Bu direniş on yılları alsa da halklar kendi çıkarlarının ne olduklarını bilerek direnişi kesintisiz hale getirirler. Despotik Asur imparatoruna karşı batıdan, doğudan, güneyden ve kuzeyden akınlar başlayacaktır. Halklar direnişe geçmişlerdir. Halklar şaha kalkmışlardır. Halklar bu topraklarda işgalci ve kendilerini sömürenleri istememektedirler. Ve bir de halklar Asur imparatorluğunun nasıl gideceğinin yolunu da bulmuşlardır. Ortak bir cepheden birleşerek Asurlara karşı durmak. Hani yaklaşık 2600 yıl sonra Faşizme Karşı Birleşik Direniş Cephesi kurma girişimleri gibi. 2500 yıl sonra halen başarılmamış olanı 2500 yıl önce Ortadoğulular başarmış oldukları cephe gibi.
Direniş adım adım gelişecektir. Halklar arası ortaklaşma sağlandıkça Asurlulara karşı direniş gelişecektir. İlk büyük direniş 625 yılında gelişecektir. Ancak bir talihsizlik sonucu başarılamayacaktır. Ardından da her yıl büyük saldırılar Asurların üzerine götürülecektir. Ta ki milattan 612 yılına gelene kadar. Ve bu tarihte halklar tüm güçlerini toplayarak Asurların kalelerine Ninova’dan dayanarak bu zulüm cephesini yerle bir edeceklerdir. Önceler arta kalanlar Haran’a kaçsalar da -ki tekrardan zulümlerini sürdürebileceklerine inanmaktadırlar,- buna halklar izin vermeyecek ve Asur barbar rejimini tarihe gömeceklerdir.
İşte tarih bize Ortadoğu’da bu süreçten sonra yaklaşık 62 yıl boyunca halklar arası savaşların yaşanmadığı, kardeşliğin, adaletin, eşitliğin, esas alındığı söyler. Halklar arası saygının geliştiği, birbirine arka çıkmaların yaşandığını söyler. Ve yine tarih bize bir refah döneminin yaşandığını da söylüyor.
Evet, Newroz sadece söz düzeyinde halkların ortak bayramı değildir. Newroz gerçekten halkların emekleriyle, alın terleriyle ve kanlarıyla elde edilen bir direniş, diriliş, birlik, özgürlük ve adalet günüdür.
Newroz halkların işgalcilere, cümle cemaat sömürenlere karşı başkaldırarak kendi kaderlerini kendi ellerine aldıkları bir gün olduğunu da yine biz tarihi okurken görüyoruz.
Evet, arada bin yıllar geçti. Halklar arasındaki Newroz ruhu işgalciler, sömürgeciler ve cümle cemaat emperyalistlerce ters yüz edildi. Halklar düşman edildiler. Tarihin başına yeniden dönülmüş gibi oldu. Asurlardan edinen “Böl, parçala ve yönet” yine devreye konularak halklar arası husumetler geliştirildi. Halklar karşıtlaştırılmaya çalışıldılar. Ve önemli oranda da başardıklarını söylemek yanlış olmayacaktır.
Ancak Newroz efsanesi öncesi benzeri bir durum yeniden Ortadoğu’da birkaç on yıldır yeniden filizlenmeye başladı. Çağdaş Zerdüştlük felsefesiyle Keyakser’in halkı Newroz küllerinden yeniden doğdu. Yeniden Ortadoğu’da halkların kardeşliği temelinde birlik, dayanışma, eşitlik ve özgürlük için ayaktadır.
Bu kez arada bin yıllar geçmiş olsa da, halkların barış baharını ebedileştirmek için son kez hep birlikte büyük bir direniş için meydanlara çıkarak çağdaş Dehak'lara karşı direnişe geçerek, halkların demokratik bloğunu oluşturarak halkların kardeşliliğin ebediyete taşıyalım.
Kasım Engin