Gencîniyeke veşartî di bin her erdeke ku mirov gavên xwe li ser tavêje heye. Nediyare; gava ku mirov li ser dimeşe, dibe ku axîn bi dilê wan biskên axê dikeve. Av bi devê qelîştokên hendefan dikeve û bi lez dixwazin rûpelên bi xwînê û êşên hatine nixumandin, ji nûve şînbibin. Xwezaya semyana vê yekê bi te dide hîskirin, daristan, çiya, dol û mirovên Geliyê Pisaxa vê yekê bi te didin hîskirin. Di rêka me de gundê Sindiyan yê jê re dibêjin Mêrgeşîşê hebû. Ev gund girêdayî Zaxo ye. Berî ku şoreşa Mustefa Barzanî destpêbike, ev gund bi çandîniyê, pez xwedî kirine û bi tîcaretê re mijûldibin. Mînak kartol diçînin û diçin li bajarên mîna Bexdad, Zaxo û li bajarên dîtir bi genim re diguherînin. Di demê berê de cade nînin û herkes bi rojan barên xwe li dewaran dikin û berbi bajarên mezin ve diçin. Piştî ku wî genimî tînin, diçin aş û dihêrînin. Her çiqasî zor û zehmetî dikişînin, jibîr nakin ku êvaran li hevdû bicivin û kilaman ji hevdû re bibêjin. Bi wan kilaman gotinê, hemû westandina xwe jibîrdikin.
Me gelek agahî li ser gundê Mêrgeşîşê girtibûn, lê me dixwest em suhbetê bi mirovên ku li wî gundî jiyankirine re bikin. Piştî westandinê ji kaniyan av vexwarin tama xwe cûda ye, gelo ji ber tu gelekî diwestê li ber çavê te şîrîn dibe, yan jî birastî ava kaniyan lawe. Ji gundê Mêrgeşîşî tenê kaniya wê saxlem maye.
Ji ber nenaskirina me di erazî de du hevalên jin hatin pêşiya me. Min dizanîbû wê hevalên jin bi israr bixwazin alîkarî bidin me û çentê me rakin, lê min xwe amadekiribû ku ez heyanî dawiyê jî çentê xwe rabikim. Ew baweriya ku tu li kûderê ked bide tuyê pêve were girêdan û nirxê wê bizanibe, ez bawer dikim û min xwest ez jidil bi vê xakê re parvebikim. Wê roka delal jî xwêdana min bibîne û wê kaniyên merd jî ava xwe bi min re parvebikin. Gava xwêdan ji aniya min dihate xwarê û ez di bin çentê xwe de diwestiyam ava gundê Mêrgeşîşê dihate bîra min, li ber dilê min gelekî bi nirx bibû û min di wan kêliyan de girêdana mirovan bi xaka wan ve hîskir. Hevalên jin jî her li benda me bûn û erazî bi me didan naskirin. Gelek girên Geliyê Pisaxa bi navê hevalên şehîd hatine binavkirin.
Em gihîştin ciyê yekîneya Şehîd Mahir, lê me tenê du hevalên xort dîtin, hemû gerilayên dîtir gurûp-gurûp li erazî belavbibûn û çûbûn peywiran.
Yekîneya Şehîd Mahir ji bona amadekariyên Zivistanê jî ketibûn nava liv û tevgerê de. Bexçe ji xwe re çandibûn û zebze ji bona demsala Zivistanê hişk kiribûn. Yekîneya wan gelekî jêhatî û şeraze bûn.
Dêra Geliyê Pisaxa Gelekî Kevnar e
Çîrokeke vê Dêrê ya balkêş heye û parvekirina wê bi we re nexerabe. Zilamê bi navê Mere İda li hemberî êrîşên dijminên xwe şerdike û di nava xelkê de bi lehengiya xwe tênaskirin. Camêrekî tîr û kevanka wî li pişta wî ye, şûrê wî di destê wî de û li ser hespê xwe yê boz bi mêranî şerdike. Rojekê Mere İda di pevçûnê de birîndar dibe û bi wê birîna xwe ya xedar heyanî ciyê wê dêrê tê û liwêderê diçe ser rehma xwe. Ew camêr bi lehengiya xwe gelê xwe diparêze, ji bo bîranîna wî, wê dêrê ya ku ciyê parastine dibînin avadikin. Hinek mirov dibêjin gora wî mirov li kêleka wê dêrê ye. Wextê tu berê xwe dide dêrê, zinar di rêzê de û mîna ku te pêşwazî dikin tu bi kêleka wan re derbas dibe. Dema ku Sedam Aşûriyan ji gundê wan derxistine û birine bajarên mîna Bexdadê, xelkê Aşûrî berî ku biçin bajêr, riya ku diçe Dêrê hemû bi boyaxa sor nîşankirine. Li ser kevir û hendefan nîşana tîr û Xaçê neqişkirine. Me jî ew nîşan çavdêr kirin û em berbi Dêrê ve çûn. Hinek Aşûrî dibêjin navê vê Dêrê Mere İda ye û di çaxê İmpiratoriya Bîzans Olê Xirîstanî pejirandiye, hatiye avakirin. Heya niha jî gelê Aşûrî ji ciyên curbecur têne serdana wê Dêrê. Hemû wêne û her tiştekî wê Dêrê hîna mîna berê ne. Bi dîtina wêdêrê re min hestekî gelekî balkêş jiyankir, mîna ku min ji zûve tiştekî xwe yê ku ez gelekî jê hezdikim, min wendakiribû û min nû dît. Heyecana dîtina eserên dîrokî gelekî kûr û dûre.
Netenê şîveriya ku diçe dêrê hatibû nîşankirin, şîveriya ku diçe kaniya Êrê jî hatibû nîşankirin. Me ew rêk şopand û em çûne gundê Êrê. Bermahiya gundê Êrê tenê dîwarên maleke xerabe mabûn. Gundê Êrê gundekî Aşûriyane, di demê xwe de gelekî mezin e. Ew jî di sala 1976 an de ji milê Sedam ve tê valakirin. Gundekî di pala girê Partîzan de ye, bexçeyên wê hene, heyanî ku tu nêzî gund dibe, tu hingî dizane di nava wan daristanan de kanî û gundekî wisa bê hempa heye. Kaniya Êrê ya bi nav û deng jî derûdora wê tejî darên spîndarane, li kêleka wê jî darên fêkî hene, ew av aveke torine, Havînê sare û Zivistana jî germ e. Gava ku tu Geliyê Pisaxa dide berxwe, piştî çend demjimêran tu dimeşe û tu diwestê, piştî wê westandine ew kaniya qeşeng li pêşiya te dertê. Ji ber vê yekê herkes nirxê vê kaniyê di dilê xwe de dihewîne.
Li gorî baweriya min hinek kêlî hene herdem û her wextî bi dest te nakeve, ji ber di wan kêliyan de rizgarkirina giyan, mejî û dilê te mîna bayê arzeba dijwar derbas dibin, kêliya ku tu hildikişe kevendên Geliyê Pisaxa û li bejna wê dinêre, netenê tu ruhê xwe azad hîsdike, jiyana hemû mirovên li wî gelî jiyankirine tu meraqdike.
Gotina Pisaxa jî tê wateya zarokên axa. Di wî gelî de gundê mîna gundê Masîs yê ku dilê te diguvêşe, hene. Gelek gundên Sindiyan li Geliyê Pisaxa ne. Gundê misilmanan û aşûriyan bi hevre jiyankirine. Bi rêz nêzî ol û çanda hevdû bûne. Netenê dêr di wî gelî de heye, mizgeft û şikeftên xwezayî jî hene. Dilê geliyê Pisaxa destûr nedaye jiyaneke bê wate û arzan.
Demjimêr sisiyê sibehê ez û du hevalên jin em birêketin û me berê xwe da girê Partîzan. Girê Partîzan jî bi navê hevalê Partîzan Slopî hatiye bi navkirin. Şehîd Partîzan Silopî sala 1994 an li wî girî şehîd dikeve û weha navê girê Êrê dibe girê Partîzan. Em sê demjimêran meşiyan heyanî ku em gihîştin bilindahiya Partîzan. Hilkişandina wî erazî nezehmet bû, teşeya zinar û latên wî erazî tu matmayî dihiştî. Nîgarvaniyekî herî ji xwe razî û jêhatî nikare wisa neqşbike. Hîna hewa venebibû em gihîştin gir. Me hêdî-hêdî xwe avête mewziyeke ku nekeve pêşberî girên li ser sînorê ava Hêzil. Min gelekî meraqkir ku ez wan giran bibînim. Min çawa serê xwe rakir, min ji xwe re got “dijmin Kurdistan bi girên li ser sînorê ava Hêzil dorpêçkiriye.” Bêhna desthilatdariyê ji wê tarîtiyê dihat. Girê Baykur(Wacib), girê Serbend, girê Şivan, Bêzenîkê, Kêlika Spî û Spîndarokê li pêşberî te bûn. Te nikarîbû serê xwe rabike. Ji milê başûr ve jî Zaxo, Silopî û Duhok li pêşberî me bû. Cûdî çiyayê Mirada û Kela Memê jî li pêşberî me bûn. Ji berzbûna Partîzan te hîsdikir ku behişt di hembêza te de ye û tu pê şad dibe.
Ji Pênûsa Gerîla
- Ayrıntılar
15 Sibatê ji bona me rojekî reş û dîrokî ye. Di dîrokê de pir komplo, lîstikên qirêj, îxanet pêşketine. Lê ti komplo qasî komploya li ser Rêbertî bi lanetî kûr de nehatiye jiyankirin. Îxanetekî bi destê dostê sexte û ji ber kêmbûna hevaltiyê eger bi komployê encam bibe, êşekî giran li mirov dide jiyankirin.
Serokê min, komploya navnetewî li ser we hate meşandin. Lê belê di şexsê we de hemû mirovahî, gelê Kurd û tevgera me hate hedefkirin. Di dîroka azadiyê de de vê lêpirsînê hemberî her mirovakê/î û hemû cîhanê hesab bexwaze.
Serokê min, hêzên tarî bi dîl girtina we xwestin fikir û ramanên we, bîrdozî û felsefeya we ji holê rakin. Bi polîtîka xwe ya qirêj xwestin tevgera PKK`ê bêhêz bikin û bitemirînin. Dixwestin çarenûsa gelê Kurd mîna di şexsê Şêx Seîd, Seyîd Riza de çawa di tariyê de hiştibin, dîsa vê pêkanînê dûbare bikin. Bi vî awayî dîsa gelê Kurd bê Serok bihêlin.
Hêzên serdest û hegemonîk baş dizanin ku; holê rakirina gelekî holê rakirina Serokê wî gelî ve girêdayî ye. Gelekî bê pêşeng tine bûnê re rûbirû dimîne.
Serokê min, we li hemberî van hêzên tarî têkoşînek fikrî û jiyanî pêşxist. Di navenda wan de bi hêzekî pir mezin hem rûmeta mirovahiyê parast, hem jî bi exlaqa civakî re ku heqîqeta wê we nîşanî mirovahiyê da. We hemû lîstokên wan ên veşartî, maskeyên rûyê wan û polîtîkayên wan ên qirêj derxist holê û we ew vala derxistin. We bawerî, hêvî, coş û heyecana têkoşînê di dilê her kadroyekî/ê û gelê Kurdistanê de çand. Ew hêzên rûreş û qirêj ev hêza We ya bê sînor nedizanîn. We gelê Kurd li hemû cîhanê da nasîn. Îro gelê Kurd bi bawerî û hêviyekê pir mezin hemû qadên cîhanê di nava têkoşîneke bê hempa de ne. Ji heft salî, heya heftê salî bê tirs û bi hirseke pir mezin li hemberî hêzên komploger di nava şer de ne. Serî radikin û xwe feda dikin. Bi agirê laşên xwe pêçandiye ve derdora we xelekekî ji agir çêdikin.
Rêberê min, cara yekemîn tevgera me beyî ku hûn amadebin xwest ku komplo, îxanet û tesfiyekarên di hindir de berteref bike. Hemû hêz û kesan digot “êdî PKK qediya.” Lê belê ew hêz û baweriya ku me ji we girtî, rêka serkeftinê nîşanî me da û rêka me ronî kir. PKK xurtir û mezintir bûye. Ew hêvî û xeyalên wan ên bextreş hemû vala derketine.
Wan jî dît ku PKK naqede û Rêberê me ne bi tenê ye.
15`ê Sibatê ne tenê wek rojekî reş tê destgirtin. Ji wê rojê heya îro ne dîrok, ne jî ti kes vê roja reş ji bîr nake. Ji ber ku ji bîrkirin îxanet e.
Ji bo min ne tenê roja 15`ê Sibatê, her roj, her demjimêr li nava lêpirsîna hindirîn de derbas dibe. Hemberî Rêbertî kesayetiya xwe, hevaltiya xwe ya kêm di nava lêpirsînek wijdanî de derbas dikim.
Wek jinekê ez hertim xwe di nava lêpirsîneke hundirîn de derbas dikim. Ez deyndarê we me Rêberê min. Ne bi tenê rojekê, ez bîst û çar demjimêran dixwazim bi we fikirandin û we jiyankirinê ve derbas bikim. Ez li hemberî we soza bilindkirina têkoşînê nû dikim.
Dibêjim bijî mirovê heqîqetê Rêber APO
Her bijî rêhevaltiya rast
Bimire hemû hêzên komplogerên bêbext
Rojbîn Mahîr Dêrik
- Ayrıntılar
Li gorî min felaketa herî mezin a di dîroka Kurdan de bi komploya faşîst a Tirkê Spî di 15’ê Sibata 1925’an de dest pê kir. Komploya 1925’an a li dijî Kurdan, ji komploya 1915’an a li dijî Ermeniyan gelekî zêdetir berfireh e, û bêhtir demeke dirêj girtiye. Hîtler dema berê xwe dide qirkirina Cihûyan nêzîkatiyeke bê maneya “Jon Tirkan Ermenî tesfiye kirin, ma kê çi kir?” nîşan dide û ev jî bi awayekî berbiçav dide xuyakirin ku koka komploya faşîst û kirinên wê yên bingehîn çiqasî girîng in. Min analîza modernîteya kapîtalîst kir ku ez îspat bikim îdeolojiya dewletdar a netewe û dewleta netewe bi xwe di tehlîla dawî de çawa çavkaniya faşîzmê ne, ya rastî, min hewl da bidim xuyakirin ku yek ji xisletên girîng ên dewleta netewe pêşdebirina wê ya nîzama faşîzmê ye, û têkiliya wê bi sîstema kapîtalîst re raxim pêş çavan. Teorisyenê serweriya kapîtalîzmê Hobbes ji bo desthilatdariya dewletê îfade bike têgîna ‘Levîethan’ (Cinawir) a ji Tewratê girtibû bi kar anî. Ev têgîn herî zêde jî xwe di kapîtalîzmê de, di avakirina wê ya desthilatdariyê de û di karektera faşîst a vê avakirinê de berbiçav dike. Ji ber ku ezmûna desthilatdariyê ya Jon Tirkan (ji aliyê sosyolojîk, civakî û dîrokî ve ti têkiliya vê têgînê bi Tirkan re tineye, ya rastî sembolîk e.) vê rewşê bi awayekî balkêş û berbiçav temsîl dike, dîsa xwedî nirxekî gerdûnî ye, divê mirov bi girîngî li ser raweste. Di asta pêşnûmeyê de be jî min hewl da vê biceribînim.
......Li dijî hebûna Kurdan qirkirin û asîmîlasyon bi provakasyona 15’ê Sibata 1925’an bi awayekî fermî hatiye destpêkirin, berxwedanên li hemberî van kirinan herî dawî mîna li Dêrsimê bi tevkujiya 1938’an hatine tepisandin, beşekî mezin ji yên mayî bi qanûna îskana mecbûrî temam kirine. Di vê demê de li ser bingehê peymanên bi emperyalîzma Ingilîz û Franseyê re ji bo parçekirina Kurdistanê û dûrkirina Kurdan ji nasnameya wan her cure rêbazên zordestî, mêtinkarî û asîmîlasyonê hatine ceribandin. Armanc, afirandina dewleteke netewe ya homojene.
......Analîzkirina têkiliyên Kurd-Tirk belkî jî mijara herî zor a sosyolojiyê ye. Ji ber ku naverok û cewherê pirsgirêka Kurd nayê zanîn an jî naxwazin fêrî bibin û ji vê jî wêdetir bi gotinên begzadeyan ên ti bingehê wan ên zanistî tine nêzî meseleyê dibin, analîzkirin û jihevderxistina pirsgirêka Kurd zor û zehmet dibe. Ji ber vê sedemê, parêzname bi tevahî hêza zanistên civakî bi kar tîne ji bo ku têkiliyê rast deyne û gelekî girîng dibîne ku li ser vî bingehî gavê biavêje çareseriyê. Piştî komploya qirkirinê ya 15’ê Sibata 1925’an têkiliyên dîrokî-civakî yên nehsed salan yên ku çiqasî stratejîk bûn ewqasî jî xwe dispartin bûna ji yek ummetê, bi carekê tine hesibandin. Der barê Kurdan de yeqîn dikirin ku bibêjin ‘tine bibe’ wê tine bibin. Tiştên ku wê bi fermana Xwedê ya ‘bibe’ jî nebin, der barê Kurdan de yeqîn kirin kengî bibêjin ‘tine bibe’ wê tine bibin. Jêdera vê materyalîzma herî çor a metafizîk pozitivîzm bû û ew jî bingehê îdeolojîk ê faşîzma Ewrûpayê bû. Bi vê têgihiştinê di bin serdestiya desthilatdariya wan de kengî fermana ‘îmha û înkarê’ hate dayîn, yeqîn kirin ku Kurd ê di demeke kin de tine bibin. Kadroyên bermahiyên heman pêkhateyê yeqîn dikirin ku rêbaz û nêzîkatiyên Cemiyeta Îttîhad û Teraqiyê di tesfiyekirina Ermeniyan de bi awayekî serketî pêk anîn, ji bo Kurdan jî wê heman encamê bidin. Van kesan gel û neteweya xwe jî bi vê siyaseta înkar û derewê dan bawerkirin û bi vê jî neman, li hemberî dinyayê mîna ku diyardeyeke bi navê Kurd tinebe tevgeriyan.
Ev rastiya dîrokî ya di têkiliyên Kurd û Tirk de, roja me ya îro jî ji bo çareseriya pirsgirêka Kurd divê hûrûkûr bê fêhmkirin. Di dîrokê de qonaxên sereke yên van têkiliyan hene; dema Împaratoriya Osmanî bi Yavuz Siltan Selîm gav avêt polîtîkayên Rojhilat (1512-1521), dema Siltan Ebdulhemîd (1876-1909) di avakirina Alayên Hemîdiye de, dema Şerê Cîhanê yê Yekemîn di dewamkirina Cemiyeta Îttîhad û Teraqiyê de, û ji van girîngtir bi pêşengiya Mistefa Kemal di dema Şerê Rizgariya Neteweyî ya modern de ev rastî hem esas bû û hem jî di encamê de diyarker bû. Piştî ku bingehê demokratîk ê Komarê hat înkarkirin û komploya 15’ê Sibata 1925’an hat destpêkirin, temsîla bi riza dilan û hevpar di desthilatdarî û dewletê de bi awayekî dîrokî û cografî pêk hatibû, cara pêşî hewl dan wê bi dawî bikin. Di beşên pêwendîdar ên parêznameyê de em dûrûdirêj li ser vê komployê rawestiyabûn û me gotibû, hêza hegemon a kapîtalîst a wê demê Împaratoriya Ingilîz Komar ji aliyê etnîk ve parçe kir û bi vî awayî hewl da herêma petrolê Mûsil û Kerkûkê bike bin destê xwe. Lewma mirov dikare bibêje di pêkanîna vê komployê de hesabên hegemonya Ingilîz ên der barê Mûsil û Kerkûkê de diyarker bûn. Projeya Ingilistanê ya mînîmûm Komar an jî dewleta netewe, çawa ku li gelemperiya dinyayê bi ser ketiye, li cografya Rojhilata Navîn, li Anatolyayê û li Mezopotamyayê jî bi ser ket. Bi tevahî hêzên çandî, gel û heta dewletên li Rojhilata Navîn ên ji aliyê civakî û ji aliyê dewletî ve parçe bûn bi van polîtîkayan gelekî lawaz bûn, timî di nava xwe de parçe bûn û bi hev re ketin nava şer, qels bûn û bi vî awayî hegemonya Ingilîz bi şêweyekî serketî bi pêş ket.
……Sîstema hêza hegemonîk a modernîteya kapîtalîst a DYE û YE pêşengiya wê dikin ez anîm Îmraliyê. Ya ji vê jî girîngtir ew e, dema ev kir bi hêzên rewa û riyên huqûqî nekir, bi riyên ne huqûqî û ne rewa kir; bi rêxistina eskerî ya hevpar a sîstemê bi rêxistina ne qanûnî û ne nîzamî ya NATO’yê bi Gladîo’yê kir; bi operasyoneke mezin a rêxistina Gladîoyê ez anîm Îmraliyê. Bi awayê xuya dikir, hêzên Komara Tirkiyê ez bi operasyoneke serketî bê tesîr kiribûm, anîbûm Giravê. Dîmenê dixwestin nîşanî dinyayê bidin bi vî awayî pîlan kiribûn. Roja anîna min 15’ê Sibatê bû. Ev roj, roja 15’ê Sibata 1925’an e ku di wê rojê de komploya li dijî Şêx Seîd hat destpêkirin. Piştî Dadgeheke Giravê ya şanoyî, di 29’ê Hezîrana 1999’an de biryara darvekirinê hat dayîn. Di vê rojê de jî ango di 29’ê Hezîranê de Şêx Seîd û komeke hevalên wî hatibûn darvekirin. Eşkere bû ku heftûpênc sal bûn (li gorî sala 1999’an), operasyonên mezin ên înkar û tinekirinê li ser Kurdan bênavber dihatin meşandin. Bi YE û DYE’yê re di çarçoveya çavtirsandinê de li ser cezayê darvekirinê li hev kiribûn. Lê polîtîka hevpar a esas li ser li hev kiribûn, wê bi riya Dadgeha Mafê Mirovan a Ewrûpayê ev cezayê darvekirinê pêk neanîna û di şexsê min de wê bi armanca tesfiyekirina tevgera şoreşgerî ya li derveyî kontrola wan, Tevgera Azadiyê ya Kurdistanê û PKK’ê bi kar bianîna. Ev bi awayekî pir bi dizî dikirin. Ji ber ku li hev kiribûn ku qaşo di ‘têkoşîna li dijî terorê’ de riyên rewa binpê bikin. Dixwestin Dadgeha Mafê Mirovan a Ewrûpayê weke saziyeke formalîte bi kar bînin û bi vê pêkan bû ku ez jî parêznameyeke mezin pêşkêş bikim. Min hewl da vê bikim. Bi vê armancê min li pey hev parêzname nivîsîn. Bi vê parêznameya li ber destên we, min xwest diyar bikim ku heqîqetên bi pey wan ketibûm ez para bêhtir gihiştim wan. Herçiqasî bi xetên sereke be jî ez yeqîn dikim ku min heqîqetên der barê mirovatiyê, gelê me û têkoşîna me ya pêşeng de pêşkêş kirine.
Di mijara pirsa Kurd de rejîma Komarê niha di vê demê de bi temamî li serê du riyan e. Yan wê bi li ser riya şerê darbekar-komploger dewam bike yan jî wê bikeve ser riya çareseriya aştiyeke bi rûmet û demokrasiyeke manedar. Hem di nava civakê de, hem jî di nava dewletê de li ser mijara herdu riyan her ku diçe alî bêhtir ji hev cihê dibin. Herçiqasî her ku diçe şensê aştî û demokrasiyê zêde dibe jî meyla darbekar-komploger a binyadeke wê ya xurt di dîrokê de heye, bi temamî ji rêbazên şerê taybet û tesfiyekariya topyekûn negeriyaye. Bi qasî liberhevdana aliyan, serketina têkoşîna Kurdan a ku bi siyaseta aştî û demokrasiyê bimeşînin jî wê her tiştî diyar bike.
Girtina min a li Îmraliyê li cem pirraniya gelê Kurd tam hewayeke şînê ya mîllî afirandibû. Ji ber ku Kurdan fikar dikirin ku hêviyên azadiyê yên ku wan di dema hemdem de xurt kiribû, bi pêvajoya Îmraliyê re tesfiye bibin. Bi temamî berxwedanên hemdem ên Kurd bi heman encamê re rûbirû bûbûn. Lewma 15’ê Sibatê weke ‘Roja Reş’ hat bibîranîn. Kengî bîranîna 15’ê Sibata 1925’an jî li vê zêde bû, ciddiyeta rewşê bêhtir dihat fêhmkirin. Di encama nerazîbûna ji 15’ê Sibatê de gelek şehadetên hêja çêbûn. Di serî de van şehadetan, berxwedanên her sal li dijî vê roja reş îspat dikirin ku wê destûr neyê dayîn, ev rabihurî careke din dubare bibe.
Her parçeyek bi awayekî cuda ji pêvajoyê bi tesîr bû. Kurdên Tirkiyê-Kurdistanê bi fikar û nîgeraniyeke mezin pêvajo pêşwazî kiribûn. Hewl didan pêşbîniya encama wê bikin. Min pêşniyar kiribû ku gerîla xwe vekişînin Başûr û ev bi temamî nehatibû fêhmkirin û pêdiviyên wê tam bi cih nehatibûn anîn. Lê dilsoziya wan a bi pêşniyarê re, zehmetiyên li ser vê riyê pêre rûbirû bûn û şehadetên di vî warî de pêk hatin, manedar bûn. Herweha ji Ewrûpa û Çiyayê Qendîlê du kom bi peyama aştiyê hatin Tirkiyê û ev gavên hatin avêtin hêja bûn. Vekişîna gerîla ya Başûrê Kurdistanê di nava panîkê de pêk nehat û gelê mayî jî moralî wî xira nebû. Wekî din pêvajoya heta bi 2005’an bi zor û zehmetî meşiya. Tesfiyekariya 2002-2004’an ji komploya ji derve li ser tevgerê hat ferzkirin bêhtir derbeke giran li tevgerê da. Xiyanet di nava gel de nebû, di nava PKK’ê de pêk hat. Kesên demeke dirêj li ser pişta egîtên hêja hebûna xwe di nava tevgerê de dewam dikirin, bawer kirin ku tevger ê careke din nikaribe bi ser xwe ve bê û lewma xiyanet li ser vê tevgerê ferz kirin ku di dîrokê de xiyaneteke bi vî rengî kêm tê dîtin. Tevî vê xiyanetê û helwestên bêberpirsiyarî yên AKP’ê jî, xeta PKK û KCK’ê xwe veguherand û demeke nû îlan kir û ev jî bûyereke girîng bû. Ev bûyerek bû, dewlet û hukûmeta AKP’ê ne li bendê bûn. Vê rewşê riya diyalogê bi dewletê re vekir. Di vê demê de gavên HADEP û DTP’ê avêtin hêjayî bi bîrxistinê ne. Xwepêşandan û mîtîngên domdar ên gelê Kurd gelek bûyer di nava xwe de dihewandin. Di gelek şaredariyan de hilgirtina berpirsiyariyê bandora xwe nîşan dida.
Van bûyeran hemûyan têrê nekir ku hukûmeta AKP’ê ji bo aştiyeke hevgirtî û çareseriyeke demokratîk gavê biavêje. Polîtîka xwe ya tesfiyekirinê bêhtir bêdeng û kûr dewam kir. Xwe neda ber berpirsiyariya siyasî ya gavên dewletê bi riya diyalogê avêtî û guhertinên huqûqî nekirin. Berevajî, hemû qanûnên li dijî Tevgera Azadiya Kurd bêhtir şidandin. Di du salên dawiyê de gotina ‘Pêşîlêvekirina Demokratîk’ li zimanê xwe gerandin, cûtin û bi vê jî bi tenê rûyê xwe yê maskeya wî ketî xwarê, veşartin. Tevî hewldanên min, ên gel û yên PKK-KCK’ê yên bi niyeta baş hemûyan û ceribandinên agirbestên yekalî jî negeriya ji berhevkirina kurtêl, rant û hêzê ji bêçareseriyê. Li hemberî vê rewşê Kongreya Civaka Demokratîk KCD ku banê rêxistinên civaka sivîl e, dikare aliyê “Xweseriya Demokratîk” bi hêz bike.
Lê belê bi sedema ku AKP û partiyên din ên dewleta netewe ji xisletên bingehîn ên modela çareseriya demokratîk dûr bûn, ji aliyê zêhnî û pratîk ve jêre amade nebûn û heta rewşa wan a li pêşiyê asteng, bi awayekî neyênî bandor li pêvajoya dîrokî kir. Li pêvajoya diyalogê ya bi dewletê re bi awayekî siyasî xwedî derneketin. Bi vê ezmûn û tecrûbeyê eşkere bû, hem pêşîlêvekirina demokratîk, hem jî pêşîlêvekirina Kurd a parçeyek ji vê ye, eger bi ser neketibe di vê de berpirsê sereke ne dewlet e, lê belê olîgarşiya siyasî ye. Pêkhateyên olîgarşîk ên siyasî ku li pey rant û kurtêlên dewletê diçin, sedema bingehîn a xetimînê ne. Ev rewş ê ji nû ve Kurd û Tevgera Azadiyê ya Kurd anî serê duriyan. Bersivên ji bo peyamên hatine şandin bêne dayîn, yan wê li gorî çareseriyeke demokratîk –bi kêmanî naveroka wê Xweseriya Demokratîk be –a manedar û aştiyeke bi rûmet bin, yan jî gelekî di ser şerê asta wî nizm ê sîh salên dawiyê re wê pêvajoyeke şerekî xweparastinê bi awayekî berfireh û bi awayekî yekalî yê rêveberiya KCK’ê ve dest pê bike. Mirov bi tenê ji vê pêvajoyê re bibêje, wê bibe demeke nû ya şer, ev ê têrê neke. Bi qasî ku mirov ji nûçeyên di çapemeniyê de fêhm dike, amadekariyên PKK-KCK’ê wê bi Kurdistaneke nû ya xwe disipêre otorîteya demokratîk ango bi îlana Rêveberiya Kurdistana Xweser a Demokratîk bi encam bibe.
- Ayrıntılar
Bi ketina sala 16’mîn a komploya navnetewî ya 15’ê Sibatê re, em wan kesên ku ev komplo amade kirine, hêzên komploger ên ku milê hişmendiya zilamê serdest ê herî qirêj û bê exlaq temsîl dikin bi nefreteke mezin şermezar dikin.
- Ayrıntılar
Ji çapemenî û raya giştî re!
Di 12’ê Sibatê de di navbera saet 11.00 û 12.30 de Balfirên Şer yên Artêşa dagirker a Tirk li ser Herêmên Zap, Zagros û Qendîl yên bi ser Herêmên Parastinê yên Medya bi awayek berfireh pêk hatiye.
- Ayrıntılar
Ji çapemenî û raya giştî re!
1. Di 8’ê Sibatê de di navbera saetên 10.00’ û 23.00’an de balafirên şer yên artêşa dagirker a Tirk li qadên Parastinê yên Medya li herêma Zagrosê faliyetên keşfê pêk anîn.
- Ayrıntılar
Rêveberiyên xweser yên Kantonên Cizîr, Kobanî û Efrînê di serî de li Rojava û li hemû gelê Kurdistanê pîroz be.
Hemû cihan, dewletên netewe û desthilatiyên hegemon bi Cinêv-2 re mijûldibin. Lê gelê Kurd û tevgera wê ya azadiyê bi demokrasî û wekheviyê re mijûldibe. Gelê Kurd li Rojava di nava hefteyekî de 3 meclîsên rêveber avakirin, lê hemû hêzên dagirker kombûn, hefteyekî nîqaş û nizam çikirin û di encamê de destevala man.
Hema bêje hemû hêzên Kurdistanî jî di navê de, kesek nema ku bêje “hewceye Kurd beşdarî Cinêv-2 bibin”. Dibe ku ji hêlekî ve mafdarbin. Lê belê ji bo gelê Kurd tu demê vebijêrkek tenê nîn e. Ya ku dihate ji bîrkirin ev e. Bê alternatîfî nîn e. Di şoreşên gelan de alternatîfa herî mezin hêza cewherî ya gelan bi xwe ye. Ji xwe ya ku li Rojava pêkhat jî ev e. Bê minet, bêyî ku stûyê xwe li hinek efendiyan bitewînin, bêyî ku destê xwe li kulmek bûrjûvayan vekin, bi serbilindî pergala xwe avakirin.
Kete sala sisiyan ku li Rojavayê Kurdistanê pêngava şoreşê hatiye destpêkirin. Gava herî xurt û dîrokî şoreşa gel ya 19’ê Tîrmehê bû. Piştî wê jî gavên avakirina jiyana azad li pey hevdu hatine avêtin, hîna têne avêtin û wê bêne avêtin jî. Ji parastinê bigire heya tevgerkirina jin û ciwanan, niha Rojavayê welêt ji bo cîhanê nimûneyeke neqane ye. Eger ku li hêviya hinek hizbên kurtêlxur(rantxur), hevkar û komprador bima, wê roja yekê heya îro xaka Kurdistanê û hemû dewlemendiya wê, bihust bi bihust, gram bi gram bihata firotin. Bi vî awayî wê gelê Kurd mihtacî hinek efendiyan bikirana û bi xwe jî bibûyana delaliyê ber dilê efendiyên xwe. Lê şoreşa gel ev pîlan di qirika wan de hîşt. Hewceye wisa bê kirin ku heya ew bixeniqin jî dest ji qirika wan neyê berdan. Ji xwe bi dehan salane van hêzana welat pêşkeşî hêzên serwer kirin û tenê jiyana xwe girtin bin ewlekariyê(eger navê wê jî ewlekarîbe!).
Me ew pirî caran ceribandin. Heta em bêjin me pirî caran îrada xwe teslîmê wan jî kir, da ku ji me re rêveberiyê bikin. Lê belê ew tenê ji bo malbata xwe xebitîn û welatperwerî dane hêlekî. Ne hewceye ku em wana bi navbikin, destnîşanbikin. Wekî çirayeke pêketî şewq didin derdora xwe! Di encam de derket holê ku ev kes û komana ne dost, dijminê gelê xwe ne. Herî dawî di mînaka Til Hemis û Til Berakê de jî hate dîtin ku nokerin, sîxurin, hevkar in. Bi diijminan re yar in. Yekane hêza parastina hebûna Rojava YPG’ê ixbardikin. Dixwazin ku hemû şervanên wê bêne qirkirin û Rojava bikeve destê neyaran. Hey hewar! Ma sînorê nokeriyê jî heye. Ma mirov evqasî dibe xulamê xwediyên xwe? Niha em pirsdikin; ev ji bo Rojava rewa ye? Ma gelo Rojavayê evê qebûlbike? Ma wê gelê Rojava yê qehreman bersiva van komik û çeteyan nedê?
Esas ne tenê Rojava, hemû gelê Kurd divê di carekî de derseke wisa bide van derûdoran ku careke din bi ser xwe ve neyên. Çiye êdî em li van kes û komên ketî re tehamuldikin? Emê heya ku derê wana li ser pişta xwe bikişînin. Barekî giranin bi ser me ve mane. Roj ne roja hewandina hevkaran e. Divê hema em yekser ji wan xelasbin. Temam bila şansê riya rast bê nîşandan. Lê eger ew jî nebû êdî heya ku derê ew êşkenceyê bê kişandin. Ma em mecbûrin ku wana bi xwe ve daliqînin û bimeşin. Bûne bargiranî. Li her çar perçeyên Kurdistanê ev kes û kom têne zanîn. Heman kom û kesin ku nahêlin Kongreya Netewî jî kombibe û ji gelê Kurd re bibe îrade. Mirovekî çawa ji bo gelê xwe nexwaşiyê dixwaze? Mirovekî hevkar, berjewendiya şexsî parêz, xwe firoş û hwd. Wê demê ew kesên ku naxwazin gelê wan yanî gelê Kurd çavê xweşiyê bibînin çine? Divê ev pirs bê bersivandin û li gorî wê helwest bê danîn.
Eger qedera me di destê wana de bûya, niha em li Rojava hîna jî bindestbûn. Kî dikare bêje na ne wisa ye. Kî bêje wê rast nebêje. Heqîqet çiye? Heqîqet Kantonên Xweser û Demokratîk in. Herkesî wisa bawerdikir ku eger Kurd beşdarî Cinêv-2 nebin wê bişkên û xwe bavêjin bextê zaliman. Naaa! Êdî ew dewran derbas bû. Bila kes qusûrê nenêre. Tevgera azadîxwaz ya gelê Kurd ji destpêkê ve dabû zanîn ku ew di herêmê de xeta alternatîf ya azadî û wekheviya gelan temsîldikin. Eger hemû faşîst di eniyekî de bêne li gel hevdu, bê guman wê gelê Kurd jî helwesta xwe diyarbikira û kulma xwe li masê bixista. Ya ku li Rojava pêkhat jî ji xwe ev bû. Gelê Kurd bi hêzeke mezin kulma xwe li masê xist û peyama xwe da der û cîranan. Êdî kî çi fembike. Bila tu kes xwe neke pişt perdeyan û nebêje ‘bêyî hikumranan jiyan nabe’. Ev şaşe. Wê ev gotinên hinekan di ber wan de bimîne. Wê di nava derewên xwe de bifetisin.
Li Rojava temam bû, niha jî di dorê de Bakûrê Kurdistanê heye. Li Bakûr jî bi hinceta hilbijartinên 30’ê Adara 2014’an divê em gaveke dîrokî ber bi xweseriya demokratîk ve bavêjin ku dost û dijmin herkes bizanibe ka gelê Kurd xwedî kîjan hêzê ye û dikare çibike!
Bi taybetî ciwanên şoreşger ku di şoreşa Rojava de roleke diyarker lîstin divê destûr nedin van kesan ku ewqasî bikevin nava me da ku sîxuriyê bikin, hevkariyê bikin. Bila keda me badilhewa neçe. Dîsa ciwanên soreşger dikarin li Bakûr jî bi heman rengî hêza xwe ya rêxistinkirî veguherînin çalakiyê û ji bo avakirina komun, meclîs û rêveberiyên cewherî seferberiyê avabikin. Em dibînin ku çalakiya herî mezin û encamgir ev e. Ji ber wê ye ku hemû hewildan û keda mezin ya Rêber APO di vê derbarî de ye. Berî her tiştî ji her hêlê ve ji dijminan rizgarbûn û bi vê ve jî girêdayî avakirina jiyana azad! Keda herî mezin eve û em encamên wê jî li ber çavan dibînin. Heqîqet çiye? Heqîqet Kantonên Xweser û Demokratîk in. Encama keda mezin ev e.
Serhad Tendurek
- Ayrıntılar
Dîroka Kurdan de birînên kûr zêdene. Her birînek diêşîne. Lê hinek birîn henin kû herdem nava hinavê mirov de her wek birînek dimîne.
Mînakek ji van birînan jî peymana Kasr û Şîrîn’e. Herkes dizane kû di Peymana Kasr û Şîrîn ya 17 Gulan’a 1639’de Osmaniyan û Safeviyan di navbera xwe de Kurdîstan kiribûn dû parçe.
Hêna çend sal ser wê peymana naxêr de derbas nebûyî bu Ehmedê Xanî wî deme de wiha nivîsandîbû:
“Tasek jivê ava zelal
Nadim bi hewza Kewserê
Levhatina Qasra Şirîn
Lê nabînim tu meferê
Piştrî roja me bû tarî
Mirin xweşe ji emberê”
Niha serda bi sedan sal derbas bune. Lê muxabin heşmendiya bi sedan salan berê carek din dijî. Ev heşmendiya; heşmendiya malbatiye, heşmendiya berjewendiyên tengin, heşmendiya aşîrtiye, heşmendiya tenê xwe hizirandineye. Û bêguman heşmendiya bi gotina îroyîn kewnperestîye, netewperestiya teng û kabîletiye ye.
Em bala xwe bidin îro li Rojava şoreşek rabûye. Gelo heri zede kî erîşe ve şoreşe dikin? Serî de dijminên Kurdan, xer naxwazên Kurdan, berjewendîperestin. Dîsa dewletên dagirkerin, koloniyalistin. Û dewletên tenê û tenê menfaatên xwe yên wek DYE’ne. Brîtanya’ne. Fransa’ne. Wek din jî Kurde ku bi tevayî dijminên Kurdan re hevparî, nokerî, tirşikçîtî dikine.
Em dijminên Kurdan nasdikin. Em dewletên dagirker jî nasdikin. Heta asta kî em dewletên emperyalîst jî nasdikin. Dîsanî dewletên yên heremê ango cihî jî em nasdikin. Em karin dijbertiya dewletên dagirker fehmbikin. Em karin dijbertiya dewletên emperyal jî fehmbikin. Heta em kanin dijbertiya dewletên herême yên ku şer xwaz û dijminên Kurdan jî fehmbikin.
Lê tiştek heye ku em fehmnakin û naxwazin fehm jî bikine. Ev jî helwesta xeta PDK û rexistinin qaşo xwe nezî PDK dibînine. Evna tenê dijbertiya nakin. Ev bi vekîrî û eşkere dijmintiya giştî Kurdan dikin.
Hena berî çend mehan PDK taybet jî Mesud Barzanî çû bû Amed’e û vekîrî dîj şoreşa Rojava peyam dabû. Em jî dizanin ku ev peyam serî de peyama Erdogan bû. Ango peyama dewleta Tirk yanî dewleta dagirker bû. Em bînin bîra xwe Erdogan gotubû “Rojava xeta meya sore.” Pir balkêş bû ku Barzanî jî ev got. Tenê negot, hember Kurdên li Rojava bi destên rexistinên ku li Rojava tevlî El Kaîde bûne erîşe şoreşgerên Rojava kir. Ev têrê nekir hezar tiştên din kirin.
Dîsanê bi destê dewleta Tirk dest bi rexistin kirinên kontrayî kirin. Vala vala li cîhên cuda kontrayên berê neketin tevgera provokatîf. Vala vala wek li Lice neketin nava erîşê.
Dîsanê bi destê dewleta Tirk vala vala neketin nava lib û lebatan da ku karibin bizava azadiyê lewaz bikin.
Her wiha herî dawî jî vala vala rûxmê ku soz û peyman mohr kiribûn ku edî erîşê şoreşa Rojava nakin dest bi erîşên kirêt kirin. Serî de televîzyona Rûdaw kirin nav libateke. Nûçên derev, ne rast weşandin. Dîsanî reş kirinek ser şoreşa Rojava weşandin. Ev têra van nekir ser şehîdên Rojava reş kirinek meşandin. Em dirij nekin lê em vekîrî bejin ku van kesan karên pirr qirêt rêvebirin.
Hena girîng jî dema Kurd dixwastin bi yek dengek û yek rengek biçin civînên navnetewî bi plangeriya PDK, rexistinên nezî xwe dervey peymanên hatina mohrkirî rêkirin Cinev. Ev jî tera van nekir piştra jî kesên wek kontra û cahş dijî gele Rojava tevdigerin hem birin van civînan hem jî dijbere şoreşgerên Rojava danin axiftin. Rûxmê ku şoreşgerên Rojava û gelê Rojava berxwedaniyên mezin û dîrokî nîşandane; cem dewletên dagirker, emperyalîst, tirşikçî û hewpar de Kurdên Rojava reşkirin.
Û qaşo bi peymanên ku hîç Kurdan nasnakin de çiqas ev komên çeteyî Kurdan temsîl ango niman dikin dixwastin nîşan bidine. Peymanên wiha qirêt em di dîroka xwe de gelek baş dizanin. Em ê direj nekin, lê bere ku em bi zimane Ehmedê Xanî bersiv bidin, em dibejin ku hemû liv û libatên we yên qirêj tenê bi tenê hêrsa me bilind dike.
“Tasek ji vê ava zelal
Nadim bi hewza Kewserê
Levhatina Qasra Şirîn
Lê nabînim tu meferê
Piştrî roja me bû tarî
Mirin xweş e ji emberê”
QASIM ENGÎN
- Ayrıntılar
Ji çapemenî û raya giştî re!
Di têkoşîna azadiyê ya Kurdistanê bi hezaran lehengan ji bo azadiyê canê xwe feda kirine û tevli cangoriyên azadiya Kurdistanê bûne.
- Ayrıntılar
Ji çapemenî û raya giştî re!
1. Di 2'ê Sibatê de saet di navbera 13:00 - 14:00 de balafirên Şer û Yên keşfê yên girêdayî artêşa dagirker a Tirk li ser herêma Xakurkê a girêdayî Herêmên Parastinê yên Medyayê firyane
- Ayrıntılar