Ji çapemenî û raya giştî re!
1. Di 28’ê gulanê de saet di navbera 21:00-23:00’an de ji hêla Artêşa TC’ê ve li Qadên Parastina Medya li hember gundê Sûlê û Kato ku girêdayî Heftanînê ne, êrîşeke bi hawan û obûsan hatiye lidarxistin.
- Ayrıntılar
Ji çapemenî û raya giştî re!
1. Di 26’ê gulanê de saet di navbera 06.00-07.00’an de li Qadên Parastina Medya li hember qadên gundê Nizûrê û Heştiyanê ku bi ser Heftanînê ve girêdayî ne, Artêşa TC’ê êrîşeke bi hawan û obûsan li dar xistiye.
- Ayrıntılar
Ji çapemenî û raya giştî re!
1. Di 27’ê gulanê de saet di navbera 05:00-07:00’an de ji hêla Artêşa TC’ê ve li hember qadên Korsan û Ermeve ku girêdayî Şemzînana Colemêrgê ne êrîşeke bi hawan û obûsan hatiye lidarxistin
- Ayrıntılar
Ji çapemenî û raya giştî re!
Me berê dabû daxuyandin ku di 17’ê gulanê de rêhevala me Toprak Canfeda (Asiye Gunduz) şehîd ketiye. Bes li gorî agahiyên dawîn ku me girtine, hevala me Toprak piştî ku demek ji yekîneya xwe qut dibe, gihîştiye yekîneya xwe.
- Ayrıntılar
Di Dîrokê de Berxwedaniya Civakên Ehlaqî û Polîtîk –IV-
Wekî tê zanîn, rabirdûya mirovantiyê ta diçe heta 7 milyon sal berê. Berî 3 milyon sal berê, rêwîtiya mirovantiyê li rojhilatê Efrîqa li Xeta Rîfê destpê dike. Digel ku gelek cure giyanewerên ku dişibin mirovan hene, tenê 3 milyon sal berê tenê cureyek difilite û xwe digihîne roja me ya îroyîn. Îro jî ev cure ku wekî “mirov” tê binav kirin û ev cure bi mejiyê xwe ji hemû zindiyên cuda dibe.
Me di beşên din de diyar kiribû, di ajal an heywanan de mejiyê hestî heye, lê di mirovan de hem zekaya hestî hem ê analîtîk heye. Yanî ji heywanan cudatir, mirov dikarin analîz an dahûrîn bikin. Xebitîneke wisa bêhempa tenê di mirovan de heye. Lê ku em bipirsin, çima di zindiyên din de ev rewş nîn e, wê erka mirovan baştir zelal bibe.
Der barê vê mijarê de, Rêber Apo di hemû parêznameyên xwe de, li ser taybetmendî û bêhempabûna mejiyê mirovan disekine. Dema em li mejiyê mirovan binêrin, du sedem bandor dikin.
Yekemîn, sedema fîzyolojîkî.
Duyemîn, avabûna ziman.
Ku em li ser sedema yekemîn bisekinin, niha ku em li çene an erzenga zindiyan binêrin, ya heywanan dûz e û mezin e. Ji ber vê yekê ji mejî re kêm cî dibîne. Dîsa hestiyê serî yê heywanan hişk e. Ev jî dibe sedem ku mezinbûna mejî, ber bi jor ve be. Lê hestiyê serê mirovan nerm e, mejî dikare ji xwe re derfetê mezinbûnê bibîne. Yanî hestiyê serê mirovan, li gorî mezinbûna mejî xwe tanzîm dike.
Di mejiyê mirovan de, dema ku beşa mejiyê analîtîkî bi pêş dikeve ku wekî korteks tê binavkirin, tê de kunek heye. Ev kun di pêşketina mejî de gelek xwedî bandor e. Ev kun di mirovan de hevsengiyê pêk tîne. Yanî bi saya vê kunê, mirov dikarin li piya û rast bimeşin. Me berê jî gotibû, ji ber ku ev kuna mejî di cureyê pîrîmatê bi navê Homorîtan de nînbûye. Ev di fosîlên ku hatine dîtin de, aşkere xuya dike. Ji ber vê yekê cureyê wan qir bûye an tune bûye.
Sedema duyemîn, pêşketina ziman e. Mirov bi milyon salan zimanê nîşaneyî (işaret) bikar anîne. Dema ku mirov bi zimanê sîmgeyî diaxivin, di masûlkeyên (kas) ziman û di qirêkê de guherîn pêk hatiye. Bûyer an madeyan razberkirin an soyûtlamakirin bi pêş dikeve. Bi vê mijarê re girêdayî her çiqas di cureyê Homorît de civakîbûneke diyarkirî hebe jî, lê tam civakîbûnek nîn e û tune dibe. Sedem jî nepêşketina mejî ye.
Ji ber ku rasterast têkiliya zihniyetê bi mejî re heye. Yanî zihniyet bixwe, KAPASÎTEYA RAMANDINA MEJÎ YE. Ev jî civakîbûne. Rewşa mejî ya çalakbûnê ye. Tabî ev jî di encama beridandinê(evrim) de bi pêş dikeve. Ku em zihniyetê formûle bikin, RAMAN û ÇALAKÎ ye.
Ku em li dîroka nêzîk binêrin, civakîbûnê bi aboriyê ve girê didin. Ev nêrandinek e. Bi taybet marksîst vê selmandinê kirine. Wê demê tu yê civakê li gorî pîvanên aboriyê dest bigrî. Ev jî nêzîkatiyeke zihniyetî ye. Wekî mînak, di klanan de nêzîkatiya anemîzm û totemîzm hene. Cudatir nêzîkatiyên mîtolojîk jî hene. Ev hemû bi zihniyetê ve girêdayî ne.
Civakên despêkê, her yek ji wan bi zihniyetek nêzîk bûne. Ev di klanan de û civakên me yên roja îroyîn de jî wisa ye. Asteke mejî heye û ev mejî bi awayekî tê bikar anîn. Divê em vê jî bêjin, hebûn bi tena serê xwe raman çênake. Jixwe bi awayekî mirovên berê bi zekaya xwe ya hestî yên heyî hîs dike. Lê di dema nêçîran de, derman çêkirinê de, planan de, analîzan de ZIHNIYET dikeve dewrê. Yanî hetanî ku ev nîn bin, mirov nikare bahsa zihniyetê bike. Wê demê, dibe ku hinek bêjin qey KLAN zihniyeta wan nîn e. Jixwe bi klanan re zekayê analîtîkî bi pêş ketiye. Wekî mînak, tenê mirov li hev binêre em ê nikaribin bibin civak. Bifikirin klaneke ji 25 kesî pêk tê heye. Wê ji ciyek herin ciyekî an jî wê biryara çûyîna nêçîrê bigirin. Mirov dikare texmîn bike ku, wê demê jî fikrên cuda cuda derketine. Hinek gotine em jor de herin, hinek gotine em jêr de herin, hinek gotine em sibehî nêçîr bikin, hinek gotine em êvarî û hwd. Lê wisa dixuye ku, biryarên hevbeş girtine. Nexwe her yek bi serê xwe biryar bidaya, wê qir bûna an tune bûna û îro jî em ê nînbûna. Wê demê wekî çareserî mirov dikare bêje ku, pêwîstiya çalakîbûna fikrî heye. Wê demê em dikarin bêjin ku, zihniyeta vê civakîbûnê heye. Jixwe di avabûna zihniyetê de çalakiya hevbeş heye. Di vir de jî ev heye.
Wê demê em dikarin bêjin ku, zihniyet piştre bi pêş ketiye. Dema ku yekbûna RAMAN-ÇALAKÎ pêk bê, zihniyet jî dertê holê.
Rêber Apo di parêznameyên xwe de, li gorî deman zihniyetê dike sê celeb.
Yekemîn; Zihniyeta Mîtolojîk. Di vê zihniyetê de vegotin, efsane û destan li pêş in.
Duyemîn; Zihniyeta Doxmatîk. Di vir de ol dertê pêş. Rastiyên teqez an mûtlak hene. Naguherin, ezel ebed in. Bêdawîn in û nayên şîrovekirinê.
Sêyemîn; Zihniyeta Felsefîk. Razberkirin, pirskirin û hêza çavdêriyê heye.
Ev hersê nêzîkatî, ku em demên dawîn pozîtîvmê jî têbixin navê, ku her tişt li gorî ezmûn(deney) û çavdêriyê ye, zihniyetê diyar dike û ev jî taybetmendiyeke mejiyê mirovan e. Cudahiya mirovan û zindiyên dîtir ev e. Kesek bê zihniyet nikare di civakê de bimîne. Ev fenomen nebe nabe ye.
Her zihniyetek xizmetî tiştek an fenomenek dike. Ji ber vê yekê, di rêveçûna şaristaniyê de, her şaristaniyek, her împeratoriyek, her dewletek hewl daye zihniyeta xwe ferz bike. Hinek bi mîtolojiyan, hinek bi fermanên Xwedayan û hinek bi ezmûnan civakan birêve dibin.
Ger ku îro em li dij van zihniyetan e û em hewl didin zihniyeteka nû ava bikin, pêwîste ku em zihniyet çiye û ev zihniyet ji ku û çawa derketiye bizanibin.
Wê bidome…
Rûbar Andok
- Ayrıntılar
Di Dîrokê de Berxwedaniya Civakên Ehlaqî û Polîtîk –V-
Di rabirdûya mirovantiyê de ciyê klan û fêmkirina jiyana klanî gelek girîng e. Dema ku em baş jiyana klanan tênegihîjin, wê demê em ê nikaribin wate bidine sazûmanên înşakirî yên roja me ya îroyîn.
Rêber Apo di her parêznameyên xwe de, vê mijarê wekî mijareke sereke bi dest digire. Lewma jî, di her nirxandin û şîroveyekê de, ji bona me jî pêwîst e ev rêbaz bingeh be. Di çarçoveya parêznameyên Rêber Apo de em şîrovekirina klanan bidomînin.
Klan, bingeha xwe dayîk e. Jixwe me di nivîsên din de jî kêm be jî bahsa klana kiribû. Vê carê em ê li ser hinek hêlên dîtir bisekinin. Di klanan de pirsgirêka bingehîn bi zayînê xwezêdekirin û parastina hejmarî ye. Jin, zarok tîne dinyayê, lê dinêre û xwedî dike. Ev li hember zindiyên din avantajeke mezin e. Ji ber vê sedemê, ev jinê an dayîkê pîroz dike. Ji ber ku bi vî awayî berdewamiya klanê tê kirin. Loma jî klan li derdora jinê hevgirtina xwe pêk tîne. Di vê serdemê de her cure xebatên civakîbûnê, di pêşengiya jinê de çêdibin.
Di vir de, berhevkariya jinê neçarî ye. Ji ber ku erkeke wê ya berdewamiya nifşan heye. Her hal dema ku jin ducanî ye an jî hê nû zayîn kiribe, wê nikaribe bi hefteyan here nêçîr bike. Ji ber vê yekê ev erk an jî nêçîrvanî ya mêr e. Di vir de xwejiyankirin û berdewamiyeke xwezayî heye.
Ev civaka ku bi zimanê nîşanî(işaret dili) li hev dikin, bi arastekirin û meyldayîna jinê organîze dibin. Di vir de yek tevgereke jinê, tevgereke dest an bişirînek an awirek wê têr dike.
Jixwe wê demê qadên wan ê jiyanê şikeft û kêlekên şikeftan e. Dîsa li ser avê û li ser darên bilind jiyan dikin. Ev jî ji ber parastina xwe ye. Klan, yek e. Di klanê de malbat an zewac nîn e. Ya esas koka jinê ye. Yanî mêr nîn e. Filankes mêrê filan e an filan jina filankes e, tiştek wisa nîn e. Di zihniyeta wê demê de tiştek wisa nîn e. Lê birayê dayîkê an xal û xwîşk xwedî erk in.
Navgîn û amûrên ku wê demê têne bikaranîn, kevirên xeritandîne. Nasnameya klanê jî, bi pêşketina zimanê sembolî re çêdibe. Di vir de pêwîst dike ku civak bi têgehan bê ravekirinê. Ji ber vê yekê, nasnemaya bingehîn KLAN e. Zihniyeta wê demê jî ANEMÎZM e. Wekî tê zanîn anemîzm, xweza û her cure daringî (madde) zindî dîtine. Di wê demê de jî, her daring zindî ye. Dema ku xezalek tê kuştin, lêborîn jê tê xwestin. An darek tê birîn, dîsa lêborîna xwe dixwazin û hetanî ku neçariyek an mecbûriyetek nîn be jî, ne heywanek tê kuştin ne jî darek tê birîn. Tabî ji ber ku ji vanan sûd tê wergirtin jî, ev ji bona wan pîroz in.
Klan 3 milyon sal berê li Rojhilata Efrîqa ji Xeta Rîfê li dinyayê belav dibin. Sedema vê belavbûnê jî, zêdebûna hejmarê û guherîna erdnîgariya wir e. Ji ber ku wê demê serdema cemedî ye û gelek cemed dihelin û bilindbûna avê jî, derfetên jiyanê nahêle. Laşê ku hînî cemedan bûye, dibe ku piştî ku cemed heliyane, nikaribûye adapte bibe. Ku em ji bona mamûtek bifikirin, wê rewş baştir aşkere bibe. Yan wê koç bikin an jî tune bibin. Piştî 2 milyon sal şûn ve digihên Mezopotamya, Asya û Ewropayê. Lê di vê koçberiyê de an cî guhertinê de prîmatên bi navê Neandartel û Homorît winda dibin. Li gorî arkeolog û biyologan, Neandartel bi prîmatên din re ketiye têkiliyê û bi beridînê (evrim) guherî ye. Piştî 4. Serdema Cemedî ku 20 hezar sal berê ye, cemed dihelin. Ev jî bi xwe re guherîna werz an demsalan tîne. Yên ku li hember van guherînên werzî an demsalî li ber xwe didin an xwe diguherînin an adapte dibin, li piya dimînin. Vaye yek ji van cureyan an prîmtaan Homa Sapîens bi hemû heybeta xwe, xwe li piya dihêle! Yanî em dikarin vê bibêjin ku Homo Sapîens mirovê piştî helîna cemeda ye û ev cure bi xwe re neolîtîkî dide despêkirinê. Tabî berî neolîtîkê serdemên wekî paleolîtîk, mezoolîtîk (B.M 15.000-10.000) têne jiyandin.
Ev klan bi taybet di serî de li Mezopotamyaya jorîn li warên wekî Newala Çorê(Riha), Girê Kortik(Bismil-Amed) û Qotê Berçem(Erganî) bi cî dibin. Dema ku em li van ciyan binêrin, bi taybet li Erganî Qotê Berçem –min bixwe jî dîtiye- li ser jorî devê şikeftan şehkirinan sîmgeyên Dayîk-Zarok hene. Berî 12 hezar sal berê li şikeftan jiyaneke bi pergal tê sazkirin. Pergaleke gelek gelek pêşketî ye. Heywan têne kedîkirinê. Çandinî dikin. Ber bi avabûna gundan ve diçin. Giya û nebat diçînin. Cêr û kafik çêdikin û bi vî awayî xwarina xwe ya zêde di wan de diveşêrin. Tevn tê dîtin. Ji xwe re cilan ji hêriyê çêdikin. Genim diçînin. Dema ku em li rêveçûna dîrokê binêrin di serdema Tel-Xalaf (B.M 6000-4000) tam derbasî gundan dibin û ev cure pêşketin di vê demê de xwe digihînin asta herî pêşketî. Dîsa ji bona barkişandinê ker tê bikaranîn. Ji bona wan fena kamyonên me yên roja îroyîn girîng in.
Di vir de şoreş heye û ev şoreş ŞOREŞEK HERÎ MEZIN e. Tê gotin ku ev pêşketinên şoreşî yên wê demê, dengî şoreşên 400 salî yên Ewropayê ne. Ger ku ev pêşketin nînbûna, jixwe ne mûmkûn bû ku derbasî jiyaneke bi pergal bibûna û gavên bajêrvaniyê bihatana avêtinê. Dîsa wê civakîbûn bi pêş neketibana. Di vir de rewşa herî girîng ev e ku, berê berhevkirin û nêçîr ji bona rojekê bû û ji neçarî ev dihatin mezaxtin. Lê piştî VEŞARTIN-PARASTINÊ, civak her diçe mezin dibe. Zêdehiya xwarin û berheman çêdibe. Êdî mal zêde ye. Ji ya ku rojane an salane bixwin zêdetir dibe. Wekî mînak; cêrên mezin çêdikin û genimê xwe yê salekê diveşêrin. Yan jî bi heywanên ku hatine kedîkirinê, kerî ava dikin û kengî pêwîst bike, ji şîr, hirî û goştên wan sûd werdigirin. Pê re çandinî bi nîr û bi heywanên bi hêz tê kirin. Ev jî klanê neçar dihêle ku, forma xwe mezin bike û bi vî awayî bi hevgihîna klanan re QEBÎLE pêk tên. Êdî di qebîleyan de, rewşeke cuda heye, ZEWAC, MALBAT Û ŞAMAN hene. Her çiqas ev her sê têgeh, di wan deman de ne wekî roja me ya îroyîn bi zirar bin jî, bes dibine bingeha hemû nebaşî û xerabiyan û hîm an tovên şaristaniyên dewletparêz têne avêtin.
Wê bidome…
Rûbar Andok
- Ayrıntılar
Pêvajoya pêş me, bi taybet hefteya pêş me, hefteyeke dîrokî ye û di nava xwe de gelek xeteriyên siyasî û leşkerî jî dihewîne. Hefteya pêş me, wê berxwedaniya Tevgera Azadiyê bigihê fetlokeke nû û li hember vê jî nebxêr be, serokomarê tirk dîsa bahsa kurdan kir. Ev jî dide xuyakirin ku, wê dîsa mûnafiqî, dirûtî û hîleyên sîstema TC’ê di vê hefteyê de zêdetir bibin.
Wekî tê zanîn Rêber Apo da zanîn ku, ku bi rêgezî, dilsozî û bi cidîyetê gav neyên avêtin wê xwe bi paş ve vekişîne. Di vê demê de BDP bi hikûmeta AKP’ê hevdîtinek çêkir û fena her carê AKP’ya ku niha nûnertiya sîstema înkarok û tuneker dike, hewl dide hîleyan, xapandinan bi pêş bixe û bi tawîzan bi rûmeta gelê kurd bilîze. Mafê tu kesî nîn e ku bi rûmeta gel bilîze û ku vê bike, çi ji nav me çi dijmin wê çavên wan bê derxistin. Divê em jibîr nekin ku
- Ayrıntılar
Mirov di gelek mijaran de lawaz e û hêza wan têra hemû tiştî nake. Lê dema hêza mejî derdikeve pêş û vîna-îrade- xwe xurt be gelek tiştê mirov dibêje nabe pêk tê.
Dîroka mirovahîyê bi sedan mînakê bi vî rengî dagirtîne. Tenê mirov bizanibe bibîne û karibe sûdê jê werbigre. Bêguman dema ev hêz di cihên sûdewer de bê xebitandin wê pêşketinên pir mezin biqewimin. Berowajî wê jî wê xeteriyên mezin rûbidin. Ji ber wê jî divê mirov berî her tiştî pîvanên exlaq bingeh bigre û hevsengiyê bi xwezayê re ava bike. Ji bo wê jî berî her tiştî weke di destpêka akademiyên Apollo hatiye nivîsîn ‘xwe bizanibe’ divê di her katê jiyanê de ji mirov re bingeh be.
- Ayrıntılar
Ji Çapemenî û Raya Gişti re
Di 8’ê cotmeha 2007’an de rêhevalê me yê milîtan ê bi nirx rêheval Denîz (Fuat Koç) ku di sala 1978’an de li Kanîreşa Çewlikê hatiye dinê, di sala 1999’an de tevlî gerîla bûye û di encama êrîşeke hewayî li Gabarê şehîd ketiye.
- Ayrıntılar
Ji Çapemenî û Raya giştî re
Di 24’ê gulanê saet di navbera 19:00-21:00’ande li Heremên Parastina Medya li dijî Girê Hawanê, gundên Şifreza û Merganiş yên girêdayî Zapê ji hêla artêşa tirk erîşeke havan û obusan hatiye lidarxistin
25 Gulan 2010
Navenda Ragihandin-Çapemenî ya HPG
- Ayrıntılar