KOD ADI: VİYAN KAROX
ADI SOYADI: LEYLA WALİ HASAN
DOĞ. TAR.YER: 1981-SÜLEYMANİYE
KATILIM: 1997
ŞAHADET: 1 ŞUBAT 2006
ŞAHADET YERİ VE BİÇİMİ: HAFTANİNDE KENDİNİ YAKARAK ŞEHİT DÜŞMÜŞTÜR
HEVAL VIYAN
Îro 2’ê Sibatê, roja salvegera şehadeta şehîda mezin, Heval Viyan e. Me jî îro bi 29 heval re nameya Heval Viyan xwend û hinek nîqaşkir. Hevala Viyan şeva 1-2 saeta ku derbazî 2’yê Sibatê dibe, li herêma Heftanîn, ji bo şermezar kirina komploya li ser Serokê gelê Kurd, Rêber APO, agir berda canê xwe û çû şehadetê. Hevala Viyan bi pey xwe re nameyek pir zelal ku têde gelek peyam hebûn hişt. Hevala Viyan kê bû? Çi kir û ji me re çi dibêje? Pêwîst e ku em çawa Hevala Viyan fêmbikin? Pêwîst e ku em çawa daxwazên Hevala Viyan bînin cih? û wek van gelek pirsên din mirov dikare ji xwe bike. Lê tiştê rast ew e ku mirov peyamê daye, jiyankirin, hevaltiya rast a bi Hevala Viyan re, di vir de derbaz dibe. Hevala Viyan keçeke Kurd û Kurdistanî bû û li navenda Silêmaniyê, Başurê Kurdistanê tê dinê. Di 15 saliya xwe de tevgera azadiyê, PKK’ê nas dike û tevlî nav refê gêrîla dibe. Belê, Hevala Viyan li navendek ku destpêka hêzên kapîtalîst bi destê Îngilîstanê, xwestin Kurdistanê dagirkin û hişmendiya xwe belavkirin, li Silêmanî ji dayîk dibe û wek ronahiyek azadiyê derdikeve. Ev peyamek li dijî dagirkirina Kurdistanê ya hêza kapîtalîzmê ku dixwaze Kurdistan û Rojhilata Navîn dagirke, li dijî vê ronahiyek azadiyê ye. Dîsa cihek ku feodaltiya Kurd a paşverû ku jinê kole dibîne, ronahiyek wekhevî, azad û mezinbûna jina Kurdistanê, îfade dike. Yanî navenda ku ev keça ewqas ciwan, bi vê helwestê serî rakirin û dilşewata azadiyê jiyankirin, bi serê xwe mijara nirxandin û baş fêmkirinê ye! Ji aliyên din ve, di demek kurt de rastiya Serokatiyê û ya PKK’ê zû fêmkirin û di jiyana xwe de tev pîvanê azadiyê pêkanîn, hêjayî lêhûrbûn û fêmkirinê ye. Di nav tevayî hevalên jin û hevalên xort de, pir hatina hezkirina wê, ew hilda rêvebertiya jor a PKK’ê û bû xwedî xebatak pir serkeftî. Paqijî û dilpakbûna wê, ew xistibû dilê tevayê gerilayan. Biqasî vê dilpakbûn û paqijiyê jî bi fedakarî û berpirsyariya xwe hewildanên tekoşîna azadiyê jî pir mezin dida û koletî radikir, azadî jî tim çêdikir,. Ji ber van tiştan bû ku ew di demek kurt de ketibû rêveberiya PKK’ê û erkê xwe bi layîqî dianî cih. Hevala Viyan di pêvajoya xiyaneta sala 2003-2004’a de jî li hember vê xiyanetê, helwesta herî zelal a têkoşerê Apoyitiyê da û serkeftî dimeşand. Jixwe di pêvajoyên wisa de tekoşerên baş diyar dibin, gelek kes dibezin jiyanek ferdî û dixwestin li bajaran bijîn, li gel dijminê xwe. Hevala Viyan tim li dijî vê sekinî û wê jiyana çiya tercih kir û tekoşîna azadiyê ji dil qebûl kir. Ji ber vê zelaliya wê bû ku, ji aliyê hevalan û Serokatiyê jî ew di nav 12 hevalên ku ji nû de PKK’bûnê avakin de hatibû hilbijartin. Belê, ew jî endamê 12 hevalên ku Serokatî gotibû bila ji nûve PKK damezirînin û li dijî vê xiyaneta ku dixwaze tevgera azadiyê belav bike, biseknin û nirxê ku bi sala hatibûn xuliqandin biparêzin. Serokatî ev erk dabû 12 hevalan, ji van jî yek Hevala Viyan bû û di vî warî de ristekî sereke leyîst. Hevala Viyan piştî ku xiyanet têk çû û bandora xwe windakir, pêşniyara xwe ya derbasbûna qada parastina gel, HPG’ê dike. Jixwe di nameya xwe de jî tînê ziman ku, çiqas dixwaze li dijî dijminê gelê Kurd, ji nêz de bisekne û ev jî qada şer a Bakurê Kurdistanê bû. Pir israr dike ku derbasî Bakur bibe, çiqas hevalên rêveberiya tevgerê, nexwazin jî, lê dilê wê nehiştin û wê rêdikin herêma Heftanînê. Armanca wê ew e ku derbasî Botanê bibe, lê heval wê li Heftanîn dihêlin û li vir jî têkoşînek xurt a birdozî û rêxistinî serkeftî dimeşîne. Mezinbûna Hevala Viyan di vir de jî diyar dibe ku xwe dide cihê ku têkoşîn pêwîste xurt lê bimeşe û di çeperê herî pêş de cih bigre, daxwaz û israr dike. Belê, di demekî ku gelek kes dixwestin jiyanek ezezî jiyanbikin û xwe bidin li aliyekê, Hevala Viyan xwe avêt çeperê herî pêş ku bi dijminê hovane re şer bike. Axiftina Rêber APO ku gotibu “kî/ê ji çiya dakeve, pêwîste ku jin danekeve û têkoşîna xwe ya azadiyê berdewam bike” ev pîvan esas wergirtibû û pêdiviyê wê pêkdianî. Hêvî û baweriya xwe ya azadiyê tu car wenda nekir û bi vî dil û mejiyê paqij, di rûkeniya xwe de dida diyarkirin. Ev jina ciwan, tim bi zîndîbûn û zîrekbûna xwe ya paqij, mînak û moralê hevalan bû. Wek teyrekî baz çengê xwe vedikir û hesreta azadiyê dikişand dilê xwe yê paqij. Jixwe di wêneyê wê de jî diyar dibe ku çiqas ji cihê bilind ku li ser azad jiyan bike hezdike, zelaliya wê diyar dibe. Wek teyreke azad li ser bilindayiya çiya jiyankirin, ji bo wê jiyana herî bi qîmet bû û bi nirx didît. Ev jî bi zelalî û paqijiya ku di dil û mejîyê xwe de jiyan dikir, ji bo azadiya mirovatiyê, di coşa rûyê wê de diyar dibû. Tiştê ku Hevala Viyan di nameya xwe de dixwaze ji me re bêje, ev hevaltiya paqij, têkiliyê azad û hev dû mezinkirinê bû. Yek jî têkoşîna vekirî ya eşkere ku hevaltiyê pêşxe û hêza rêxistinî çêke, zelal me hişyar dike. Têkiliyê hevalên jin û hevalên xort jî şaşîtiyên ku hene, derbaskirin û tim di nava tekoşîneke ku van şaşîtiya derbaske, pêwîste ji vê tekoşînê rev çênebe. Û pîvanê ku Rêber APO û PKK’ê danîne esas girtin û li gor vê têkiliyek rast pêşxistin, herî zêde erkê têkoşeren azadiyê ye. Ev jî wek talîmatekî, Hevala Viyan radixê pêşya me. Girêdana Hevala Viyan bi Serokatiyê re, gel re, şehîdan re û bi nirxê ku hatine afirandin re, baş tîne ziman û rêka vê ya rast jî ji me re dibêje. Ev jî bi têkoşînek bênavber û ya fedakarî mirov dikare bi dest bixe. Hevala Viyan bal dikişîne ser demê jî ku pêwîste her tişt di dema xwe de bêkirin, “dema ku axiftinê wata xwe winda kir, qîmeta xwe namînê,” dibêje û erkê xwe yên demê anîna cih, pir girîng tîne ziman. Ji ber ku şoreşê ji dil jiyan dike, dema ku mirov dereng bimîne wê gelek tişt ji destê me herin, sibê dibe ku em dereng bimînin û ev jî xirabûnê dê bi xwe re bîne. Ji ber vê fêkî, sêvek mînak dide, pêwîste ku bê ku xirabibe ji mirovatiyê re bibe nirxê civakê. Ji bo her azadîxwazekî/ê ev pir giring e û divê ku em wê germayiya şoreşgerî ya azadiyê sar nekin û biqasî tê xwestin, cihê pêwîst têkoşîn bê meşandin.
Mijarek din ku mirov tê de rexnedana xwe li hember Hevala Viyan bide, nêzîkbûnê me zilaman a li hember jinê ye. Rastî jî Hevala Viyan bi xebat û çalakiya xwe ya mezin, mezinbûn û hêza jin nîşanî me tevan da. Cardin ew hişmendiya zilam ên bi hezaran salan ku şaş û bi nerast hatiye avakirin û li ser jinê serdestiya xwe dimeşîne, vekirî nîşanî me da. Şêr şêr e, çi jin e çi mêr e, baş bi piratîka xwe nîşanî me da ku em çiqas şaş in. Îro jin bi fedakarî û berdêlekî giranbiha, rastiya xwe nîşanî me dide. Bêguman, bê bedelên giran, mixabin zilamê serdest naxwaze fêmbike. Tiştek bê bedel, erzan nayê bi dest xistin, ev rast e lê ewqas bêwijdanî ku li ser jinê tê meşandin ku mirov kor û ker jî be, mirov wê bibîne û bibihîse, ev mirov matmayî dihêle ku tê berdawam kirin. Hişmendiya zilam a serdest, ezezî, xwe her tişt dîtin, jin tiştek nedîtin, her tişt ji bo xwe rast dîtin, ji bo jinê şaş dîtin, her tişt mafê xwe dîtin, ji bo jinê tiştek nedîtin, jin ji bo xwe bikaranîn û wek van mirov dikare bi sedan newekheviyan di navber zilam û jin de bibîne. Di vî warî de divê mirov destê xwe dayne ser wijdanê xwe û rast biaxife ku çiqas civak hatiya berovajî kirin. Heqîqeta rastiya civakê, ji bo zilamê serdest hatiye berovajîkirin û bê ku bê sererast kirin, wek ku rastiyê civakê ev in, kirêt tê berdewam kirin. Ev gunehkariyek û şermekî pir mezin e, ji bo tevahî zilaman. Bi salan ev qirêjiya ku ketiye hûcrê me, pêwîst e ku bê paqijkirin û bi hişmendiyeke wekheviya zayendî ku biqasî hev azad û wekhev bê jiyan kirin. Jina ku civak xwedîkir, mezin kir û pêşxist, xistina vî halî, ne gunihkarî û ne şerme, wê demê çi ye? Di bingehê mirovatî xwedîkirin, mezinkirin û pêşxistinê de, rastiya jin heye û ev gelek vekirî bi dîrokî jî ispat bûye. Divê roja salvegera şehadeta Hevala Viyan de, ji bo min jî xwe di vî warî de berçav re derbazkirin û rexnedana ji dil dayîn, pêwîst e. Ji bo xwe ev nameya Hevala Viyan, emra ku em xwe li hember jinê berçav re derbazkin û hevaltiyek rast pêşbixin. Cardin xwe li hember pîvanê ku Rêber APO ji bo azadî û wekheviyê danîne, ji berçav re derbaskirin û kêmasiyên ku hene derbaskirina wan, erkê her têkoşerekî ye. Ez li ser vî esasî rexnadana xwe ji bo rastiya Hevala Viyan didim û soza hêviyên wê bicih anînê didim. Daxwaza wê ya azadî û wekheviyê, wê armanca me be, heya serkeftinê. Helwesta wê ya li hember êrîşê navnetewî yên li ser Serokatiyê û sekna wê ya azad, wê ronahiya rêya me be. Volqana dilê wê, hêza me ya serkeftinê be. Rûkenî û coşa wê ya tekoşîna azadiyê, wê moral û hêviya me ya serkeftinê be. Cardin di kesayeta şehîda mezin, Hevala Viyan de, em bejna xwe li hember şehîdên Kurdistanê ditewînin û soza xwe ya girêdana armanca wan tînin ziman.
Heqî Mardîn