Şehîd Çekdar, navê malê Îdrîs Ferecî, li rojhilatê Kurdistanê li bajarê Mêrîvan, li herêma Komasî çavê xwe li jiyanê vedike. Di sala 1989’ an de ji dayîkbûye, di malbatekî feodal û dîndar de mezin bûye. Navê bav Îbrahîm, navê dayîkê Stara. Bab û dayîk heval Çekdar, her du jî hacîbûn. Rewşa malbata wana di milê aborî de gelek baş bû, di malê de sê birane. Heval Çekdar 12 salan dibistan xwendiye.
Bajarê Mêrîvan diwarê jeo stratejîk de, xwedan xwişkbûn û zengîni ye. Di dîrok de her dem bûye mêvandarê şerê Îran û Osmaniyan. Ji ber deştbûna vî bûyerê û di warê av de xwedan golê mezin bi mesafeta (dirêjî li kîlomître- perî 3-5 kîlomître) herdem ji bona janên şer û bazirganiyê bûye, dika bazirganî di navbera Îran û Îraq de.
Bajarê Mêrîvan bi çiyayên Şaho û Kosalan wekî berdewamiya çiyayê Zagrosan e. bi herikîna ava Sîrwan vê xweşikbûnê dixe asta herî jor. Di warê din de herdem ji bona Erdelanên (Xanedan) Mebaban bûye qeleya berxwedanê. Ev wekî kevneşopiya parastina çanda xwe herdem di navber xwedaniyek bûye û herdem di warê împiratoriya derdor hatiye tepisandin .
Merîvan bi xweşikibûn û bedewiya hava her çar demsal jiyan dike ve di navber çiyayan hatiye dorpêçkirinê, gelê vê herêma bi zaravayê Soranî ve Hewramî daxivin. Baweriya gelê vê herêmê ola îsalmî û di nav de terîqeta neqşbendî ve qedirî û perist ku ji felsefeya Zerdeşt (EHRAMAZDA) xwediyê başî digire. Ev parastina civak di çiyayên Bîlen bi xwe re afirand.
Di herêma Kîmasî tesîra çanda baweriya ola îslam û fedaî di asta herî jor tê jiyankirin. Sîstema yan jî serdestiya zilam li ser civak û malbat tê ferzkirin. Ne li ser sîstema eşîre û teyfe re dimeşe. Malbat di vê herêmê de wekî saziya dewlet xwedan rol e û di pêkanîna zîhniyeta desthilatdaran û feodaliya herî hişk, tê jiyankirin. Heval Çekdar di vê herêmê de çavê xwe li jiyanê vekiri.
Hevaltî weke herikandina ava zelal ku herdem li pey rastî û ji bona gîştina hedefa xwe lêpirsîna şervantiya heqîqetê ya Serokatiyê ye.
Ev herikandin wekî giştina hedefa xwe herdem di nav lêpirsîna ku azadî çi ye? Ev lêpirsîn encama hedefa giştina rastiya jiyanê bi wateye watedan di cewherê xwe de fedaiyetiye, yan jî xeta qehremaniya Çekdaran û tevahî hevalên şehîdin. Wekî Serokatî dibêje “ azadî bi xwe destxistine van hevalên şehîd bi ruhê qehremanî û berdewamkirina di xeta Azadî deye”, berhema Kurdistanê ji nûve afirandin û dayîn jiyankirin e.
Min hevalê Çekdar di zarokatiyê de naskir. Hevalek bi aqil û jêhatî bû, herdem di nav hevalên xwe yên zarokatiyê de di warê aqil û zekaya pratîkî de herdem pêşeng û mînak bû. koma me hebû, di nav komê de herdem xwedan rol û pêşeng bû, bi cesaret û wêrekiya xwe dihat naskirin, berpirsyariya koma me di desta wî debû û rola Rêberî ji bona me dileyîst.
Tê bîra min ku gelek caran ji bona parastina hevalên xwe dikete nav liv û tevgerê. Ger ku encam negirtiba di warê wijdan de nerehet bû. Herdem milê zarokên bê hêz digirt û ji wan re dibû hêz. Di dibistanê de, di warê werzîşê û xebatên ku dihat lidarxistin di asta jor de tevdigerî. Ji xwendinê zêde heznedikir û gelek caran di dersan de dibistan ber dida, di nav lêgerîn û lêpirsîna ku êdî dibistan berde ku êdî dibistan têriya wî nedikir.
Ev lêgerîn bi xwe re serhildêrî li hemberî malbat û eşîr re dixist di nava şerekî de, ji bo ku ev rêbazê jiyanê têrê wî nedikir. Ev lêgerîn zêde bi zanebûn nebû, lê belê herdem di nav lêgerîna rêbaza heqîqetê de bû.
Tê bîra min ku me ji bona gerê em ji bajarê derketi, wê demê min ferqkirî ku çend roje ku pir bi moral û kêfxweşe. Min vê rojê ji wana re got ku pêwîst sebeba vê keyfxweşiyê bipirsim. Di bersivdanê de…….tevlîbûna nava refên gerila de. sebeba tevlîbûna min dikarim bibêjim ku heval Çekdar e. Me sê kesan biryara tevlîbûnê da, sebeba vê tevlîbûnê hevalê Çekdar bû. Di sala 2006’an de tevlîbûna nav refên gerila çêbû. Perwerdeya şervanê nû me bi hev re derbas kir. Dikarim wiha bibêjim ku di rastiya rêxistin de eger ku kêm jî be, di demek kurt de heval Çekdar di kesayetiya xwe de guhertin dabû çêkirin. Hem girêdaniya wî bi Rêbertî û hevalan dihat dîtin. Di warê kar û xebatên piratîk de herdem xwe dida pêş û xwe xwedan erk didî. Piştî veqetîna şervanên nû derbasî Xakûrkê bû, piştî piratîka Xakûrkê derbasî Akademiya Mahsum Korkmaz bû, pişt re derbasî saheya Garzanê bû, di sala 2012’ an de di dawiya Biharê de şehîd ket.
Birastî bîranîna heval Çekdar, hem kenê wî, kelecana wî jiyanê û tevlîbûna wî di kar û xebatê de herdem di mirov de keyfxweşî dida jiyankirin ku bi hevalên wek hevalê Çekdar re jiyan kiriye, hem di rêbazê wiya jiyanê û sekna bi heybet, ve xwedan cesaret û fedakartiyê ye.
Hevaltî nûnertiya rastiya jiyanê ye. Serxistina henaseya rastiya heqîqeta ferd di nav civakê de ye, hevaltî di esla xwede rastiya bersiva şifreya gerdûnê bi xweye û di eynî demê de asta dûzeya fedayîtiye.
Helbirîn di wateya xwe de biriqîna hevaltiya rast ku di cewherê xwe de azadiye. Asta hevalên şehîd herdem wek çirayek ronî herdem riya giştina azadî ronî dike û xeta berxwedanî ji me re diyar dike.
Silav û Rêzên Şoreşgerî
Hewraman
2012- 12- 12