Sömürgeciliği; “genel olarak bir devletin başka ulusları, devletleri, toplulukları, siyasal ve ekonomik egemenliği altına alarak yayılması veya yayılmayı istemesi, müstemlekecilik” olarak tanımlıyor sözlükler.

Bunun için dünyada bir halkın başına gelecek en büyük felaketlerin başında kesinlikle sömürge durumuna gelmek durumu geliyor. Sömürge durumuna gelenler sömürgeciliğin kendileri açısından ne anlama geldiğini en iyi bilenler oluyor. Çünkü sömürgecilerin sömürge insanına nasıl yaklaştığını bizatihi yaşayarak öğrenmişlerdir sömürgeciliği yaşayanlar.

Yaşanmadan öğrenmek zor oluyor insanlar için. İnsanların halen en iyi öğrenme yöntemi yaşayarak öğrenmeleridir. Bunun için diyoruz sömürgeciliği en iyi anlayan, en iyi dile getiren, en iyi tanımlayan ve tabii ki buna karşı da mücadele edecek olanlar en çok bu durumu yaşamış olanlardır.

Sömürge altında olupta sömürgeciliğe karşı mücadele etmemek tek kelimeyle söyleyecek olursak onursuzluktur. Bu durumu en iyi bir şekilde ifade etmiş olan kişi Fransız aydınlarından olan Jean Jacques Rousseau’dur. Jean Jacques Rousseau Toplumsal Sözleşme isimli kitabında:“Yalnızca gücü ve güçten doğan etkiyi dikkate alacak olsaydım, derdim ki bir halk eğer boyun eğmek zorundaysa ve boyun eğiyorsa iyi ediyordur. Fakat boyunduruğunu silip atabilecek duruma gelir gelmez silip atarsa daha iyi eder. Çünkü özgürlüğü elinden alınan bu hangi hakka dayandırılarak yapılmışsa aynı hakka dayanarak onu geri alma hakkı vardır. İnsanın özgürlüğünden vazgeçmek demek insan olma niteliğinden insan haklarından hatta ödevlerinden vazgeçmesi demektir. Böyle bir vazgeçiş insan doğasıyla bağdaşmaz. Çünkü özgürlük elde edilebilir, ama kaybedildi mi bir daha ele geçmez” der ve özgürlüğünü çalmış olanlara karşı mücadele etmeye çağırır.

Evet, sömürge durumunu yaşayıpta karşı durmamak yeniden belirtelim ki tek kelimeyle ifade edecek olursak, onursuzluktur.

Sömürgecilerinde çeşitleri vardır. Kimisi vardır gelir ülkene el koyar, yer altı ve yer üstü zenginliklerini alıp götürür. Ve yer yer karşı koyuşlar olduğunda ezip geçer. Ancak kimisi de vardır ki çok farklıdır. Hem gelir ülkene el koyar, hem yer altı yer üstü zenginliklerini çalar, hem vurur kırar, hem de el koyduğu topraklarda kendi kültürünü yayar, orada yıllarca hatta bin yıllarca yaşamış olan kültürü yok sayarak, küçümseyerek horlar, bu yetmez dediğimiz gibi kendi kültürel yayılmanın alanı haline sömürge ettiği toprakları getirir. Bu tarz bir sömürgecilik dünyanın en çirkin ve en tehlikeli olan sömürgecilik biçimidir.

Bu duruma peki bir toplum ya da insan nasıl getirilebilir? Hiç şüphe yok ki sömürgecilerin eğitimiyle.

Bu duruma iyi bir örnek “Zamanın Kahramanları” adlı şiirinde David Diop dile getiriyor.

“Beyaz adam babamı öldürdü

Çünkü onurlu bir adamdı babam.

Annemi kirletti Beyaz adam

Annem güzeldi çünkü.

Beyaz adam belimi kırdı kardeşimin

Güpegündüz, yol ortasında

Çünkü güçlüydü kardeşim.

Ve sonunda bana döndü Beyaz adam,

Elleri kan içinde.

Önce nefretini tükürdü yüzüme

Sonra “Hey velet,” diye buyurdu,

Bir tanrı azametiyle,

“Hey velet, bir leğen getir bana,

Bir havlu

Ve su dök ellerime”.

Peki, nasıl olur da hem babasını katletmiş, hem anasına el atmış, hem kardeşinin bellini kırmış bir sömürgeci “Hey velet, bir leğen getir bana, bir havlu ve su dök ellerime” diye biliyor ya da diye bilir. İşte bunun da yolu sömürgecilerin verecekleri eğitimle mümkündür.

Başkan Apo bunun olabilmesi için öncelikli olarak kültürel soykırımın uygulanması gerekiyor diyor. Çünkü kırımların en tehlikelisi dediğimiz gibi kültürel düzeyde yürütülen soykırımdır. Başkan Apo bu tarz bir sömürgeciliğe kültürel soykırım rejimi diyor. Ve kültürel soykırımı: “İkinci soykırım yöntemi olan kültürel soykırım denemeleri ise daha çok hakim elit ve ulus-devlet kültürüne göre zayıf ve gelişmemiş durumda bulunan halk, etnik ve inanç gruplarının üzerinde uygulanır. Temel mekanizma olarak hakim elit ve ulus-devletin dil ve kültürü içinde tümüyle tasfiye olmaya amaçlayan başta eğitim olmak üzere her türlü toplumsal kurumların cenderesi içine alınıp varlıkları sona erdirilmeye çalışılır. Fiziki imhaya göre daha sancılı ve uzun sürece yayılmış bir soykırım türüdür. Yarattığı sonuçlar fiziki soykırımdan daha felaketlidir. Bir halk veya herhangi bir topluluk için yaşamda karşılaşabileceği en büyük felaket niteliğindedir. Varlığını, kimliğini toplum doğasının tüm maddi ve manevi kültürel unsurlarını terk etmeye zorlanmak, uzun sürece yayılmış kitlesel çarmıha gerilmekle özdeştir” diye tanımlıyor. .

İşte bu tarz bir soykırımın yürüyebilmesi için sömürgecilerin çok güçlü bir eğitim sistemi yürütmeleri gerekiyor. İnsanların kendilerini görmedikleri, tam tersine sömürgecilerin ya da ezenlerin çıkarlarına göre hareket etmeleri için özenle bir eğitim sisteminde geçmeleri gerekiyor.

Örneğin, Ezilenlerin Pedagojisi adlı yapıtında Paulo Freire: “Gerçekten de ezenlerin çıkarları “ezilenlerin bilincinin değiştirilmesidir, içinde ezildikleri durumun değiştirilmesi değil.” Çünkü ezilenler bu durumu benimsemeye ne kadar yönlendirilebilirlerse, egemenlik altına alınabilmeleri o denli kolay olur. Bunu sağlamak için ezenler, bankacı eğitim modelini içinde ezilenlerin “yardım alanlar” gibi ikiyüzlü bir ad aldıkları vesayetçi bir sosyal yardım aygıtıyla birlikte kullanırlar. Ezilenlere, tekil vakalar gibi, “iyi, örgütlü ve adil” toplumun genel dış görünüşünden sapan marjinal kişiler muamelesi edilir. Ezilenler sağlıklı toplumun patalojisi olarak değerlendirilir; bu nedenlerle de bu “yetersiz ve tembel” kişilerin zihniyetleri değiştirilerek toplumun kalıplarına uygun hale getirilmelidir. Bu marjinallerin, “terk etmiş oldukları” sağlıklı topluma “entegre edilmeleri”, “kazandırılmaları” gerekir “der.

Şimdi yukarıda Paulo Freire’nin dediklerinden yola çıkarak Kürdistan’daki duruma dönük birkaç söz söylemek yerinde olacaktır.

TC devleti bizleri yani Kürtleri ve Kürt halkı gibi bu topraklarda yaşayan diğer tüm halkları hasta yani patalojik gördüğü kesindir. Bizleri “hasta” halde çıkartmak için inanılmaz çabalar harcadığı da o derece bir gerçektir. Başka bu kadar dil yasaklarını, anadilde eğitim yasaklarını neyle izah edeceğiz? Yine dünyanın en çok zindanlarına sahip olan bir TC devlet gerçeğini nasıl izah edeceğiz?

Kendileri açısından bu durumlar açıktır. Diller yasaktır çünkü başka Türkçeyi toplumlara yedirilemez. Yine zindanlar olmazsa bu kadar insan terbiye edilemez ve başkalarına da gözdağı verilemez.

Bizler TC sömürgeci devletinin yaptıklarına bir yere kadar anlam verebiliriz. Ve diyebiliriz ki, sömürgeciliktir ve yapar. Çünkü hedefi bizi hem fiziki hem de kültürel olarak yok etmektir. Yani soykırıma tabi tutmaktır.

TC devleti bunu yapıyor peki biz nasıl yaklaşıyoruz bu durumlara? Örneğin TC’nin okullarına gitmeyenlere bizler cahil gözüyle bakmıyor muyuz? Küçümsemiyor muyuz? Geri kalmış muamelesi yapmıyor muyuz?

Peki, bu durumun kendisi Freire’nin tanımladığı “patalojik” olan bir durum değil midir? Yani bizler TC’nin dayattığı eğitim sistemine adeta kendimiz koşmuyor muyuz? Sömürgecilerin dillerine adeta gönüllü olarak kendimiz uygulamıyor muyuz? Yani oto asimilasyon diye dile getirilen kendi kendimizi asimile etmeyi gerçekleştirmiyor muyuz?

Açık yüreklilikle belirtelim ki hepsini kendimiz yapıyoruz, hem de bin bir dereden su getirerek yapıyoruz. Sömürgecilik sadece babamızı katletmemiş, sadece annemize el atmamış, sadece kardeşimizin bellini kırmamış ve sadece “Hey velet, bir leğen getir bana, bir havlu ve su dök ellerime” dememiş daha fazlasını yapmış ve bizden daha fazlasını da istemiştir. Ne yazıktır ki bizler de onun istediklerinin tümünü yerine getirmişiz. Onun dilini ana dilimizden daha iyi konuşuyoruz. Onlardan daha iyi onların yazılarını kullanıyoruz. Onlardan daha fazla onların türkülerini şiirlerini okuyoruz, onlardan daha fazla onların kültürel etkinliklerine katılıyoruz, onlardan daha fazla onların spor etkinliklerinin peşine takılıyoruz, onların sanatçılarını, sporcularını, siyasetçilerini derken ne kadar”onların” şeyi varsa hepsine büyük bir özentiyle peşine takılıyoruz. Bu patalojik bir durum değil midir?

Evet, durum bu oldukça bize günlük olarak vuran, katleden ve tarihimizde büyük katliam yapan böylesine faşizan bir sömürgeci güç ve onun temsilcileri yeniden yeniden bizlere:

“Hey velet, bir leğen getir bana,

Bir havlu

Ve su dök ellerime” demeye devam edecektir.

Kasım Engin