12 Haziran seçim sürecine resmen de fiilen de girildi. Partiler adaylarını belirleyip Yüksek Seçim Kurulu’na verdiler. Aday listeleri üzerine büyük bir tartışma fırtınası başladı. Kimi adayları değerlendiriyor, kimi de bu adaylara bakarak partileri. Kuşkusuz en çok tartışılan alan Kürdistan oluyor. Sanki Türkiye'de genel seçim olmuyor da Kürt sorununa ilişkin referandum yapılıyor gibi. Seçim sonrasına kadar da bu durumun devam edeceği anlaşılıyor.
Aday listelerinin açıklanması birçok partide ciddi kargaşa da yaratmış görünüyor. Bir yaşam sektörü haline gelmiş olan TBMM üyeliğini elde etme şansı olanların yüzünde gülücük eksik olmazken, bu şansı lider tasarrufu sonucu kaybedenler kıyamet kopartıyor. Bunun sonucunda partilere dönük ağır suçlamalar, meclis odalarından taşınmalar, partilerden istifalar ve hatta kavgalar bile yaşanıyor. Bu tür durumların en çok da AKP ile CHP’de yaşandığı gözleniyor. Bir diğer sonuç ise bağımsız adayların artması oluyor. Yüksek seçim barajı nedeniyle seçime giremeyen BDP ve sol partilerin bağımsız aday göstermeleri zaten bu alanın hacmini büyütmüştü. İstifalar nedeniyle oluşan yeni eklenmeler ise bu hacmi daha da büyütüyor.
Bu seçimin partiler açısından temel sloganı “Açılım” oluyor. Açılım adeta şifre kelime durumunda. Mayıs 2009’da “Kürt Açılımı” kavramıyla AKP’nin başlattığı açılım furyası devam ediyor. Öyle ki, açıla açıla bazı partilerin görünmez hiçbir yerleri kalmamış gibi. Bu açıdan mevcut seçim süreci varolan partilerin maskelerinin iyice indirildiği ve gerçek yüzlerinin tam açığa çıktığı bir dönem oluyor. Denebilir ki, partiler zaten gizli değildi, tartışma adına birbirlerine söyledikleri sözlerle kimin ne mal olduğunu toplum zaten görebiliyordu. Bu da doğru, ancak seçim süreci bu gerçeği daha da ileri götürmüş bulunuyor. Seçimden bakınca mevcut parti manzaraları daha net ve iyi görünüyor. Seçimi kazanma manevraları mevcut partilerin gerçek kimliklerini daha net gösteriyor.
Değerlendirmeye AKP’den başlayalım. Bu parti sözde Necmettin Erbakan’ın Refah Partisi’nden doğmuştu. Demirel’in Doğru Yol Partisi ile Özal’ın ANAP’ını baraj altına düşürerek onların tabanına oturmuştu. Kendi kendini “Muhafazakar demokrat” olarak tanımlıyordu. Sözde İslami bir partiydi. Toplumun ve Avrupa’nın gözünde liberal, değişimci, halkçı, demokrasiye açık bir parti olarak görülüyordu. Hatta AKP’ye “Sol ve emekçi partisi” diyenler bile vardı. Sosyalist Enternasyonal toplantılarına davet ediyordu.
Şimdi mevcut seçim süreci bütün bunların ya tümden yalan, yani maske olduğunu, ya da çok sınırlı bir biçimde taşındığını gösterdi. AKP’nin de tıpkı MHP gibi Alpaslan Türkeş milliyetçiliğini devam ettirmeye çalışan bir parti olduğunu ortaya koydu. Dikkat edelim, Türkeş’in bir oğlu MHP’den, diğer oğlu AKP’den aday. Meğer şimdiye kadar en sert sözlerle süren Tayyip Erdoğan-Devlet Bahçeli kavgası, Türkeş’in yerine “Başbuğ kim olacak?” kavgasıymış! Gerçek AKP çizgisi, yukarıda sıraladığımız sıfatların aksine “Türk-İslam sentezci” bir çizgiymiş! Yani Alpaslan Türkeş’in faşist-milliyetçi çizgisi! Yani 12 Eylül 1980 faşist-askeri darbesiyle hayata geçirilen çizgi. Alpaslan Türkeş o zaman “Fikirlerimiz iktidarda, biz cezaevindeyiz” demişti, şimdi de Tayyip Erdoğan “12 Eylül yönetimi getirdi, biz de uyguladık” diyor. Yüzde on seçim barajı karşısındaki duruşunu böyle ifade ediyor. Herkes aydınlanmalı ve özellikle gerçekten inanmış Müslümanlar çok iyi görmeli: AKP, 12 Eylül faşist-askeri rejimini devam ettiren ve Türkeş çizgisinin bir yeni versiyonu olan faşist-milliyetçi bir partidir, böylesi partilerden biridir.
İkinci olarak Kemal Kılıçdaroğlu’nun CHP’sine gelelim. Baykal’ın CHP’sini zaten herkes biliyordu. Fakat genel başkanlığa Kılıçdaroğlu’nun gelişi yeni bir beklenti ortaya çıkarmıştı. Kılıçdaroğlu ile CHP değişecekti, kendisinin de söylediği gibi “Yeni CHP” olacaktı, tutucu-bürokratik devlet partisi olmaktan çıkıp toplum partisi haline gelecekti, açılım yaparak tüm sol liberal, demokrat çevreleri birleştirecekti. Hatta BDP’yle bile ittifak yaparak AKP’ye karşı yeni bir iktidar alternatifi haline gelecekti. Bu nedenle Baykal’ın dışladığı birçok çevre umutlanmış, Kılıçdaroğlu’nun yanına koşmuştu.
Peki ya sonuç ne oldu? Hakkını yememek lazım, Kılıçdaroğlu CHP’yi değiştirdi, açılım yaptı, Baykal ile Önder Sav’ı silerek yeni isimleri CHP listesine doldurdu. Böyle bir değişim ve açılımın olduğu açık bir gerçek. Ancak bu açılım hangi yöne oldu? Çok açık ki, daha sol, liberal, demokrat çevrelere dönük değil, daha sağ, tutucu çevrelere dönük oldu. Baykal ve Sav’ın tutucu-bürokrat yapısını kırdı, ancak yerine DYP ve ANAP’ın farklı türden bir tutucu-bürokrat yapısını geçirdi. 2007 seçimlerinde CHP, DSP ile ittifak yapmıştı, öyle anlaşılıyorki bu seçimlerde de Demirel’in DYP’si ve Özal’ın ANAP’ı ile ittifak yaptı. Kılıçdaroğlu bir koltuğuna Rahşan Ecevit’i alırken, diğer koltuğuna da Mehmet Haberal’ı oturttu. Böyle bir varlığın nasıl yaşayıp yaşamayacağı ayrı bir konu. Fakat bu CHP’nin çizgisinin doğru okunması gerekiyor. Özellikle sol, demokrat çevreler, Dersîmliler, Aleviler, emekçiler şunu çok iyi anlamalıdır: Kılıçdaroğlu’nun CHP’si eskisinden daha ilerici-demokrat değil, DYP ve ANAP’la ittifak yapmış orta sağ ve şekilsiz bir partidir. Bu partinin nereye gideceği, yaşayıp yaşamayacağı belli değildir.
Burada MHP için görüş belirtmenin fazla gerekli olmadığı açıktır. Devlet Bahçeli’nin MHP’sinin ne olup olmadığı zaten bellidir. O, Kürt halkına kan kusturmuş bir özel harpçı paşayı “Kahraman” diyerek listeye yerleştirmekle gerçek kimliğini zaten ortaya koymuş oluyor. Böylece bu seçimde Bahçeli’nin ne yapacağı ve umudunu nereye bağladığı iyi anlaşılıyor.
Dikkat edilirse, mevcut seçim sürecinin açıkça gösterdiği gibi, her üç partide de kısmi bir açılım sözkonusu. Ancak bu açılım sola ve demokratikleşmeye dönük değil, tersine sağa ve daha da tutuculaşmaya dönüktür. Beklenenin aksine devlet partileri daha sağa kayıp tutuculaşmaktadır. Mevcut AKP, CHP ve MHP’yi eskinin AP-MHP toplamı olarak tanımlamak hatalı değildir. Tayyip Erdoğan ile Devlet Bahçeli arasındaki fark, eskinin Demirel ve Türkeş’i arasındaki fark gibidir. Onlar da 1970’li yıllarda “Milliyetçi Cephe hükümetleri”nde bir olmuşlardır.
Geriye bu üçüz kardeşin alternatifi olarak BDP’nin başını çektiği “Emek, Demokrasi ve Özgürlük Bloku” kalıyor. Böyle bir blokun oluşması, hiç kuşkusuz Türkiye'nin demokratikleşmesi ve Kürt sorununun çözümü açısından tarihidir, stratejik öneme sahiptir. BDP’nin böyle bir açılım yapabilmesi, onun artık dar, tutucu siyasal duruşu aşarak Türkiye gerçeğine uygun bir demokratik siyaset gücü haline gelmeye yöneldiğini gösteriyor. Yine Türkiye'nin sol-demokrat örgüt ve kişilerinin birlik olmaya ve siyaset yapmaya yönelmeleri 1971’den bu yana ilk kez yaşanıyor. Kuşkusuz bu Blok’un oluşması geç kalmıştır, hem de çok geç kalmıştır; fakat yine de önü açıktır, oynaması gereken rol yerinde durmaktadır. Diğer yandan, hâlâ eksiklikleri vardır; hem Kürt cephesinde ve hem de Türkiye genelinde dışta kalmış tüm kişi ve örgütleri dikkatli bir çalışmayla Blok’un içinde toplamak gerekir.
12 Haziran 2011 seçiminin doğru ve gerçek açılım yapan tek gücü BDP ve diğer sol partilerdir. Bu nedenle “Emek, Demokrasi ve Özgürlük Bloku” adıyla oluşan stratejik ittifak, seçim sürecinin başlamasıyla birlikte gündemin başına oturmuştur. En çok tartışılan konumundadır. AKP, CHP ve MHP’den bunalan herkes için yeni bir umut durumundadır. Bu gerçeği iyi görür ve doğru değerlendirirse, çok eşitsiz katıldığı bu yarıştan yüksek başarıyla çıkabilir. Ancak bunun için şu üç şartın yerine getirilmesi gerekir. Birincisi, geçici değil, kalıcı bir yönetim gücü olduğunu tüm kitlelere iyi yansıtmalı ve gerçektende böyle olabilmelidir. İkincisi, mevcut ilgiye bakarak asla rehavete kapılmamalı, hiçbir şeyi çantada keklik görmemeli, dolayısıyla mahalle mahalle, köy köy, kişi kişi çalışmalı,çalışmalı, çalışmalıdır. Üçüncü olarak da herkese hitap etmeyi bilmelidir; Kürtlerden tüm azınlık ve etnik gruplara, emekçilerden demokrasiye açık işverenlere, gençlere, kadınlara, Alevilere kadar tüm halka kendi gerçeklerini görerek hitap edebilmelidir. Bunları yaparsa 12 Haziran’ın zaten kazananı olabilir.
Özgür Politika
Selahattin ERDEM