Li ser diyardeya dîrokê gelek pênase û gotin hatine kirin û têne kirin. Jixwe pênaseya serdestan di derbarê dîrokê herdem cuda bûye, her wiha ya gelan bixwe jî cuda ye. Li gorî serdestan dîrok bi nivîsê destpê dike, vê yekê jî wek rastiyeke derewîn li ser mirovan ferz dikin. Jixwe yê ku dinivîsin bixwe jî yên ji çîna serdest in û xwedî derfetên berfireh in. Lê ji bo gelan bi taybet gelên bindest, dîrok hafizeya wan bixwe ye. Dibe ku derfeta gelan ji bo nivîsandina dîroka xwe pir caran nebe, lê tiştên ku jiyane, ticarî ji bîra wan neçûye, ji nifşekê ve derbasî nifşa pey wê bûye.
Bi qasî hafizeya mirov, zanebûn jî ewqas girîng e. Gelek, dema kete zanebûna serpêhatiyên xwe, sedem û çavkaniya rastiyên jiyana xwe, dikare roja xwe ya têde û her wiha pêşeroja xwe jî li ser hîmeke nû ava bike. Tişta ku PKK’ê di gelê Kurd de avakiriye ev bixwe ye. PKK di rastiya xwe de ji çerçoveya partiyeke teng zêdetir, ew felsefeyeke nû û mêzandineke nû ji jiyanê re ye. Felsefeya ku avakerê wê Rêber APO ye, xwedî rêgeza parastina jîneke azad û mirovê azad e. Felsefeyeke ku her miroveke xwedî vê lêgerê be, dikare îfadeya xwe tê de bibîne. Ji ber ku Rêber APO, bi teorî û pratîka ku daye nîşandan, cih dide hemû beşê mirovan. Li hember rewşa ku gelê Kurd têde ye, li hemberî rû bi rû hatina gelê Kurd bi siyaseta tinekirinê, PKK bi qasî ku ji bo parastina hebûna vî gelî bûye mûdaxele, ew alternatîfeke xurt e ji mirovahiya ku di nava pencikên pergala kapîtalîst de tê xeniqandin.
Gelê Kurd dema pirsên wekî ‘Em duh çawa jiyan, Îro çawa dijîn, divê çawa bijîn? ji xwe dipirse, bi qasî li hember paşverûtî û kêmaniyên xwe têkoşînê dide meşandin, li hember pergala desthilatdar a dewletparêz jî îro di nava têkoşîneke bê eman de ye. Bêguman vê yeke jî, ji ruhê lêpirsînê ya ku ji rastiya Rêber APO û tevgera azadiyê fêrbûye, di ruhê xwe de hêşîn dike. Asta ku gelê Kurd îro di warê şoreşa civakî û kesayetî de dijî û vê astê bi hawîrdora xwe re jî parve dike, encamgirtina têkoşîna PKK’ê ku dikeve sala xwe ya 34’an, dide nîşandan.
PKK, li beramberî civaka ku bi desthilatdariya dewletê hatibû hilweşandin, sekinî. Li dijî jina ku di nava koletiyeke kûr de hatibe fetisandin, sekinî. PKK’ê di mirovê Kurd, jina Kurd de, her wiha di zarokên Kurd de, ew giyana ku hatibû kuştin, ji serketinê bêbawer bibû, ji azadiyê hatibû bêhêvîkirin, careke din zindî kir û ew civaka ku hatibû bêkesayetkirin, kire xwedî kesayeteke vîndar.
Ti tişt bi qasî guhertina elimandinan (alişkanlik) bizehmetir nîne. Elimîna ku di jiyana mirovan de serwer dibe, di encama feraseta desthilatdaran xwe dide rûnişkandin û xwe wekî kevneşopiyên civakî dide qebûlkirin. Ya rastî ev ne kevneşopya civakê ye, maskeyeke desthilatdaran ji bo xwe ji lêpirsînê xilas bikin, e. Ji ber piraniya kevneşopiyên ayîdê civakê, hema bêje di rastiya pergalên desthilatdar bi giştî û di ya serdema kapîtalîzmê de bi taybetî, pir zêde pê hatine leyîstin û naveroka xwe wenda kirine. Lê Rêber APO, bi tevgera azadiyê re teqandineke mezin di warê zihniyeta civakî di rastiya gelê Kurd de derxiste pêş. Ew civaka ku hatibû parçekirin û ber bi tinebûnê ve diçû, careke din komî ser hev kir û kiriye xewdî hizra civakî. Hêza civakbûyîna gelê Kurd di sekna wî ya netewî de, îro xwe dide nîşandan. Her wiha veguhertinên ku bi derketina Rêber APO û PKK’ê re di asta cîhanî de rû dan jî, di mirovahiyê de, di mijara pirsgirêka gelê Kurd de nêrîna berê guhert û ev bi serê xwe jî pir girîng e.
Di demên berê de, gelê Kurd ji rastiya xwe ya Kurdîtî şerm dikir, lê îro bi vê rastiyê serbilind e û ji bo wê pir eşkere têdikoşe. Demên borî Kurd li gorî pîvanên feodal nêzîkê jinê dibûn û jin destûra wê ya ku di civata zilam de serê xwe rake, tinebû. Lê îro jina Kurd di hemû qadan de ji bo azadiya jinê û ya gelê Kurd rola pêşengtiyê daye ser milên xwe. Her wiha gelek veguhertinên din, ger em bi rêz bikin, em ê bibînin ku PKK hêza veguhertina elimandinên bi salan e. PKK’ê di nava 34 salan de, ew elimîn berovajî kir û gelê Kurd kire xwedî dîrokeke nû.
Dijmin, bi taybet piştî komploya 15’ê sibatê, herdem xwestiye PKK’ê û gelê Kurd, gel û Rêbertî, Rêbertî û PKK’ê ji hev qut bike. Ev armanc jî ne bêsedem e. Dijmin jî di ferqa bandora hêza Rêbertî û PKK’ê ya li ser gel avabûye, ye. Lê dijmin ji bîr dike, an jî ji nedîtinê ve tê, ku êdî gelê Kurd xwedî zanebûneke polîtîk e, di ferqa siyasetên ku li hember wî tê meşandin de ye. Jixwe wiha ye ku ev siyaset hercarê vala derdikeve û bi ser nakeve.
Li berember vê siyasetê, gelê Kurd hîna zêdetir bi perspektîfên Rêber APO tev digere û ji bo avakirina xweseriya demokratîk, hîna zêdetir ketiye nava tevgerê. Jixwe destkeftiyên li rojavayê Kurdistanê, encama berbiçav a vê rastiyê ye. PKK bi giştî giyana azad û serbixwe ya gelê Kurd temsîl dike û ew berpirsyartiya di warê parastina felsefeya jiyanê ji bo mirovahiyê, digre ser milên xwe. Ji ber her çendî ku PKK di Kurdistanê de derketibe, ew di heman demê de ji bo gelên Rojhilata Navîn û hemû mirovahiyê, îsyaneke li hember koletî, desthilatdarî û bêdadiyê ye. Gelê Kurd jî îro bi pêşwazî û piştgiriya xurt a tevgera PKK’ê, ji gelên cîran û mirovahiyê re mînaka jîna azad û wekhev e. PKK weke tevgereke şoreşgerî, ne tenê ji kadroyên xwe re dibe hînkera jîna şoreşgerî, tevahiya gelê Kurd îro ji bo xwe di nava tekoşînê de, pîvana kadroyên PKK’ê esas digrin. Li gor vê pîvanê jî jiyana xwe li ber çavan derbas dikin. Durûşmeya ku îro gelê Kurd li hember dijmin dibêje “PKK gel e, gel li vir e!” rastiya vê yekbûyînê îfade dike.
Rêber APO, pîvana partîbûyînê bi feraseta pêşxistina civakbûyînê re dide pêş. Li gorî vê jî rastiya milîtantiya PKK’ê, çawaniya taybetmendî û sekna ku bipejirîne, zelal kiriye. Rêber APO, pênaseya partiyê bi vî awayî dike: “Partî, bernameya civakekê ye ku li ser esasê azadî, demokrasî û wekheviyê guhertinê esas digre. Li gor vê bernamyê bi tevahî berjewendiyên xwe yên heyî bi stratejiyê ve dide girêdan, li ser zemîneke fireh, rêxistin û çalekî pêş dixîne. Parastina rewa îhmal nake û taktîkên xwe li ser vê esasê pêş dixe. Tevgera civakbûyînê li ser vê bingehê pêş dixîne. Ji wê re pêşengtiyê dike; partî ev e. Ya/yê ku dixwaze tevlî PKK’ê bibe jî ger ev tişt ji xwe re esas girt, dibe milîtanê PKK’ê.”
PKK bi qasî ku tevgera gelê Kurd e, tevgera mirovahiyê ye jî. Tevgera azadiya jina Kurd û hemû jinên cîhanê ye. Lewma Rêber APO, PKK’ê di eksena cewhera jinê de digre dest. Em dibînin pênaseya ku Rêber APO ji bo rastiya cewhera jinê dike, heman felsefe ye ku ji bo tevgera PKK’ê pêş dixîne.
PKK dixwaze cewhera mirov nû bike, civakê nûjen bike û pergaleke nû ya gelan pêş bixîne. Ji bo vê jî PKK çand, huner, exlaq û zihniyeteke nû ye û ji mirovahiyê re modela jîna nû pêşkêş dike. Bêguman mirov nikare ticarî rastiya Rêber APO û ya PKK’ê ji hev qut bigre dest. Ger mirov bixwaze rastiya PKK’ê nas bike, gereke mirov di destpêkê de rastiya Rêber APO baş bizanibe. Lêgera Rêber APO ya azadiyê, herwiha nepejirandina newekhevî û bêdadiyên di nava civakê de, ew ber bi avakirina tevgereke şoreşgerî ve biriye. Partiya ku Rêber APO, lidar xist, ne li gorî pênaseyên partiyên din ji xwe re dikin û armancên ku pê tevdigerin e. Partî û tevgerên di cîhanê de piranî xwe li ser bingeha berjewendiya gurûbekê, bi rêxistin dikin. Lê Rêber APO, feraseta wî ya jiyan û tekoşînê, ev yek derbas kiriye. Ticar mehkûmê berjewendiya gurûbekê, an jî tenê bi beşeke civakî re bi sînor nebûye. Jixwe berfirehbûna komploya li ser Rêbertiya me jî, vê rastiyê destnîşan dike.
Rêber APO, dema ku hîna zarok bû, li dijî pergala cîhanê dikeve nava nakokiyan. Bêdadiya di cîhanê de, hîna di wê temenê xwe yê biçûk de hîs dike. Giyana zarokan pir paqij e û wî jî nedikarî vê rastiyê daqurtîne. Ji ber wê jî dikete nava pirs û gumanan. Lê dê kî/kê bersiva van pirsên zehmet bidaya? Jixwe pirs pirsîn û gumankirin bixwe jî hatibû qedexekirin. Lê belê, Rêbertiya me bi biryar bû ku têkeve nava lêgera bersiva pirsan û bixwe bersivê bide. Li hember kevneşopiyên olî û dîsa dogmayên eşîrî ku xwe di nava civakê de bi ferasetên jêneveger bi cih kiribûn, dikete nava hewldana veguhertinê. Cudatiya eşîr, netew û zayendan, weke sedema ku mirovan ji hev dûr bixîne, nedidît. Nakokiya destpêkê li hemberî pergala gund pêş ket, ku ev rastî di hundirê xwe de dihewand. Lê her ku çû, Rêber APO hîn baştir têgihîşt û li ser çavkaniya rastiya ku di nava civakan de dijminatiyên kûr ava dikir, analîzên xurt pêş xist. Lewma çembera tekoşînê berfirehtir kir.
Li hemberî pergala faşîzm a dewleta Tirk, Rêber APO, dest bi avakirina tevgera Apoyî kir. Bi gurûbeke piçûk ji hin hevalên li derdora xwe destpê kir. Lê her ku çû, ev gurûb mezin bû û kete nava gel. Ne tenê li bakurê Kurdistanê, li her çar parçeyên welat û li her dera ku Kurd lê dijiyan, dest bi avakirina şoreşê kir.
Rêber APO, dema li qada Rojhilata Navîn ma, bi hezaran kadro û welatparêz perwerde kir. Ji bo ku zarokên gelê xwe li çiyayên azad, azad bide jiyandin, li ser pirsa ‘çawa bijîn?’ gelek rawestiya. Jixwe divê neyê jibîrkirin ku cihê têkoşîn û pevçûnê Kurdistan e. Yên li ser vê axê jiyanê qezenc nekin, nikarin ti tiştekê jî qezenc bikin. Yên ku xwe azad nekin, nikarin ti tiştekê azad bikin. Yên ku kesayeta serbixwe çênekin, nikarin xwe ji koletiyê rizgar bikin. Lewma pirsa çawa bijîn, herdem pir girîng bûye li vî welatî. Pirseke ku bi qasî nan, av û hewayê pêdivî pê tê dîtin.
Şoreşa ku Rêber APO destpê kir, dema ku xwe mezin kir û bû şoreşa gelan, hêzên desthilatdar û yên dagirker, ev wekî xeterî li hember berjewendiyên xwe dîtin. Lewma komployeke berfireh li ser Rêber APO dane destpêkirin.
Ev 13 sale ku Rêber APO di zîndana Îmraliyê de ragirtine. Herî dawî jî wek berdewamiya vê komployê, ji salekê zêdetire ku tecrîd giran kirine, gelê Kurd û şervanên tevgera azadiyê nikarin xwe bigihînin agahiya di derbarê rewşa Rêber APO.
Li ser Rêber APO û tevgera azadiyê, herdem komplo hatine pêşxistin. Di her pêvajoya ku tevgera Apoyî serketinên mezin bidest xistiye, komplo bi şêwazekê xwe daye der. Her ku serketin zêde bûne awayê komployê jî mezintir û berfirehtir bûye. Bi van komployan re dixwazin di kesayeta Rêber APO û tevgera azadiyê de hebûna gelekê, cardin ji holê rabikin.
Lê hêzên komploger jibîr kirine ku rêgeza jiyana azad a ku Rêber APO ava kiriye, mêjî û dilê her Kurdekê neqişandiye. Rêbertiya me di wan şert û mercên Îmraliyê de, hebûna xwe ya azad parastiye û nîşan kiriye ku azadiya mirov ji fikir ve destpê dike, fikir jî ticar nayê dîlgirtin.
Ger em di kesayeta Rêber APO de rastiya PKK’ê bigrin dest ev e; rastiyeke ku hertim di nava lêgera guhertin û veguhertinê de ye. Rastiyeke ku xwe dispêre hêza xwe ya cewherî û ticar teslîmiyetê qebûl nake. Ya herî rast, ya herî baş, ya herî xweşik çiye? wê esas digre û ji bo wê dixebite. Di vê wateyê de PKK, vejîna mirovên azad e. Li ser vê bingehê jî salvegera partiya azadiyê PKK’ê li hemû azadîxwazan pîroz be!
Zinarîn Amûdê
- Ayrıntılar
Hêza rêxistin, tevger an jî kesayetên dîrokî bi guhertina di civakê de çêkirine an jî pêşketinên bi xwe re anîne tên pîvan. Di her dema dîrokê de kesayet, tevger û rêxistinên bi vî rengî derketine holê. Zerdeşt bi felsefeya xwe di mijara bîr, bawerî û exlaqê de guherînên di asta şoreşê de ava kir. Îsa di erdnigariyeke berfireh de di aliyê hişmendiyê de mûcîze pêk anî. Muhammed di nava civaka ereban de adeta mîna rojê, bi ol û bîrdoziya xwe pêşketinên bêhempa di Rojhilata Navîn de çêkir. Ev û gelek tevger û rêxistinên din ên di demeke dîrokê de şoreşên xwe ava kirine û hîn jî bandorên wan berdewam dikin.
Di demên dawî de jî kesayetên mîna Gandhî, Mandela, Che û gelek lehengên din di rizgarî û azadkirina civaka xwe de roleke pir girîng lîstine. Di roja me ya îro de jî mînaka herî şênber PKK ye û Rêberê Gelê Kurd ê damezrênerê vê tevgerêye.
Beriya niha 34 salan di vê demsalê de li navçeya Lîceya Amedê li Gundê Fîsê bi tevlêbûna 22 ciwanên xwendekar û kedkar bingehê tevgereke dîrokî avêtin û berê herîkîna dîrokê guherîn. Beriya niha 34 salan adeta li ser navê Kurd û Kurdistanê pelek jî nedihejiya lê di roja me de êdî tu kes nikare hebûn û nîrxê gelê Kurd tune bihesibîne.
Dema ev tevger hate avakirin, kesî ji wan bawer nedikir û henekên xwe bi wan dikirin, biçûk didîtin. Lê van ciwanan bi pêşengtiya Rêber APO gav bi gav bi gavên ji xwe ewle ber bi serkeftinê dimeşiyan. Tevgera Azadiyê ji beriya damezrandinê heta roja me bi hezaran şehîd da lê tu carî hêvî û baweriya xwe neşikand. Bi her şehadetekê gavên mezin ên nû dihate avêtin. Xwedî li bîranîna cangoriyan derdiket, derdikeve û wê derkeve jî. Çawa bi şahadeta lehengê mezin Heqî Qarer gava partîbûyinê hate avêtin û ev 34 sale bê navber destkeftiyên dîrokî ava dike. Çawa bi berxwedana zîndanan gava destpêkirina şerê çekdarî hate avêtin, şer û gerîla li her devera Kurdistanê belav kir û îro jî berdewam dike. Çawa bi şehadeta fermandarê mezin Rêheval Egîd gava artêşbûyinê hate avêtin û îro bi hezaran gerîlayên xwe HPG xwedî li mîrateya fermandarê xwe yê mezin û ARGK’ê derdikeve û bi taybet jî di sala 2012’an de şerê şoreşgerî de xwe gîhand astekê û nîşan da ku wê di sala 2013’an de ev aste bilindtir bibe.
Dema mirov li daxuyaniyên rêxistinên Tevgera Azadiyê temaşe dikin jî mirov dizane ku wê rengê tekoşînê yê sala 2013’an çawa be?
Werin em ji daxuyaniyan çend hevokan bi hev re dubare bişopînin…
PKK wuha dibêje;
Me weke tevger: Di 2012’an de bi qonaxa 4’emîn a şerê gel ya şoreşger serkeftinên mezin bidest xist. Bi çalakiyên Çelê, Çewlîk, Amed ê dewleta tirk careke din hêza me. Her wiha berxwedanên zindanan destpê kir. Demek dirêj berdewam kir.
Em dikevin 35’emîn sala damezrandina PKK’ê û em bang li hemû gelê Kurd, demokrat, dost, hunermend û parêzvanên mafê mirovan dikin ku têkoşîna xwe bilind bikin.
KCK wuha dibêje;
Em di pêvajoyekî dîrokî yê herî nêzî azadiyê ne, salên mezinin. Êdî Kurdekî ku berxwedanê dike hatiye avakirin. Bi qasî ku muhtacê tu kesê nebe xwedî vîn, zanîn, hêz, tecrûbe qezenckirî û bedel dayî hatiye afirandin. Gerîla jî wê rêbazê leşkerî yê dijmin ku têde pir israr dike bi tecrûbeya hostatiyeke mezin û performanseke bilind dê di têkçûneke mezin re derbaz bike, wê bihêle ku dijmin berdêlek pir mezin bide.
Kongra-Gel dibêje;
Bi pêşengtiya Rêber Apo hemû tevgera me hêzek mezin girtiye û di têkoşîna şoreşgerî de derbeyên mezin li sîstemê hatiye xistin. Li dijî polîtîkayên AKP’ê en dagirkeriyê Hêzên Parastina Gel (HPG) li herêma Botanê bi çalakiyên xwe artêşa dagirker têk bir. Bi vê pêngava şoreşgerî re careke din hat nîşankirin ku polîtîkayên AKP’ê ên ewlekariyê vala hatiye derxistin.
HPG wuha dibêje;
Pêvajoya azadiya Rêber APO ya giyan û can daye gelê mê, bi pêngava berxwedanê ya şoreşgerî ya 2012’an destpêkiriye. Ji bo di sala 2012’an de ruhê berxwedanê derxîne asteke jortir û bi serkeftinê tacîdar kirin wezîfeya me ya hemûyane.
Em vê rastiyê bi yek gotinê dikaren weke seferberiya topyekûn binav bikin. Em tevgera azadiyê û gelê evîndarê azadiyê bi vê ruhê seferberiyê, di nîzama seferberiyê de tekoşînê bimeşînin.
YJA Star wuha dibêje;
Divê were zanîn ku heya em azadiya Rêberê xwe û gelê xwe bi dest nexin, emê tu carî di tekoşîna xwe ya berxwedaniyê de tawîzan nedin. Di serî de gelê Kurd, emê tekoşîna azadiya tevahî gelên bindest, wek tekoşîna xwe bigrin dest û emê di helwesta xwe ya azadiyê de gav paşde navêjin. Dîsa emê ji bo tevahî jinên ku di cîhanê û heremê de bi destê zilamê desthilatdar û paşverû tê kuştin bibin tevgera tolhildanê. Bi bûyîna hêvî û çavkaniya jiyanê, emê tekoşîna xwe berdewam bikin.
Di hemû daxuyaniya de mijara hevpar, tekoşîna PKK, destkeftiyên di 34 salan de afirandiye, berxwedana sala 2012, bang û sozdana bilindkirina tekoşînê heye. Wê demê rengê pêşerojê an go rewşa pêvajoya 2013’an ji niha ve diyare. Ew ê bi berxwedan û tekoşînê derbas bibe.
Bi hêviya wê sala 2013 bi berxwedan û tekoşîna Rêber APO, Gelê me yê serhildêr, berxwedanvanên li girtîgehan û bi gerîlayên azadiyê bigihêje serkeftinê, Rêber APO azad bibe û Kurdistan bibe xwedî statû. Carekedin bi van hêviyan salvegera damezrandina PKK li hemû mirovahiyê pîroz be!
Memyan Jiyanda
- Ayrıntılar
Her demsal bi rengê xwe xweşe. Bihar bi şînahi, kulilk, baran û teyrokê xwe bi wateye. Remza biharêye vejîn. Her tişt, her zindî di biharê de xwe ji nû ve diafirîne. Şitlên dara roj bi roj bilind dibe, ji rojên havînê re, dibe dergûş, dibe hawên. Di vê demsalê de jî hemû gerîla wekî zîndîbûna xwezayê, zindî dibe. Dest bi liv û tevgera nû dike, amadekariyên xwe dike, xwe nû dike, li der û dora xwe digere, nas dike, bi xweza yê re jiyan dike. Debara xwe ji xwezaya, di vejîna biharê de dike. Cûr be cûr gîha berhev dike; soryaz, lûş, guhereşk, sipîng, kereng, tolik, kuwark û bi dehan cureyên din... Rêwaz dîsa gihayeke herî bedew ên çiyayên Kurdistanê ne. Li qadên gerîla bi taybet jî li herêma Qendîl û Xinêrê dîsa li herêma Xerzanê pir zêde şîn dibe û tameke hinek tirş, bi navê xwe yê din mûza bejî (yabanî muz) di rêwitiyên gerîla de rengeke cuda dide wê meşê. Di rêwitiyên biharan de bi baranê tavî de car caran şil dibe û li ber agirê biharan xwe zuha dike, bi çayvexwarina ji çeydanê reş, hemû westana xwe ji bîr dike gerîla. Weke nûbûna xwezayê, gerîla jî bi her biharê re nû dibe û bi hêviyên mezin dest bi kar û xebatên sala nû dike.
Havîn bi germahiya xwe tê zanîn. Di vê demsalê de her fêkî distewe. Bax, bexçe, zevî û bîstan berhemên xwe diyarî mirovahiyê dike. Wekî sitewîna nebatan, pêvajoya siyasî jî germ dibe. Piştî amadekariyen demdirêj ên gerîla êdî dest bi tevgereke xurt dike gerîla. Çalakiyên gerîla di vê demê de zêde dibe, herweha tevgera wan jî zêde dibe. Gelek gerîla ji ber guhertina qada tekoşînê dest bi rêwitiyên dirêj dike. Di destpêka havînê de herkes berê xwe dide qada xebatê ya nû. Bi gihîştina herêma xwe dest bi hewldana naskirina wê qadê dike. Hevalên nû nasdike, eraziyên nû dinase. Çawa famkirina jiyanê çavkaniya azadiyê be, naskirina qada tekoşînê jî ji bo gerîlayekî tê wateya serkeftinê. Derdora xwe çiqas binase, şîverêyan, zinaran, latan, kaniyan, şikeftan, binberan (bin zinaran) çiqas binase ew qas dikare tekoşîneke serkeftî bide meşandin. Kurd û çiya adeta di heman wateyê de tên bikaranîn. Dema dibêjin çiya Kurd tê bîra min. Çima nizanim lê girêdana bi çiyayan bijareyên min ê hemû jiyanê diyar kiriye. Hîn beriya tevlêbûna nava refên gerîla, cihê çiyan cuda bû. Çavên min her li çiyan bû, min her dixwest biçim asoyên herî bilind ên çiyayê xwe. Ji xwe girîngiya çiyan a ji bo parastina çand û zimanê kurdî tê zanîn. Pêwîst nîne li vir jî were ser ziman lê, hezkirina çiyan dikare bandorê li hemû jiyana mirovan bike.
Payiz jî li herêmên gerîla de pir bi liv û tevgerê derbas dibe. Him hemû qad ji bo li dijî neyar û dagirkeran çalakiyên xurt li darbixin di nava hewldanan de ne, him jî ji bo amadekariyên xwe yê zivistanî xebateke kûr û veşartî tê meşandin. Tê zanîn rêgeza sereke ya gerîla veşartîbûne. Ji bo wê jî dema amadekariyên xwe yê zivistanî jî dike ango baregehên xwe yê zivistanî saz dike, bi disîplîn û hassasiyeteke mezin tevdigere. Li herêmekê yekîneyeke gerîla di xebatên bicîhbûna zivistanî de girîngiya pêwîst nîşan nedabe an jî hemû xalên veşartîbûnê bicîhneanîbe wê salê ew herêm derbe xwariye. Ji xwe li ser wê jî şert û mercên zivistanî yên giran jî li ber çavan were girtin, girîngiya amadekariyan bêhtir tê fam kirin. Hemû gerîla kedkar e, di her kêliya jiyanê de bi keda xwe jiyana dixemilîne, dewlemend dike, xweşik dike û bi wate dike. Ger di her kêliyê de ked nebe, kar û xebat jî serkeftî nabe. Dîsa kolektivîzma di nava gerîla de hemû astengiyên fîzîkî an jî lawaziyan dinuxumîne, vîn û baweriya xurt mirov li ser lingan dihêle, ya rasttir dide meşandin. Di yekîneyekê de li gel karbeşiya heye, herkes heta ji destê wî-wê tê dibeze hemû karî, adeta di kar de pêşbazî heye. Çawa rojbaş tê kişandin an jî ji xewê radibin hemû yekîne bi hevre diçin dara kom dikin paşê bi hevre karên din ê rojane berdewam dikin.
Zivîstan jî di jiyana gerîla de ciheke pir girîng digire. Ji xwe her demsal li gel xweşî, awantaj û rengîniya xwe zehmetî û dezawantajên wan jî heye. Yek ji demsalên zehmetiyên xwe herî zêdene jî demsala zivistane. Ji ber bilindbûna çiyayên bi heybet ên Kurdistanê, berfa zêde her sal hemû derê sipîdike. Adeta dibe kefena xwezayê. Hemû dever bi spîbûna berfê tê nixumandin. Hin war û qad hene ku çend metre berf lê dibare. Li gelek deveran aşût dikeve, ji ber naçariyê rêwitiyên hebin, riya çend xulekan dibe çend saet. Carna ji ber mij û moranê, ba û bahozê gav avêtin jî ew qas diwjar dibe ku mirov bawer nake ku wê ew dem bi dawî bibe. Lê çawa gerîla her dema jiyana di her demsalê de rengîn dike, bedew, dewlemend û bi wate dike, meha zivistanî jî bi heman rengî bi wate dike. Gerîla dizane ku sala berfa wê zêde be, wê pirsgirêka avê ya bihar û havîna sala were kêm be. Ango wê ev hemû ji bo kanî bi coş biherikin, demdirêj bimînin û yên nû jî biteqin ango kaniyên nû biherikin pir girînge. Berf çiqas zêde bibare wê ax ew qas têr vexwe. Dîsa ji ber ku gerîla li cihên herî bilind, dûrî kanî rûbaran bi cîh dibe, hemû ava xwe, bi hilandina berfê bidest dixe. Çaya gerîla li gelek deveran ya berfêye. Rengê çaya berfê hinek şolî be jî weke ya kaniyan ne zelal be jî mirov jê têr nabe ango têhna mirov naşkîne. Berfa zêde dîsa ji bo komkurina avê, ji bo bihar û havînê jî pir pêwîste. Li gelek herêmên kaniyên wan zû diçikin an jî dûrî kanî û rûbarane, gerîla bi berfa zivistanî avê vedişêre, kom dike û ji bo havînê jî amadekariyê xwe dike.
Xulase her demsal bi rengê xwe xweş e û gerîla bi jiyana xwe û bi afirîneriya xwe her demsalê xweştir, dewlemendtir û bi watetir dike. Dîsa berf kete çiyayê bilind ê Kurdistanê. Dîsa zivistanê ruyê xwe nîşanda. Ji niha ve diyare ku havîn û payiz bi tekoşîn û berxwedana gerîla, gel û girtiyan germ derbas bû wê ev zivistan jî bi heman rengî bi berxwedan û tekoşînê derbas bibe. Ango avisê bihareke mizgîniya azadiyêye.
Memyan Jiyanda
- Ayrıntılar
Tecrîda li ser Birêz Abdullah Ocalan bi dijwarî berdewam dike. Greva birçîbûna dîlên azadiyê jî, di metirsîniya dawî de ye. Êdî, kêr li ser hestî ye û wê hestî bi bişikîne.
-----------------------
Dema ku em êş û jana gelê kurd li mîzênê bidin, yan jî bi bihejmarên matematîkî hesab bikin, gunehkariya kurdên ligel dijmin, ji gunehkariya dagirkeran zêdetir dibe.
Ev gunhekariya ku pîvanên wê gelekî mezin in, xiyanet e!..
Xiyaneta kurd, birîneke mûmarî ye û di dîroka gelê kurd de demxeyeke e reş e. Min li ser vê xiyanetê û rexnedayina “serokçete”yekî salên 1925-1926 û hwd. pirtûka bi navê MARÊ DI TUR DE nivîsî. Mixabin, ev rûreşî birîna sedsalî ye..
Serokwezîrê Tirk, Receb Tayyip Erdogan, hîna gizîrên salên 1919an, serokçeteyên salên 1925an, dewşîrmeyên dema Osmanî, mîratzedeyên Temo Gewrê û Reyberan ligel xwe dibîne; bi awayekî rûşiştî didêje, “birayên min î kurd.” Bila were zanîn ku birayên Erdogan, xayînên gelê kurd in.
Îro, di vê qonaxa ku herêm ji nû de tê dizayn kirin, tê xwestin ku paşerojên kurd, di xwîna kurdan de bifetisînin. Êdî cihê gotinê nemaye. Tu kes nikare, xiyaneta kesên ligel dijmin weke hiş û raman û îdeolojiyek hewngîrî nîşan bide. Ji ber ku ew kes û derdor hevkarên komkujiya li dijî gelê kurd in. Cih girtina ligel dijminên dagirker, ne parastina ideolojiyek cûda ye, ne parastina hiş û ramanê partiyeke din ya kurd e. Her partiya kurd mecbur e, berjewendiyên tevahiya gelê kurd li ber çavan bigire.
Mirov, yan jî saziyên civakî û siyasî, eger ligel AKPê cih bigirin, li hemberî gelê kurd şer dikin. Cih girtina ligel AKPê, di çarçoveya parvekirina îdeolojiyek cûda de nayê pejirandin. Îdeolojî, eger azadiya gel, eger jiyana bi rûmet ya paşerojan napêrêze, nikare şoreşger bibe û azadîxwaz bibe. Îdeolojiya li dijî gel, li dijî mafên rewa û xwezahî, li dijî demokrasî û azadiyan, mafdar çênabe. Îro, pîvana şoreşgerî, cih girtina ligel daxwazên gelê kurd e, cih girtina ligel daxwazên girtiyên azadiyê ye.
Gelo kesên ligel Mehmet Agar rûdiniştin….
Gelo kesên ligel Tansu Çiller rûdiniştin…
Gelo keêsn ligel kenan ewren rûdiniştin…
Gelo kesên ku îro ligel Erdogan rûddinin çiqasî dikarin bêjin ku ew jî kurd in û ligel mafên gelê kurd cih digirin?
Van kesan, cografya Kurdistanê kirin nexşeya gorên komî, kirin zindana servekirî û siyaseta inkar û tunekirinê dimeşandin û dimeşînin.. Gelo keêsn ligel van kesan cih bigirin, çiqasî dikarin helwesta xwe bi mafên gelê kurd re, bi têkoşîna azadiya gelê kurd re girêbidin? Bê çiqasî Mehmet Agar, bê çiqasî Tansu Çîller, bê çiqasî Erdogan, bê çiqasî Kenan Ewren, li hemberî gelê kurd gunehkar e, ew kesên ligel wan cih digirin jî gunehkar in.
Balkş e, di dema ku, rewş aram dibe, yan jî bêhnferehî çêdibe û mijara hevdîtinan, çareseriyê tê axaftin, ew kes û derdorên ligel Erdogan, her roj di kanalên telwizyonan de xuya dikin û ha ha diaxivin. Gelo niha li kû ne? Di vê qonaxa ku bi hezaran girtî ketine greva birçîbûnê û jiyana 60-70 dîlên azadiyê di qonaxa metirsînî de ne, çima dengên xwe dernayêxin? Kanî vijdanê wan yê ademî?
Gelo ev ne parastina zihniyeta Ittîhadî ye, ne parastina zihniyeta Erdogan ya faşîzan e?
Kes nikare helwesta van rûreşan, weke reva ji ber bahoz û tofana erdhejê bi nav bike. Dîrekt û fîîlen di nava hêza kujer û faşîst de cih digirin. Di van rojên ku serokwezîrê Tirk Erdogan, bi bismilahirrahmanirrehîm, operasyonên kuştinê û mijara dardekirinê dike rojevê de, ew kurdên rûreş, tenê berjewendiyên xwe, kursiyê xwe difikirin û hafa qirkirina gelê kurd dikin. Ev cih girtina ligel zal-î kujer e û nav wê jî xiyanet e.
Kurdistan bûye Wietnama duyemîn, ciwanên kurd ha ha li çarmixa Îsa dixin, axaftina bi devê Erdogan û zadeganên wî, axaftina bi devê kew Kemal Kiliçdaroglu û zadeganên wî, xiyaneta ligel gelê kurd e.
Têkoşîna azadiyê û şoreşê, bêjingkirina qenc û xeraban e; rêwingîtiya riya dirêj e, rêwingîtiya çûn û ne hatinê ye; dijberiya li hemberî zor û zehmetiyan e, sebir û maquliya rûniştina li ser êş û azaran e.
Hozanekî Filîstînî diqîre:
“Tacekê deynin ser serê te jî,
Di dewsa çavên te de mucewheran jî deynin
Hinek tişt hene ku nayên firotin û nayên kiryarî”
Hozana Emerîkanî Anne Waldman, ku ji bo dîlên azadiyê helbest nivîsî ye dibêje;
“Ya rastî dilê te yê ku jêdikin û dibin
li dijî îzolê, zext û zorê, li dijî propagendê
li dijî mirin û destîniyê
Gotin û kiryara pêk tê, ew dilê te yê parçekirî ye”
Divê kurd zanibin ku, şerê li Kurdistanê, şerê gelê kurd li hemberî çete, paramilîter, xayin û zihniyeta dewşirmetî û dagirkeriyê ye.
Medeni FERHO
- Ayrıntılar
Ger bi axaftinan , bi bangawaziyan pirsgirêk çareser bibûya an jî bi nîqaşkirina hin mijaran pêvajo biguheriya her hal niha wê van mijarên di roja me de dihat nîqaş kirin ne di rojeva me de bûya.
Çalakiyên ango berxwedaniyên li girtîgehan bi hemû birayardariya xwe berdewam dike. Bêdengî an jî korbûn û lal bûn ji holê rabûye. Lê êdî ji wê bedengiyê xirabtir rewşek diqewime. Hin rayedar gotinên ji xwe mezintir dikin, bangawaziya dikin lê pêwistiyên wê tu carî pêk naynin.
Rêbazeke din a kirêt ku mirov dema dibihîse bi rastî jî hêrsa mirov ji wan maxlûqatan radibe. Çi li ser wan gotinên wan bê gotin wê kem be. Çalakiya ji aliyê girtiyan tê lidarxistin, ji ber pir mezine, li beramberî biryardariya van lehengan matmayî mane êdî loman li wan dikin an go îftîra diavêjin ser van. Qaşo xwarinê dixwin, qaşo ji ber gef xwarina rêveberên Tevgera Azadiyê serî li vê çalakiyê dane û hwd…
Gotinên an jî axaftinên bi vî rengî mirov dikare zêdetir bike an jî berdewam bike lê wê ev yek dubarekirina durûtiya wan wêdetir neyê tu wateyê. Ji ber xeteriyên jiyanî heye, bihîstyariya raya giştî li gor demên berê zêdetir bibe jî dema mirov li bertêkên kolanan an jî hewldanên rayedaran dibîne hêjaye gotinêye ku bê gotin, mirovahî li ber sikratêye.
Dema mirov li xwestekên wan dinere, bertekên li beramberî wê tê nîşandan faşîzm bi xwe ye. Civak an jî kes dikarin ola xwe hilbijêrin, baweriya xwe bi vîna xwe pêk bînin, wê biguhere, li kîjan welatî an jî erdnigariyê jiyan bike dikare bi xwe biryar bide. Lê tu kes nikare biryara netewê xwe bide, zimanê dayika xwe hilbijêre. Dema jidayikdibe, zimanê dayika wê-î diyare, netewê mirov diyare. Ji ber wê jî mafeke herî xwezayiye. Ne tu kes dikare ji ber ziman û netewê mirovan şermê bike an jî qedexe bike.
Ev yek tenê li dewletên faşîst de dikare pêk were. Bi salane Kurdbûn mijareke şermê bû. Ji şermê wêdetir bûyereke xeternak bû. Bi hezaran kes ji ber Kurdbûna xwe hatin girtin, rastî lêdan, îşkence û heqaret hatin. Biçûk hatin dîtin, nemaze heta destpêka sedsala 21. Jî hebûna Kurd nedihate pejirandin. An jî kesên bilêv dikirin, cezayê bi awayeke giran didît.
Piştî tekoşîna 30 salî, gelek berdêlên mezin hate dayîn, hîn nû nû hebûna kurdan tê pejirandin. Ya rasttir êdî nikarin tune bihesibînin, ji bo xwe mafdar nîşan bidin jî bi gotinên adeta henekên xwe bi mirov bikin dibêjin ma hîn çi dixwazin? Hîn jî bi sedan mirov ji ber bi kurdî axifîne, ji ber kurdbûna xwe eşkere kirine rastî pêkanînên dij mirovahî tên. Nikarin bi zimanê xwe xwe biparêzin, nikarin bi zimanê xwe perwerdê bibînin. Ma demokrasiya wan ev e?
Pêla berxwedaniyê roj bi roj belav dibe. Çanda berxwedaniyê ya ji destpêka dîroka tevgera azadiyê û heta roja me ya îro hemû êrîşên pergala hov vala derxistiye, ew matmayî hiştine û mîrateyeke bêhempa li pey xwe hiştiye. Niha ev berxwedaniya dîlên azadiyê, bi tevlêbûna 10 hezar kesî berdewam dike. Li qada sivîl, rojnamevan, siyasetmedar, hunermend û ji xwe gelê me piştgiriyeke mezin didin wan.
Biryardariya wan a di vê berxwedaniyê de hejayî hemû gotinên giranbuhaye. Lê tu hevokên xemilandi, tu hevokên wêjeyî wê nekaribe giraniya vê berxwedaniyê nîşan bide. Ji ber ku dema civatek ji bo bîr û baweriya xwe kêlî bi kêlî mirin dabe ber çavê xwe û bi biryardariyeke mezin vê berdewam dike, ji bilî rêzdariyeke mezin nîşandan û ji bo daxwaziyên wan pêk were li her qadê ala tekoşînê derxîne asta herî jor. Kolan bibe qada tekoşînê, bajar bibe kelehên serhildanê… Ji bilî van tu tevger an jî tekoşîn wê nekare bersiva berxwedaniya wan bide.
Girêdana wan a bi Rêbere Gelê Kurd dîsa ji aliyê Rêberê Gelê Kurd bi berxwedaniyeke heman rengî berdewam dike. Çawa ku heta xwestekên wan bi cîh neyê, derketine hevdîtinê jî bê wate ye, pêwistiyên wê jî pêk tînin. Ji ber pergala serdest û dagirker jî ji ber ev yek dîtiye êdî serî li her cure reşkirinê didin. Bûyeran berovajî nîşan didin û agahiyên dûrî rastiyan belav dikin lê demek pir kurt derbas dibe derewê wan derdikeve holê.
Hovitiya dagirkeriyê û faşîşmê çiqas mezin be jî hêz û mezinahiya tekoşîna azadiyê, berxwedaniya dîlên azadiyê û gelê me li her deverê ala tekoşînê bilind kirine, bilind dikin û wê bilind bikin. Ji ber ku li beramberî van pêkanînên hovane tenê bi berxwedaneke mezin dikare binbikeve û ew jî li hemû qadên tekoşînê berdewam bike.
Wê serkeftin a gelê me yê serî hildide be…
Wê serkeftin a gerîlayên azadiyê yên tekoşînê bilind dikin be…
Wê serkeftin a dîlên azadiyê yên bi canê xwe li berxwedidin be…
Rojên azad û serkeftî ji her demê nêztire…
Memyan Jiyanda
- Ayrıntılar
Tecrîda li Ser Birêz Abdullah Ocalan di meha 16an de ye. Hejmara dîlên di greva birçîbûnê de jî hewa kete 10 hezarî. Gelo hîna cihê gotinê maye?
----------------
Derew, nîq, xap û rîpên dewleta AKPê, pêjna dewsa mirinê gihandin devê deriyê her mala Kurd. Dewleta AKPê ku li ser bingeha şiltaqî, şov û rehîn girtina kurdan xanedaniya xwe didomîne, amurên siyasetê teva ji holê rakirin. Ji holê rakirina amur û alavên siyasetê wê bibe qirkirinek di zindanan de.
Zindan wek malên dewletê û ewlekariya dewletê têne binavkirin, kesên di van malan de dîl têne girtin, di her alî de û bi her rengî “eman-i amm” in. Ev “eman-î amm”, bi kanunên hundir û peymanên navneteweyî dibin parastinê de ne û mafê wan jî hatine kifş kirin. Lê dîroka dewleta Tirk di mijara “eman-î amm” de, xwedî bextreşî û rûrşiyek hetikberî û şermê de ye.
Lê serokwezîrê Tirkiyê Tayyip Erdogan, ku di nava cehdeke “hirs-î pîrî” de tevdigere, doh bû, li Kizilcahamamê mikur hat û got; “tecrîda li dijî Birêz Abdullah Ocalan em dikine pratîkê”, berî wê jî li Berlînê, derewek ji qama xwe mezintir kir û got, “yek kes di greva birçîbûnê de ye.” Ev tê wateya ku gunehkariya li hemberî “eman-î amm” dike û di nava hêrseke “hirs-î pîrî” de ye. Lewma berî niha min ji bo wî gotina “Xanedanî Xan” bi kar anî.
Di civîna partiya xwe de, li Kizilcahamamê, tenê ew axivî û ha ha fetwayên kujerî û antî huquqî, antîd emokrtaîk û antî ademî dan. Hewqas mirovên di salona mezin de bi awirên vala û aşiq-î maşoqî li devê Erdogan nêrîn û weke “emrî-î çev/gidî” li ser kursiyên xwe rûniştin. Erdogan jî, ji aşûbajar da hev û car din gunehkariyên sedsalê rêz kirin. Ev gunahkarî jî, mixabin ji aliyê her kesê rûniştî ve wek “emr-î alî” hate erê kirin.
Di vê qonaxa ku cihê gotinê nemaye û pêjna dewsa mirinê li devê deriyê dilê her kurdî tê, şev û roja dayikên kurd, bûye “atêşiyan/dojeh” û di cênîkên her kurdî de qolincên ayijî/çirîskên êşê dijenin, lêgerîna riya sêyemîn ji holê rabûye. Gelê kurd, Haraketa Azadiya Kurd, siyaseta kurd her cûre riyên dilsozî bikaranîn. Di mitingan de, di meşan de, di parlamento de, li serê çiyan, di şeran de, di dadgehan de, di êşkencê de, di qirkirinên siyasî, kulturî de, di komkujiyan de, di nava ferfitandina çekên kimyewî de, dibin tecrîdên giran de, banga aştiyê, çareseriya demokratîk hate xwestin. Rojekê bi tenê, careke bi tenê jî kurdan şer nexwest û qîrên şer nedan.
Mixabin her bang û hewldana kurdan, bi operasyonan, bi şer û derew, nîq, şov û şerê psîkolojîk hate bersivandin.
Di greva birçîbûna ku di 12ê Êlûnê de hate dest pê kirin de, heta niha jî heman rêbazên derî ademî, derî exlakî, derî huquqî têne meşandin. Ev helwesta dewleta AKPê û îxanetkarê “eman-î amm” Tayyip Erdogan e û hîna jî berdewam dike. Piştî ku mêjî û bedena dîlên azadiyê, gihane qonaxa mirinê û amur û alavên bedena xwe, şanikên mêjiyê xwe winda kirin, “hirs-î pîrî” Tayyip Erdogan, serî li teşqelan dide û kîna di dilê xwe de, wek xwîna reş diverîşe.
Gelo daxwazên dîlên azadiyê ku, di şerê çil salî de, di rengê civaka kurd de wek sîstemekê derketine holê û cih cihan ketine pratîkê de, çima nayên dîtin, yan jî nayên fam kirin? Êdî xuya dike, vekirî tê dîtin ku, gelê kurd, hiyerarşiya hev-parastinê zemt kiriye, bi azadiya Ocalan re, bi mafên xwe yên rewa re kilît bûye.
Eger ne wilo be, 10 hezar mirov dikevine greva birçîbûnê? Eger ne wisa be, bi milyonan kurd li çar parçeyên Kurdistanê û li derveyî welat derdikevine kolanan? Ew gotinên di çarçoveya şerê psîkolojîk û teşqele de têne bikaranîn, weke “haraketê ferman daye, bi zorê ketine greva birçîbûnê” û hwd. têra veşartina rastiyê nake. Gotina “rim di çuwal nahile” bûye neynika pirsgirêka kurd. Ne Erdoganê ku her navê rûreşiyê li bejnûbala wî te û ne jî ew stratejisyenên ku bi nijadperestiya faşîzan bûne profesor dikarin vê rastiyê veşêrin.
Greva birçîbûna 10 hezar dîlên di zindanên Tirk de, ji nû de nivîsandina dîrokê ye, ji nû de ava kirina kelih û bircikên demokrasî ye û ji nû de erêniya nasname, îrade û nasandina gelê kurd e. Hêza tu kesî nîne ku vê rastiyê veşêre, yan jî reş bike .
Di vê qonaxa ku pêjna dewsa mirinê li devê deriyê mala her kurdî tê, bextreşî, telqareşî wê bibe toqê laneta di stuwê Erdogan û zadeganên ku her gotina wî weke “emr-î alî” dihesibînin.
10 hezar û pengava dîrokî ya dîlên azadiyê, navê jiyana azad û bi rûmet in.
Medeni FERHO
- Ayrıntılar
Hêza têgînan tê zanîn. Hêza wan jî bi bandora wan û bi qasî pêk were, tê weznandin. Ger hin peyv bên ser ziman lê di rewşa heyî de tu guhertinan neke bê wate dibe. Ev rewş hîn zêdetir jî nîqaşên di rojên dawî de him ji aliyê rayedarên dewletê him jî rewşenbîr, nivîskar, siyasetmedar û saziyan civakî ku di derbarê çareserkirina Kurd de hêviyan ava dikin bi vî rengiye. Di axaftinan de mirov dibêje qey aha çareserî çêbû, hemû pirsgirêk ji holê rabû. Lê rastî berovajî wê ye…
Di her kar û barî de bendemayîn an jî rewşa ne zelal li ser derûniya mirovan bi awayeke neyînî bandor dike. Ji ber hêvî heye jî berowajî rewşa heyî tu hewldan pêş nakevin. Di nava demê de guhertîn jî nebe, dema mirov rastiyan dibîne ji rewşa beriya hêviyan xiraptir rewşeke din ava dibe. Ma em berê xwe bidin çend gotinên rojên dawî û rewşa heyî..
Ev çend care dubare dike, "Ger pêwist bike, ez ê rayedarên xwe bişînim Îmraliyê, em ê pêvajoya Osloyê carekedin bidin destpêkirin". Disa di raya giştî û di çapemeniyê de jî ev weke çareserî hat, gavên mezin hatin avêtin, PKK nahêle çareserî bibe û hwd. tên guftugokirin.
Lê di rastiya vê de çi heye? Zêdetirê saleke bi hiccetên vala û pûç hevdîtinên Îmraliyê tên astengkirin û radestî tê ferz kirin. Li beramberî vê jî ji aliyê Rêber APO berxwedaneke mezin tê meşandin.
Herroj bi balefirên şer, bi helîkopterên kobrayan, bi hewan û obusan bihost bihost erdnigariya Kurdistanê bombebaran dikin û hewl didin tevgera azadiyê bi riya teknîka herî pêşketî tune bike.
Ji xwe li beramberî çalakî û tekoşîna gerîlayên azadiyê ew qas tengav bûne, hêrsa wan, dijwariya axaftinên wan jî ji ber binkeftina li beramberî gerîlayên azadiyê ye.
Herdem bi nûçeyên derew û bê bingeh dixwazin gel û gerîla ji hev qut bikin, gel bînin beramberî gerîlayan, ji bo vê jî her cure derew belav kirin lê nekarîn. Çawa ku demekê dixwestin Rêber APO û tekoşîna azadiyê bînin beramberî hev lê biserneketin…
Ev çil roje li girtîgehan berxwedaniyeke mezin heye, lê adeta çapemeniyê û rayedarên dewletê xwe li himber vê tekoşînê ker, lal û kor kirine. Ne behs dikin ne jî dibînin. Lê tiştên girtî bi çalakiya xwe dixwazin bal bikişînin ser, hêviyên bi milyonan gelê Kurd e. Bi çalakiyên xwe, canê xwe feda dikin û ji bo hêviyê sedê sala pêk were û pergala îxanetê were şikandin, roj bi roj laşê wan dihele.
Çiye tiştê tên xwestin?
*Tecrîda girankirî ya li ser Rêber APO bi dijwarî berdewam dike, dawî lê anîn û mîsogerkirina rewşên Rêber APO yên ewlekarî, azad tevger û tenduristiyê.
*Hemû zext û qedexeyên li ser zimanê Kurdî bi dawî kirin… Her çiqas -li min biborînin-hin kundir bibêjin xwestina perwerdeya bi zimanê dayikê li pey şeytên çûndine jî, mafeke herî rewa û mirovahiyê… Bi taybet jî mafê xwe parastinê yên bi zimanê dayikê…
Lê gelê Kurd ne xerîbê van helwestane. Di Roboskiyê de çend roj ji ser derbas bû, yek rayedarên dewletê devê xwe venekir. Dîsa çapemeniya wan xwe ker û kor kirin. Li Qendîlê di qetlkirina Solîna biçûk û malbata wê de înkar kirîn, tevî dîmenên hatin weşandin jî bê ku ruyê wan sor bibe ev înkar kirin. Çawa ku bi salane hebûna Kurdan înkar dikirin lê bi tekoşîn û berxwedanê êdî nikarin tune bihesibînin û tenê bi gotin dibêjin heye..
Gotineteke pêşiyan heye "Her sal xwezî bi par"… Gelek caran bav û kalên me ji bo rewşa heyî her ku diçe ber bi xerabiyê ve diçe û bêriya demên bihurî dikirin ev biwêj tianîn ser ziman. Lê niha sal bi sal, roj bi roj bi tekoşîna ji aliyê tevgera azadiyê û gelê Kurd tê dayîn ev rewş berovajî dibe.
Mirov dikare bêje êdî vê gotinê rayedarên noker bilêv dikin. Di dema avakirina kovarê de gotin em birayê hev in lê piştî dagirker ji welêt bi hevkariyê bi biratiyê hate avêtin, biratî hate jibîrkirin û ew bi xwe bûn dagirker. Kurd li welatê xwe bûn bindest. Hebûna wan hate înkar kirin, li Agiriyê hate binaxkirin û li ser hate beton kirin. Kî-kê li ser navê Kurd û Kurdistanê hevokek bikar bianiya rastî zext, girtin, ceza û îşkencê dihat. Herdem û li her derê Kurd biçûk hate dîtin. Balkêşe di nava civaka tirk de dema yekî -ê tiştekî xirap digot ji bo biçûkbûnê û xirabiya wê nîşan bidana digotin; "ma tu kurd e". Ango ji bo Kurdan tiştê xirap hebû. Kurd bûn tiştekî şermê bû. Bi gotina Rêber APO; li Kurdistanê êdî li ser navê Kurdan pel jî nedihejiye. Lê bi tekoşîna azadiyê ev rewş berovajî bû.
Her roja diçû tevgera azadiyê mezin dibû, belav dibû, li dilê hemû Kurdan weke rojê hildihat. Her roj ref bi ref ciwan tevlî vê tekoşînê dibûn û îroj bi pêşengtiya Şehîd Rojînan, Şehîd Sozdaran bi hezaran şopdarên nemira heye. Her caneke xwîna wî-wê diherike nava xaka welatê me yê pîroz, bi hezaran Rojîn mezin dibe, bi hezaran Sozdar ala berxwedanê bilind dikin. Her şehadetek weke tovê li xaka welatê min direşe û hêvî roj bi roj mezin dibe, azadî li asoyan hîn ronî diyar dibe. Ji ber wê jî azadî ji her demê nêzîktire… Tenê em hêviyên xwe wenda nekin, em ji bîr nekin Rêber APO digot;
"Hêvî ji serkeftinê bilindtire."
Memyan Jiyanda
- Ayrıntılar
Tecrîda li ser Birêz Ocalan gihişte 500 rojan. Her kurd deyndarê şerê li dijî faşîzma Îttîhayiyên kesk e.
------------------
Felsefeya dîrokê, mezin dinêre û dîroka mirovahiyê di formulên matematîkî de dide. Lewma zanista sosyolojî dibe bingeha dîrokzanan… Dîrokzan jî, bûyeran di çarçoveya sosyolojîk de digirine destên xwe.
Hegel jî, Marx jî, Toynbee jî serî li heman riyê dane.
Greva birçîbûna girtiyên azadiyê li zindanên Tirkiyê û Kurdistanê di felsefeya dîrokê de, roleke sosyolojîk dilîze. Bi sosyolojî re, cihekî edebî jî di dil û mêjiyê mirovan de çêdike. Lewma ezê gotina; “ez tecrîd im, di çala mirinê de… Ez helbest im di greva birçîbûnê de, ez roman im, di hucreya tenê de, ez kurd im di zindana servekirî de…” bi kar bînim.
Ezê gotina; “ez Zerdesht im, di devê sergerdeyê Erdogan de… Ez Êzdî me, li Roboskî, li geliyê Tiyarê qirkirina çekên kimyewî de…” bikar bînim.
Ezê gotina; “ez di milemyuma belengaz de Kawa me li dijî Dehaq im... Ez Aşê Hubetê Derya Birahîm im, li dijî Nemrud im.. Ez Musa me li dijî Frawun im…” bikar bînim.
Ezê gotina; “ez hebûn im li dijî dewleta ceberrûd, wek teqînek volkanîk ya halezona şemsî me, di dergehê qaranî de pûtên Îttîhadiyan û cunteya Erdogan dişikînim” bikar bînim.
Ezê bi devê Ocalan bêjim; “ew pira jiyana azad in” bi kar bînim û di destanên homerîk de bilorînim....
Birêz Abdullah Ocalan, ev gotin ji bo têkoşerên ku li dijî Cunta Ewren canê xwe kirin mertal û di şoreşa kurdî de bûne pêtên agirê Kawa bikaranîn. Îro, em destanên wan cengaweran dixwînin û dibînin ku şoreşa Kurdî, di hest û hestiyariya wan kesan de bûye rengê jiyanê. Ev rengê jiyanê dîrokek nû ye û li ser bingeha bûyera sosyolojîk hatiye avakirin. Ev bûyera sosyolojîk, îro careke din li zindanên Tirkiyê û Kurdistanê zindî bûye. Ev bûyera ku reng dide dîrokê, vê carê, li dijî cunteya Erdogan wê bibe teqînek volqanî.
Sirr û razên avakirina cîhanê, yekemîn car di Zend Avesta de, bi navê din di Pirtûka Heft Mohrî de hate nivîsandin. Îro, di çar pirtûkên pîroz yên olên semawî de cih digirin. Germahiya wan sirr û razan di hêza mirovan de û di cengaweriya pêşeng û lehengên mirovahiyê de veşartî ye. Îro jî mirovahî li hemberî agirê wan mirovên pêşeng û leheng germ dibe û di riya jiyana bi rûmet de dibê karwanekî bêpayanî.
Sirr û razên Şoreşa Kurdî jî, di agirê bedena cengawerên li dijî Cunta Ewren pêket de veşartî ne. Îro jî, gelê kurd û gelên li herêmê li ber germahiya rimiya pêtên agirê bedenên halezonîk di nava tevgera dîrokî de ne.
Her roj bûyerên sosyolojîk derdikevine holê û reng didine dîroka nû ya herêmê. Her buyer, li dijî faşîzma ku ji nûkirina kapîtalîzmê derdikevê holê, şerekî nû ye. Di destpêka sedsala bîstûyekê de, mixabin, kapîtalîzmê, wek marê ku di destpêka Biharî de xwe biguhere, kalanê xwe ji ser xwe biavêje; di guhertina vê sedsalê de “faşîzma kesk” derxiste holê û Cunta Erdogan li sere pramîda vê faşîzmê rûnand.
Afirgerd, yanî Xedawendên wek pêşeng û lehengên bûyerên sosyolojîk, ku 30 sal in şer dikin, îro li dijî faşîzma kesk û li dijî Cunteya Erdogan şer dikin. Cunteya Erdogan xerab dilîze û kûr û dûr lêdixe… Tecrîd jî kiriye, bingeha kiryarên qirkirinên xwe. Geh li çiyan di çekên kîmyewî de, geh di rehîn-girtina siyasetmedar, rojnamevan, parêzer, jin û zarokên Kurd de, geh li Îmralî bi zincîr û lelekirina Serokê Haraketa Azadiya Kurd de… Û ha ha engizisyona asimîlasyon û qirkirina kulturî bikartîne.
Lewma girtiyên azadiyê, di şerê li dijî Cunteya Erdogan de, di formulek matemetîkî de, wek afirgerdê sosyolojiya dîroka nû, di bedena xwe de destanekî nû dinivîsin. Ev stuna sêyemîn ya dîroka nû ye. Li Grava Imralî jî zincîr û leleyên zulmeta Erdogan têne parçe kirin. Navê vê têkoşîna dîrokî, otopsiya li ser birîna sedsalê ye û navê wê azadî ye, demokrasî ye.
Germahiya sê stunên dîroka nû, Kurdistanê dipêçe, li herêmê bela dibe û digihe Ewropa. Bi xetên qalind, “îstîkbala” paşerojan destnîşan dike. Dîsa bi xetên qalind “îstîkbala” paşerojên kiryarên aşûfteyî yên Cunta Erdogan destnîşan dike. Navê vê neynika dîrokê, tacîdariya jiyana bi rûmet û hevpar e!...
Ezê di dawiyê de bêjim; ez di mîlanyuma belengaz de, bedena “qutb-û sultan”ên ku dibine ronahiya sedsalê, navê xwe li Kurdistanê dikin, bi Lebşêrîna Êzda, êşa wan teva di dil û bedena xwe de dijîm û wan bi dilgermiyek edebî maç dikim.
Medeni FERHO
- Ayrıntılar
Di dîroka tekoşîna Kurdistanê de cihê girtîgehan pir girînge. Di xetimandina tekoşînê an jî li beramberî êrîşên dijwar ên neyaran de bi pêngavên avêtiye rê li ber pêşketinên gelek mezin vekir.
Mirov di nava rûpelên dîrokê de biçe lêgerînekê û berê xwe bide girtîgeha Amedê ya 1980'an wê ji bo roja me ya îro dikare bibe ronahî. Wê demê çi qewimî bûn?
Derbeya leşkerî hatibû lidarxistin, hema bêjin hemû derdorên muxalîf hatibûn girtin. Girtîgeh bi ciwan û muxalifan hatibû dagirtin. Dîsa zexteke dijwar ji bo şikandina vînê hebû. Girtîgeh bibû qada tesfiyekirina tevgerên muxalif û bi taybet jî tevgerên çepgir, sosyalîst û Kurd her cure şêweyên îşkencê hate bikaranîn.
Di hovitî û pêkanînên dijmirovahi li van qadan yekane tevgera li ser piya mabû PKK bû. Gelek tevgerên çepgir, gelek tevgerên Kurd û dîsa kesayetên navdar li beramberî îşkenceyên pergala hovane nekarîne li berxwe bidin û xwe radest kiribûn. Mazlûm Doxan pêşengtî li vê berxwedanê kiribû. Gotina wî ya navdar a "Radestî mirov dibe îxanetê, berxwedan jî digihîjîne serfiraziyê" ji bo hemû endamên tevgera azadiyê re bibû distûr.
Newroza 82'an, hêviyên gelek tekoşeran şikestibûn, gelek ji wan radest bibû, gelek ji wan jî li hêviya çirûskekê bûn. Mazlûm Doxan ê di hemû jiyana xwe de bibû remza tekoşînê. Di pêşengtiya Ferhat Kurtayan ÇARAN deng dan berxwedana Mazlûm Doxan û di salvegera şahadeta yek ji pêşengên din ê tekoşîna azadiyê HAKİ KARER de laşên xwe dane ber agir û ala berxwedanê hîn zêdetir bilind kirin. Ji xwe di berdewamiya wê de rojiya mirinê destpêkir û pêşengên weke M. Xeyrî Dûrmûş, Kemal Pîr,... û Alî Çîçek bi berxwedaneke mezin, bûn remza vîn û tekoşînê û pergala li ser tevgera azadiyê dihate ferz kirin, hilweşandin û erkeke mezin dan ser milê rêhevalên xwe yê li derve.
Ji xwe berdewamiya wê tê zanîn û ji bo vegotina wê rûpel têrê nakin.Lê piştî wê berxwedanê bi 30 salî îro jî tekoşîneke pir mezin destpekiriye.
Di 14'emîn salvegera komploya navnetewî de hin girtiyên azadiyê dest bi berxwedaneke rojiya mirinê kirin û xwestin ji berxwedana Rêber APO ya li girava Îmraliyê dabû destpêkirin, bibin bersiv. Ango bi berxwedana xwe, bi tekoşîna xwe xwestin bibin layiqê tekoşîna Rêber APO. Berxwedana li zindanan her roja diçe mezintir dibe û dikeve roja 36. Berxwedana girtiyên azadiyê her ku bilind dibe, rewşa jiyana wan jî dikeve xeteriyê. Li beramberî vê yekê jî bertekên raya giştî hema bêjin nîne. Wijdanê mirovahiyê cemed girtiye, ji xwe rayedarên tirk di vê mijarê de weke kor û lalan tevdigerin.
Sala 2012'an bi gelek çalakiyên mezin ên gerîlayan ku weke TEVGERÊN ŞOREŞGERÎ hatin binavkirin, bandorên mezin afirandindin. Baweriyên tunekirina tevgera azadiyê ya di mejiyê neyaran de ava bibû hilweşand, xweziya wan di gewriya wan de hişt. Hêza gerîlayan bi van çalakiyan careke din ispat bû.
Tê zanîn, artêşa tirkan yek ji artêşên dinê yên herî mezin e. Her cure teknîk û teknolojiya şer demildest digre û li dijî gerîlayan ji bo tesfiyekirina gerîlayan herdem tê bikaranîn. Dîsa di çarçoveya şerê taybet her cure derewan bi taybet jî bi riya çapemeniya xwe tîne ser ziman. Ji bo serkeftinên tevgera azadiyê neyê ser ziman, çalakiyên gerîlayan neyê bilêvkirin û bi taybet jî ku piraniya leşkerên bi mûçedema di encama çalakiyên gerîlayan ve tên kuştin bi awayekî pir hostatî tê veşartin. Dema ev pêk neyê jî bê ku wext were wendakirin hişyariyên pêwist ji aliyê rayedarên dewletê ji bo çapemeniyê tê dubarekirin.
Ev di gelek çalakî û serhildanên gel de jî bi vî rengî jî bi heman rengiye û ji bo hêviyên gel bişkînin hemû derewan bi hostatiyeke mezin tînin ser ziman. Bi taybet di pêvajoyeke bi vî rengî pir girîng de;
*Tekoşîna Rêberê Gelê Kurd bê navber bi rengê berxwedaneke dîrokî di bi biryardariyeke mezin didome.
*Berxwedana gerîlayan bê navber li gelek deverên Kurdistanê berdewam dike.
*Gel di her şert û mercan de xwedî li tekoşîna azadiyê derdikeve.
Di pêvajoyeke bi vî rengî de ger em dengê xwe bi dengê û bangawaziya girtîgehan bikin yek, ala berxwedanê ya bilind kirine û silav dane berxwedana Rêber APO, wê azadî ji her demê bêhtir nêzîk be. Tu tişt bê berdêl nabe, azadî jî bê berdêl û tekoşÎn nabe.
Niha ya ji me tê xwestin berî ku dereng bibe, divê em jî bi serhildanên xwe, xwedî li berxwedana zindanan derkevin û heta "EM AZADİYA XWE Bİ DEST BİXİN" yek kêliyê jî serhildan û berxwedana xwe navber nedin.
Ger azadî were wê bi berxwedan û serhildanê were. Roj roja xwedî derketina berxwedana zîndanan e. Ji ber vê jî;
24 SAETAN Bİ RÊBER APO RE JİYANKİRİN
24 SAETAN XWEDÎ Lİ BERXWEDANÊN ZÎNDANA DERKETİN
24 SAETAN Jİ BO AZADİYÊ SERHILDAN.....
MEMYAN JIYANDA
- Ayrıntılar
Tecrî
d!... Çîroka sedsalî ye... Nexşe û cîhan-nûmeya nû ya Kurdistanê ye.
Parîs parçeyek ji tecrîdê ye!.. Çîroka bê dawî!.. Di 13 salan de, salek û 3 meh demên kelandin û biraştina goşt û hestiyê bedena çîrokê ye!.. Navend, Girava Imralî ye!..
Tecrîd!... Zincîr û lele-kirina çîroka tewratî ye... Li Îmralî, bi Ocalan dest pê kir, li Parîsê, li Berlînê, li Roma, li Madrîd û hwd. berdewam dike.
Di vê çîrokê de; tevahiya huneran, di tara bêjingê de hatin kuştin... Siyaset!.. Bi navê maf û dadê, kanun bûne sêncên li pêşiya azadiyan!... Qirkirin meşrû kirin!...
Îro, li pişta Şanzelîzê, di kêleka Eyfel de, di kolanên navbera bircên parlamento de, pêjna dewsa Robespierre, Saint-Just, Babeuf, Marat û Dantê tê...
Di giyanê Şoreşa Frensa de, Kurdistan diaxive!... Kurdistan, di nirxên mirovahiyê de, mafê xwe diqîre. Dîsa jî zincîr û leleyên tecrîdê di şexsê Adem Uzun de, li dest û lingê Kurdistanê hatin kilîd kirin.
Çîroka kurdan, ji nû dest pê nake; dîsa jî, kurd slogana “Unite indivisibilite, de la repuplique libertê, egalitû fraternitê ou la mort” li Parîsê, welatê De Gaul diqîrin!... Ev dengê Kurdistanê ye dibêje: Ji bo azadî, wekhevî û biratiyê û li dijî Komara Mirinê bibin yek.
Pêjna pênûsa rewşenbîr û entelekuteulên Frensî, li ser kaxezên şimakirî, li dijî faşîzma Hîtler; pêjna dewsa ciwanên Frensî li dijî Faşîzma Hîtler; pêjna gotinên Balzac, Victor Hugo wek sloganan maf û azadiyê tê... Jan Paul Satre, dibêje; “ji nû de destpêkirina vê çîrokê dînîtî ye, berxwedan jiyan e...” Dîsa jî Kurdistan îxanetê dijî!... Matranê Suryaniyan ji Helebê dike hawar! Nûnerên Ermeniyan bi sê qeflan hêrsa dîrokê difûrin!...
Salih Muslum Muhammed, bi rengîniya tîpolojiya nû ya siyaseta kurd, ayîngehên xwedawendên demê dihêrivîne. Ev dengên Kurdistanê ne!... Bi zimanekî hevbeş dibêjin, “parvekirina êş û azaran di destê me de ye!... Hatina cem hev ya li Parîsê jî, ev êş e!... Hêrsa li dijî van êş û azaran e!...”
Nesîmî Yaman dibêje; tecrîd ji nû de guhertina dîrokê ye... Aliyek bêbextî ye, aliyek zincîr û leleyên Imralî ye û dirêjî Adem Uzun dibe... Ev navê bextreşiya siyaseta bazirgan e!.. Lom û lomdariya terorîze kirina azadiya gelê Kurd e!.. Red kirina vê siyasetê meşrû ye. Kurdistan jî vî, mafê rewa diqîre.”
Corc Aryo, di nava çar dîwarên sîstema modernîte de bang dike, “guhertina dîrokê di destên me de ye...” Deng bilind dibin û dibine naqosa hawarê, dîwarên bircên parlamentoya Frensa dihejînin.
Kurdistan, li Parîsê bang dike; “azadî ne utopya ye!... Çîrok heye, em ji çîrokê narevin, em çîroka xwe dijîn, êdî me hevsar girtiye destên xwe...”
Kurdistan dibêje; tecrîd di tenêbûna me de, tenêbûna gelan e... Di qurbankirina me de, kuştina nirxên mirovahiyê ye... Tecrîd ne destînî ye, bûyerek tewratî ye, çîroka heyî ye û em dijîn. Ev jî tirsa me ye, çîrokên bavûkalên me ne û wek destîniyek nayê guhertin in.. Lê cengawerî, şahmerdanî destanî û pênûsa li ser lewheya şimakirî, ezberê me xerab kir. Ev dîroka nû ye... Kurdistan di rastiya dîrokê de, rastiya xwe dijî... Êdî Kurdistan, ji rastiyan na tirse... Ev navê şerê li dijî dagirkeriya faşîzan e!..
Kurdistan, îro li Parîsê tirsa xwe dikuje, îxanetê, komplo û tecrîdê dikuje!... Frensî jî, bêbextiya xwe dijîn!.. Dîplomat, siyasetmedarên Frensî vê bêbextiya xwe, dinava şermî û hetikberiya xwe de mikur tên!...
Kurdan fêm kiriye ku ev, sidan û çakûçê Goethe ye!... Darbeyek li nal dikeve, yek li bizmar!... Dîsa jî Kurdistan, ronahiya hewn û hişê xwe dijî! Kanunên zincîran red dike.
Tirsa Matranê Helebê di her gotina mesaja wî de, wek hetikberî û şermezariya mirovahiyê li taqên salona parlamentoya Frensa dikevin. Ev navê tecrîda nû ye, navê çîroka nû ye!.. Kurdistanî diqîrin!.. Xwedawendên ku, fermanên qirkirina gelan li dem
û heyaman bela dikin, êdî li Kurdistanê nema dikarin pîkolê bikin. Çîroka şermêzariyê bûye toqê lanetê û ketiye stuwê wan!..
Kurdistanî ji bo azadiyê dimeşin!..
Kurdistanî dibêjin; “meşa li dijî êş û azaran nebe, asoyên paşerojan jî nayên dîtin. Meş guhertin e, li dijî destîniya korr û kerrende parastina jiyanê ye.”
Kurdistan, meşa azadiyê didomînin. Di meşa azadiyê de, nedîtin û ne fêm kirina tecrîda di 13 salan de, salek û 3 meh, xeşîmî û korîtiya dîrokê ye... Erêniya qirkirinên li dem û heyaman hatiye bela kirin e. Reva ji rastiya xwe ye!... Erêniya jiyana li ber giyotînê ye!... Erêniya enfalan e!... Erêniya Geliyê Tiyarê ye!... Erêniya Roboskî ye!... Erêniya şehadeta 15 Berfînên li Xerzan e. Bêyî şerê li dijî tecrîdê kurdbûn çênabe!...
Bêyî şerê li dijî tecrîdê, cîhanbîniya entelektuelî çênabe.
Tecrîd, dîlgirtina zincîr û leleyan e. Bêdengiya li dijî tecrîdê, erêniya zilm û zordestiyê ye!... Zilm û zordestî, êş, jan û azar e!... Ji bo tunekirin û ji holê rakirina êş, jan û azarê, têkoşîn lazim e!... Têkoşîn, têkbirina dîroka tecrîdkirî ye, tekbirina egoîzm û lewaziya mêjî ye, ji holê rakirina îpnotîzekirina egzotîk e.
Têkoşîna li dijî tecrîdê, redkirina dîroka xwedestî ye; têkbirina cîhan-salariya xwedawendên bazirgan e!... Ev navê cîhanbîniyek têgihiştî ye... Navê cîhan-nûmeyeke nû ye!...
Îro, 13ê Cotmehê ye!... Rojek dîrokî ye Kurdistanî li parlamentoya Frensa, slogana “Unite indivisibilite, de la repuplique libertê, egalitê fraternitê ou la mort” diqîrin.
Medeni FERHO
- Ayrıntılar