Bihara sala 2003 an bû. Em ê derbazî qada Cudî bibûna.

Cudî ji bo gelê Kurd, wateyekî xwe ya dîrokî heye. Dîrokekî wê ya dûr û dirêj heye. Cudî bi xwe dîroka xwe ji hz. Nûh destpê dike. Dema ku tofan dirabe, hz. Nûh hemû zindiyan û tevlî mirovan bar dike li sefîna xwe, tê li çiyayê Cudî disekine. Berî ku bê çiyayê Cudî, rêya xwe bi çiyayê Bêxêr dixe.

Ji çiyayê Bêxer re vê dibêje; ‘‘ez dixwazim li vir bisekinim…’’

Lê, çiya bersiva ku dide dibêje; ‘‘cihê te li ser min nake.’’

Ji bo wê jî hz. Nûh jêre gotiye, tu çiyayekî Bêxêrî. Dema ku tê berbi Cudî ve, tê çiyayê Zêrînker. Çiyayê Zêrînker wî vedixwîne li ser xwe. Lê belê, hz. Nûh jêre dibêje; ‘‘tu hemû zêrî…’’ Navê vî çiyayî jî, ji vir tê.

Niha bi zimanê herêmî jêre dibêjin, ‘‘Zêrînker.’’ Yanî çiyayekî hemû zêr. Sefîna xwe diçe li Cudî disekine.

Ji bo gelê Kurd Cudî dîroka xwe ji vir tê. Ji navê xwe diyare ku hz. Nûh cihê xwe dibîne. Cu-dî, cî-dî, yanî cihê xwe dît. Ji bo vê jî di tekoşîna azadiya gelê Kurd de, Cudî hem rolekî xwe yê dîrokî heye û hem jî cihekî xwe yê pir girîng heye. Tevgera azadiya gelê Kurd jî, Cudî weke cihekî stratejîk ji xwe re girtiye. Çiyayê Cudî ji bo tekoşîna me jî ewqasî girîng e.

Tevgera azadiyê di destpêkê de te vî cihî û biryargeha xwe li wir ava kir. Çîroka hz. Nûh berfireh e. Heya mintiqa Kerboran, heya çiyayê Herekolê, bi kurtahî hemû Kurdistan ê dixe nava xwe. Ji bo vê jî em dikarin bêjin ku roja dîrokî Botan û çiyayê Cudî leyîstî, vê rolê îro jî di Kurdistanê de dileyîze. Gerîllayên Kurd îro tekoşîna azadiyê li wê derê dide meşandin. Hz Nûh jî bi çîroka xwe ya mîtolojiyê ve tekoşînekî azadiyê li himberî serdestiyê daye meşandin. Em jî îro wê kevneşopiyê didin berdewam kirin. Keç û lawên Kurd jî, îro weke berdewamiya vê kevneşopiyê tekoşîna azadiyê didin meşandin.

Çiyayê Cudî hemû parçeyên Kurdistanê dixe nava xwe. Ji xwe Kurdistana bakur, başurê rojava û başurê mezin, ger mirov Botanê tevî hesab bike, perçeyên rojhilat jî dixe nava xwe. Ev perçebûn jî dijmin xistiye nava me. Di Kurdistanê de perçebûn tine ye.

Çîroka hz. Nûh li gorî tê gotin, Lawikê Xerîb mirovekî herî nêzîkî hz. Nûh, ji gelên cuda ne. Ji bo vê jî dibêjinê Lawikê Xerîb. Lawikê Xerîb, dixwaze biçe gel hz. Nûh cihê sefînê.

Şeytan tê pêşiya wî û dibêje; ‘‘tu ji kû tê??’’

Ew jî dibêje, ‘‘ev heft sale ez dimeşim û dixwazim hz. Nûh bibînim.’’

Şeytan jî dibêje; ‘‘tu yê heft salên din jî bimeşî, encex tu bigihije Nûh.’’

Lawîkê Xerîb wê demê dua ji Xuda re dike ku rihê wî bigre. Li wê derê ew Lawikê Xerîb jiyana xwe ji dest dide. Şeytan nahêle bigihe miradê xwe û hz. Nûh nabîne.

Ger em şeytan jî binav bikin, dijminên wê demê ne. Dijminên ku wê demê li himberî tekoşîna Nûh şer dikirin û nedixwestin Nûh bigihe azadiya xwe. Îro jî di vê xakê de, em li himberî dijminekî bi vî rengî tekoşîna azadiyê didin meşandin.

Li Cudî hevalê Ş. Ronî hebû. Hevalekî ji Tetwanê bû. Bi wê kelecan, moral û bi wê xwesteka ku çawa Lawikê Xerîb dixwest bigihije hz. Nûh, şehîd Ronî jî dixwest bigihe RÊBER APO. Ji bo vê tekoşîn dida meşandin. Ji bo bigihe azadiya gelê xwe û di kesayetê gelê Kurd de jî azadiya mirovatiyê pêkbîne. Ji bo vê jî li Cudî bi dîroka xwe ve girêdayî, bi dîroka mirovatiyê vê girêdayî tekoşînekî pir xûrt dida meşandin. Lê belê, ger em şeytanên hemdem binav bikin, dijminên me yên îro ne. Çawa ku di demê hz. Nûh de şeytanan nehêlan Lawikê Xerîb bigihije hz. Nûh, îro jî şeytan û dijminên hemdem nehêlan hevalê Ronî bigihije Rêbertiya xwe û gelê Kurd. Dema ku em dibêjin bigihijiyê, em di welatekî azad de qest dikin.

Weke din hevalê Ronî gihiştiye RÊBER APO û azadiya gelê xwe di kesayetê xwe de pêkanî bû. Ji bo vê jî bi vê heyecanê, moralê şerekî li himberî dijminan dikir.

Di sala 2003’an de pêngavekî nû rêxistinê dabû destpê kirin. Ev pêngav jî ji aliyê Serokatî de bi ruhê Apoyî hatibû destpê kirin. Bi wî ruhî tevlîbûnê ji vê pêngavê re dida çêkirin.

Di sala 2004’an de li gorî fermanên biryargeha navendî û li gorî tevlîbûna wî hevalî, pêwîst dikir ku tevlî çalekiyê nebibûna. Bihata amede kirin ji bo demê pêş. Ji xwe xwesteka wî ya ji bo çalekiyên fedayî jî hebû. Me bi şehîd Ronî re ev gotibû. Ku pêwîst dike tevlî çalekî nebe. Tenê hevalan perwerde bike û hevalan ji bo demê pêş amede bike. Erkekî bi vî rengî li ser bû. Lê belê, ewqasî bixwestek bû û dixwest tevlî pêngavê bibe û şeytanên hemdem têk bibe û bigihije azadiya Rêbertî û azadiya gelê xwe. Ji bo vê jî bi şeklekî xûrt tevlî nava pêngavê dibû.

Sal 2004, meha Pûşperê bû. Em bi hevre diçûne wezîfeyekî. Lê belê, ji ber hindek karên pêwîst hevalê Ronî ji me qût bû û berê xwe dide cihekî din. Binavê ku biçe kişfekî li ser dijmin bike û çalekiyekî bike. Bi ruxmê ku jêre jî hatibû gotin, cihê ku çalekî jî lê kirî gewriya Nerex girêdayî Şirnexê ye. Dema ku du wesayîtên leşkerî derbaz dibin, ew û dû hevalên xwe ne. Ji hevalên xwe re dibêje, ‘‘em biçin kemînekê li pêşiya van wesayîtan biavêjin.’’ Bi her du hevalên xwe re diçe û kemînê davêje pêşiya wesayîtên dijmin. Li gorî agahiyên wê demê me girtî û çapemeniyên dijmin jî dayî, wesayîtekî bi tevahî îmha dibe. Hevalê Ronî di wê çalekiyê de birîndar dibe. Piştî ku birîndar dibe, ew û hevalê xwe ji hevqut dibin. Bi birîndarî vedigere cihê xwe. Dema ku vedigere cihê xwe, dibîne heval ne amedene. Dixwaze hinekê bergira xwe bigre. Nivîsekî jî li cihê xwe dihêle. Ew nivîsandinên wî li gel rêxistinê û di arşîvên wî dene. Di wê nivîsandina xwe de dibêje, ez ber birîndariya xwe û westandina xwe nakevim, ez ber dikevim ku hevalên min birçî mabin ji bo wê jî not û erzaq ji bo hevalan dihêle û xwe dide cihekê sexlem. Roja dîtir dijmin dema ku tê operasyonê dike, hevalê Ronî bi birîndarî dibîne. Heya fişeka xwe ya dawî bi dijmin re şer dike û di dawî de jî narincoka xwe bi xwe de diteqîne. Digihije şahadeta xwe. Di kesayeta xwe de digihije azadiya Rêbertî û ya gelê xwe jî pêktîne. Di vê bûyerê de jî diyar dibe ku şeytanên hemdem çawa ku li hz. Nûh û Lawikê Xerîb kirin, bi vî rengî li şehîd Ronî jî kirin.

Hevalê Ronî hevalekî wisa bû ku di nav hevalên Cudî de li ser desta dihate girtin. Bi rastî jî hevalekî wisa bû. Dibe ku ez nikarim mafê wî bidimê.

Berê wê bi demekî li ser qereqola Mila Goriya çalekiyekî kiribû û li pey çalekiyê jî notekî dinivîsîne.

Di wê notê de dibêje; ‘‘Şehîd Erdal (Engin sincar) di sala 1997’an de fermanda bû min ku ez çalekiyê li ser wê qereqolê bikim. Min ne kiriye, lê belê sala 2004’an min vê çalekiyê kir.’’

Bi van gotinan hem rexnedayîna xwe dide û hem jî wezîfeya xwe pêktîne. Ji şehîd Erdal re rexnedayîna xwe bi vî rengî dide. ‘‘Ew fermana te dabû min, dereng be jî min pêkanî.’’

Li vir girêdaneke hevaltiyê derdikeve. Ji bo vê dirûstbûna xwe, moral û heyecana xwe, sekna xwe ya jiyanî, girêdaneke me yê di astekî bilind de jêre hatibû çêkirin. Dilsozê rêhevalê xwe bû. Ji bo vê jî me wî li ser dest digirt.

Lê belê, em dikarin bêjin ku me li gorî dihate xwestin nekarî hevalê Ronî biparêzin. Pêşengekî gelê Kurd, yê ji bo pêşerojê bû. Me nekarî vê pêşengê xwe biparêzin. Ji bo vê jî hevalê Ronî tekoşînekî layîqê dîroka gelê xwe û layîqê perwerdeya ku RÊBER APO dabûyê, dida meşandin.

Weke hevriyên wî, em ê jî li ser şopa wî heya dawiyê bimeşin. Bixwazin tolhildana wî ji dijmin rabikin û karên nîvçe mayî bixwazin temam bikin.

Elî PILING