Bi Pêngava berz ya 15’ê Tebaxê û pêşketinên piştî wê ve, PKK’ê bi rêbertiya xwe ji bo guhertina çarenûsa xwe ya vajî, gavekî dîrokî avêtiye. Zingara ser dilê me rakir, ji wê zêdetir jî bi gotina birjuwaya Tirkan qelibên betonê şikenand, kêlên mezelên li ber serê gelê me hatibûn çikandin rakir, avêt û vegotina rastiya gelekî ku zû biz û mirinê napejirînê derxist holê.
Di demeke ku bêbawerî, çavşikestî, ji holê rakirin û ewrên radestbûnê wekî xewnereşkan ketibûn ser civak û tevgerên çepger, derketineke wiha wekî bûyereke behît bû.
Tevgera PKK’ê wekî tevgera baweriyê derket holê. Ji roja derketina wê û heta roja me ya îroyîn tiştê ku mora xwe li têkoşîna wê ya ku hatiye bilind-kirin da, giyaneke berxwedaniyê ye. Ev giyan, bi ber-xwedaniya partiya me ya çekdarî ve hîn belûrtir bû û bi pêngava 15’ê Tebaxê ve gihişt radeya herî jor. Tişta ku têkoşîna me anî vê astê ev giyan e û xwe gîhandiye rûmet-bûyineke xwedan wateyeke dîrokî.
Pêngava 15’ê Tebaxê di heman demê de afîran-deyeke ku bi ke-dên kiryarî yên awarte ve teşe girtiye.
Pêngava 15’ê Tebaxê dê wekî lehengiya kedê derbasî dîroka berxwedaniya me bibe.
Di welatê me de ji warê erdnigarî û taybet-mendiyên dîtir ve di şert û mercên herî dijwar û paşverû de, li xakên Kurdistanê ku heta dawî zuha û ji hişmendiyê dûr e, pêngava şoreşgerî ya 15’ê Tebaxê, bi derbaskirina çiyayên bilind ên bi berf, bi birçîbûna rojan, bi meşa mehan, bi progpagandeke xurt û hêza qane kirinê ve hate pêkanîn.
Di vê wateyê de Pêngava 15’ê Tebaxê deriyê bi hostatî pêşxistina rastiya berxwedaniya şoreşgerî heta piştê vekiriye.
Di serdemeke ku hewil-danên tunekirinê yên dewletê di astekî herî jor de bû û tevgera şoreşgerî ya Tirkiye dix-west tune bike de, Pêngava 15’ê Tebaxê ev şoreşgertî di xwe de şenber kir û ji bo ku careke din bi-de gelê Tirkiye xwedî li van nirxan derket.
Pêngava 15’ê Tebaxê ya şoreşgerî, karakterê kesên baja-riya biçûk, netewper-werên hov, revokên şo-reşê, radestkar û bêvîn derxist holê û nasnama wan a rast li ber çavên her kesî raxist.
Pêngava 15’ê Tebaxê ger tenê mirov dijwariya şert û mercên wê demê, astengiyên ku rû be rû bû, zahmetiyên ku hatin kişandin, tevî kêmasiyên xwe û rewşên neyênî bide berçav, bi rastî jî tevgereke behîtî ye. Erê, ji bo kesên ku bi zanyariya şoreşê ve hişka hişk girêdayîne re, tu têkiliya vê bûyerê bi behîtiyê ve nîne. Lê belê di şert û mercên Kurdistanê de qetandina kefenê ku ji şoreşa me û heta ji hebûna me re hatibû dirûtin û derketineke wiha şoreşgerî çêkirin ne karê her mêrî bû.
Careke din bê ku hûn rê bidin durûtiyê û xwe xa-pandinê, ger hûn dixwazin xwedî li tevahî nirxên şer ên pêngava 15’ê Tebaxê derkevin û bibin pêşengên lêgerîna azadiya gelê me ya watedar ku ji êş, azar û dilşadiya wan derket holê û dîsa bibin pêşengên vegu-hertina jiyanê, divê hûn bersivên vê pirsê bi rengekî balkêş bidin.
Netêgihiştina dîroka şer a partiyê, bêwîcdaniyeke herî mezin e. Hal ev e ku destpêkirina me ya vê pêvajoyê bûyereke behîtî bû.
Em di têkoşîna van salan de mafdar in, em mafdariya xwe bi serxistina van salan, bi zêdekirin û dewlemendkirina berhemên têkoşînê ve nîşan didin. Ramana têkoşînkirinê xweş e, xala wê xweş e. Ma qey tu tişt ji vê bi nirxtir heye? Eve em cîhaneke berz didin we.
Ev milê pêngava 15’ê Tebaxê jî heye; ango dê ji xiyanetê bi dijwarî hesab bixwaze, di nav me de jî ji kesên hevkar, ji kesên bêbawer û nabebûyinê disepîne, herî kêm bi qasî wê dê hesab bipirse û di cihekî de dema vê hesap pirsînê bi rengekî balkêş hatiye.
Rastiyên me yên dîrokî û rojane, di vê pêvajoyê de raman û çalakiyên ku ji bo dema pêş divê bên jiyîn çine û tiştên ku rizyane, divê bên derbaskirin çine, bi rengekî eşkera ji her demê bêtir em van datînîn holê. Ev pêngava me ne tenê berxwedaniyeke leşkerî ye. Ji wê wirdetir xwedan gelek wesf û taybetmendiyên cuda ye. Hem ji bo ronahîkirina rabirdûyê û hem jî ji bo têgihiştina destxistinên şoreşgerî yên dahatûyê ji kûr de fêmkirina pêngava dîrokî ya 15’ê Tebaxê xwedan girîngiyeke jiyanî ye.
****
Ji van kesên ku nayên rê re, gotina her dilopek xwînê, her lehengekî berxwedaniyê ku dikeve nav xakên welat heye. Gelek tiştên ku bi wan bidin pejirandin hene…
Em di hamleya xwe ya dîrokî de bi biryar bûn. Em di her meşeke biryardar de qonaxekê li dûv xwe dihêlin. Belê rast e, di pêngava 15’ê Tebaxê de komplo hatin kirin. Tê bîra min piştî şehadeta Egîd hinek ke-san got; “Ev kar nameşe, zilamên te yê tu herî bi wan bawer ew jî çûn. Careke din nahêlin hûn henaseya xwe bigirin.” Yê me jî nêzîkatî û helwesta me ji şehadeta Egîd re hebû.
Dîrok ev yek peyitandiye ku, xebatên di qada serokatî de tên meşandin heta niha qet bi bin neketine û xebatên serkeftinê ne.
- Ayrıntılar
Ji çapemenî û raya giştî re!
1. Di 10’ê Tebaxê de di navbera saet 19.00-20.30’an de li ser riya Amed-Çewlikê ji aliyê gerîla yê çalakiyeke rêbirîn û venêrîna nasnameyan hatiye lidarxistin.
- Ayrıntılar
Ji çapemenî û raya giştî re!
1. Di 11’ê Tebaxê de di saet 09.30’an de li dijî baregeha leşkerî ya Xantepe ku Artêşa TC’ê ji vir li dijî Herêmên Parastinê Medya topbaran dikir, ji aliyê gerîla yê me çalakiyeke bi topên hawanê lidarxistiye. Di encama çalakiya 3 topên hawanê îsabet kiriye de hejmara kuştî û birîndarê dijmin ji aliyê me nehatiye zelalkirin.
- Ayrıntılar
Ji çapemenî û raya giştî re!
Di 9’ê Tebaxê de di saet 23.15’an de li navçeya Mesudiye ya bi ser Orduyê li bejahiya Çardakli di navbera gerîla yê me û leşkerê dijmin ê derketibû operasyonê pevçûnek qewimiye. Di encama pevçûnê de gerîla yê me yê bi navê Koçer – Yilmaz Sûîçer bi lehengî li berxwedaye û gihîştiye şahadetê.
- Ayrıntılar
Ji çapemenî û raya giştî re!
1. Di 5’ê Tebaxê de di saet 10.30’an de li ser riya Çewlik – Elezîzê herêma di navbera Qereqola Topalan û Girê Bayrak li dijî konvoyek leşkerî ji aliyê gerîla yê çalakiyek hatiye lidarxistin.
- Ayrıntılar
Ji çapemenî û raya giştî re!
1. Di 7’ê Tebaxê de di saet 06.30’an de li navçeya Şemzînanê ya Colemergê, li dijî Girê Çema ku bi ser Şaredariya Rûbarokê ye ji aliyê gerîla yê li dijî yekîneyeke dijmin ji bo bîranîna Hevalê Andok Bagok ê di 27’ê Tîrmehê de şehîd ketibû çalakiyek hatiye lidarxistin.
- Ayrıntılar
Îro dîsa bi rojeke nû û demeke nû re, tav rûye xwe dide wargehên gerîllayan. Şîverê yên gerîlla, di bin siya ewran de hêdî hêdî derdikeve. Lê belê, dîsa jî tarîbû roj.
Weke herdem, dîsa çenteyên me li ser pişta me ye em dimeşin. Rêya me dirêje, hinek jî zor e. Lê belê, dîsa jî bi moral û coş em dimeşîn. Carna em rêya xwe şaş dikin, carna jî em di şîverê yên xwe yên her timî de derbaz dibin.
Şîverê yên ku em li ser dimeşîn, derdorê wê bi kulîlkên cûr bi cûr hatine xemilandin. Bêhna çiya, weke bêhna dayîkan me himêz dike. Bi ruxmê em grubekî hêjmara xwe pir jî bûn, lê belê ji ti kesî deng dernediket. Herkes li xweşikbûna xwezayê temaşe dikir. Her der bilind û xweşik bû. Çiqa em hildikşîn berbi jor de, baya ku li rûyê me dida sartir dibû.
Piştî bi çar seatên ku em meşiyan, li cem kaniyekê biçûk me navber da meşa xwe.
Hevalê Rojhat; ‘‘heval, heval, ez ava zozanan pir hes dikim’’. Min jî bi rûyekê ken bersivand; ‘‘ma kî hes nake, hevalê Rojhat’’?
Hevalê Rojhat, ‘‘Rast e, lê belê ez ji her kesê bêhtir hes dikim’’.
Temam, hevalê Rojhat, me fêm kir. Lê belê weke tu jî dizanî, vexwarina ava pir, zik jî diêşîne. Tu dîqat bikî baş e. Tu yê rê de bimînî.
“Were were, berî ku em bi kevin meşê av vexwe. Çima, ez pir av divexûm, ez ê ji tere bêjim’’. Hinek hevalên grubê, stirîyên gura xwe derdixistin, hinek jî bêdeng bi rûniştî çavên xwe çilmisandî bûn.
Ez ji zarokatiyê heya niha, ji bîranînên mirovan hes dikim. Lê belê, bîranînên gerîlla li cem min hîn bêhtir cuda ye.
“Min ji hevalê Cudî re sond xwariye, di vê ez vexum’’.
Hevalê Cudî, ji Serhedê bû. Bi ruxmê temenê wî jî biçuk bû, dîsa jî weke cina bû. Min û hevalê Cudî me di şkeftekê de hevdu nas kir. Em herdu jî birîndar bûn. Bi ruxmê ku birîna wî ji ya min girantir jî bû, lê dîsa jî wî moral dida min. Me pir xwîn winda kiribû. Ji bo wê me nedikarî avê vexun. Lê belê, qirika min ji tîhna bi hevdu ve zeliqiye. Yê hevalê Cudî jî wisa bû. Lê belê hevalê Cudî qet behsa avê nedikir. Di dawiyê de min xwe negirt û min pirs kir; ‘‘hevalê Cudî ne tîhnî’’?
Hevalê Cudî; ‘‘ çawa ez ne tî me, kezeba min di şewite ji tîhna. Lê belê ez nikarim vexum. Ez avê vexum, ez ê şehîd bikevim. Lê belê niyeteke min a wisa nîne. Min soz daye, ez ê lîmonên dayîka xwe jêre bibim’’.
Hevalê Rojhat; ‘‘ kuro, lîmonên çi, ez behsa avê dikim hevalê Cudî’’.
Hevalê Cudî; ‘‘min fêm kir, ez ê ji hevalê xwe re bêjim. Berî ku ez tevlî rêxistinê bibim, dayîka min eprex çêkiribû. Dayîka min ji min re got, kurê min, biçe dikanê ji min re nîv kîlo lîmon bikire. Ez jî li biskilêta xwe siwar bûm û min rêya dikanê girt. Min lîmon ji dikanê girt û ez zivirîm. Di zivirînê de min milîsê gundê me dît.
Min jêre got, tu yê biçî kuderê, ez ê bi tere werim. Milîs qet li min guhdar nekir, rêya xwe berdewam kir. Ez ji lîmon û biskilêta xwe peya ketim û hatim serê çiya. Milîs ji min re got, kuro tu biçukî, dayîka te li benda te ye biçe, ger tu werî jî biçe lîmon deyne were. Min jî qet guhdar nekir. Ma çawa çêbû, ez têm serê çiya. Ez ê piştî şoreşê nîv kîlo bidim, destê wî maç bikim û em ê li hevdu werin’’.
Ez matmayî li hevalê Rojhat guhdar dikim. Hevalê Rojhat, her behsa hevalê Cudî dike, çavên wî tije rondik dibe. Lê belê nahêla rondik ji çavên wî dakeve. Bêdeng û hêdî hêdî kesereke ji dil kişand, berê xwe ji min zivirand û li hevalên din meyze kir. Lê belê ez israr dikim ku gotinên xwe berdewam bike. Ez neşkandim û berdewam kir.
“ Ew tam di roj bû me av ne vexwari bû. Rast e, ez hem li hevalê Cudî guhdar dikim, hem jî yek sanye av ji aqlê min dernediket. Wê rojê min ji hevalê Cudî re got; ‘‘ez ji tere soz didim, ez hew behsa avê dikim, heta ez baş bibim’’.
Hevalê Cudî; ‘‘Temam heval, lê piştî em jî baş bibin, em li ku avê bibînin hate zikê me pê biêşe em ê vexûn’’. Eger ez şehîd jî bikevim, li şuna min nîv kîlo lîmon bibe ji dayîka min re. Temam heval ji bîrneke.
Hevalê Rojhat, berê gotina xwe bi dawî bike, li min meyze kir û wisa got;
‘‘hevalê Cudî ji bo here tedawiyê ji me qut bû. Berê ku em ji hev qut jî bibin, min jêre got tu ji dayîka xwe re lîmon bibe, ez ê jî herdem ji bo te û ji bo xwe avê vexûm. Dinavberê de salekê neçû. Di kemîneke bêbext de şehîd ket. Ew roj, ew roje. Ez ji bo wî û ji bo xwe avê vedixûm, heta ku zikê min pêdiêşe.
Min nedizanî ez ê çi peyvê jêre bilêv bikim. Hevalê Rojhat bêdeng ruyê xwe li min guhert. Hêdî hêdî di ber xwe de; ‘‘divê ez lîmonên dayîka wî piştî şoreşê jêre bibim. Meşiya û meşiya.
Bi bêdengî bi hevalan re ez ji cihê xwe rabûm, min barê xwe danî li ser pişta xwe û ez meşiyam. Dinavbera vê meşê de min li bîranînek bi êş guhdar kir. Çiqasî dilê min êşandibe jî,
Lê dersek da min ku hertişt wateyekê xwe heye.
Zîn Koçer
- Ayrıntılar
Min dilê xwe qewîm kir û lênûsa şehîdan vekir, nav û wêneyê şehîdekî ku min pê re jiyankiriye û qomîtantiya me kiriye li ber çavên min ket. Ne balkêşe ku axînek bi dilê min bikeve. Weke her carî hestewerî dilê min dorpêç kir, ji ber ku di şopandina rêya wan de ez kêm mam. Min hevalê Medenî sala 2005 an naskir û di wê salê de derbasî Dêrsimê bû. Şert û mercên heyî destor nedan ez dîroka 17 salên ku heval Medenî di şer de jiyankiriye, nasbikim. Firseta naskirina gêrîlayekî ku di şer de pijiyaye, min wendakir. Lê belê dîsa jî sîmeyên rûkenî û sadebûna riwê wî min jibîr nekiriy e.
Hevalê Medenî li Norşînê ya girêdayî Bidlîse sala 1966 an ji dayîk bûye. Piştî ku li İstanbulê zanîngeh bi dawî dike biryar dide û sala 1990 î tevlî partiyê dibe. Berî ku derbasî çiyê bibe diçe saheya Rêbertî û li Akademiya Masum Korkmaz ya Lubnanê dewreyeke perwerdê dibîne û weha derbasî çiyê dibe. Piştî ku derbasî welêt dibe diçe Zagros e.
Hîna du salên wî temam nebûne, beşdarî şerê başûr yê sala 1992 an dibe. Roxmî ku nûye, lê belê bi wêrekî ser şer de diçe, li hemberî tesfiyeciyan dibe xwedî helwest û bi gurûpek hevalan re li berxwedide.
Hevalê Medenî demekî dirêj li Zagros dimîne. Her rojeke ku li Zagrosê jiyankiriye bi şer re derbas bûye. Ew rojên xwe bi ked, westandin û bi têkoşînê hûnandin e. Li kêleke wî gelek heval şehîd ketine, di canê wî de jî gelek birîn hene û carne ji mirinê filitiye. Hevalan di nava gotinên xwe yên ser hevalê Medenî digotin canê wî ji perçan û fîşekan kun bibû, lê belê bi wan fîşekan re mîna çîçeke ku were avdan geşdibû û xwe nedida paş. Li Zagrosê şopên wêrekî, heyecan, hezkirina jiyanê û têkoşîna hevalê Medenî her dem hene. Bi dilopên xwîna xwe li ser xaka Zagrosê cihê xwe çêkiriye. Hevalê Medenî jî yek ji wan qomîtanê ku pêşengtiye şer dikirin. Li Zagrosê şervantî jî kiriye û bûye qomîtanekî mezin yê şer.
Hevalê Medenî li beramberî zoriyan tucarî xwe radest nekiriye
Şehîd Medenî di nava şer de pijiyaye û bi keda xwe mezin bûye. Gava ku di şert û mercên zor de derfet kêmbin, her kes nikare di wan zemana de afirîner be û moralê xwe nexîne, lê belê şehîd Medenî di şert û mercên herî zor de xwe nedaye paş û di warê manewî de qelsbûn jiyan nekiriye. Ev hêza manewî çavkaniya xwe ji girêdana bi Rêbertî, gel, şehîd û hevalan re, digire. Gava ku mirov di jiyanê de çavkaniya moralê xwe ji tiştên vala û betal bigire, mirov gelekî bê arame û nikare di zoriyan de serkeftine bidestbixîn e. Kesayetên ku bi kedê xwe dibin xwediyê tecrûbeyên şer û jiyanê, dibin xwediyê armancên mezin. Hevalê Medenî jî bi hesanî kesayeteke wiha xurt di xwe de nedaye avakirin. Bi qasî asêbûna çiyayên Zagrosê dil û mejiyê xwe asê û torîn kiriye.
Piştî ku sala 1999 an Rêbertî biryar da ku gêrîla xwe paşde bidin, hevalê Medenî jî derbasî Qendîlê dibe. Piştî ku stratejiya şer hate guhertin her kadroyekî rêxistinê nakokî jiyankirin û nikarîbû wate bidin wê donemê. Lê belê yên mîna hevalê Medenî xwestin stratejiya nû fêmbikin û xwe nedan paş. Di hemleyên bi YNK ê re tabûr qomîtanî bû û weke her carê pêşengtiye şer kir. Ferasetên kesayetên tesfiyecî bandor li ser wî nekirin. Di donemên xeterdar yên ku rêxistin tê de derbas dibû, hevalê Medenî durûst nêzî rêxistinê dibû û mîna kadroyên dîtir nedigot “ min bi salan şer kiriye û hesab nexwestiye”. Xizmetkirina rêxistinê ji xwe re kiribû armanc. Di her şert û mercan de xizmeta rêxistinê dikir û erkên xwe bi cih tanîn. Gava ku di jiyanê de yan jî di wezîfeyekê de kêmasiyên wî derketibane gelekî li zora wî diçe û xwe dide lêpirsîn kirin. Mîna me, hevalan û jiyanê tewambar nake, xwe dide lêpirsîn kirin û jidil rexnedayîna xwe dide. Hevalê Medenî di nava hevalan de bi dilnizimiya xwe dihate naskirin. Gava ku diçe nava hevalan kesek nizane ku hevalê Medenî rêveberiyekî jor e, ji ber ku gelekî xwezayî nêzî jiyanê û hevalan dibe. Dilê xwe bi sadebûna jiyana xwe dixemilîne. Hevalê Medenî piştî ku derbasî Behdînan dibe li Zap û Gare jî dimîne. Piştî wê bi pêşniyarê xwe dixwaze tevlî hemla 1 ê Pûşberê bibe û sala 2005 an derbasî Dêrsimê dibe. Di rêya çûyîna Dêrsimê, ji ber birînên xwe gelekî zorî dikşîne. Rêya çûyîna Dêrsim dûre û zehmetiyên xwe hene, di wê rêkê de hevalê Medenî bi îradeke mezin li berxwedide û digihîje Dêrsimê. Ew cara yekeme ku hevalê Medenî derbasî Dêrsimê dibe û araziyê wê jî nasnake. Lê belê bi desteke tecrûbeyên xwe yên kevin zû fêrî araziyê wêderê dibe. Bi bagerokê hemla 1 ê Pûşberê xistine piratîkê de, dest bi xebatê dike. Bi ruhekî germ dikeve nava kar de. Armanca wî ewe ku wezîfeya rêxistinê daye pêşiya wî pêkbîne. Di konferansê HPG ê yê çaremîn de biryar tê girtin ku şer ji Kurdistanê derbikeve û derbasî Tirkiyê bibe. Ev wezîfe ji hevalê Medenî jî tê xwestin. Hevalê Medenî jî bi bona ku wezîfeya xwe bi cî bîne dikeve nava hewledayîneke mezin de. Hîna di sala 2003 an de heval diçin Derya Reş û Koçgirî, lê belê mîna koçeran jiyandikin. Di Havînê de diçin û Payîzê vedigerin Dêrsime. Di wê rêkê de gelek hevalên hêja şehîd dikevin. Lê belê armanca hevalê Medenî ewe ku van saheyan vekin û gêrîla li wêderê bi cî bibin. Ji ber vê yekê dixe rojeva hevalan de û baweriyekî mezin dide wan ku wê biserbikevin. Gurûpê ku biçin wan qadan wana perwerde dike, bi wana re mijûl dibe, tenê ji bona ku heval di hundir de bi cî bibin û dest bi çalakiyên xurt bikin, dikeve nava hewldayînekî mezin de. Roxmî hemû zor û zehmetiyan dîsa jî bi azadî, bi têkoşîna demokrasî û bi pêşketina gêrîla bawer e.
Gava ku dijmin dibihîse ku projekî hevalan yê weha heye, dikeve nava xof û tirsekî mezin de. Dijmin xeteriya wê projê hîsdike û dest bi operasyonan dike. Wê demê hevalê Medenî bi pênc hevalan re li Munzurê ye. Dijmin cihê wana dibîne û heval bi wana re dikevin nava pevçûnê de. Hevalê Medenî mîna hinek kesan li hemberî êrîşên dijmin nakeve parastina pesîf de û xwe ji ber dijmin venaşêre. Bi dijmin re dikevin nava pevçûnê de û di encamê de hevalê Medenî û pênc hevalên dîtir di roja 1 ê Tebaxa sala 2007 an şehîd dikevin.
Rêka wî tê şopandin
Hevalê Medenî 17 salan di piratîkên şer de cihê xwe digire û qomîtantiya şerdike. Heya roja dawiyê jî xizmeta rêxistinê dike. Di meha Tebaxê de şehîd dikeve, bi wan perçe û fîşekên ku di canê wî de derbas bûne, rastiya şer dîtiye û nivîsandiye. Mirovên xwedî wicdan wê tenê navê hevalê Medenî di rûpelên dîrokê de nehêlin, lê belê wê di jiyana xwe de durûstbûn û fedakartiya wî bidin jiyankirin. Tenê ji bona ku rêxistin biserbikeve hevalê Medenî kedekî mezin dide. Ji ber serkeftina kesayeta xwe di serkeftina rêxistinê de dibîne. Xwe bi armanca xwe ve daye girêdan û di her şert û mercî de nehejiya ye û dev ji armancê xwe bernedaye. Lê belê em bi hatine bayekî biçûk re, dihejin, ji ber ku me jidil ew biryar nedaye ku em xizmeta rêxistinê bikin û bi armancê xwe ve negirêdayî ne.
Piştî ku hevalê Medenî şehîd dikeve, hemû heval bandor dibin, lê belê her kes wê sozê dide ku saheya Derya Reş û Koçgirî vekin û tê de gêrîlayetî bikin. Hevalê Medenî girîngbûyîna vekririna van saheyan ji bona gêrîla tê çi wateyê bi hevalan dabû fêmkirin û qenaetkirin. Ew ruhê biryarê û israrkirinê di wana de dabû avakirin. Gava ku dijmin hevalê Medenî şehîd dixîne, hesab dike ku wê heval xwe bidin paş, lê belê berevajî wê piştî şehadeta hevalê Medenî heval hîn zêdetir isrardikin ku derbasî Derya Reş û Koçgirî bibin. Heval wê hesret û miradê di dilê hevalê Medenî de nahêlin û derbasî wan qadan dibin. Heval li qada Derya Reş û Koçgirî çalakiyên gelek bi bandor lidardixînin û mîna berê dev ji wan qadan bernadin.
Hevalên Rê
- Ayrıntılar
Herçiqasî vegotina rêwîtiya ber bi qada Botanê û anîna wê li ser ziman gelekî zor be jî, lê ez dixwazim bi van bîranînên ku me bi hev re li qada Botanê û bi taybet jî li herema Cûdî jiyankirirîn careke din bi bîrbînim û wan zindî bikim. Rêwîtiya min ber bi Botanê ve di destpêka 2004'an de bû, mîna ku tê zanîn sala 2004'an saleke pir giring bû û bêvejoyeke giring û dijwar bû di dîroka bizava PKK'ê de. Ji ber ku hem di hindirê tevgerê de û hem jî ji derveyî tevgerê ve êrîşên pir bi çav tarî û bêbextiyên mezin li ser tevgerê dihatin pîlankirin û ev pîlan bi dijwarî diketin meriyetê de. Di wan salan de û bi rêwîtiyeke saxlem xwe gihandina qada Botanê û meşandina kar û xebatê li wan qadan dibû çavkaniya coş û arîşenê ji bo hemû hevalên ku cihê xwe di nava wan yekîneyan de digirtin. Ji ber ku tevgera PKK'ê bi êrîşên bê navber rû bi rû dima û hemû êrîşên heyî jî di bingehê xwe de bîrdoziya bizavê ji xwe re dikirin armenc û dixwestin ku tevgerê tesfiyebikin.
Li beramberî van hemû êrîşên tesfiyekar yên ku li hemberî tevgerê dihatin meşandin, rêwîtiya me berû Botanê bi serê xwe dihate wateya valederxistina hemû pîlanê tesviyekaran û asta biryarbûn û girêdana bi bîrdozî û felsefeya Rêber APO û tevgerê ve. Ev rêwîtiya min a duyemîn bû ku ez tê de berê xwe didime qadên bakur. Rêwîtiya min a yekemîn di sala 1999'an berû qada Amedê bû, lê ji ber biryara vekişandina gerîla ya di 2 Tebaxa 1999'an a ku ji milê bizavê ve hatî girtin, ev rêwîtiya min di nîvî de ma. Ji ber vê yekê min di jiyana gerîla de her tim dixwest ku ez vê hêviya xwe ya ku di nîvî de mayî pêkbînim, li gorî vê yekê hemû hewildan û hêviyên min ew bû ku ez vê rêwîtiya xwe ya ku nîvço mayî bighînim serî.
Qada Botanê qadeke ku bi ked û xwîna hezarê şehîdan hatiye sitirandin, ji ber vê yekê ew axekî gelekî pîroz e û mîna hemû qadên Kurdistanê, qada Botanê jî wateyekî xwe ya giritn û cuda heye, ji ber ku ew cih û warê egîd û mêrxasan e. Li gorî vê yekê mîna meşvaneke azadiyê li ser rêya rojê dimeşin û berê xwe dana van xakên pîroz, bi serê xwe ji bona me şens û şanaziyeke gelekî mezin e. Ji ber vê yekê xwe gihandina qada egîdan ji bona min mîna xewin û xeyalekî bû, ew warên pîroz yên ku têde guleya yekemîn li hemberî dijmin hatiyî teqandin û yekemîn çalakiya gerîla û bi serkeftî hatiye pêşxistin. Ango pêngava 15 Tebaxê ya ku fermandarê mezin û efsanewî rêheval Egîd di sala 1984'an de li herema Gabarê lidarxistî û di encamê de serkeftineke mezin pêkanî û tirs û xofeke mezin kire dilê dijmin de.
Raste xwe gihandina qada Botanê serkeftineke herî mezin e, lê ji ber ku ev rêwîtî hîn bi wate be û serkeftinê bi xwe re bîne, pêwîst e ku di her warî de tevger û tevlîbûna kar û xebatê bi biryar û israreke mezin were çêkirin.
Di dema rêwîtiyê de ez dikarim bibêjim ku coş û heyecana hemû hevalan di astake pir bilind de bû. Ji ber ku dema hevalan navê me xwendin û hate belîkirin ku em ê derbasî qada Botanê dibin, hemû hevalan bi kêf û şadî ji bona xwe gihandina wan waran hazir û amede kirin. Ji ber ku xwe gihandina qada Botanê û hemû qadên bakur ji bona hemû hevalan mîna xewnekî bû û ev yek nedibû şensê her kesî. Yekîneya me jî desteyek hevalên jin bû û desteyek jî hevalê zilambûn. Piştî vekşandina gerîla di sala 1999'an, di sala 2003'an de yekîneyek hevalên zilam derbasî qada Botanê bibûn, lê ji sala 1998'an û vir ve ev cara yekemîn bû ku yekîneyek hevalên jin berê xwe dide qada Botanê û bi taybet jî qada Cûdî, ji ber vê yekê ev yek ji bona me hevalê jin cihekî xwe yê cuda hebû, coş û heyecana hemû hevalan li gorî vê yekê bû. Ji milekî din ve zivirandina me berû wan warên pîroz û çekên me di destê me de û ji bona azadiyê ketina rê pir wata xwe ji bona me cudabû.
Rehber û rênasê me jî ew hevalên ku bi salabûn cihê xwe li wê heremê digrin bû, yek ji wan hevalên ku bi salan cihê xwe li qada Cûdî digirtin jî hevalê Mehmed Salih bû. Ji ber wê ew î hevalî ji hemû kesî bêtir erdîngarî û xwezaya Cûdî nasdikir, ji bona wê ew heval pir bi me re alîkariyeke mezin kir û her tiştê girêdayî erdîngarî û xwezaya Cûdî bi me da naskirin. Gav bi gav û roj bi roj hîn bêtir naskirina me ji herema Cûdî re çêdibû û her ku naskirina me ji herema Cûdî re çêdibû, hîn bêtir heskirin û biryara karkirinê li cem me pêşdiket. Ji ber vê yekê xwestek tenê têrê nake û li gorî vê yekê pêwîst e ku ew xwestek bibe hêza jiyanê û di her wextê de ew jiyankirin were çêkirin û di kesayetê de pêşengtiya wê were kirin.
Cûdî bi xwe mîna evsaneyekî ye, ji ber ku mirov bibe şervanê Cûdî jî ev yek ne ewqas hesan e, ji ber ku bi Cûrî re bûyina yek mîna sirekî ye û ger ku tu vê sirê nasbike, wê demê tê bi hesanî bikaribe bi Cûdî re bibe yek. Li gorî vê yekê pêwîst e ku tu dunyaya wê ya ku bi siran hatiye hûnandin nasbike û wan şîrovebike û zimanê wê têbighêje. Ji ber dibe ku tu mîna gerîlayekî li serê van ciyan şer û tekoşînê dide meşandin, lê ger ku tu vê yekê bi kûrahî nasneke û hîs neke û yekbûnekî nede avakirin. Ev yek li ser meşa te di nava tevgerê de jî bandora xwe dike.
Her dema ku tu dikeve nava xwezaya Cûdî de û tu sirekî ji sirên Cûdî ji hev derdixîne, sirekî din li bêşya te derdikeve, lê mîna cîhaneke fireh û kûr hemû sirên wê bi hev re girêdayî ne. Ji milekî din ve jî herema Cûdî dikeve di navbera bajarê Şirnex, Silopî û Cizîrê de, cidayê wê gelek rexên başurê rojava jî û heyanî çavê mirov dibîne, ji çiyayê Cûdî xuyadike. Li gorî xweşkbûna Cûdî gelê wê jî bi kedkarî û welatperweriya xwe tê naskirin. Hemû gundên li derdorê Cûdî ji milê dijmin ve hatine şewitandin û valekirin, lê dema ku mirov wan gundana bi çavê serê xwe dibîne, mirov gelekî ji ber ked û xebata ku gelê wê deverê dayî meşandin matmayî dimîne, ji ber ku li her derî darên fêkiyan hatine çandin. Di vî warî de dema ku mirov derbasî wan gundan dibe û jiyana wan gundan a ku bi rengekî kom bi hevre dimeşiya baş dibîne, ji ber ku hemû malbat bi hev re dixebitîn û bi hev re jiyaneke hevpar didane meşandin û mirov tu ferq û cudabûn di nava wan de nedidît. Lê dijmin di sala 1992'an û şûn de dest bi şewtandina van gundan kir, ji bona ku gel û gerîla ji hev qutbike û nehêle ku gelê Kurd cihê xwe li cem gerîla bigre û xwedî li dîrok û şoreşa xwe ya azadiyê derbikeve.
Li gorî vê yekê mirov nikare rastiya Cûdî bi gotin û nivîsan bide ravekirin, ji ber ku ancex mirov li Cûdî jiyanbike heyanî ku mirov Cûdî nasbike. Her hevalê ku li Cûdî mayî ji ber xweşikbûn û bedewbûna Cûdî gele pê ve hatiye girêdan û nexwstiye ku jê veqete. Cihê Cûdî di dilê her hevalekî ku li Cûdî jiyankirî ye heye û bi evsane û destanê wê re bûye yek. Her tiştê ku di nava Cûdî de mirovan bandor dike, ji xweşikbûn, bedewbûn û mîrateyên wê yên ku nayên jimartin, ji milekî din ve jî cihê ku her hevalekî şehîd û pakrewanên azadiyê li ser bedena Cûdî hiştî û li ser rûpelên jiyanê nav û cihê xwe xêzkirî jî bi rengekî baştir vê rastiyê radixîne ber çavan. Ji ber vê dema mirov hemû tiştên ku Cûdî di nava bedena xwe de dihewîne dinirxîne û di ber çavê xwe re dibe û tîne, wê gavê rastiya Cûdî ji milê me ve baştir tê naskirin.
Di nava erdîngariya wê de jî tişta herî ku bala mirovan dikşîne, ew parestgehê wê yên xwezayîne, mîna şikeft, konçalên wê yên ku dirêjdibin û mîna cîhaneke cuda ji mirovan re têne xuyakirin. Di hindirê gelek şikeftên wê de av jî peydadibe. Gelê herema Cûdî jî piraniya xwe Asûrîne û di dama şer û pevçûnan de xwe di hindirê wan şikeftan de parastine. Li gundê Bilika şikefta Fileha, ew şikeft pir ji demeke dirêj ve tê bikaranîn û mirov çiqas di hindirê şikeftê de diçe, lê mirov nagihêje dawiya wê. Di hindirê şikeftêde jî av heye, herçiqasî dijmin xwestiye ku di hindirê wê şikeftê de hevalan û gel têxîne zoriyê de, lê hem hevalan û hem jî gel gelek caran xwe di hindirê wê şikeftê de parastine bê ku teknîka dijmin bandora xwe li ser wan bike. Herçiqasî ku ew şikeft ji milê dijmin ve tê naskirin jî lê hem ji milê xwezayî ve û hem ji milê parastinê ve jî ew şikeft xwedî cihekî giring e.
Qada Cûdî ji sê hereman pêk tê, ew herem jî ev in; Bilika, navser û girê Hirmo. Herema Bilika jî hemû daristan, geliyê kûr û ji wan avên mezin ên ku di wan geliyan de diherikin mîna çemê Hêzil, çemê Hêzil jî bi sûlavên xwe û ava xwe ya cemidî tê naskirin û dema ku mirov divexwe dilê mirovan geşdibe. Li wê heremê kêla berxwedanê heye, di sala 1998'an de 12 heval li wêderê bi berxwedaniyeke mezin şehîd ketine. Ji wê rojê û heyanî roja meya îro hevalan navê wê kêlê kirine kêla berxwedanê. Cihekî din jî heye ew jî dikeve di navbera navsera Cûdî û Bilikan de. Li gorî ku tê gotin; dema pêxember Nûh xwestiye ku gemiya xwe li wêderê bi cî bike, lê Zêrînker pêşwaziya wî kirîye û gotiye navsera min têra gemiya te nake. Ji ber vê yekê û ji ber ku Zêrînker cihekî tengbûye, nebî Nûh gotiye; tu weke zêrî lê cihê gemiya min li cem te nîne. Ji ber ku Zêrînker pêşwaziya nebî Nûh kirî ye ji ber vê yekê nebî Nûh gelek şad bûye, li gorî ku tê gotin; Zêrînker navê xwe ji vê yekê digre.
Cihê siyemîn jî navsera Cûdî ye, ew jî bi deriyê xwe tê naskirin, ji ber ku ji derveyî wan deriyan zore ku mirov xwe bighîne navsera Cûdî. Henek jê deriyên asêne tenê mirov bi peyade dikarin têre derbasbibin, weke din deriyên ku dewar bi rehetî dikarin têre derbasbibin jî hene. Ew deriyên biçûk jî tenê pezkoviyên Cûdî şervanê azadiyê dikarin têre derbasbibin. Her deriyek jî kaniyeke xwe heye, ew hemû derî jî dikevin beramberî bajarên mîna Şirnex, Silopî û Cizîrê. Li gorî vê yekê û ji ber sedemên awlekarî, gerîla bi şev li wan deveran tevger dike. Gelek ji wan kaniyan xwezayî ne û henek ji wan jî kaniyên ava berfêne. Li navsera Cûdî jî gelek kunçalên berfê hene, gelek ji wan xwezayî ne dema ku berf di demsala zivistanê de dibare di wan de kom dibe, henek ji wan jî dema ku berf dibariya me berf li wan çalan de ji bona havînê komdikir. Ew kunçalên berfê jî ji ber ku gelek kûrin, her kesî nedikarî xwe berde hindirê wan û berfê derbixîne, lê hevalên ku bi salan cihê xwe li Cûdî digirtin û bi xwezaya Cûdî re bûbûn yek, bê tirs xwe bi rengekî serbest diberdane binê wan çalên berfê.
Gelek gund li derdorê Cûdî hene, ji wan gundan Gundikremo, Sipîndarok, Hesena, Nerex û Nava nêr. Gundên nêzîkî Cûdî ev in, lê ev hemû gund jî ji milê dijmin ve hatine valekirin û şewitandin. Lê dema ku mirov derbasî wan gundan dib, mirov bi rengekî hîn baştir wê ked û xwîdana ku gelê wan deveran di ber çêkirin û çandina dar û bexçeyên wan gundan de dibîne. Weke din ciyayê Cûdî dikeve beramberî çiyayê Gabarê û dema ku mirov li çiyayê Cûdî û Herekol temaşe dike, ji mirovan re tê xuyakirin mîna ku herdû çiya ji hev re meydanê dixwînin, ji be ku herdû dikevin beramberî hev û li hev temaşedikin.
Li navsera Cûdî jî cihên mîna Sefîn, lawikê Xerîb. Mîna ku tê gotin lawikê Xerîb dixwaze ku xwe bighîne navsera çiyayê Cûdî, ew heft salan dimeşe û li gorî ku dibêjin ji Cizîra Botan ketiye rê û berê xwe daye çiyayê Cûdî, piştî heft salan nêzî cihê sefîna Nûh dibe û 15 xolek mane ku ew xwe bighîne navsera Cûdî. Di wê navberê de deveha wî ji taqet dikeve û li wêderê dimire, piştî wê lawikê Xerîb meşa xwe bi lingan didomîne û di navbera wî û cihê sevînê de sirtek dimîne ku ew xwe bighîne cihê sefînê. Amaca wî xwe gihihandina sevînê ye, lê li gorî ku dibêjin şeytan dikeve pêşiya wî û wî dixapîne, ji ber ku ew jêre dibêje; ji bona ku tu xwe bighîne cihê sefîna Nûh pêwîst e ku tu heft salên din jî bimeşî. Ji ber ku Lawikê Xerîb ji taqet ketibû, ji xwedayê xwe dixwaze ku rihê wî li wêderê bigre, yezdanê dilovan jî duayê wî qebûldike û ew li wê derê dimre. Dibe ku Lawikê Xerîb negihiştibe armanca xwe lê yê ku di nava tekoşîna azadiyê de ne, ango lawikê agir û rojê gerîlayên azadiyê, wê şopa Lawikê Xerîb bigrin û hêviyên wê yên ku di nîvî de mayî temambikin. Ew cihê ku Lawikê Xerîb lê jiyana xwe ji dest dayî mîna cihekî pîroz tê naskirin û ji milê her kesî ve tê ziyaretkirin.
Li ber serê Lawikê Xerîb jî darek şînhatiye, her kesê ku tê ziyareta lawikê Xerîb parçek paç bi darê ve dike û di hindirê xwe de daxwazeke xwe digre û hêvî dike ku ew daxwaza wî/wê pêkwere. Gelek gerîla jî ji beriya ku şehîd bikevin, di nava daxwazên xwe de ji hevalên xwe yê tekoşînê re mîna wesiyetikî dane xuyakirin ku dema şehîd ketin cenazê wan li rex Lawikê Xerîb were definkirin, ji ber ku Lawikê Xerîb bi tena xwe nemîne. Ji van hevalên ji beriya ku şehîd bikevin û wesiyeta wan ew bû ku li rex Lawikê Xerîb werin definkirin, hevalê Devrim, Çekdar, Coma Bilikî û Hogir bûn, ji ber vê yekê kîjan heval dema ku berê wî dikeve wê deverê diçe ziyareta Lawikê Xerîb û wan hevalên şehîd yên ku li wê derê hatine definkirin. Weke din hevalê Zefer yê ku bi eslê xwe ji gundê gundik Remo yê girêdayî Cûdî bû û ji ber heskirina wî ya bê sînor ji Cûdî re, ji ber vê Cûdî jî ji wî hevalî hesdikir. Ji ber ku gundê wan jî dikete nava xwezaya Cûdî de û ew mîna zarokekî Cûdî bû û pir bi Cûdî ve girêdayîbû. Ji ber ku cihê mezela Lawikê Xerîb cihekî zozan bû û dar li wêderê nebûn. Hevalê Zefer berû tanîn û li wêderê li derdorê mezelê Lawikê Xerîb, heval û hogirê wî diçandin. Dema ku berû diçendin jî, ji hemû hevalan re digot; wê rojekî ev berû şîn bibin û wê ev dever hemû bibe dar û daristan. Mebesta wî hevalî ew bû ku ew dever hemû bibe dar û daristan û Lawikê Xerîb û hemû hogir û hevalên wî di nav de bi cî bibin. Ji milekî din ve jî digot; ez ê lênûsekî li ser mezelê Lawikê Xerîb bi cî bikim, ji bona ku her kesê tê serdana Cûdî bîranîn û heskirinê xwe ji Cûdî re di nava rûpelên wê de binvîsîne.
Hevalê Zefer jî mîna Ciyayê Cûdî bi coş û heyecaneke mezin diherikî, ji ber vê yekê dema ku behsa Cûdî tê kirin gelek hevalên pakrewan û leheng têne bîra mirov, hevalê Zefer jî yek ji van hevalan bû.
Piştî sala 1998'an û şûn de ew cara yekemîn bû ku hevalên jin berê xwe didine ciyayê Cûdî, herçiqasî ku gelek zor û zehmetî hebûn jî, lê dema ku heskirin, girêdan û watedayîna kar û xebatên ku têne meşandin were dayîn, hîn bêtir girêdan û meşandina xebatê li ber çavê mirov hesan dibe. Bi vê yekê re jî zû naskirin û zû fêrbûn pêşdikeve, ev yek jî dibû sedem ku hemû heval hîn bêtir rastiya xwe ji milê siyasî, leşkerî û bîrdozî ve nasbikin û ji milekî din ve jî hîn bêtir rastiya dijminê li beramberî xwe jî nasbikin. Li gorî vê yekê hîn bêtir vîn û hêza xwe xurtkirin, ji ber ku tenê mîna meşvanekî kteina rê têrê nake û bê ku mirov kedê bide û xwîdanê birjîne, mirov nikare nirxekî avabike. Hemû gavên tevgera PKK'ê jî bi kedê hatine efrandin û bi kedêre yekîtiyek hatiye avakirin. Bi van nirxên heyî re dem bi dem bi cesaret û fedekarî mîna jinekî, hîn bêtir dibû sedem ku hêza jinê derkeve holê. Herçiqasî ku mirov di destpêkê de cihekî nasneke, lê dema ku tevlîbûn bi rengekî mezin û bi hêz û biryar pêşbikeve, ev yek dibe sedem ku her tişt bi rengekî xurt pêşbikeve û encam jê were girtin.
Jiyana gerîla bi serê xwe tijî bîranînin, ji ber ku gerîla her tim di nava liv û tevgerê de ye û jiyan bi rengekî cûr be cûr û dagirtî dimeşe.
Rojekî ji rojan em du hevalê jin û çar hevalê xort ji bona keşfekî ketin rê, cihê ku em biçinê jî ew cara yekemîn bû ku em berê xwe didine wê deverê. Cihê ku em biçinê jî jêre tê gotin tabûra Madenê, ew tabûr jî dikeve li cihê ku gelê wê heremê ji xwe re kûmirê dertîne, tabûr bi xwe jî dikeve cem cihê ku kûmir jê tê derxistin. Ji ber ku min tucaran texmîn nedikir ku tabûra leşkerî li nêzî cihê kûmirê xwe bi cî bike, ji ber vê yekê cihê ku min keşfa wê dikir cihekî cudabû. Cihê ku min dûrbîna xwe li ser digerand û keşfa wê dikir jî, cihê xwedîkirina ajalanbû, ji ber ku avahiyên wê deverê mîna baregeha leşkerî bû. Li cem min jî tu hevalên ku ez jê bipirsim jî nebûn, di dema keşfê de min tu tevgera leşkeran ferqnekir û min tu maşîneyên leşkerî jî li wê derê nedîtin. Min gera û negera, lê min tiştekî ku bide belîkirin ku ew cihekî leşkerî ye nedît. Lê hevalên ku bi qasekî ji min dûr cihê tabûra leşkerî keşf dikirin, hevalek berû min hat min jê pirsî; çime tevgera leşkeran nîne, lê heval bersiva min da û got; çawe nîne hevala Binefş! Dema ku hevalan dîtin ku di keşfa min de şaşîtiyek heye, ji min pirskirin û gotin; hevala Binefş tu kuderê keşf dikê? Dema min cihê ku ez keşfa wê dikim ji wan re destnîşankir, heval hemû ji kena mirin. Hevalan gote min çawe heyanî neha te cihê baregeha dijmin ferqnekirî ye, min got; ji ber ku min nedizanî beregiha dijmin a bi navê tabûra Madenê navê xwe ji ber cihê kûmirê digre. Heval hemû heyanî demekî ji ber keşfa wê rojê dikenîn û navê wî cihê ku min keşfa wê dikir jî kirin tabûra hevala Binefş.
Di dema rêde dema em nêzîkî cihekî ku amûrin çêkirina rê li wê derê disekinin bûn, di dema rê de dengê cenetorê dihat. Hevalên ku bi me re dizanîbûn ku li wê deverê şantî heye, lê min tenê nedizanî. Dema ku min dengê cenetorê bihîst min got; hevalno biseknin dengê qobrayê tê, lê dema ku hevalan got; ew ne dengê qobrayê ye, dengê cenetorêye. Wê gavê Ş. Amara û Ş. Rizgar xwe ji kena kuştin.
Di dawiyê de ez dixwazim bibêjim dema ku mirov jiyana gerîla bijî ancex dikare rastiya wê jiyanê bizanibe û pêre bibe yek. Dema ku jiyanê ji dil de hîsdike jî, wê demê bandora xwe li ser tekoşîn û meşa mirov di hindirê şoreşê de dike. Ev yek jî dihêle ku mirov bi hemû hest, vîn û hebûna xwe vê jiyanê hembêz bike û pêre bibe yek mîna yek giyanî ku bi dilekî bê rawestandin ji bona azadiyê lêdide.
Binefş Ceng
- Ayrıntılar
Ji çapemenî û raya giştî re!
1. Di 6’ê Tebaxê de di derdora saet 23.30’an de li dijî nuqteya polîsan ya li pêşiya qeyeqamiya navçeya Xîzanê ye ji aliyê gerîla yê me çalakiyek hatiye lidarxistin.
- Ayrıntılar