Rêber Apo îfade kir ku 15’ê Sibatê weke Roja Qirkirina Neteweyê bê qebûlkirin dê rastir be. Sedemên ku Rêber Apo gihiştin wê encamê ku nirxandineke bi vî rengî bike jî tevkujiyên ku di demên rûpelên salnemayan 15’ê Sibatê nîşan didin de polîtîkayên tinekirinê yên hatin destpêkirin û tevkujiyên ku hate xwestin gelê me bikişînin nav wan bûn. Di vê wateyê de tiştên di demên cûda de lê naverok hevpar ên ji aliyê hêzên emperyalîst, mêtînger ve ku di 15’ê Sibat a 1925’an û 15’ê Sibat a 1999’an de hatin destpêkirin ferz dike ku ji bo 15’ê Sibatê navlêkirineke bi vî rengî were rojevê. Ji bo welatê me wateyên hevbeş ên salên 1925 û 1999’an hene. Rêber Apo vê rastiyê dibîne û destnîşan dike ku di demên cûda de tiştên di 15’ê Sibatê de hatin jiyîn û wateya ji bo van rojan hatiye dayin dê ne titekî tesadûfî be.
Disa di her dû deman de tiştên ku di 15’ê Sibatê de dan destpêkirin xwestin di 29’ê Hezîranê de bi encam bikin jî nirxandina li ser wateya van rojan ê kirin bihêztir dike.
15’ê Sibatê roja Şêx Seîd dîl hate girtin e. 29’ê Hezîranê jî roja Şêx Seîd û hevalên wî li sêpayên îdamê hatin qetilkirin e. Rojên bi komploya navnetewî Rêber Apo dîl ahte girtin û paşê bi qaşo darizandina pêk hat dayina cezayê îdamê jî di heman rojan de bû. Disa 15’ê Sibatê û 29’ê Hezîranê.
Dikarîbû rojên dîlgirtin û îdamkirina Şêx Seîd û hevalên wî ya li Dadgehên Îstîqlalê hatin darizandin û qetilkirin rojên cûda bin. Heger tiştekî wisa bibûya jî vê yekê dikarîbû rê li ber nirxandinên cuda veneke jî. Lê belê roja dîlgirtin û dayina cezayê îdamê ya Rêber Apo bi heman rengî nikare were nirxandin. Ji ber ku bûyereke bi salan piştî ya Şêx Seîd bû û bi zanebûn heman roj hatin hilbijartin. Wetaye ji bo dîlgirtin û îdamkirina Şêx Seîd û hevalên wî li roja dîlgitin û dayina cezayê îdamê ya ji bo Rêber Apo jî hatiye barkirin. Lewma jî wateyên li 15’ê Sibatê û 29’ê Hezîranê hatiye barkirin ji tedasûfê wêdetir rojên ku bi zanebûn hatine hilbijartin in.
Rêber Apo destnîşan dike ku di bûyerên dîrokî de hevqasî jî tesadûfî nabe. Sala 1924 ji bo Komara Tir a nû hate damezirandin tê wateyeke girîng a destpêkeke nû. Bi 1924’an pêvajoya di 1919’an de hate destpêkirin gihişt encamê; îtîfaqên hûn û derve cihê xwe ji têkilî û îtîfaqên nû re hişt. Di qada navnetewî de bi Îngîlîstanê re têkilî derketin pêş, di polîtîkaya hûndir de jî li dij Kurdan şer hate îlankirin. Bi destûra bingehîn a di 1924’an de hate amadekirin de çerçoveya têkiliyên navnetewî û şerê li dij Kurdan hate îlankirin hate diyarkirin. Dadgehên Îstîqlalê, Qanûnên Tedîp-Tenkîl û Qanûna Îslahata Rojhilat li ser heman bingehê hatin amade kirin û ketin meriyetê. Di ecamgitina polîtîkayên ku di 1924’an de amadekariya wan hate destpêkirin de 15’ê Sibat a 1925’an xwedî girîngiyeke mezin e. Serhildana gelê Kurd a bi provokasyonekê li Pîranê hate destpêkirin di wê rojê de bi dîlgirtina Şêx Seîd hate çewisandin û piştî vê yekê jî pêvajoya tevkujiya siyasî hate rojevê.
Ev tevkujiya di 1925’an de hate despêkirin bi Agirî û Dêrsimê berdewam kir. Di salên piştî wê de jî tevkujî bi aliyên siyasî, civakî, aborî, çahdî û hwd. hate berfirehkirin û heta roja me dom kir. Di roja me de jî ev tevkujî ji aliyê hikûmeta AKP’ê ve tê meşandin.
Noqteya destpêka polîtîkaya tevkujiyhe a hikûmeta AKP’ê dewr girt roja bi komployeke navnetewî dîlgirtina Rêber Apo re dest pê dike. Beriya ku AKP mîna partî were îlankirin destpê kiribû. Hikûmeta AKP’ê di çeroçeveya rola ji bo wê hatiye diyarkirin de ev polîtîka berfirehtir, tundtir kir û hêna jî dimeşîne. Ev polîtîkaya ku AKP’ê dewr girt ji aliyê DYA’yê ve di dema ku tê xwestin Nîzameke Nû ya Cîhanê were afirandin de bipêş ket. Çawa ku di sala 1920’an de Îngîlîstanê ji bo cîhanê li gor berjewendiyê xwe xwest dizayn bike û ji bo vê yekê jî noqteya navendî ya tevgera xwe mîna Rojhilata Navîn diyarkir, DYA jî piştî rola cendermetiya cîhanê ji Îngîlîstanê dewr girt û pêde heman riyê dişopîne. Ew jî mîna Îngîlîstanê ji bo şêwazê ku dixwaze bide cîhanê Rojhilata Navîn mîna noqteya destpêkê qebûl kiriye. Di dema ku hevkariyên navnetewî û herêmî hatin rojevê, ji bo polîtîkayên nû bixin dewreyê mîna destpêka salên 1920’an disa Kurd xistin hedef û danîn ser masaya bazariyê. Li pêşiya vê polîtîkayê jî mîna astengiya mezin Rêber Apo û di kesayetiya wî de PKK’ê dibîne. Komploya navnetewî ya li dij Rêber Apo jî di encama vê nêzîkahiyê de hate meşandin.
Rêber Apo ji kêliya komploya navnetewî xistin dewrê û pêde rastî dît û li hember wê helwesta xwe nîşan da. Ji ber vê yekê jî tu caran devreyî rewşa giştî ev komploya navnetewî negirte dest. Ji ber wê yekê tim di nava têkoşîna vala derxistina komployê de bû û tevkujiya nû ya hat xwestin li ser gelê Kurd were meşandin asteng kir. Di dema rojên dawî yên sala 2009’an de di peyama xwe ya sersalê de bi peyamekê mizgîniya „kompoya navnetewî têk çû“ dida.
Di rewşa heyî de hêzên komploger ên navnetewî têk çûne. Tevî vê yekê jî ji hedefa xwe ya dixwazin bi komployan bigihinê gav bi paş de ne avêtine. Lewra jî rojane serî li lîstikên nû didin. Pêvajoya ‘rewşa bêçalakîtiyê ya yek alî’ jî di çerçoveya hedefa dixwazin bi komployê de xwe bigihîninê de îstîsmar dikin.
Lê belê ev hewldanên vala ne, dê negihijin encamê. Yên tevkujiyê li ser gelê me ferz dikin bi tu awayî dê negihijin armancên xwe.
Di pêvajoya em dikevinê de em salvgereke din a komploya navnetewî li pey xwe dihêlin. Rêber Apo ev pêvajo mîna, „Parastina Hebûnê û Misogerkirina Azadiyê“ binav kir. Disa destnîşan kir ku divê ji bo Şerê Gel ê Şoreşger amadbûn hebe.
Ev di heman demê de bu bersiva tevkujiya netewî ya ku di salvgereke nû ya 15’ê Sibatê de ferz dikin. Gelê me dê sibe 15’ê Sibatê bi vê zanyariyê pêşwazî bike. Di roja ku mîna ‘Roja Reş’ tê qebûlkirin de li hember tevkujiya netwî ya ji 1925’an û vir ve hatiye ferz kirin dengê xwe berztir bike.
Heta Rêber Apo bigihije azadiya xwe û bi bi gelê me re were cem hev, li hember afrînerên komployê, yên pêk anîn û hevkarê wê gelê me dê têkoşîna xwe ya rûmetê berdel çi dibe bila bibe bidomîne.