Ji gelê me û rayagiştî re!
1. Di 16’ê sibatê de bi roj saet di navbera 11:00-14:00’an de ji hêla artêşa dagirker a tirk ve li hember gundên Bîrcela, Reşaperaxa, Ertîş û Horê ku bi ser qada Zapê girêdayî ne û di nava tixubên Qadên Parastina Medyayê de ne, êrîşek obûs û hawan li dar ketiye.
- Ayrıntılar
Ji gelê me û rayagiştî re!
1. Di 13’ê sibatê de bi şev saet di 23:00’yan pê de hetanî saetên sibeyî artêşa tirk a dagirker hawan û obûs avêtiye gundên Navçela, Stûnê, Satê û Dêyê ku girêdayî qada Zagrosê ne.
- Ayrıntılar
Ji gelê me û rayagiştî re!
10’emîn salvegera Qomploya Navneteweyî ya 15’ê Sibatê ku di şexsê Rêber Apo de xwestin azadî û vîna gel ji dest bigirin û qirkirina gel hedef girtin, em lanet dikin.
- Ayrıntılar
Ji gelê me û rayagiştî re!
Di 10'ê Sibata 2009'an de artêşa tirk a dagirker bi roj saet di navbera 11:00-15:00'an de obûs û hawanan avête gundê Horê, Bircêla, Reşmê û Reşperexa ku girêdayî qada Zapê ne.
- Ayrıntılar
Endamê Konseya Rêveber a KCK’ê Cemîl BAYIK
Di serî de yên ku di nav komployê de cih girtin, ez wan şermezar û lanet dikim, bi vê munasebetê girêdana xwe bi Serok Apo re careke din dûbare dikim. Bi rastî komplogeran êşeke mezin bi me û gelê me da jiyîn. Di rihê gelê me de gelek êş hene, lê ev komploya navnetewî ji hemû êşan girantir e. Ji bo gelê me Serokatî çi ye, çi îfade dike divê baş bê fêmkirin.
Dema ku me komploya navnetewî bihîst, em di Kongreya PKK`ê ya 6`emîn de bûn. Sibe bû, me ji TV`ê li nûçeyan temaşe dikir. Bulent Ecevît daxuyanî da û got “Me Abdulah Ocalan aniye, niha li Tirkiyeyê ye.” Agahiya me wisa çêbû. Heya wê demê tu agahiya me ji Serok Apo tune bû. Heta me wisa dizanî ku Serok APO li cihekî ewle ye; ji ber ku em wisa hatibûn agahdarkirin. Dema ku me agahiya dîlgirtina Serok Apo bihîst em matmayî man.
Me qet texmîn nedikir Serok APO wisa were girtin. Ji ber ku berê yên wekî Kanî ji Ewropayê hatibûn, agahî dabûn Kongreyê û gotibûn “Ez ji Yewnanistanê têm, Serokatî li Yewnanistanê ye, tu xetere tune.” Ji ber vê me bawer nedikir ku Serokatî bi wî şêweyî bê girtin. Dema me di carekê de dît ku Ecevît got “Me ew aniyê Tirkiyeyê” em di şokê de man.
Bi rastî Serokatî xwest komployê hem bi gelê kurd û hem jî bi tevgerê bide fêmkirin. Lê mixabin baş nehat fêmkirin. Ne ji aliyê tevgera gelê kurd ne jî ji aliyê dostên gelê kurd ve baş hat fêmkirin. Dibe ku komplo di hinek aliyan de hate fêmkirin lê belê bi her alî ve, bi kûrahî û ka dê xetereyên wê dê çi encamê derxin holê nehat fêmkirin. Ger bihata fêmkirin dibe ku komplo jî wisa bi ser neketa. Li gorî ku hate fêmkirin li dijî wê rawestîn çênebû. Bêgûman hinek hevalan, hinek welatparêzan xwe şewitand. Bi vê helwesta xwe xwestin komployê bi her kesî bidin fêmkirin û her kesî li dijî komployê têxin nav tevgerê. Ev yek baş nehat têgihîştin. Lê dîsa jî gel wekî fêm kir û têgihîşt kete nav tevgerekê. Mînak gelê me çû Romayê bi roj û şevan di wê sermayê de li dor û berê Serokatî xelek çêkirin. Bêguman van hemûyan têrê nekir. Mixabin ew tevger û çalakiya ku pêwîst bû bihata pêşxistin jî nehate pêşxistin. komplogeran hinek jî ji vê sûd wergirt.
Ger Serok Apo ji Sûriyeyê derneketa dibû ku li ser Sûriyeyê êrîşek çêbûya. Taybetmendiyeke Serok Apo heye; Serok Apo pir qîmetê dide dostaniyê, naxwaze dostê xwe biêşîne, tim rêzê dide dostên xwe. Ger dît dê zerar were dostê wî, dixwaze wê zirare bigihîne xwe û negihîne dostê xwe. Di encamê de Sûriyeyê bi salan Serokatî kiribû mêvan. Destûr dabu ku bi salan li Sûriyeyê bimîne. Dibe ku Sûriye alîkariyeke wisa mezin nekir, lê belê ji bo li wir bimîne û karên xwe bike, astengî dernexistin. Ev jî alîkariyeke herî mezin bû. Serok Apo tim ew alîkarî li ber çavan girt. Nexwest ku tu caran zirarê bide Sûriyeyê. Ji bo Sûriye zirarê nebîne Serok Apo her tim ev esas girt. Wexta ku li ser Sûriyeyê tehdîtên şer zêde bûn Serok Apo ji bo wê jî ji Sûriyeyê derket. Xetereya mezin dît û got “Bila zarar bigihe min negihê Sûriyeyê”. Bi wê nêzîkbûnê, bi wê fikrê tevgeriya ji bo wê ji Sûriyeyê derket. Vê yekê Sûriye jî hemû kes jî dizane. Ger ji Sûriyeyê derneketiba mimkûn bû ku Sûriye pir biêşiya û zirarên mezin bidîta. Tirkiyeyê, Amerîka, ereban Sûriye tehdît dikir, heta di nav Sûriyeyê de jî hin kesan di di nav komplogeran de cih digirt. Ji ber vê jî rewşa ku Sûriye tê de bû nebaş bû. Sûriye bi tenê mabû. Yên ku li dijî Israil, Amerîka û Tirkiyeyê alîkariya Sûriyeyê bikin zêde nemabûn. Ereban digot “Ger tu yê ji bo Serok Apo bikevî şer em alîkariya te nakin, divê tu Serok Apo ji Sûriyeyê derxînî.” Ji bo wê Sûriye dibin tehdît û xetereyeke mezin de bû. Serok Apo ew didît, ji bo wê nexwest di bin wê xetereyê de Sûriye zêdetir biêşe û zerarê bibîne, ji bo wê jî ji Sûriyeyê derket.
Di komploya navnetewî de rola yekemîn ya Amerika, Israîl û Înglistanê ye. Ev her sê dewletên sereke xwedî rol in. Bêguman ne tenê van her sêyan komplo bi pêş xist. Di be ku van serokatiya wê kir, rêxistina wê bi pêş xist, lê li derveyî wan jî gelekan di vê komploya navnetewî de cih girt. Gelek dewletan, xayînên kurd, dewletên ereban, hinek dewletên Ewropa di komployê de cihê xwe girt. Ger ev komplo bi ser ket ji ber beşdarbûna gelek dewlet û xayînên kurd bû.
Çima ev komplo bi pêş xistin û sedem çi bû? Lewre Serok Apo û tevgera ku Serok Apo li Kurdistanê bi pêş dixist, jiyaneke azad, civakeke azad û kesayeteke azad dixwest çêke. Vê jî hesab û berjewendiyên wan ên li Kurdistanê xira dikir. Serok APO û tevgera ku Serok APO li Kurdistanê bi pêş xist rastiya van tevgeran derxist holê. Dîsa berjewendiyen wan li tevahiya Kurdistanê hilweşand. Dema ku vê tevgerê gavên xwe hê nû diavêtin, li ser vê tevgerê sekinîn, rastiya vê tevgerê fêm kirin. Konsolosê Amerikayê yê Edeneyê der heqê Serok Apo û vê tevgerê de gelek rapor şandibûn Tehranê. Wê demê Şah li ser desthilatiyê bû. Ew rapor li Tehranê li sefareta Amerikayê kom bûbûn. Dema ku Şah hilweşiya û têkçû li wê sefaretê ew rapor hemû bi dest ketin û ew belav jî bûbûn. Li wê derê mirov dîbîne ku Amerîka li ser Serok Apo û tevgerê rawestiyaye. Dixwestin tevgerê tecrîd bikin. Nedixwestin bi pêş bikeve. Ji ber ku pêşketina wê hem ji bo Tirkiyeyê û hem jî ji bo Amerîkayê xetere ye. Lê piştî wê me dît ku her tim li ser vê tevgerê radiwestin. Wekî mînak; cinayeta Olof Palme pêk anîn û avêtin ser vê tevgerê, piştre di NATO`yê de wezîfe dan Almanyayê ku Almanya li dijî PKK’ê Tirkiyeyê biparêze. Almanya Dadgeha Dosendorfê saz kir. Ev hemû ji bo ku vê tevgerê tecrîd bikin û karibin vê tevgerê teslîm bigirin û karibin berjewendiyên xwe biparêzin, hatin pêkanîn. Her ku li dijî tevgerê gav avêtin tevgerê jî li dijî wan gavan, xwe parast, ji bo wê gavên avêtin têrê nekirin. Piştre li dijî PKK`ê şerê 92`yan bi pêş xistin. Ev şer ji bo ku karibin îradeya PKK`ê bişikênin, PKK`ê teslîm bigirin hat destpêkirin. Lê van hemûyan encam neda, ji ber wê jî hinek komployên din bi pêş xisitin. Dîtin dîsa nabe, di dawiyê de komploya navnetewî di sala 98`an de hat pêşxistin.
Yanî ger mirov dîroka vê tevgerê baş lêkolîn bike mirov dibîne hê ji destpêkê heya 98’an komplogeran gav li ser gavan avêtine. Her ku gavek avêtine encam negirtine, gaveke hîn mezintir bi pêş xistine ku emcam wergirin. Komploya navnetewî ya 98’an li ser van gavan çêbû, ji hemûyan kûrtir, mezintir û firehtir e. Rastî wiha ye.
Li Kurdistanê tevgereke ku bi temamî azadiyê esas digire, jiyaneke nû, civakeke nû, kesayetiyeke nû li Kurdistanê bi pêş dixe dest pê dikir. Wan ev ditîn. Pergala kapitalîzmê û dagirkeran li Kurdistanê kar kiribûn, gelek encam wergirtibûn, berjewendiyên xwe gelekî bi pêş xistibûn. Rastiya van yek ji van jî nehatibû fêmkirin. Serok Apo rastiya van hemûyan derxiste holê, bi gelê kurd da fêmkirin ku mirov wisa nikare jiyan bike. Hate fêmkirin ku ev jiyana ku tê jiyankirin ne jiyan e, her roj mirin e. Ev jiyan ji bo me şerm bû, pêwîst bû me xwe ji vê şermê rizgar bikira. Gelê kurd fêm kir ku van hêzan bi hev re tunekirina kurdan bi pêş dixin. Ji bo ku tune nebe rabû ser piyan û di azadiyê de biryar da. Got; yan ez ê azad bijîm yan jî ez ê nejîm. Bi têkoşîna Serok Apo gelê kurd got “ Êdî ez ê ji bo xwe jiyan bikim, ji bo xwe xebatê bikim” ev têgihîştineke girîng bû. Li ser wê bingehê rabû ser piyan. Pergal li ser parçekirina kurd, li ser înkar û îmhakirina kurd hatibû sazkirin. Serokatî ev parçebûn, înkar û îmhakirinê dît lê nepejirand û got: “Em jî mîna her kesî li ser erdên xwe wekî hemû gelan azad bijîn û ji bo xwe jiyanekê ava bikin. Ji bo xwe kesayetiyekê çêkin, nirxan çêkin û têkoşîn wisa dest pê kir.
Bi têkoşînê pêşketin li Kurdistanê çêbûn. Pergala ku desthilatdar û dagirker bû, hat hilweşandin. Rastiya hemû hêzan derket holê. Lewre hêzên dagirker ji vê gelekî hêrs bûn. Berjewendiyên wan heta wê wextê bêpirsgirêk bi pêş diketin lê êdî PKK li pêşiya berjewendiyên wan bûbû pirsgirêkeke mezin. Bi taybetî piştî hilweşîna Sovyetê, Amerîka cîhan li gorî berjewendiyên xwe û pergala kapîtazîmê rêxistin dikir. Ji ber vê jî dixwest li Rojhilata Navîn bigihîje encamekê. Ji ber wê mudaxele bi pêş dixist. Ji bo vê mudaxeleyê bi pêş bixe astengiya mezin Serok Apo û tevgera PKK’ ê didît. Ji bo karibe xwesteka xwe bi cih bîne pêwîst didît ku mudaxeleya li ser Serok Apo û PKK`ê bi pêş bixe.
Ger mirov hişyar lê mêze bike, beriya ku mudaxeleyî Iraqê bike Amerîkayê mudaxeleyî PKK`ê kir. Ger ew mudaxele çênebûya wê nikaribûya ji mudaxeleya Iraqê encaman wergire. Ji bo karibin mudaxale bikin û encamekê bigirin jî pêwîst bû kurdên ku ligel Amerîka, Israîl û Înglîzan tevdigerin xurt bikirana ku karibin mudaxeleyê pêk bînin. PKK`ê li Kurdistanê pêşketinek, bandoreke mezin çêkiribû. Serok Apo û PKK’ê, kurd ji bin bandora pergalê derxistibûn. Her ku dem derbas dibû kurd ji bo xwe û gelê herêmê dikir hêzek. Bihêzbûna kurdan dibû hêviyeke nû ji bo gelê herêmê û mirovahiyê. Ev jî ji bo dagirker û deshilatdaran xetere bû. Serok Apo li hemberî pergala heyî pergaleke akternatîf bi pêş dixist. Halbukî pergala kapîtalîzmê piştî Sovyetê nedixwest tu altarnatîf hebin, li gorî wan pewîst bû her kes di xizmeta wan de be. Lê belê Serok Apo, PKK nekete bin xizmeta wan, bi israr dixwest altarnatîfekê bi pêş bixe, ji bo hêviyek ji bo gelan bi pêş bixe di azadiyê de israr dikir.
Di bingeha siyaseta ku li ser kurdan tê meşandin de siyaseta Înglistanê heye. Di dîrokê de Înglistan beriya her kesî li ser Rojhilata Navîn siyaset bi pêş xistiye. Bi taybetî jî li ser Kurdistanê ev siyaset bi pêş xistiye. Heta Şerê Cîhanê yê 2`yemîn Înglistanê serokatiya pergala kapîtazîmê dikir. Piştî wê Amerîka serokatiya pergalê dike.
Înglistan û Fransa di 1920`î de li Qahîreyê tifaqek çêkir. Ji wê tifaqê re dibêjin Peymana Sykes–Picot. Ew hevgirtineke neyînî bû. Bi wê peymanê Înglistan û Fransayê Rojhilata Navîn û Kurdistan li gorî berjewendiyên pergalê ji nû ve rêxistin kiribûn. Kurdistan parçeparçe kiribûn û her parçeyekê dabûn bin xizmeta dewleteke dagirker. Dîsa herêmên ereban parçeparçe kiribûn. Gelek sînor çêkiribûn. Ji bo Israîl dewleteke nû ava kirbûn. Bi vê xwestin li Rojhilata Navîn kontrola xwe çêkin. Çi di peymana ku li Qahîreyê çêkirin de heye? Li gorî vê peymanê Pirsgirêka Rojhilata Navîn, pirsgirêka gelê kurd pêwîst bû her tim berdewam bike. Ji bo ku karibin kengê bixwazin mudaxaleyî herêmê bikin, pewîst bû pirsgirêkên herêmê berdewam kiribana. Bi vê şêwazê dê karibûna bi hêsanî siyasta xwe li herêmê û li Kurdistanê bi pêş bixistana û berjewendiyên xwe biparastana.
Ger mirov lê baş temaşe bike, li Iraqê Înglistan li Sûriyeyê jî Fransa hebû û jixwe li rojhilatê Kurdistanê (Îran) Înglistan hebû. Jixwe di navbera Înglistan û Tirkiyeyê de têkiliyeke xurt hebû. Mirov dikare bêje beşûr-rojava ne tê de beşên hemû beşên din ên Kurdistanê di bin kontrola Înglistanê de bûn. Siyaset siyaseta Înglistanê bû. Heta niha jî siyaseta ku tê maşandin siyaseta Înglistanê ye. Înglistan welatan parçeparçe dike, li dijî hev derdixe, bi hevdu re dide şerkirin, lawaz û her kesî jî muhtacî xwe dike. Wisa jî desthilatdariya xwe, berjewendiyên xwe dimeşîne. Serok Apo ji ber vê yekê li ser siyaseta Înglistanê disekine. Ger mirov bala xwe bidê; di komploya navneteweyî de jî ya ku rolê mezin lîst Înglistan e. Siyaset siyaseta Înglistanê ye, di pratîkê de yên vê siyasetê dimeşînin Amerîka û Israîl in. Di rastiya xwe de ev siyaseta li ser kurdan li Înglistanê bi pêş dikeve û yên din di pratîkê de pêk tînin. Mirov bala xwe bidê li Bakur li dijî tevgera me dagirkeriya dewletê dest pê kir û di 92`an de dest bi xirakira gundan, koçberkirinê kirin. Kuştinên bi milyonan mirovan -ku dibêjin kiryarên wan ne diyar lê di rastiyê de kiryarên wan diyar in- pêk hatin. Bêguman dewletê ev destûr ji Înglistanê wergirt. Dogan Gureş bi xwe got; “Ez çûm Înglistanê, em bi Înglistanê re axivîn, me ji wê derê arîkarî wergirt, em hatin û me dest bi wî karî kir”. Yanî piştî wê Tirkiyeyê dest bi xirakirina gundan kir û nêzî çar hezar gund hatin xirakirin. Bi milyonan mirov koçber bûn, mirovan ji malan derxistin û avêtin derve. Ev wehşeteke wisa ye ku li dinyayê kesî wehşeteke wisa nekiriye, ev qetliam e. Tu mirovan ji malên wan derxî bavêjî derve û ne xaniyekî bidiyê, ne karekî bidiyê ne tiştekî bidiyê û bi wî awayî teslîmî mirinê bikî... ma siyaseteke ji vê wehşîtir heye? Bi hezaran mirov dîsa li kolanan, li gundan, li bajaran hatin kuştin, welatparêz hatin kuştin. Operasyonên mezin li dijî gerîla bi pêş xistin, hemû cureyên çekan bi kar anîn. Dîsa girtin, kuştin, îşkence, mehkeme û cezakirin bêsînor bi pêş xistin. Eger ku Dogan Gureş neçûba ji Înglistanê destûr wernegirta Tirkiyeyê dê nekariya wisa bikira lewre hêzeke Tirkiyeyê yê wisa nîn e. Bêguman Tirkiye ev tişt kirin, lê yekî jî dengê xwe nekir, negotin tu çima van tiştan dikî. Ji ber ku Înglistanê destûr dayê. Tirkiyeyê ji wê xirabiyê sûd wergirt ku ew xirabî bi pêş xist.
Bêguman me jî wê demê xwest ku Serokatî were Herêmên Parastinê yên Medyayê. Min bixwe jî ev ji Serokatî xwest. Lêb elê Serokatî berê xwe da Ewropayê, nehat çiyayên Kurdistanê. Serok Apo jî dibêje “Eger ez hatibûma çiyayên Kurdistanê, şer dê hîn mezintir bibûya, tahrîbat, kuştin dê hîn mezintir bibûna. Hem gelê kurd hem jî gelên herêmê dê zirarên mezin bidîtana. Min nexwest şer kuştin û tahrîbatên mezin çêbin, min dixwest pirsgirêka kurd êdî çareser bibe. Pirsgirêka kurd hinek jî pirsgirêka Ewropayê bû, lewre Ewropayê ev pirsgirêk derxistibû, xwediya vê pirsgirêkê ya sereke jî Ewropa bû. Bê Ewropa ev pirsgirêk çareser nabe.” Ji ber ya ku Kurdistan parçe kiriye, ya kiriye bin xizmeta dewletên dagirker, ya ku alîkariya siyaseta înkar û îmhaye dikir Ewropa bû. Di serî de Înglistanê û Fransa, paşê jî Almanya bû. Heta Ewropa digot; “ Êdî şer pêwîst nake, pêwîst e bi riyên siyasî bê çareserkirin. Ger hûn şer rawestînin em amade ne pirsgirêkê çareser bikin.” Serokatî dawetî Ewropayê dikirin. Digotin “Were Ewropa, tu bê û hûn şer rawestînin em ê vê pirsgirêkê çareser bikin.” Yek jî; Serokatî jî êdî dixwest pirsgirêk bi riyên aştî, demokratîk û siyasî çareser bibe; zêdetir şer, tahrîbat, kuştin çênebe. Bêguman Serokatî çûna Ewropayê ji bo berjewendiyên gelan esas girt. Ger ji bo wî nebûya dikaribû bihata Herêmên Parastinê yên Medyayê. Me jî dixwest ku em Serokatî bînin li Herêmên Parastinê yên Medyayê. Yanî bi rastî me nedixwest ku biçe cihekê din. Me digot ku biçe cihekî dîtirê dibe em zirarê bibînin. Bêguman me dikarî em Serokatiya xwe li çiyayên Kurdistanê biparêzin. Ew derfetên me jî hebûn, ne ku derfetên me tune bûn. Ji bo şer mezin nebe, tahrîbat mezin nebe, ji bo pirsgirêk bê çareserkirin Ewropayê jî hin mesaj didan, ji bo wê Serokatî çû Ewropayê. Ewropa li vir durûtî kir, li mesajên xwe, li biryarên xwe xwedî derneket. Hat fêmkirin ku ne ku li çareseriyê digerin, dixwazin pirsgirêka kurd çareser nebe, dixwazin şer berdewam bike.
- Ayrıntılar
Ji gelê me û rayagiştî re!
Di 8'ê sibatê de bi şev saet di 23:00'yan de artêşa tirk a dagiker obûs û hawanan avête gundên Şapana, Bênavok û hevrazên Ebdilkovî ku girêdayî qada Xakurkê ne.
- Ayrıntılar
Ji gelê me û rayagiştî re!
Di 5’ê sibatê de di êrîşa balafirên şer ên artêşa tirk ve ku li hember qada Xakurkê ku girêdayî Qadên Parastina Medyayê ye de hevalên me yên bi navê Akîf (Kawa Salih Hamo), Hîdar (Muhammed Bahçecî) û Mahîr (Azad Ûnal) di êrîşa hewayî de gihîştine şehadetê.
- Ayrıntılar
Ji gelê me û rayagiştî re!
1. Di 5’ê sibatê de bi roj saet di 11:30’yan de eydî artêşa tirk balafirên şer gundê Lelîkan û derdora wê ku girêdayî Xakurkê ye, ji hewa de bombebarîn kirine.
- Ayrıntılar
Ji gelê me û rayagiştî re!
1. Di 4’ê sibatê de balafirên şer ên artêşa tirk bi roj saet di navbera 13:30-15:00’an de li hember gundê Musolokê ku girêdayî qada Xakurkê ku li Qadên Parastina Medyê ye, êrîşeke hewayî hatiye li dar xistin.
- Ayrıntılar
Cemîl BAYIK
R. T. Erdogan li Davosê di civîna beşdar bû de helwesta ku nîşan da li Tirkiyeyê di nava xalên sereke yên rojevê de cihê xwe girt. Hema hema di tevahiya kanalên televizyonê û rojnameyan de helwesta R. T. Erdogan mîna nûçeya flaş/lezgîn derbas bû. Bi vê yekê bi sînor nema; têkildarî mijarê serî li nerînê welatiyên li kolanê jî xistin. Texmîm dikim helwesta ku R. T. Erdogan li Davosê nîşan da wê demeke din jî raya giştî bi xwe re mijûl bike. Der barê helwesta R. T. Erdogan de nêrînên derdorên cuda yên siyasetê jî di organên çapemenî û ragihandinê de hatin nîşandan. Her çiqas nêrîn hatibin ziman ku R. T. Erdogan vê helwestê ji bo siyaseta hundir mîna amûr wê bi kar bîne jî, atmosfera hate afirandin tam jî li gorî dilê R. T. Erdogan bi pêş ket. R. T. Erdogan hewayeke qehremaniyê bi dest xist. Lê belê ka çiqasî R. T. Erdogan qehreman e ev ji nîqaşê re vekirî ye. Lê belê helwesta li Davosê nîşan da balkêş e.
R. T. Erdogan li Davosê çi kir? Panêla ku mîna beşdar tevlî bûbû terikand. Di terikandina panêlê de atmosfereke ku li dijî Serokomarê Israîlê şîmon Peres panêl terikandine hate afirandin; lê di civîna çapemeniyê de aşkere kir ku wî ji bo protestokirina moderatorê panêlê ev helwest nîşan daye.
Her çiqas atmosfera ku R. T. Erdogan afirand û peyama da bi hev re bi nakok bin jî, diyar e ku li wir şovek kir. Ji ber vê yekê jî li gor ji raya giştî re hate aşkerekirin ne niyet ne jî helwesteke R. T. Erdogan a cihgirtina li cem fîlistîniyan û dijberiya Israîlê ne mijara gotinê ye. Jixwe ne felsefe ne jî têkiliyên aborî û siyasî yên R. T. Erdogan derfetê didin tiştekî wisa. Heger ev yek rast were fêmkirin wê sedema şova R. T. Erdogan a Davosê jî were fêmkirin. Rastiyeke ku tê zanîn ev e ku AKP û Erdgan di çarçoveya praktîzekirina polîtikaya DYA’yê ya der barê Rojhilata Navîn de hatine amadekirin. Di siyaseta DYA’yê ya Rojhilata Navîn de yekîtiya Tirkiye-Israîlê hatiye sazkirin. Têkiliyeke bi vî rengî; dijberiya Tirkiyeyê ya li hember Israîlê li aliyekî, tenê dikare bibe sedem ku hevkariyê bike û kirinên wê destek bike. Rastiya meseleyê ev e.
Bingeh û hebûnên têkîliya Tirkiye û Israîlê jixwe destûrê nedin ku encameke ji vê cûdatir derkeve holê û biqewime. Têkiliya di navbera Tirkiye û Israîlê de ji ya xuya dike bi hêztir û bingehîntir e. Ev têkilî xwe disipêrê dema Osmaniyan. Di avakirina Îttihat Terakki de rola sermayeya cihûyan diyarker e. Di salên 1950’î de di navbera Tirkiye û Israîlê de peymaneke veşartî hate îmzekirin. Di vê peymanê de hatiye destnîşankirin ku têkildarî hin mijarên nazik dikarin peyaman bidin, lê belê ji aliyê van dewletan ve hatiye misogerkirin û ewlekarî hatiye dayin ku bi tu awayî ew ê neyên dijberî hev.
Têkiliyên Israîl û Tirkiyeyê di roja me de kûrtir in. Li gelek herêmên Tirkiyeyê milkê cihûyan gelekî zêde ye. Razandinên aborî yên li GAP’ê nêzî ji sedî 70’yî ji aliyê şîrketên cihûyan ve hatine kirin. Di şerê qirêj yê li Kurdistanê dimeşîne de dewleta tirk desteka herî zêde ji Israîlê girtiye. Destekeke wisa ye; heger Israîl desteka dide Tirkiyeyê bibire an peymanên di vê çeçoveyê de hatine kirin betal bike wê derfeta rojekê domandina şerê ku Tirkiye li Kurdistanê dimeşînê nemîne. Ev rastî ji aliyê rayedarên dewleta tirk ve jî tê bilav kirin. Balafirên şer û tankên li Kurdistanê tên bikar anîn ji aliyê Israîlê ve hatin modernîze kirin. Ya ku balafirên keşf û îstîxbaratê dide Tirkiyeyê Israîl e. Dîsa pîlotên balafirên şer ên tirk ji aliyê hîndekarên Israilî ve tên perwerdekirin. Li Tirkiyeyê ku xwedî serfermandarê ku wêneyê wî yên li ber ‘Dîwarê Girî’ yê Qudsê di rojnameyan de tê weşandin û xwediyê têkiliyeke hev qas kûr û stratejîke, ne mumkun e li dij Israîlê bibe xwedî helwest. Helwesta Tirkiyeyê ya li dij Israîlê, mîna herî dawî di organên çapemeniyê de jî hate nîşandan, tenê dikare ji bo bombebarana ser gelê filîstînê derfetê bide ku li Konyayê talîm û perwerdeyhe bibînin û destkirina êrîşên wê be. Di rewşeke ku ev rastî tev li holê ne, ne mumkun e kes ji şova R. T. Erdogan a li Davosê bawer bike.
Rêber Apo di nerînên xwe yên di organên çapemenî û weşanê de cih digirin de êrîşa Israîlê ya li dijî Gazzê hatibû nirxandin. Rêber Apo destnîşan kiri bû ku pêwîste were fêmkirin ka agahdariya R. T. Erdogan ji êrîşê heye an tune ye û bersiva vê pirsê gelekî girîng e. Bombebarankirina Qadên Parastina Medyayê ya di heman demê de, bersiva ku Rêber Apo pirs kiribû derxistibû holê. Ev rastî, di demeke wisa de sedemên lidarxistina şova R. T. Erdogan a Davosê radixe ber çavan. Ev demeke di raya giştî de tê guftûgo kirin ku DYA planeke nû ya Rojhilata Navîn pêk tîne û di vê planê de rol daye AKP’ê û Tirkiyeyê. Di vê çeçoveyê de aşkere dibe ku Tirkiyeyeke bi rêveberiya AKP’ê tê xwestin ji bo welatên îslam yên Rojhilata Navîn bibe model. Hêzeke ku ji bo dewletên îslam bibe model jî divê bibe xwedî sempatî. Şova Davosê ya R. T. Erdogan derfeteke bi vî rengî ji bo AKP’ê afirand. Hatiye plan kirin ku lawaziyên hêzeke bi vî rengî ku dixwazin bibe modela welatên misilman ên Rojhita Navîn ji holê werin rakirin. şova Davos a R. T. Erdogan a di dema em ber bi hilbijartinên herêmî ve diçin, ji bo AKP ya hêza xwe wendakiribû derfeteke bi vî rengî afirand. Erogan û AKP ya di bin serokatiya wî de, hêna tevlîheviya şova li Davosê ne qediya bû ketin nava hewldana bikaranîna van derfetan û wergerandina vê yekê ya mîna destkeftiyekê. Ev rastî bi tenê jî têrê dike ku sedema bingehîn a şova Davosê were dîtin.
Divê ev rastî were dîtin û şova R. T. Erdogan a Davosê bi rastî ji gel re were rave kirin, derfet neyê dayîn ku bayekî demagojîk were afirandin. Divê were nîşandan ku tu caran AKP nikare bibe dijberê Israîl û dostê gelê mazlûm ê Filîstînê. Her wiha divê têkiliya AKP’ê û Israîlê were teşîr kirin û rê li lîstika tê lîstin were asteng kirin. Bi vê yekê dikare sedema bingehîn a şova Davosê li ber çavan were raxistin.
- Ayrıntılar