Di 21 meha Sibata sala 2008’an de, artêşa tirk êrîşek bejahî anî ser herêma Zapê û xwest ku tevayî başûr dagir bikê. Lê piştî 9 rojan di destpêkirina êrîşê, artêşa tirk derbeyên pir mezin xwarin û ji bo canê xwe rizgar bikê paşve riviya û çû. Ji bo artêşa tirk ev binketinek pir mezin bû, lê ji bo me ev serkeftinek bêhempa bû. Berxwedaniya Zapê, serkeftinek leşkerî, siyasî, îdeolojî û manewîbû. Di berxwedaniya Zapê de, gelek çalakiyên mezin ji aliyê hevalan ve hatin li darxstin, gelek tektîk, şêwazên şer û amadekariyên balkêş hebûn.
Amadekariyên artêşa tirk 2 salan dirêjkirin û êrîşên wan jî ne bi 21’ê Şibatê re destpêkiirn, na; bi havîna sala 2007’an re wan dest bi êrîşên bi hawan û obûsan kirin û di payîza heman sal de jî, êrîşên bi balafirên şer zêdekirin û di herî dawiyê de, ji bo girtina encamê wan êrîşa bejahî kirin. Lê hemû plan û hesabên wan li hemberî berxwedaniya hevalan a li Zapê vala derketin û şermezar bûn. Divê em jibîr nekin ku amadekariyên hevalan jî pir zêde û xurtbûn. Tektîk, plan û stratîjiya pêwîst hatibûn amadekirin. Berxwedanî û hemû çalakiyên serkeftî yên şerê Zapê, encama van amadekariyan bû.
Hemû çalakiyên berxwedaniya Zapê girîng û xwedan rolbûn. Encax bi pirtûkekê mirov bikaribê mafê hemû çalakî û çalakvanan bidê. Emê di vir de behsa çalakiya Girê Mazî bikin.
Girê Mazî: ango boxaza mazî, li herêma Zapê, navbera girê Karker û çemê Çemcû dikevê. Bi ser zincîra çiyayên Şikefta Birîndaran ve girêdaye, di aliyê leşkerî de xwedan cihek stratîjîke. Ji bo derdora Şikefta Birîndaran bê dorpêşkirin, divê Girê Mazî û girê Karker wêrê girtin. Bi vê mebestê, artêşa tirk di roja duyem a operesiyona Zapê de êrîşî girê mazî kir. Ku girê mazî bikevê dest tirkan, wê bi asanî derbasî Sajê, Kokelê û ji wir jî derbasî girê Karker bibin û ji pişt re êrîşî şikefta birÎndaran bikin. Jixwe ketina şikefta birîndaran, tê wateya ketina hemû Zapê.
Destpêka pêvçûnan: Di berbanga roja 22’ê Şibatê, di navbera hevalan û leşkerên ku êrîşî girê mazî dikirin de pêvçûn derket. Hêjmara hevalan pir zêde kêm bû; ya leşkeran pir zêde bû. Heval wek du komên cuda li rojhilat û rojevayê boxazê sîngergirtibûn û êrîşên leşkeran paşvedixistin. Ji sibehê heta êvarê pêvçûn dewamkirin. Leşkeran 4-5 caran êrîşkirin û xwestin ku boxazê têxin dest xwe; lê her carê jî li hemberî berxwedaniya hevalan vala derdiketin.
Hevalên ku berxwedanî dikirin, gelek ji wan roja berî wê bi mêvantî hatibûn Zapê, wek heval Ayhan(Görse) û gelek hevalên din. Heval Ayhan û hevalên din ku hêjmara wan derdora 10 hevalan bûn ji sibehê heta êvarê nehîştin ku çend hezar leşker û cerdevan têkevin girê mazî. Di dema pêvçûnan de, Kobrayên artêşa tirk bêrawestîn êrîş dianî ser cihê hevalan û ji jêr de jî, leşker bi dizî an jî eşkere dixwestin gir têxin dest xwe. 4 kobra êrîş dikirin, du heb diçûn, duyê din dihatin, heman kevirek nehîştin û lênexistin. Di van êrîşên kobra û leşkeran de, ji berbangê heta êvarê, tiliya yek hevalî jî xwîn nebû, yek hevalî jî cihê xwe berneda û nehîştin ku dijmin yek gavê pêşve bavêje.
Girupek heval çûbûn kemîn li nêzî pira balinde li hemberî tangên dijmin danîbûn. Jixwe tirkan dixwest ku tangên xwe yên li Sîriyê, şêladizê û Bamerê derbasî Zapê bikin. Ji bo vê yekê jî, grupek hevalên me kemîn danîbûn; lê pişta ku hatina tangên tirkan ji rojevê derket, êdî divibû ku ew grup cihê xwe berdê û derbasî cihên pêvçûnan bibê; cihê herî nêzî wan girê mazî bû. Grup derdora saet 4’an gihîşt serê girê mazî, berpirsyarê girupê heval mahîr bû, derdora 10 hevalan bûn, hemû hevalên kevin û xwedan tecrubeyên şer bûn. divibÛ ku ev grup biçê alîkariya heval Ayhan.
Berî êvarê, hevalên ku li girê mazî berxwedidan, kobreyeke dijmin xistin xwarê. Kobra din ava leşkeran de ket û teqiya. Ketina kobra morala hevalan kir hezar û ya dijmin jî xist. Ketina kobra dijmin xist panîkê, kobrayên din jî dûrî cihê pêvçûnê ketin. Ketina kobra, di aliy^etektîkî, moralÎ Û siyasî de derbeyek pir mezin bû ku li artêşa tirk hat xistin. Hemû çapameniya cîhanê behsa ketina kobra û pêvçûnan dikir, destpêkê artêşa tirk ketina kobra nepijirand, lê piştî ku dîmen û wêne derketin, neçar man kul i xwe mûkirbên.
Êvarê grupa heval Mahîr jî gihîşt gel heval Ayhan û amadekariyên çalakiyekê hat kirin. Divibû ku heval êrîşî ser sînger û cihên leşkeran bikin û derdora boxazê ji wan paqij bikin.
Çalakî dîrekt ji aliyê heval Bahoz ve dihat koordînekirin. Di nava çalakiyê de jî, wek 2 grupên sereke hebûn; grupek li aliyê rojhilatê boxazê, berpirsyarê wê heval Rojhat Cîlo bû, grupa din jî li aliyê rojavayê boxazê, di bin berpirsyartiya heval Mahîr û heval Ayhan de bû.
Çalakî di derdora saet 8’an de destpêkir. Her grupek din ava xwe de bibû çend beş, beşekî êrîşê, beşekî parastinê û beşekî destekdayînê. Lê din ava van hemû beşan de, tenê çend gav hebûn. Jixwe boxaz pir teng e, tenê çend zinar û teht li derdorê hene, wekî din arazî rût bû. Aliyê em têde, ango aliyê başûr zuha bû, lê aliyê bakur ku leşker têdebûn, hemû berf bû û pir sar bû. Em li jor bûn, dijmin li jêrbûn û bi giştî her kes di navhev de bûn.
Heval bi dizî çûn gihîştin ber sîngerên dijmin û ji nişkave li wan xistin, ji jor de jî hevalan bi BKS û B7 êrîşî dijmin kirin. Hevalên êrîşvan ketin nava leşkeran û sîngerênwan yek bi yek xistin. Hin caran fîşekên hevalan xelasbûn, çekên leşkerên mirî ji ser wan radikirin û pê êrîşî dijmin dikirin.
Çalakî pir bilez çêbû û bilez jî rêvediçû. Di nava çalakiyê de, hevalek ji grupa êrîşê birîndarbû, ew heval ji cihê çalakiyê hatdûrxistin. Zêdetirî 12 leşkerên dijmin hatin kûştin û bi dehan jî birîndarbûn; qîre-qîra leşkeran bû, hin ji wan digriyanû hin jî diriviyan.
Dijmin çekên bidûrbînên şev hatî amadekirin bikardihanîn. Dûrbînên şev pir bi asanî dikarê mirovan bi şev bibînê. Bi van çekan 2 heval di çalakiyê de hatin suîkastkirin. Jixwe dijmin di vî şerî de tekmolojiya şer a herî nûjen û pêşketî bikaranî. Termal, dûrbînên şevê, çekên suîkastê, kobra, balefirên şer, hawan, Ubîs û qaşo leşkerên xwe yên bijartî anîbûn operesiyonê. Lê hemû jî, li hemberî berxwedaniya hevalan vala derketin. Çekên nûjen û hêjmara pir zêde li hemberî bîrûbaweriya hevalan, li hemberî ruhê APOYÎ, li hemberî berxwedaniya mafdar binketin.
Di çalakiya Girê Mazî de jî pir baş diyarbû, ku çawa 10-15 heval dikarin bi hezaran leşkeran binbixînin, kobra biteqînin û çalakiyek serkeftî li darxînin. Çalakiya Girê Mazî serkeftîbû. Çalakiyek mînak bû, berxwedaniyek bêhempa bû.
Çendî k udi çalakiyê de çend kêmasiyên biçûk derketibin jî, lê serkeftina mezin a çalakiyê nayê tarîkirin. Jixwe piştî çalakiyê dijmin ji derdora girê mazî û herêma Çemcû paşve riviyan, ancax bi hezar zor û belayan kûştî û birîndarên xwe ji herêmê derxistin.
Helbet ku berxwedaniya girê mazî, berxwedaniyek dîrokî ya bêhempa ye. Rol û keda heval Ayhan di vê berxwedaniyê de pir mezin bû. Heval Ayhan roja berî operesiyonê hatibû Zapê, hîn Mêvan bû, lê dema ku dijmin êrîş kir, heval Ayhan jî, li gel hevalan çû pêşiya dijmin û bi şev jî tevlî çalakiyê bû, di çalakiyê de şehîd ket. Ji bilî heval Ayhan, heval Baran jî şehîd ket. Heval baran di girupa heval mahîr de bû, li akademiya H. Karer dima. Li gel grupê çû kemîna pira Balinde û pişt re jî, hat hawara hevalên Girê Mazî û beşdarî çalakiyê bû. Di çalakiyê de çeka B7 dixebitand. Heval Baran, pir dilnizim û mirovhez bû, rola wî di çalakiyê de diyarbû. Him heval Ayhan û him jî heval Baran, bi ked, şer û fedayîbûna xwe, serkeftina çalakiya Girê Mazî misogerkirin. Di dil û mejiyê hevalan de hestên tolhildanê xurtirkirin. Berxwedanî û serkeftina şerê Zapê, encama ked û xwîna hevalên me yên şehîd e.
Polat Can