Rêber APO

Berxwedana pîroz, şerê mey nûvejînê, di Newroza 25. de bi serkeftineke mezin hêza pêşwaziyê raber kir.

Ketina dîrokî a mezin dibe ku bi ketina Med”an re em destpêbikin kî, ew şaristaniyeke Mezopotamyayê bû di pey ketineke 2500 sala şûnde; dibekû tam weke dijberî wê, yani di her saleke wê de sedsalan bibîne ev 25 sal, bi rastî jî, ji nûvejînê û rizgariyê re gelek nêzin. Em tam bikaribin bi fikirin, ji kuderê, em ketine çi rewşê fêhm bikin, divê em çawa bin û dikarin çi bibiryarbikin, em ê bibînin ku ya bi navê jiyanê tê gotin ji mirinê xerabtire. Ger derketineke rast ya mirovahiya me hebe, nasnama me ya bi xakêre yekbûye bi dest girtin, henase kişandina vê, gelek bi sînor jîbe çiqas hêjaye mutlaqa divê were teqdîr kirin. Ji wê wêdetir jî bi minetariyeke mezin herkesê di vê demêde di nava berxwedaniyeke mezinde man, di serîde şehîdê mey Newrozê mezin Mezlûm Doxan an, Zekiye yan, Rahşan an, Ronahi yan, Bêrîvan an, di cewherê Newrozê de bi cihdikin û bi van şehadetên mezin hema her sal di wan serhildanên pîroz de wek îfada wanî dawî “di sala 90 de bi serhildanên Nisêbin, Cizîrê, Şernex, Lîcê, Wan ê û her ku derbas dibe di hemû gund û bajarên Kurdîstanê de belav dibe şehîdên wir jî di cewherê vê Newrozê de bi cih dikin bi vê ve girêdayî em ê bibînin ku fêhm kirina jiyanê bi şêweyekî din û fêhm kirina şer bi şêweyekî din pêwîst dike.

Pêwîste li ser vê 25 sala îsal her tim were seknandin, ders jê werin wergirtin, ger hebe îdayeke mey mirovahiyê, birastî jî em dixwazin li ser van xakên dayik hêza jiyanê bikarbînin, bi dil û vîn dixwazin vê biserbixin, bi rastî jî ev dibin salên xwe ji nûve avakirin, afirandinê û hema hema her tiştê hatiye wendakirin û wenda bûye bi dest xistinê. Em ji fikrekî bipûxte (ozlu) bigrin,heta nefes girtin û sitendinê, di hindir vî şerîde keda herî mezin ya dawî divê hûn bi vê zanebûnê fêhm bikin.

Bi rastî jî di vê watê de PKK; bûyera nûvejîn, bûyera roja nû, bûyera Newrozê ye. Bi hêsanî di vê rojêde me dest bi PKK nekir. Lê di heman demê de ev navdayîna dirist ya mirovên mey ku di tarîbûna herî mezin û tirsnak ya tinebûnê de ye. Jibo xwe sozê “ez ê dirist bim” dayînê ye. Di demekî herî zêde ku nîşaneyên hêviyê tinebe jî, eve ger zêde bawerî jî nede, ger şensekê wêjî nebe gotina “ ez ê, bi vê nasnamê û bi jibo vê sozî bijîm, pêwîst bike şer bikim” cewherê vî kariye. Derveyî vê bi şêweyekî din nabe.

Ez wê rojê wek niha bibîrtînim.Di peytexta dijminde, di pêvajoya ciwantiyeke wenda, bê îda û bi daqurtandinê rûbirû de, hem jî bi hemû baldariya derfetên dagiriyê rûbirû de, di demeke ewqas rewşekî paş ku qet bi pêwendiyê were ne layiq, di rojekî wisa de min ev tercîh kir. Ji jiyana dagiriyê bi hemû derfeta amadekirî re na, ji hêviyên gelek kêm jî be, zêde îmkanê serkeftinê jî nede, ji hêviyê azadiyê re ERÊ. Qismê di navdejî dibe ku bawer nedikirin, dibe ku ji hertiştîre wate bidana lê ji gavekî wisanre wate nehatana dayînde, ma me gavekî wisa bi avêtana ê çibibûna? Di cîhanê de, di dîrokê de dibeku weke wê tinebe. Me ev biryar da. Bi di gotina jî be, bi xaka dayîk, bi nasnama azad, me got ger ê jiyan bibe bila bibe. Û birastî jî em ketin şerê hêviyên mezin.

Ev dîrok, bêguman bi xîtabekê bizimankirin ne gengaze. Mumkunbe ev 25 sal lêhûrîn, lêkolîn kirin, teoriya her ku dere kur dibe derxistina hole, kî di destpêka wêde ev heye, vîneke çawa heye, îfada wê ya siyasî çawaye? Jiyana dixwaze pêşbixe, di zimanê leşkerîde îfada wê çawaye? Çi pêktîne? Bi hemû aliyên wê ne yek xêzkirina bi hezaran daîreyan bi awayekî hîn kûrtir û bi şêweyekî her ku dere bilind dibe ev sal wisa fêhm kirin, bi van salan mezin bûn, bi van salan jinûve avakirin…ew rastiya Rêber’tî ku tê gotin, bûyera tê gotin, PKK ev e. Di navde ma çi tine? Em ji insane wenda bi dest bigrin heta ê xayîn, ji qehremanên bê hempa bidest bigrin heta ê herî keti, ji ê herî xweşik bidest bigrin heta ê herî nexweşik, ji ê herî tirsonek heta ê herî qehreman, ji ê herî zindî heta ê herî mirî heye. Ev sal, ev salên Kurdîstan’ a hemdem; salên derveyî PKK her tiştên xelas bûyî, wek çarenûsa dawî ku nav bixwe nemaye de ger ê mirovatiyeke me hebe , nasnama me jiyan bike, ger rizgariya me gengaz be,berî hertiştî ev tevger cihê nîqaşa vêye ku dibêje werin em nîqaş bikin.Ger mumkunbe piştî biryara em bighênê û jê wêdetir xwe gîhandina vîna mezin, ev tevgera ku dibêje ma em dikarin jibo vê rêya şerekî bidin vekirinê ye.

Bi van salan re ewqas bi vîneke mezin em hatin girêdan ku, pevçûnên wê nefes bi nefes, ewqas bi nakok, ewqas bi hêrs, ewqas bi kîn dibe ku bi qasî vê jî bo hindeka çûyîna wan ewqasî bêwate bû hatina wan jî wek çûyîna wan wenda û bêwate bû.

Eve hemû hêrsê gelekî diwerimînin. Lê tişt nabe, an jî ger werimandina hêrsê veneguhere hindek xeyalan dibe destpêka şerekî baş. Ez vê tenê ji pêvendîdarên partiyê ên rastî re dibêjim. Jibo ên dijber jî dibêjim. Di şerde asteke bi wate derxistina hole jî pêşketineke. Ez ê çibikim? We bi koletiya xwe serkeftin qezenc kiriye. Li gor min eve kêr tiştekî nayê. Ez ê çibikim ku, we dijmin di hembêza xwe de xwedî kiriye. We xwe PKK yî hesibandiye. Ez nikarim we tiştekî bihesibînim. Û lakîn we gule teqandiye, îsyan kiriye. Jibo min tiştekî îfade nake. Heta hindek serkeftinên we hene ti hêjayên vê jî nine. Jiber, bi kîjan jiyanê re têkildare, berbi kîjan jiyanê ve dibe, ew kes bixwe çawa tê avakirin ev hîn girîngtire. Ev sal di heman demêde fêhmkirina PKK di vê watêde ye. Eşkerekirina we, hûn kesayetên çi û kêne? Di pey çi, jiyanek çawa de ne? Ev derxistina hole, ji rizgariyê hêjatire an jî, jibo rizgariyê berî hertiştî ya pêwîste. Nûvejîn bi jana vêy bi êş bûye. Ez bawer nakim ku hûn tam zayîne an jî ger zayînek hebe bawer nakim rast mezin bûne. Gûmanê min hene. Lê gûmanên başin. Mînak derdikevin her roj. Di qilix û qelafet de, di jin û zilamde, di kevn û nude eve derxistina hole gelek baş dibe. Yani divirde êdî insanê veşartî namîne. Dijmin jî, dost jî, rêheval û xayîn jî çiqas derkeve hole ewqas baş dibe.

Çîye Newroz?

Kulîlka derdikeve rûyê royê ye,

Sekna jiyanê ye,

Vekirina rengarengiya xwezayê ye,

Xwîn dayîna hemû rehên jiyanê ye,

Vaye PKK jî wisa ye.

Bi rastî jî PKK partiya Newrozê ye. Partiya xwîna berbi jiyanê dimeşe ye. Ger jibo nûvejînê di xwezaya wêde tiştek hebe lêgera ew şînkirinê, gul vekirinê ye. Lê wekîdin jî di van rojên Newrozan de bahozên gelek hişt diweşin jî hene. Ên ku carna kulîlka bixwe di qelînin, ew nebatên bi îdaya fêkî afirandinê dişewitînin, ma ew di hindirê me de nînin? Hene! Ma em kêm dibin bingehên şewitandina van tova. Em kêm di qelînin? PKK, bûyîna PKK a newrozê çiqas di cihde ye? Çiqas bi jiyanî ye, çiqas ravedare! Rastî weke ya heyî pejirandin hîn rastire. Me hertim bi vê bawer kir. Gotina herî dawî me wisa got, ti qanûn ne di ser hêza qanûna “jiyana azad” de ye.

Hêz û qanûna herî mezin, qanûna jiyana azad e. Wê demê xalên zagona T.C. qanûnên zagona wê, herî zêde komarek wisaye. Yekîtî û bihevrebûn nayê nîqaş kirin. Vana hemûyan jibo me dibêje. Çiye ev? Hûnê jiyan nekin. Yani ji qanûna herî mezin qanûna jiyana azad re cih nine. Me jî bi derketina xwey destpêkê re eksî vê got. Qanûna herî mezin qanûna vîna jiyana azad e. Ger ê bi serketin ne di hemû aliyan de be jî wisaye.

Ev qanûn, ê dibêjin qanûnê mirinê herî bihêzin û her roj bi bikaranîna van qanûna xwîn didin verişandin,bi qasî van qanûnên eşkere ê dijmin, yadin jî qanûnên xayîna ku qet azadiyê nasnakin, wekîdin jî hin qanûnên kesên nebûne ê xwe, nasnekirina xwe, ne xwediyê rêgez û vîna azad ê kof wenda, ê meymûna, qanûnên bûkalemûna jî hene. Ew qanûnên gelek caran tên gotin pîrozin lê gelek şêlo û nayên rastiyê ne. Jixwe wan bixwe jî bi van qanûnên xwe gelek bawer kirin. Her wiha sê damezrênerê qanûna derket hole.

-Qanûna eşkere a qetliyama.

-Qanûna xayîna

-Qanûna ketiya a bûkalemûna.

Ev li pêşberî mebûn. Me jî got “ê qanûna jiyana azad hebe”. Û me ev qanûn dextî van salan kir. Em dibînin ku ev qanûn ya herî bihêze. Bi taybet ew qanûna TC. Ku digot “qet ti kes nikare nêz bibe, ên nêz bibin ji serîde tên jêkirin” wek zirxekê xwe dorpêç kiribû me tenê kun kir, perçe perçe kir. Ya xayînan jî wisa. Ewên kes nikaribûn nêzî wan bibûna, ew qanûn me li serê wan kir bela. Di rewşeke belengaz de ne. Min derxist holê ku ew kesayetên wan ne hêjayî sipihekêye (bît). Ew kurmikên wanî di hindir dara jiyanê de êdî bi van qanûnên xwe em perîşan dikin. Ev xebatên xweşikin. Ji jiyana azadre zelalî qezenckirine.

Ji çaxa ez heme min bi gotinên xemilî xal bi xal qanûn rêz nekir. Di mezopotamyayê de qanûnên Hamûrabî jî hene. Tê zanîn Asûr qanûnên seretayî danîne. Qanûnên tirsnakin. Û di dîrokê de qanûn di van xakan de zan. Bingehên yekem divirde hat avêtin. Bi nave desthilatdara, bi navê şaristaniyê. Lê bi rastî jî yek jî şervanên azadiyê hebûn di van xakan de. Bi têkçûn û hilweşandina koletiyê, ya Asûran re ne tenê jibo Kurda, jibo hemû gelan, gelê Asûr jî dinav de azadî destpê kir. Di vê watê de mezopotamya warê azadiyê, dîroka azadiyê ye. Ji Kawayê Hesinkar, heta Mezlûm Doxana şervanên wêy gelek zadegan (soylu) hene. Cardin em ji Mensûrê Xelac bigrin heta Pîr Sultanan, ji Nesîmiyê ku li Sêwasê hat şewitandin hemû şervanên azadiyê yên vê xakê bûn. Lê bi rastî jî di şexsê serwerên TC. De hin qanûnên bê rehm ku xwe tînin ziman jî hene. Ev dinava şerekî mezin de ne. Me di nava vî şerî de cihê xwe baş eşkere kir. Di aliyê berxwedaniya gelan de cih girtin, ev girêdana bi qanûnê azadiyê bi xwe bû. Girêdana bi mirovahiyê re, bi jiyana azad re, bi dîroka azadiyê re. Wan şahidiya van girêdana di vê derguşa mirovahiyê de kirine.

Jibo me gelek baldar hat û em anîn heta roja îro. Em bextiyarin, di nava pîrozkirina bextiyariyê de ne. Dema me destpêkir jî gotibû; “jivir şûnde her roj Newroz e. Di van 25 salan de bi rastî jî hemû dem bi Newroz bûn. Sozê me ev bû. Me binpê nekir. Lê êş û êşkenceyên zaliman dext dikirin hebûn. Şewat û qelandinên wan hebûn. Gelek însan şewitandin. Bi her şêweyên teknîk, çek, êşkenceyan şewitandin. Vaye dilê me dibêje ku,ê çawa xwedî derketinek li wanê hatin şewitandin re bibe. Çawa werin bibîranîn? PKK hêza vê ya tolhildanê ye. Zekiye, Zîlan, Ronahî dibin şehîdên mezin ên vê rojê, ya rastî tam jî jibo gîhandina pirsa “jiyana azad çawa ye” dibin bersiva herî mezin bi van wesiyet û gotinên xwe.

Ji 8 Ê Adarê Ta 21 Ê Adarê Dixwazim Bibim Pireyek Ji Agir

Sema Yuce; ev mîlîtana jin a hêja, di şeva Newrozê 21 ê adarê de li hember wî kesayeta bi hevkariyeke lanet xwe sipartiye dijmin wek çalakiyekê xwe şewitandiye û piştî têkoşîneke demdirêj di roja 17 hezîranê de nefesa xwe ya dawî daye. Çalakiyek qehremaniyê ye. Di vê dîrokêde rêheval Fikrî Baygeldî jî bi biranîna vê hevalê re girêdayî bi wê şêweyê çalakiyek saz kiriye û lê xwedî derketiye. Bêgûman ev çalekiyên pêwîste li ser werin kûrbûn û encama jê derxistinê ne. Bi vîna xwe, hêz û bêhêziya xwe di agirde şûştin, paqijî û qirêjbûna xwe bi agir jihev derxistin, zelalkirin jî em dikarin binirxînin.

Me jî Sema naskir. Di qada me de perwerdeyek dîtibû. Bawerim wê demê nave wê Serhildan bû û rihekî dayîmî ê serhildana jiyan dikir. Eşkere kesayetek ser natewîne, serhildêre, her ku diçe dixwaze xwe biwatetir bike. Xwedî gelek name û nirxandina ye.

Heman kesayetek bi şêweya kesayeta Zîlan e. Di çalakiya xwe de bihêze, aliyên wêy xweşik zêtetirîn hene. Li hember kêmasiyên hindirên ê rêxistinê hêrsa wê mezine. Li hember îxanet û dijmin hertim bi hêrse. Ji hêrsê wêdetir, kesayetekî her dayîm ya şer heye. Jiyana girtîgehê girîngiyeke mezintir bixwere tine, jibo xwe ji vê rewşa asayî derxe bawerim gelek dagirtî jiyan kir. Em nabêjin ewqasî deyax kir. Bi wê re ewqasî şer kir, şerê xwe gîhand asta lutkeyê. Di vê watêde jibo berxwendaniya zindanan jî têqûze ku mînake. Ji pirsa “çawa jiyankirinê” re têqûz bersive.

Xwesteka xebata mezin kirin, mezin fikirandin, xwesteka jiyanê bê nîqaşe. Bi qasî azweriya jiyana mezin, pekrewaniya berdêla vê ya şerê heta dawiyê dana berçav jî pêşkêş dike. Ti carî firsenda bêked, erzan û binexweşî jiyan kirinê jixwere û bi derdora xwere nade naskirin. Ev zanebûn û ronahibûna wê têra hemû lewaziyên ji çavkaniyê civakê tên derbaskirinê kiriye. Bêzarbûn nine, eksî vê nebikaranîna derfetên mezin ên azadiyê, nebikaranîna van derfetan jibo xwe gelek hers dibîne. Bêrîkirina wêy herî mezin ev derfet bi destxistin û şerkirine. Wek di rastiyên gelek şehadetan de heye, di rastiya vê şehîda me de jî, rexmî azweriya wê mezine êşa dinavbera pêkanîna vê de, rastiya trajîk mijara gotinê ye. Ev nakokî neçareserkirin, sedema vê çalekiyê ya yekemîne. Encama bingehîn em derxin; bi derfetên azadiyê nirxê şer mitlaqa teqdîr kirin û encamên trajîk negirtine. Çalekî bixwe vê emir dike. Xwesteka herî hêja, xwedî qadên şerê azadiyê bûyîne.

Dibêje; “vî agirî netefînin”. Ma wêrekiyeke jivê mezintir, fedakariyeke mezintir hey e?

Emrê herî mezin, mezinbûna fikir di asta hest de ya cirûska rêgeza raste. Kesayeta di leza tîrêjêde lez û bi enerjiyê dagirtiye. Em dixebitin vê avabikin. Ez van jibo vê dibêjim; ez hindeka jiwe jibo partîbûnê gelek bi xwestek dibînim, xwedî xwesteka artêşbûnê, bimerebûnê mezin dibînim. Lê ez jî neçarim danasîna wê bikim.

Tenê pêdiviyên wê rave dikim. Tercîh ya we ye. Di partîbûnê de tengavî nine. Di artêşbûnê de hevdû zor kirin nine. Lê cardin pêvedikim (vurgulamak). Şêweyê fikrandina di nav me de, pêkanîna lezê di eyara leza ronahiyê de ye. Gotina “ ez nefikirîm, ne axifîm, min nekir” dijî vê rêgezê ketine. Dijî rêgeza xebata Rêber’tî ketine. Jiber divirde xebata leşkerî û polîtîk di leza ronahiyêde dixebite, yani sînorê pêkanînê herî dawiye. Taybetmendiyeke ronahiyê din heye. Bi şewate, ronahiye. Lazime wisa bibe. Hûnê bibêjin ev şêweyekî heta niha zêde nehatiye bikaranînê ye. Lê koletiya em jiyan dikin jî, di ti deverên dinde bikar nehatiye. Li hember vê koletiyê encax ev şêwe dikare bibe bersiveke bi bandor. Wekî din çare nine. Min hemû pirtûkên mirovahiyê lêkola, encama çare eve dît. Lazime hûn fêhmker bin. Ligor min azwerîbûna vê nayê astengkirin. An jî encama jêhêz ketinê, ji qewet ketinê nabe azadî. Tercîha wê nabe. Jixwe lazime em di leza ronahiyêde bibezin. Di ronahiya wê ya bi şewat de bijîn. Ma ev tercîhkirina me tawane? Na! Me ya herî pêwîst pêk anî û hîn jî dibe. Tam eksî vê ne şer, ne jiyan bêy vê nabe. Dijminê eniya dijber wa dihesibîne di dest de teknîka herî dawî, bi şeklûşemala xwe, bi hejmara xwe ya zêde, bi emr û zagona xwe ya bingehîn tên serme. Hatin jî. Ev 25 salin tên. Ewqas sal derbas bûn fermî û fiîlî. Lê encam di holêde ye.

Jibo artêşê jî çend tiştan bibêjim. Sozên şehîda emrê bingehîne. Gerîlayê heqîqî Egîd’e û ew hest û gotinên wî ên xweşik jibo me emrin. Di hemûyan de heye. Di Zîlan de jî wisaye. Ew gotin hemû jibo me emrin û jixwe baş meşiyan. Ya girîng ne zêde biserkeftinbûna wan, yek jî be encama serkeftina wan e. Em ê wê bikarbînin. Keçik jî, zilam jî, xort jî ê vê pêkbînin. Derveyî vê ketina nav vê artêşê nabe. Sonda vê artêşê ev herdû navin. Hêza we hebe, hûnê pêwîstiyên van bicih bînin, sonda xwe bidin. Ev gotin sozin, emrin yek rûpel bese jibo şer, jibo kêmasî nekirinê.

Êdî hûnê vana fêhm bikin. Hûn karê artêşê zêde dixwazin. Min jiwere xebata partiyê vegot. Mezlûm tê wata partiyê. Kemal, Xeyrî bi hezaran şehîdên mezin hene. Ew mîlîtanin. Ez bixwe jî berdevkekî wanim. Sibe çi jimin were nediyare, heta niha min berdevkî kir. Artêş eve. Di jinde Zîlan di zilam de Mehsûm’e. Ew gavên yekemin, gavên dawiyê ne. An jî gavên em ê bi hevdûre bavêjin bixwe ne. Divirde ti aliyekî neyê fêhmikirin tine ye.

Ev bû pêşwaziyek Newrozê ya xweşik. Hûn gelek bi sihûdin. Şagirtên mey vê dibistanê û di rastiya rojhilata navînde bi rastîjî em li ser bingehê konferansek mezin xwe dighînin ronahî, biryariyê. Di van biryaran de şewatê jî hîs dikin. Yekbûna wisa bi Newrozê re di cihdeye. Jixwe bi biryar, berpirsiyarî û bi rastî jî bi ronahiya van nirxandina hûn dikarin bi îdayeke mezin hemû firsendê jiyanê bi dest bigrin û di her alîde bi ser bikevin. Ev rastiya Newrozê bixwe bese ku we bibe berbi serkeftinê. Careke din baweriya xwe divê derbarê de biziman dikim. Careke din silav dikim!

Di vê bingehêde vê Newroza bi şens, şeref, serfiraz NEWROZA PKK yî ya 25 li hemû têkoşervanên partiyê, gelê me pîroz dikim. Silav dikim û heskirinê xwe pêşkêş dikim.

21 Adar1998