- Di gotareke xwe de hun dibêjin “bêyî ku ez xiyanetê li xeyalên xwe yên zarokatiyê bikim, hetanî vir hatim”. Gelo ma ev xeyal hîna didomin û bi pêş dikevin?
- Rêber Apo: Tiştê ez behsa xeyalên xwe yên zarokatiyê dikim, tiştên baş hizirandin, tiştên baş têgihiştin her dem ê xwezayî, yê tê hezkirin, hevaltî û aştî hêvîkirin bû. Xeyalên zarokatiyê kêm zêde wiha tê diyarkirin. Zarok biharê dixwaze, tiştê şêrîn dixwaze, hezkirinê dixwaze, aştiyê dixwaze, pêwendiyê dixwaze bi kurtayî dinyayeke xeyalî dixwaze. Rewşeke me ya ku em ji bo bigihên dinyayeke wiha, me jiyana xwe danî holê. Wateya xiyanetnekirina xeyalên xwe yên zarokatiyê afirandina dinyayeke ji dijmintiyê ferzkirinê û her cure kirêtiyê ku xwe rizgar kiriye, her kesek weke zarokan şad kêfxweş e, hev weke dijmin nabîne, her dem aştî û hezkirinê dijiye. Xeyal ev in. Wê demê jî ev xeyal hebûn, niha jî hene. Lê belê ev xeyal bi tekoşînê her diçe bi şerekî dijwar ve tê bidestxistin. Wateya xiyanetnekirina xeyalên xwe jênegerîna dinyayeke wiha ye.
Tekoşîna min û kesayeta min a ji wê rojê hetanî niha ku min pêş xistiye dadîtine holê ku, ez bi tundî xeyalên xwe dişopînim, ev jî şêwazeke baş e. Kesayetên ku xiyanet li xeyalên xwe yên zarokatiyê nekirine, kesayetên bihêz in. Hindek ji van mirovên zanist, hindek mirovên çalakiya şoreşgerî, hindek jî dibin hunermend. Kê çi qasî xeyalên xwe yên zarokatiyê rasteqîn bijî ew kesayet ew qasî mezin dibe. Ez dikarim bi dilrihetî diyar bikim, xiyanet nekirina min a zarokatiyê ez birime milîtaniya şoreşgerî ya berfireh. Ji ber ku xeyal, hêvî, azwerî û xwestekên wê demê dest jê nehate berdan û gav bi gav azwerî û hêza pêkanîna vê hate bidestxistin. Ango hindekî din zanistî bû. Hindekî ev dinya hate naskirin. Neçariya bi nakokî û rastiya xwe ve ferzkirina çareseriya şoreşgerî derkete holê. Xeyalên zaroktiyê di cihekî de tenê bi hembêzkirina şoreşê ve tê bidestxistin. Şoreş jî hindekî amrazekî herî bingehîn a gihiştina xeyalên zaroktiyê ye. Ji ber vê jî şêweyê jiyana şoreşgerî şêweyê jiyaneke zarokatiyê ye.
Em hindekî jî weke zarokan in. Ji ber ku em bi xeyalên wan ve dagirtî dijîn. Wê demê jî wiha bû û niha jî bi vî rengî ye. Cihêbûna di navberê de niha em bi rastiyên dijwartir re di nava hev de ne, di nava tekoşîn û şerekî berfireh de ne. Lê belê xeyal dîsa ew xeyal in. Hindekî din serkeftin heye, hindekî qezencekî rastî mijara gotinê ye. Tê wê wateyê ku me ji zarokatiyê pê ve jiyan rast bi dest girt, ji bo xeyalên zarokatiyê bi tundî giredaniya me bi hemû hêza xwe ve himbêzkirina me ya wan xeyalan, sedemeke herî girîng a din ku me hêz qezenckiriye û em di riya rast de ne. Me xiyanet nekir, em rast cewherî û paqij man. Lê belê em rasteqîn bûn. Me xwe tenê bi xeyalan têr nedît. Bi hewldaneke mezin ve em ber bi tekoşînê ve çûn. Ev jî nîşan dide ku em ji zarokbûnê dûr ketin û mezin bûn. Me ev jî di dema wê de raber kir. Di encam de me dinya herî baş, têkîliyên herî baş bi kurtayî girêdaniya mezin a doza gihiştina jiyana azad wiha fêm kir û wiha jiya. Em kar dikin ku vê ji bo civakeke mezin û mirovahiyê pêk bînin.
- Kesayeta azad çawa tê avakirin? Kesayet kengê dikare bibêje “ez xwedî kesayetekî azad im?”
- Rêber Apo: Azadî xebatkirin e. Xebat bi jiyanê ve gengaz e. Ji bo çi em ev qasî li ser xebatan disekinin? Ji ber ku xebat me azad dike. Kesayet çi qasî bixebite ew qasî azad dibe. Azadî bi xebatê ve, xebat jî bi şer ve girêdayî ye. Hizirandina şer, amadekariya ji bo şer di kesayet de çi qasî bihêz be, perwerde û serûberkirina şer –şerê leşkerî û siyasî ferq nake- heta şerê bîrdozî çi qasî pêşketî be, kesayet jî ew qasî azad e. Hun çi qasî azad bibin, hunê ew qasî weke jineke mezin bijîn. Dema hun azadiyê di jinê de temsîl bikin, bi tenê wê demê hun dikarin jiyana azad temsîl bikin. Jin dibe zilam dibe ger yek dikare bibêje “ez azad im” di şerê azad de ango di qada bîrdozî, leşkerî û siyasî de bi xebatên pratîkî yên xwe ve xwe ispat kiribe û bi pêş xistibe nirxekî wî yê mirovî heye. Hun dikarin bi wî mirovî re bin, kar bikin û bijîn. Ên din gotinên pûç in û rezîltî ye. Misoger e ev qasi xebata me ji bo jiyana azad e. Hun jî çi qasî xebatên xwe rast bimeşînin ew qasî em dikarin bibêjin hun xwedî jiyanê ne. Şêweyên din ên têkîlî û jiyanê li gel me xwedî tu nirxan nînin. Eşîretgerî, malbatgerî, qebîlegerî, biratî, pîrekî û mêrîtî tunebûn e û rezîltî ye. Ger mirovek dibêje “ez xwedî kesayetekê azad im” pêwîste ku xwe ispat bike. Ger xwe ispat neke di jiyana me de cihê wî nîne.
Armanca tevlîbûna me ya şer û berxwedana me ya li hemberî zehmetiyên wê, ji bo ji we kesayetên azad derxistinê ye. Derveyî vê ji bo me mirovahî û rê nîne. Hemû riyên din li me hatine girtin. Em tenê dikarin xwe li vir bikin mirov. Hemû zehmetî û hewldanên me ji bo vê ne. Di vê riyê de mirovên azad û birûmet bi pêş dikevin. Em dikarin bi van mirovan re jî bimeşin û bi hevrebûnê pêk bînin. Em dixwazin mirovekî baş û serkeftî bi pêş bikeve. Mirov bi vê re jî jiyaneke bişeref bidomîne. Mirov dikare bi mirovên azad re bimeşe. Di Kurdistanê de mirovên azad wiha tên pêşxistin. Di vê mijarê de tu riyeke me ya din nîne.
- Têkîliya azad ji kîjan alî ve jin û zilam bihêz dike? Di nava vê têkîliya azad de reng û ristê ajoya zayendî pêwîste çi be?
- Rêber Apo: Têkîliya azad di wateya navhevdebûn nîne. Têkîliya azad tê wateya mirov hêza serbestî, hêza hizirandina azad û çalakiyê qezenc bike ye. Ev têkîlî tambûna mirov rave dike. Wî dixe hundirê çalakiyê. Yê ku têkîliya azad qezenc kiriye vîna wî di bin bandorên cihê de felc nebûye, di bin bandora îradeyan, kevneşopan, edetan û siyên din de nîne. Dibe ku dewleteke emperyalîst xwedî hêz be, dibe ku kevneşopeke girêdanîner be, dema pêwîst kir dikare li hemberî wan jî bisekine. Pêwîst e mirov azadbûnê berfireh pênase bike. Bi qasî wiha azadbûn hate pêkanîn, an jî yên ku wiha azadbûn e, bi qasî pêşxistina têkîliyê mirov dikare behsa têkîliya azadiyê bike. Ev bi hemû helwestên xwe ve yên gel in. Dikarin encamên helwestên xwe bibînin û berpirsyariya wê rabikin. Jixwe wateya peyva azadiyê pêşketin û pêşveçûn e. Kesên ku gihiştine vê xalê di têkîliyan de azad e. Mirov dikare bibêje, serkeftina azadiyê ya têkîliya azad bi pêş ketiye. Bi kurtayî di vê wateyê de dikare di têkîliyên azad de ristê xwe bilêyîze. Em dixwazin vê mijarê hindekî din vekin, ji ber ku pêwîst e baş were zanîn li ser vê gelek lêyîstokên mezin tên lêyîstin.
Ajoyeke ku her diçe tune dibe û fahîşe dibe jî, dibe ajoya zayendî. Li gor min hîn jî ajoyeke mirov ku herî kêm têgihiştin û herî kêm wate tê dayîn jî ajo û têkîliya zayendî ye. Ji demeke dîrokê ya dirêj hetanî niha rewşeke ku ketina bin bandora pergala civakî, siyasî û aborî mijara gotinê ye. Di dîtinê de ajoyeke xwezayî ye. Lê belê ketiye rewşekê ku bûye eşya û malekî herî xirab bi kar tê anîn. Têkîliyeke gelekî xwezayî û teqez pêwîste azad were jiyîn, ji bo çi hatiye vê rewşê? Di vê mijarê de divê dîrok û civak were lêpirsînkirin. Ji ber ku di asteke mezin de qedexeyên serdest ve dagirtî ye. Zayendîtî di bin bandora qedexeya giran de ye û ev aliyekî wê ye. Aliyekî din jî şopa milkiyetê ya giran dide jiyîn. Bi nêzîkbûnên mal û milkirinê, malbûnê ve weke hatiye rewşeke bi nexweşî. Ev di civaka Kurd de jî wiha ye. Di rastî de li gor her çînekî û tebaqeyekî hatiye serûberkirin û gelekî kirêt e.
Ev jî rastiyek e ku li gel me têkîliya zayendî rê li ber hilweşandin û tunekirina mirov vedike. Dema li gor kevneşopan guncaw be wê demê jî bi şêwazê milkiyetê tê nirxandin. Hunê rojekê lê temaşe bikin ku ew têkîliya jê re tê gotin milkiyeta pîroz weke têkîliya fahîşetiyê ya herî xeter hatiye darezandin û cezakirin. Mijareke herî zêde pêwîste were zelalkirin jî ev e. Zewac fahîşetiyeke dualî ye. Zewac jî di rastiyê de rûyê din ê pergala milkiyetê ye. Bi qasî ku milkbûyîn û rewşa jinê milkbûnê bi pêş ket, eniya vê tiştê ya din fahîşebûn û giştîbûn ava dibe. Ev her du jî koletî ne. Rastiya milk kirinê û mijara fahîşetiyê jî gelekî xeter in. Ev rastiyê de serdestkirina exlaqekî durû ye. Ji ber çi ev wiha ye? Wisa tê fêmkirin ku karakterê giştî ya civaka çînî bi taybet jî rejîmên zordest ên Rojhilatanavîn bi qasî ku zirav e, li ser milkeke pîroz ê bingehîn rengirtina wê mijara gotinê ye.
Civak û mirovan çi qasî milk bi dest xistibin jî ji hemuyan zêdetir jin û zayendîtiya jinê tê girêdan. Dema ku zilamek bi jinekê re têkîliyeke biçûk, zewacek an jî destgirtiyek ava kir, ji bo çi dibêje teqez a min e? Heta dema yekî şaş li jinê temaşe kir ev rê li ber mirina wî vedike. Em dikarin vê yekê çawa dahûrînin? Em dikarin vê weke encamekî bûyîna mijara têkîliya milkiyeteke ku gelekî bingehîn e û kevneşopekî gelekî tund e binirxînin. Mînak te têkîliyek ava kiriye, ji bo çi zilam dikare ev qasî li ser te serdest û bi bandor be? Ji bo çi te weke mal dibîne? Vaye hêza kevneşopiyan di vir de derdikeve beramberî me, bi jiyana me dilêyîze. Di vir de azadî nîne. Berovajî bûyîna mijara milkiyetekê kevneşop a tund heye. Mirov bi destxistina mal, milk û pereyan bi hêz dibe. Ev jî bi destxistina jinê ve yan jî bidestxistina jin û zilam ve çêdibe. Hindek taybetmendiyên ku mirov bike mijara milkbûnê hene. Ev bi vegotineke weke çi qasî zeviyên te, pere û zayendîtiya te zêde hebe ew qasî tu têr dibî ve tê ravekirin. Di vir de tiştê mijara gotinê mirov e. Milkiyeta li ser pere û axê ewqasî rê li ber xeteriyan venake. Lê belê li ser zayendîtiya mirovekî ev qasî serdestî û milkiyet dibe ku bibe çavkaniya koletiyê.
Wisa tê fêmkirin ku di me de xelasbûn û her cure feraset bi mayîna me ya nêzîkbûna malbatê ya gelekî hov û paşverû ve ji ber wê jî bêwelatî ji nasnameya netewî, ji rastiya welat û heta dûrbûna me ji rastiya civakî û gelekî şûn de mayîna me ji nêzîk ve bi feraseta zayendîtiyeke wiha ve girêdaniya xwe heye. Jin dibe yan jî zilam dibe, dema ku zayendîtiyekê bi dest xistin ev wana têr dike. Di Kurdistanê de ev yek gelekî bibandor e. Zayendîtiyeke gelekî çors û pergala malbateke ku li dora wê tê avakirin, mirovên me xelas dike û tune dike.
Pêwîst e di vir de hun taybetmendiyeke min bi dest bixin. Li gor min di vê mijarê de jî kesayeta min xwedî gavavêtineke balkêş e. Nêzîkbûna min a zayendîtiyê ya gelekî bi tevdîr, bi hevseng û gelekî azad xaleke mifte ya pêşketina şoreşgerî ye. Netemaşekirina min a ji bo vê ya weke her kesî di pêşketina min a şoreşgerî de risteke mezin dilêyîze. Weke ku ji bo gelek mijaran ez li gorî kevneşopan nêzik nabim, li gor çanda kolanan jî nêzîk nabim. Ji bo her duyan jî ez metirsîdar nêzîkbûm. Pêşkeşkirina jinekê çi qasî hesta kirêtiyê anî be giştîbûna wê yan jî veguhertina wê ji bo jina kolanan jî ew qasî kirêtiyê tîne. Ez çi qasî li hember bûyîna mijara mal û milkbûnê ya jinê hêrs bûme, bi kirina mijara harem û aleman jî ez hêrs bûm. Van tiştan bi kûranî ez ponijandim. Yek jî ji bo têkîlî û jiyana min yek jî vî tiştî rê da. Hîn jî ez di bin bandora vê de me.
Çi qasî li jin û zilam ji pergala mal û milk wêdetir were temaşekirin, çi qasî ji pergalê û fahîşetiyê qutbûn were pêkanîn ew qasî bi rengê çalakiyeke mirovê azad vediguhere. Ez çavkaniya xweşikbûn û her cure pêşketinê hindekî li vir digerim. Ez bawer dikim ku kesayeteke wiha azad bûye. Yê zayendîtiya wan jî were rizgarkirin. Azadiya zayendîtiyê dibe taybetmendiya çalakiyê ya kesayeteke ku azad dibe. Nexwe, xwe pêşkeşkirin bêguman azadiya zayendîtiyê nîne. Di heman demê de her roj ketina têkîliya zayendîtiyê jî nabe azadiya zayendîtiyê. Li gor min kesayetê ku azadî bi dest xistiye di zayendîtiyê de jî xeleka azadiyê bi dest xistiye. Lê belê ji ber ku kesayet hîn jî di bin bandora giran a kevneşopan dijîn ev bi tenê di nava partiyê de gengaz e.
Ji ber ku ji azadiyê re di asteke bisînor de nêzîkbûn tê raberkirin, mijara zayendîtiyê jî dibe mijareke ku herî kêm em wêrekiya dest dayînê raber bikin. Nêzîkbûnên gelekî hov hene. Nêzîkbûnên li gor ol û kevneşopan heta nêzîkbûnên bi taybetmendiyên herêmî ve dagirtîne dihêlin ku zayendîtî neyê naskirin. Nêzîkbûnên cuda weke ku kesayeta we ji kûr ve birîndar dike. Gelekî kêm kes di vê mijarê de asta azadiyê ji bo xwe bingeh digre. Li gor min hîn jî pirsgirêkeke herî bingehîn ev e.
Em zayendîtiyê tenê bi serê xwe bi dest nagrin. Bi hemû aliyên xwe yên aborî, civakî, hunerî û rastiyên civakî ve bi wan re di nav bandor û helwest, têkîlî û nakokiyê de bi dest digrin. Asta azadiyê ya di van mijaran de û asta têkîliya zayendî pêwîst e bi hev re were bi dest girtin. Kesayeteke ku xwe di vê xalê de gihandiye û kûrbûna wê bi dest xistiye, dê rast bijî û bide jiyîn. Tiştê ku şerme û pêwîste neyê qebûlkirin feraseta ji ber ku lihevhatina zilamekî ya bi keçikekê re yan jî keçikekê ya bi zilamekî re weke ku dixwaze bijî ye. Ango ji ber li hev hatiye, li gor edetan zewiciye, ji ber bi fermiyetê ve hatiye girêdan, ev têkîlî zêde min têr nakin. Ev rengên têkîliyan hîn di serî de zêde min jê hez nedikirin.
Girêdana asta azadiyê ya bi şoreşê ve bi şer û rêxistinbûnê ve gelekî zelal e. Min ji bo xwe rêgezek ava kir ku têkîliya li derûdora vê bi pêş bikeve dê watedar be û bi rêzdarî dê bi pêş bikeve. Taybetmendiyeke vê ya şoreşî û civakî heye. Em ji bo welatê xwe şerê vê dijîn. Ji gotina “em wiha têkîliya azad bijîn” wêdetir em tekoşînê û kesayetan azad bikin ku mirov ji bo têkîliya azad û azadiya zayendî jî bikaribin rast nêz bibin. Qedexekirina zayendîtiyê, milkiyet û fahîşebûn hiştiye ku kesayet neyên naskirin. Dibe ku lingê her mirovê bişemitîne. Hunê li ser xwe serdest bin, radestî van ferzkirinan nebin û nekevin nava nêzîkbûnên gelekî erzan. Li gor min pêşketina şoreşê, azadiyê û kesayetê dikare di vê mijarê de çareseriyê ava bike. Ji ferasetên têkîliyan ên derveyî vê re ez zêde wate nadimê û kirêt dibînim.
Dibe ku were gotin “em tengav bûn, pêwîstiya me bi vê têkîliyê heye.” Di civaka Kurd de mirov gelekî tengav bûne. Bi tenê zayendîtiya çors ve têrbûnê pêk tînin. Jin piştî panzdehan, zilam jî piştî bîstan diweşin û bedenên wan xirab dibin. Dibe ku bi zayendîtiya çors ve jiyanê bimeşîne. Ev jî bi tenê sînorên hovbûnê diyar dike. Naxwe çareserkirina vê pirsgirêkê diyar nake. Taybet her kes di vê mijarê de asê maye. Bi taybetî di rastiya Kurdistanê de ev yek wiha ye. Riya derbaskirina vê tekoşîneke ku ji sînorên zayendîtiyê hîn mezintir dayîna ber çavan e. Mirov dikare bibêje pêwendiya xwe bi zayendîtiya çors ve nîne. Bi têrbûna zayendiyê ve jî zêde pêwendiya xwe nîne. Dema ku têrbûna zayendî jî were lêkolînkirin dê were dîtin ku dema rast neyê bidestgirtin dikare jiyanê tune bike. Weke meşa li ser pira siratê ye. Dema rast hate bidestgirtin, dibe ku pîroziya wê têrbûnê jî hebe. Hunê balê li hevsengiya hemû civakê bikişînin. Qada tekoşîna zayendî weke qada şer e. Perwerde û têkîliyeke zayendî ya xelet dibe ku mirov tune bike. Dîsa înkarkirina çors a zayendîtiyê mirov gelekî seqet dihêle.
Gelo ya rast çi ye? Ya rast tekoşîneke gelekî dijwar e. Ji bo zayendîtî azad bikin hunê rast bi dest bigrin. Hunê di sîwanê tekoşîn û şer de azad bikin. Hunê xwe ispat bikin ku wateyeke zayendîtiyê hebe. Naxwe tenê bi wateya çors de gotina, “zayendîtiya min heye, ez zilamekî wiha me, jineke wiha me” nêzîkbûneke xercî alem e. Dibe ku pirsgirêkên kesên wiha li kerxaneyan, kolanan û di zewacên ehmeqî de were çareserkirin. Lê belê tê zanîn ku ev hemû li gel me ne çareserî ne. Ketin e, avahiyeke civakî ya hov e û ji bo her cure bandorên dijmin vekirî ye.
Di dahurînên Rêbertiyê de pirsgirêka zayendîtiyê bi wate derketiye rastê. Jiyana di vê mijarê de jî jiyaneke gelekî dijwar e û pêwîste cidî were bidestgirtin. Bi dest girtina ji zarokatiyê heta roja me nêzîkbûna têkîliya jinê, têkîliya dayik û bav, têkîliya bihest, têkîliya bi partiyê re bi ziravî hatiye diyarkirin. Hîn jî rêveçûneke gelekî baş a vê rêgezê heye. Di PKK’ê de çîrokeke meşandina saxlem a azadiya zayendî heye. Gelek kes ne di zanebûna vê de ne. Lê belê di giştî de rêgeza azadiyê û xwe nîşandana vê di qada zayendîtiyê de gav bi gav pêş dikeve. Yê ku nikarin xwe li gor pêwîstiyên vê rêgezê pêş bixin di gelek qadên din de jî bi paş dikevin an jî pêşketineke zêde bibiryar nikarin bijîn. Ev jî tekoşînê dixwaze. Li şûna ku mirov pirsgirêkê weke tabuyekê bibîne, pêwîste bi tekoşînê ve qezenc bike. Ger hun baş bizanibin, zayendîtiya zayendên jin û zilam bêdagirkerî, bêmilk ji dûrûtiyê û serdestiyê dûr azad û wekhev bi rêxistibûna siyasî û çandî ve bi dest bigrin, li pîvanên di vê mijarê de balê bikişînin, wê demê wateyeke têkîliya zayendî dê hebe. Berovajî hun dê rezîlbin û gelekî xirab wenda bikin. Di tekoşîna şoreşgerî de bi taybetî jî ger hun di nava rêxistina siyasî û artêşê de bin bi şertê ku hun zirarê nedin xebatên nava artêşê de li ser çareseriya rast a zayendîtiyê hun dikarin nîqaş bikin. Hun dikarin di vê mijarê de lêgerînên xwe yên rast bidomînin. Weke din pêwîste hun di vê mijarê de hesas bin, dîsa uslûbê tekoşînê bingeh bigrin. Ji ber ku lêyîstokên herî mezin li ser zayendîtiyê tên lêyîstin.
Di zilaman de mijara zayendîtiyê mijara serdestiyê ye. Kêmasiyên we ji bo wan sedema serdestiyê ye û karektereke zordest bi zilam dide qezenckirin. Ger hun li ser vî bingehî xwe pêşkeş bikin, dibe ku derveyî armancên we hunê xwe bikin amrazê serdestiya zilam. Ji ber wê jî ji bo ku li ser zayendîtiyê serdestiya zilam a zordest bi pêş nekeve pêwîste hun xwe gelekî bi pêş bixin û azad bikin. Hun neçarin di vê mijarê de bi zilam re tekoşînê bigrin ber çav. Bêguman ez van tiştan di wateya çors de diyar nakim. Zayendîtî weke çekekî, weke hêza kirîn û firotinê bi kar anîn kirêtî ye. Ez di vir de behsa tekoşînkirinê ango ji aliyê civakî û siyasî ve di nava sînorên ku ew ji hemû aliyan ve were qebûlkirin de hatina rewşeke kesayetbûnê dikim.
Ger hun jî ji bo zayendîtîya xwe bibêjin, “çi be jî gelekî pereyan dike, ger li vir nebe jî ezê li wir bifiroşim, ezê ev qasî biha bifiroşim.” Wateya vê hunê xwe bikin mijara milkbûneke gelekî xirab. Hunê bikevine bin serdestiya hindekan û xwe bifiroşin. Bikevine rewşekê ku bibine malekî pênc qirûş nayê dayîn. Riya pêşîgirtina van xeteriyan, riya ku em ji bo xwe bingeh digrin e. Pêwîste neyê înkarkirin jî. Pêwîste mirov nebêje “malê min e, ji bo ku biha bifiroşim ezê li benda kiryarekî mezin bim.” Ez van weke sembol diyar dikim. Ji van zêdetir pêwîste bibe raveya rêzgirtina mirov a ji bo xwe û xwezayîbûna xwe. Lê belê ji bo vê jî pêwîste mirov bibe mirov. Gelo li gel me kesayet çi qasî mirov e? Ev tekoşîn tekoşîneke mirovahiyê ye. Em dixwazin bibin mirov. Diruşma me ya din jî ev e. Ji bo bikaribin zayendîtiyê weke mirov bijîn pêwîste hindekî tekoşîna çînî were qezenckirin.
Ez nirxandineke giştî bes dibînim. Pêwîst e kesayet li ser vê biponijin û nîqaş bikin. Hindekî xwe tengav bikin û em dixwazin çi bibêjin hindekî têbigihên. Ez tekoşînekê dimeşînim. Ev tekoşîneke zehmet e û ez bawer dikim ku min bi vê encamên baş derxistine. Naxwe jinên ku ev qasî alîgirên azadiyê ne dernediketine holê. Ger di refên me de zilamek erzan nêzî jinê nabe, ev rewş nîşan dide ku tekoşîn berhemên xwe dide. Nêzîkbûnên erzan gelekî hatine bisînorkirin. Pêşketinek heye, nêvenga têkîliya rêzdar tê afirandin. Ger xiyanet lê neyê kirin, li çepê yan jî li rastê neyê razandin her biçe gihiştina pêvajoyeke têkîliya mirovî gengaz e. Pevçûna mirovên rêzdar ber bi dinyaya têkîlîyê ya mirov zêdetir rêzdar dike gengaz e.
Têkîliyên di bin pîvanên zewacê de her çi qasî di bin navê şoreşgeriya klasîk de be jî ez zêde watedar nabînim. Têkîliyên we yên erzan ên di dibistanan de jî zêde cidî nagrim. Nêzîkbûnên weke “lihevhatiya min e, evîndara min e” jî têkîliyên weke ne cidî dinirxînim. Ji ber ku naveroka van nîne û ne xwedî nirxin. Têkîliyeke birûmet di asteke wiha de nayê bidestgirtin. Ewên ku têkîliyên bi vî rengî dijîn, em wan dihejînin û dibêjin “were ser hişên xwe, têkîliya mirov a bi mirov re ji rêzê negre dest.” Di heman demê de şêwazên têkîliyên pergalê ne. Şêwazê têkîliyên pergalê taybet ên faşîzma 12 Rezberê di giştî de ya serdestiya emperyalîst ku bi ragihandinê weke bahozê di nava mirovan de belav kiriye û mirov gelekî kirine kole ye. Pejirandina vê stûtewandin bi xwe ye û wendakirinê rave dike. Ev yek ne azadiye jî. Ev dibe rewşeke ku em dixwazin vê hindekî bi tekoşînê derbas bikin û qezenc bikin.
Em dixwazin jinên hîn nêzîkî azadiyê ne û zilamên hîn nêzîkî wekheviyê ne ji aliyê estetîk ve pêş bixin. Ji têkîliyên ku mirov jê nefret bike dûr bixin. Rewşên ku hev gelek xirab bi kar anînê derbas dikin û bigihînên rewşên ku kêm zêde rêz were nîşandan. Li ser vê bingehê hêdî hêdî ber bi çareseriyê ve çûyîn çêdibe. Ger her kes di vê mijarê de bi baldarî li ser xwe bisekine, xwe rast şîrove bike û rast xwe tevlî çareseriyê bike wê pêşketin ronahîtir bibe. Zayendîtî weke ajoya jiyanê ya gelekî xwezayî dê ji bo pêşketinan bingeh ava bike û mirovan bihêz bike. Di şûna nêzîkbûnên seqet hatine hiştin an jî weke siyasî, civakî û çandî li dijberî civakê tên xebitandin, wê bigihên nêzîkbûnên ji bo pêşketinên siyasî, civakî û heta çalakî ku gelekî hêzê dide. Li gel bin xistina vê ve dê zayendîtî ji binketinê rizgar bibe û bigihê ristê xwe yê bingehîn. Bi destxistina vê ve dê bibe civakbûn û siyasîbûna bihêztir û ev jî çareseriyeke rast e. Lêhûrbûna me li ser vê bingehê ye.
Mijar li ser vê bingehê gelekî hate bidestgirtin. Ger zêdetir bi wêrekî serdeçûn çêbibe, zehmet be jî her çi qasî em ji pêvajoyeke zehmet û azad re derbas bibin jî em rûmet bidin ku emê bigihên çareseriyeke saxlem. Em hêvî dikin bi hindek sebir, tehemûl, rexne û tekoşînê ve emê pêvajoyeke azad bi dest bixin. Wê demê pêwîste em hêz bidin vê kesayeta saxlem bi dest bixin, perwerde bikin û bihêz bikin. Azad bikin ku bi vî rengî hun bikaribin ristê çareserî û rêbertiyê bilêyîzin.