Tecrîd, her roj rûpelekî ji agir e. Ev rûpelê ji agir, êdî di bedena kurdan de diteqe. Pêwiste gelê kurd jî, bêhtirîn li dora Ocalan kom bibe.
Bêguman tecrîd ne qederek îlahî ye. Lê hêzên bazirgan bi zimanê ayingehan û bi gotinên pîroz, rûpelên ji agir dinivîsin. Van rûpelên ji agir dikine yaftayê kuştinê. Kuştina li welatê parçekirî ne bes bû, dijminên bêbext û namerd destên xwe dirêjî Ewropa jî kirin.
Bi vê pêvanê komkujiya li Parîsê, “yaftayek”e destîniya rûpelên ji agir e. Ji 9ê Cotemhê û vir ve ezmanê xaka Kurdistanê ne mîna berê ye. Gelê Kurdistanê jî ne mîna berê ye. Ev guhertin li Serêkaniyê li dijî tanqên ku ji Tirkiyê derbasî Binyaxetê dibin û di destên hêzên çete û paramilîter de dibine volqan û di xaniyê Kurdistaniyan de diteqin, bi destê cengawerên ciwanên kurd yek bi yek têne ruxandin.
Serokwezîrê Tirkiyê Tayip Erdogan, vê carê hostatiya xwe ya nivîsandina rûpelên ji agir, li Dilokê nivîsîn û fermanên komkujiyan dan. Êdî, konsepta nû ya li dijî gelê kurd diyar e. Di çarçoveya tecrîda li dijî Birêz Ocalan de, komkujiya li demê û li cîhanê belakirî ye. Li Ewropa, li Rusya, li Qendîlê, li Serêkaniyê û hwd. Ev siyaseta fuzeyên patroîtan e. Her gava erênî ya ji bo daxwazên NATO, rûpelekî ji agir e û navê konsepteke nû ya li dijî Haraketa Azadiya Kurd e.
Navê vê konseptê “stratejiya entegrê ye” û bombardumana berdewamî li dijî Qendîlê ye. Helbet di vê konseptê de, entegreya BDPê heye û tunekirina gerila, yan jî minîmîze kirina Haraketa Kurd heye.
Bêguman, armancek ji ya dewleta AKPê, têkbirina serketina gelê kurd ya sala 2012an e. Ji ber ku Haraketa Azadiya kurd, di sala 2012an de, di aliyê eskerî, civakî, rêxistinî, dîplomatîk û psîkolojîk de serketineke mezin bidestxist.
Di destpêka sala 2013an de, yanî di dest pêkirina demsala zivistanî de, dewleta AKPê operasyonên eskerî zêde kirin, êrîşên hewayî zêde kirin û ya herî giring jî, komkujiya li Parîsê kire pratîkê.
Dewleta AKPê di destpêka komkujiya Parîsê de kete nava tirseke mezin. Piştî ku Serokkomarê Frensa hate bêdeng kirin, tirsa AKPê ji holê hilat. Ev jî navê xeleke zincîra komploya navneteweyî û “siyaseta patroît”an e.
Binêrin, encama hevdîtina li Imralî jî hîna veşartî ye. Ji ber ku tecrîd berdewam dike û rêvebirên BDPe wê biçin Imralî, naçin ne diyar e. Birêz Abdullah Ocalan, di hevdîtina bi birayê xwe Mehmet Ocalan re, destnîşan kir ku ewê nirxandina pêvajoyê, ji heyeta BDPê re bike. Got, “eger werin!..”
Dewleta AKPê, ji bo ku inîsiyatîfa pêvajoyê bike destên xwe, di her alî de şer dijwar dike. Bi komkujiya li Parîsê, dilê gelê kurd dax da. Hîna jî êşa daxkirina di serdilkê gelê kurd de neçûye. Dîsa jî gelê kurd bi “aqîlane” haraket kir û nekete nava şoqa tolhildanê. Deng nekir, lê jibîr jî nekir. Ev rûpelê ji agir, di sînema gelê kurd de dişewite. Ji ber ku hedef girtina 3 siyasetmedarên jinên kurd di dîroka mirovahiyê de manîdar bû. Yek ji van jinên ku hedef hate girtin Sakîne Cansiz bû. Yek ji 5an, yanî stêrika ezmanê jiyana nû ya gelê kurd bû. Wek navekî mîtolojîk Îştar derketibû holê û tifa li rûdêna reş ya faşîzmê bû. Lewma hedef girtina Sakina Cansiz û hevalên wê Fîdan Dogan û Leyla Şaylemez, xwedî wate û stratejiyek taybet e.
Belkî, xewn û xeyalên kesên komkujiya Parîsê pêkanîn, ji sedema “haraket kirina aqîlane” ya gelê kurd ne hatin cih. Lê ev nayê wateya ku, hêzên reş wê êrîşên xwe bidin rawestandin. Komkujiya li Parîsê planekî demdirêj e û alternatîfên wê jî hene. Ev alternatîf her dem û li her cihûwarî dikarin bikevin pratîkê.
Helbet gelê kurd wek hêzêke siyasî, disîplînekirî derketiye holê. Li hemberî her êrîşa kujerî û psîkolojîk vê rewşa xwe ya têgihiştî destnîşan bike. Lê şerê pir-alî yê pîskolojîk û çikandina îradî bi dijwarî berdewam dike.
Yek rê li pêşiya gelê kurd heye: Divê inîsîyatîfa ku di xwedî derketina li cenazeyên 3 jinên şoreşgerên gelê kurd de, li Amed, Dêrsim, Mereş û Mersînê kire destên xwe, ji destên xwe bernadê. Riya vê jî, li dora Ocalan kombûn e, li çar parçeyên Kurdistanê dilsoziya yekîtiya neteweyî ye. Li dora Ocalan kombûn, têkbirina “siyaseta entegrê ye”, dilsoziya yekîtiya gel jî, qetandina rûpelên ji agir û şikandina zincîra komploya navneteweyî ye.
Medeni FERHO
- Ayrıntılar
Tecrîd, berdewam dike. Tecrîd navê şerê li dijî edebiyat, lîteratur, ferheng, siyaset, kultur û tevahiya nirxên gelê kurd e. Di şerê li dijî tecrîdê de, bêalîtî, bêdengî xizmeta dijmin e.
Ez edebiyatê derî siyasetê, siyasetê jî derî felsefê nabînim.
Xala duyemîn: Baweriya min ew e ku, nivîskarê çavdêriya dema xwe neke, ji berpirsiyariya dema xwe jî dûr dikeve. Bêguman nivîskarên ku romanên dîrokî dinivîsin pirr hene. Lê yek ji wan nivîskaran nikare, rol û mîsyona xwe ya civakî, yanî sosyolojîk bilîze. Çima? Zimanê wan, hunandina pirtûkên wan ji “vakayinuvis.” dûr bin jî, nikarin xwe ji davika “edebiyata felzekê” xelas bikin.
Di van rojên ku li herêmê dîrok ji nû de tê nivîsandin; hêzên herêmê li ser dengeyên nû têne rûnandin de; destîniya gelê kurd jî diyar dibe. Her pengav giring e. Ji ber ku her gotin, her hevok, her gav, her pêkanîn, bi xwîna civanekî, zarokekî, qîrêna dayikekê tê neqiş kirin. Lewma dengê nivîskaran, çavdêriya wan giring e.
Bêguman neynika nivîskar, berhemên wî ne; hêza wî jî gotinên wî ne.
Edebiyat gotinek erebî ye û ji “edeb”ê tê. Lê “edeb”, ketiye qonaxa “edeb-î kelam”, “edeb-î huner”, yan jî “edeb-î amûz” û rola xwe dilîze. Wateya van gotinan teva, mamostatî û fêrkirin e. Yanî edebiyat, di wateya zanista “asaletî, zerafetî, nezaketî, zekewî-hişmendî” yê. Ne tenê ziman, mêjî û bedena mirov jî “edeb” dike. Edebî huner, edebî amûz ev e. Bi vê mebestê edeb, weke çavkaniya “xislet û nirxên pîroz” tê binavkirin.
Dema ku, ev xislet û pîrozî gihiştin mirovan, gihiştin civakê; mirov û civakê têgihiştî, zana, demokrat, dilsoz, xwedî taybetmendî dike. Van xisltena jî di hunerê “xwedî derketin û parvekirina adîlane de” derdixe holê. Edebiyata ku rola xwe bilîze, civakê bi nirxên “efrûzî” sazkar dike.
Eger civak ji giyanê afirgeriya felsefîk dûr bikevê, hingî ji arêna dîrokê jî dûr dikeve. Edebiyat sênca afirgeriya felsefîk e. Lewma barekî giran li ser milê nivîskar û rewşenbîrên kurd e. Her nivîskar û rewşenbîrên kurd, mecbur e ku xwe wek gerilayekî, wek milîtanekî qelemê bibîne. Luksa pêvajoyê, ji hewldana bêalîtî û bêterefiya revok re nîne. Sosyolog dibêjin: Bêalîtî, felcbûn e
Mînak: Li Parîsê dilê gelê kurd hate kuştin. Kuştina 3 jinên kurd, li bajarê ronahiyê Ville Lumièr, tê wateya kuştina Şoreşe Frensa; tê wateya edaleta engizisyonê, tê wateya faşîzmê. Di vê heyamê de, engizisyon jî, faşîzm jî hatiye mahkum kirin. Ev yek.
Mînak: Di nava 4 salan de li Kurdistanê û tevahiya Tirkiyê, li dijî gelê Kurd qirkirinek siyasî tê meşandin. Ev qirkirin, skandalên huquqî û haqareta li gelê kurd, li kultur, ziman û rûmeta kurd e. Ev du.
Mînak: Her operasyona leşkerî kuştina cografya Kurdistanê ye. Kuştina xaka mirov, hewa mirov, ciwan û dahatuya mirov e. Di van operasyonan de, çekên kimyewî têne bikaranîn û komkujî pêk tên. Ev sê.
Mînak: Roboskê, Helebçeya duyemîn e!... Ev çar.
Mînak: Çar hezar gundên kurdan hatin şewitandin, bi milyonan mirov hatin koçber kirin. Ev pênc:
Mînak: Erdnîgariya Kurdistanê bûye nexşeya gorên komî. Ev şeş.
Li hemberî van mînakan, ne Sholohov, ne Victor Hugo, ne Dostoyewskî, ne Balzac, ne Pîcaso, ne Gogol, ne Gunter Gras, ne jî Sartre bêdeng maye. Pirtûkên wan, neynika vê rastiyê ye. Bûne berdevkê dema xwe û qelema xwe wek şûr bikaranîne. Divê kes xwe bi lîberaltiyê nexapîne.
Lîberalîzm, destpêka kuştina kolektivîzmê ye. Dibin navê “xweser”iyê de, bazara mirovên otorîter sazkar dike. Otorîte, bawerî, ol, pîrozî û nirxan nasnake, lê bi îddîa gerdûnî derdikeve holê û di her karûxebata xwe de dirutiyê dike. Vê dirûtiya xwe jî, ji hêza otorîter distînin. Ev navê AKPê ye.
Dema ku kanun bû gotinên di nava du lêvan de, detshiilatdarî dest pê dike. Bi vê mebestê nivîskar û rewşenbîrên Kurd, mecbur in dema xwe bixwînin û bibin bersiva demê.
Gelê kurd, bi destê AKPê tê kuştin. Serokwezîr Erdogan jî, bi edebiyata maxduriyetê dest bi siyasetê kir; lê wek mîratzadeyên 12ê Êlûnê û emperetoriya tirsê derkete holê. Eger, nivîskarên kurd îro, qelemşoriya xwe ya di hêza “edeb-î amûz”, ya “edeb-î huner” de bikar neyînin û weke pêşengê civaka “efrûzî” dernekevin holê. Hingî gunehkariyê dikin. Siyaset zanist e û hunerê pêşengiya civakî ye, eger nivîskar û rewşenbîrên kurd ji vê hêzê dûr bin, paşeroj waweylê ye.
Medeni FERHO
- Ayrıntılar
Berxwedana giştî ku rêber APO’ dest pêkiriye, mîna pêlên deryayê îro hem li girtîgehan hem li çiyan bilind dibe û belav dibe. Ev berxwedana bi rûmet ku ev sed salî jêre şehdetî dike, em bawerin ku mînakên wê a nîne an jî gelek kême. wê neşaş be ku mirov bêje bi qas ku ev berxwedanî ji bo nasname û rûmeta netewa Kurde,ewqas jî bi navê nirx û rûmetên tevahî mirovatî vîneke bê hempa tê nîşandan. Ji ber ku ev berxwedan çavkaniya xwe ji tevahî nirxên ku di dîroka mirovatî hatine perçiqandin û bi ber tunekirinê ve çûne di gire, lewam jî ne ser tewandinê ne jî binketinê na pejrîne û ji bo xwe bi ghîne jiyanekî azad, bi hemû hêza xwe li ser lingaye. Kokê jiyana komînal,wekhev û azad ku xwe di vê axê de bi cîkiriye,tevî hemû êrîşên dewlet perestî, Nejat perestî,desthilat perstî û zayin perestî pûç ne bû û nerizya. İro jî bi tevgera azadiya Kurdistanê re cara yêkê piştî bihezaran sal şensê jiyanê bi dest dixe. Şoreşa heqîqetê ku rêber APO’ di hemû waran de pêşxist, hişt ku ev nirx careke din serê xwe hildin û vîna jiyankirinê bi afirînin. Lewma jî şerê ku di navenda İmralî de dest pêbûye netnê di navbera rêber APO’ û dewleta Tirk deye, ev şer di navbera nirxên modernîta demoqratîk û modernîta kapîtalîst deye. Mezin bûn û firehbûna vî şerî bê guman bi vê rastiyê ve girêdayiye. Ger îro cihan li hember pergala İmralî a bilenet bê deng dimîne û wekî tirbên miriyan sar û kere, çavkaniya xwe ji vê rastiyê digre. Çawa ku berê di navberî xwedayên başî û xerabiyê de şerên mezin çêdibûn û di binketin û serketinên van hêzan de mirovatî an lenet dibû, an jî pêşketinên mezin avadikir.İro jî dîrok û mirovatî li beranberî rewşekî wehaye. Ji ber ku berpirsyarî gelek mezin û dijware. Lewma jî berxwedaniya rêber APO’, şervanên azadiyê li çiya û girtîgehan, sekna gelê Kurd jî di asta ku her kesî matmayî bihêle xwedan zanestiyeke dîrokî,felsefîk, gerdonî û vîneke bê sînor e.
Di 2012 de hêzên mêtinkar bi her awahî bi hêvî bûn ku tevgeran azadiya Kurdistan teslîm wergirin û serkeftina xwe ilan bikin. Her weha bi konsebtekî hev beş tevgeriyan û ji bo tesfiya kirina tevgera me hemû rengên şerê taybet xistin meriyetê. Tecrîda giran li ser rêber APO, êrîşên ser gêrîla, komkujiyên siyasî û leşkerî ser gelê Kurd, çapemeniya azad a Kurdî qedexe kirin û dana girtin wekî rêbazên bingehîn ên vê planê ketin pratîkê. Dîsa û wekî her car yek ji polîtkayên wan ên serke jî Kurdê xwe,Kurdê xwe firotî û Kurdê sipî xistina dewrê bû. Bi vî rengî xwestin hêviyê serketin di civaka Kurd de vemirînin û mîna sed saliya 20’ an Kurdan bê statû û bê nasname bihêlin. Her weha hewladan ew bû ku dîsa Kurdan bikin qurban û ji bo netewên din bi serbestî bijîn Kurdan bişewtînin. Netenê veya, ermanc ew bû ku bi tesfiya kirina xeta modernîta demoqratîk ku tevgera me jêre pêşengtî dike, wê hêzên emperyalîst bikarin destwerdaneke nû ji hermê re pêşbixin. Lê belê wekî tê gotin “ hesabê malê û ê sûkê li hev derneket”. Dev jê berde têkçûn û binketina tevgera me. Bervajî ne palnên Amerîka di herême de bi cî hatin ne jî ên hukumeta AKP’ ê. Helwesta ku Rêber APO’ pêşxist,berxwedana gêrîla û bilindkirina pêla şerê gel ê şoerşgerî, dîsa berxwedana dawî a ku di girtîgehan de pêşket, şoreşa başûrê roja ava ,hukumeta AKP’ û piştgiryên wê xistiye nava qeyeranekî mezin de û xiste rewşekî weha ku êdî nikare birêve bibe. Şûna ku tevgera azadî têxe nava koşegiriyê de. Bervajî veya Hukumeta Erdoğan bi piraniya hêzên herêmê re ketiye nava pevçûnê û koşegiriyeke diplomasî dijî. kongeriya AKP’ ê a dawî ku xwestin xwe bi her awahî xurt bidin nîşandan, rewşa heyî biawayekî baş danî holê. Dervî PDK, Hemas,partiya İxwan El muslumîn a Misrê kes li derdorwî nemaye. Her çiqas Erdoğan xwest xwe mîna Fatîh Sultan bi de nîşan dan,lê di rastiyê de rewşa dewleta Tirkî a heyî, teşbîhî rewşa dewleta Osmanî a di dawiya sedsaliya 19 da dibe. Yanî çawa jêre di hat gotin “zilamê nexweş “ her weha heman rewş ji bo hukumeta Erdoğan jî tê jiyin. Lewma jî bi derwan, bi gefan, bi kûrkirina nejatperestiyê û bi riya şerê taybet dixwazin binketina xwe veşêrin û raya giştî bi xapînin.
Di sala 2012 de şerê gel ê şoreşgerî kete pêvejoyekî nû, ji dest pêka buharê heta nuha, Kurdistan û Tirkî bû qada şerekî dijwar. Careke din hate diyar kirin ku, ger em li gor pêdviyê startijiya 4. Tevbigerin û dervî tektîkên gerîla dernekevin, tevî hemû teknîkê,artêşa Tirkan nikare li berxwe bi de. Ev saleke ku artêşa Tirk dibin agirê gerîladeye. Çalakiya Şitazin – Oremar, dorpêşkirina Şemzînan, Bêşebabê û her weha gelek çalakiyên din dewleta Tirk neçar hişt. Bi vê gavê re girêdayî, rojiya birçîbûnê a bê dem û dorveger,rêk li pêşiya pêvejoya berxwedana giştî vekir,ku ev jî pêvejoya herî bilind a şerê gel ê şoreşgeriye. Di pêşengtiya Rêber APO’ de hemû kadroyên tevgera azadî û Kurdên bi rûmet,helwesta xwe li hember dîrokê danîne. Û dan nîşan dan ku tu êrîş nikare me teslîm wergire û me ji ermancê me qut bike.
Yek ji seknên ku demga li vê pêvjoyê jî da tekoşîn û helwesta azadî a jinên Kurd bû. Di hemû pêvejoyên şoreşa azadî de, jinên Kurd pêşengtî kirine û seknên qehremantî pêşxistine. Rêheval Berîvan Agal, Berîtan,Zilan, Sema, Rojbîn,Şilan, Viyan û bi hezaran şopdarên wan, bûne xeta berxwedana radîkal li hember êrîşên dujimin ên derve û hundur. Di jiyan û çalakiya xwe de, bûne pîvan û pirensîb ji bo her milîtanekî heqîqetê. Îro jî di çarçova startijiya şerê gel ê şoreşgerî de jinên Kurd bi heman ruhî û bi heman cesaretê vê kevneşopiyê berdewam dikin. Ji bo azadiya rêber APO’ û parastina nirxên netewî,di heman demê de li hember zihinyeta bavik salarî , jinên Kurd di 2012 de jî bi her awahî li ser lingabûn. Di şer de heta dawî ruhê êrîşê,cesaret, di fermandariyê de berpirsyarî, di taktîk de kûrahî û di plan de ziravî, wekî taybetmendiyên bingehîn ê ku xwe di tevlêbûna hevalên jin de dane pêş di pratîka 2012 de. Wekî hêzên YJA-STAR tiştê herî balkêş jî, bilind bûna di hejmarên çalakiyên xweser de bû. Bi xwe bawerî,di ermanc de zelalî, di zanestiya rêxistinî û bîrdozî de kûrahî,hiştiye ku di çalakiyê de jî xuluqkarî û dewlemendî derkeve holê. her weha di dema derbasbûyî de hevlên jin tenê beşdarî çalakiyan dibûn, lê nuha hem di warê tektîk de hem jî di plan û pêkanînê de xwedan rolekî aktîf û serkene. Netenê di qada gerîla da, heman demê di qada siyasî û civakî de jî jinên Kurd ji bo azadiya rêber APO’ û parastina rûmetên netewî hem di rojiyan de, hem jî di serhiladana her dem pêşengbûn. Mirov veya bi awayekî eşkere di rojiya bê dem û dorvger a ku buharî li Ewrupa dest pêkir û a ku nuha li girtîgehan û di qada legal de berdewam dike baş bibîne. Ji keçên biçûk bigre heta daykên 80 salî îro li ber devê girtîgehan nobeta azadiyê digirin û di nava çalakiyê de ne. Tekoşîna jinên Kurd li ser civakê jî bandorekî mezin avakiriye. Cesaret, fedekarî, israr di jiyana azad de ku daykên Kurd didin nîşandan, dihêle ku çanda berxwedanê di civaka Kurd bibe kevneşopî û bibe şêwazekî jiyanê a xwezayî. Ji ber civaka ku jinên wê serhildêrbin tu hêz nikare vê civakê esîr wergire û kole bike. Bi vê rastiyê ve girêdayî sala 2012 jî şehdetî ji qeremantiyê destanî re kir. Li hember hemû tang, top û firokên dijmun, gerîlayên jin û daykên Kurd li berxwedan û heta nefesa xwe a dawî şerkirin. Berxwedana rêheval Arjîn û 14 hevalên wê,wê di dîroka gelê Kurd û dîroka jinê de, herdem mîna mûmekê geş be û riya me ronî bike. 15 jinên ku li hember xiyanet, nûkertî, koletî û hemû çekên wê serî ne tewandin û heta fîşeka xwe a dawî li berxwedan. Wan di helwesata xwe de nûnertiya herî bi rûmet ji hemû berxwedanvên vê axê kirin. Şervantiyê heqîqetê çawa tê pêkanîn wan bi xwîna xwe li zinar û kevirên Gerzanê nivîsîn. Xiyanet û qehremantî li ser vê xakê herdem di nava şer de ne, lê vê carê ne Enkî ne jî Mardok bi serketin. tovê 15 jinên Kurd li ser vê axê belav bû, ev tovên berxwedanê her roj di dil û mejiyê gelê Kurd de dibin zeviyê bedewbûn û azadiyê. Cûdî jî şehdetî ji berxwedaniya jinan re kir. Rêheval Binefiş, Zilan, şîlan û rêhevalên wan li ser Cûdiya Mirada pîrozbahiyekî nû zêdekirin. Li kêleka evsana nebî Nûh û lawikê Xerîb, evsana keçên Cûdî wê herdem bibe ciyê ziyaret û pîrozbahiyê. Çawa ku Nûh hewlda mirovatî ji felaketa xwezayê rizgarbike û sefîna xwe bir navsera Cûdî. Jinên Kurd jî ji bo ku mirovatî ji çanda destdirêjkirinê, ji koletiyî û bê exlaqiyê rizgarbikin xwe ji serê tayê porê xwe heta tilyên lingên xwe nedirî azadiyê dikin . Yek ji qehremanên 2012 de jî rêhval Rojîn Gewda bû, rêheval rojîn ji roja yekê heta roja şehadetê, yek ji wan hevalên ku bi awayekî herî aktîf tevî şerî gel ê şoreşgerî bûye û di artêşbûna jin de bi rolekî pêşengtî rabûye. Ewê di kesayeta xwe de senteza cewhera civaka dayiktî û çanda azadî a PKK’ afirandibû. Lewma jî bi tevlêbûna xwe a ji dil, dil nizim,fedekar, bi coş û moral ewê hîlîna xwe di dilê her mîlîtanekî azadiyê de çêkiribû. Divê ku wê rêber APO’ bi awayekî fîzîkî nedîtibû, lê wê bi dilê xwe ê paqij û hizra xwe a zelal şopdarekî xwezayî a rêbertiyê bû. Ew di jiyana xwe a şoreşgerî de her dem mîna zozanên feraşînê bedew, mîna cîloyan asî û mîna Çarçelan serbilind bû. Divê ku neçûbe dibistanên dijmun, lê ew şagirtekî serkeftî bû di akadimiyên jiyana azad de. Tevî ku gelek caran bîrîndar bû, lê ewê herdem di cephên herî pêş de cîgirt û bê hesab tevlî tekoşînê bû. Ew yek ji wan kesên ku fikir,zikir û çalakiya xwe kiriye yek bû. Ew evîndara lûtkên çiyayan bû, lewma jî herdem mîna teyrê baz li Herekol û Sunbulan di firya. Ew rêhevala rêhevalan bû,ewê herdem li ser bingeha heqîqetê rêhevaltî dikir. Rêheval Rêvan jî ji pêşengên serdema 4. Bû. wê di kesayeta xwe de herdem nirxên civaka komînal parast û ji bo wan jî,di ast herî bilind de ked û fedekarî dida nîşan dan. Di tekoşîna azadiya jin de her dem xwedan israr û di xwe de her roj exlaqê jiyana azad di afirand. Lewma jî di hemû pêvejoyên zor de ew milîtana demên tengbû. Her weha rêheval Canda, Zîn û bi dehan hevalên wekî wan, di helmeta 2012 di warê fermandarî de, di hevaltî û ruhê mîltantî de destanên lehengtiyê avakirin.
Jinên Kurd ne tenê di tekoşîna netewî de heman demê li hember polîtakyên AKP’ ên cinsiyet parêz jî helwestên radîkal dan nîşan dan û di tekoşîna demoqrasî de jî pêşengtî kirin. Her weha ji qada siyasî bigre heta qada leşkerî, ji serhildanan bigre heta girtîgehan bi pêşenigiya jinan civaka nuh xebatên avakirina netewa demoqratîk pêşdixe. Mirov vê rastiyê ne tenê li bakur, li rojavayê Kurdistanê jî dibîne. Jinên Kurd di şoreş roj ava de rolên sereke dilîzin. Hem di sazîkirina pergala xweseriya demoqratîk de, hem jî di parastina gel de bûne mertalên zindî, yanî bi her hawî jinên Kurd pêvejoyekî roneansê jiyan dikin. Wê neşaş be ku mirov bêje; di vê sed saliyê de, di rojhilata navîn û cîhanê de tu jin mîna jinên Kurd xwedan zanestîya polîtîk, civakî, bîrdozî û çalak nînin. Jinên Kurd çend şoreşan behvre birêvedibin, lewma jî ev vîn, cesaret û hişmendiyekî mezin dixwaze. Li hember zayend perestî, Nejat perstî,zanesit perestî û ol perestî tekoşîna herî bi bandor îro jinên Kurd pêşdixin. Lewma jî ev tekoşîn ne tenê ji bo civaka Kurd, her weha Ji bo civakên rojhilata navîn û tevahî cîhanê perspektîfekî bihêz ava dike û ji bo jinên tekoşer û azadî xwaz, tevgera azadiya jinên Kurdistan manîfestoya vê sedsalê temsîl dikin.
Zaxo Zagros
- Ayrıntılar
Mirov li dîrokê bizîvirê û hinek rûpelên bi pênûsa deshilatdariyê hatine nivîsandin, bixwîne, dibe ku di hinek quncikên wan rûpelan de navê jinê derbas bibe. Çima ez vê yekê dibêjim? Bi felsefa dîrok jibîrkirin, dûrî paşerojê mayîn û tenê roja îro jiyankirin, mirov nikare rast bijî. Ma qey rewşa ku îro jin dijî çiqasî ji dîrokê qut e? Dîroka di bin siha zîhniyeta dewletê de hatiye nivîsandin çiqasî îrada di te de dide avakirin? Anceq mejiyê te mij û duman bike. Di kîjan malbatê de rengê jinê bi te dide naskirin, kîjan dibistan rastiya jinê di dîrokê de bi te dide fêrkirin û kîjan dewlet destûr dide ku tu wekî jin bijî? Heyanî ku ji destê dewletê tê bi keviran êş û janên jinê di dîrokê de jiyane, dinixumîne û kîjan jin li dijî vê yekê bi kêferat be, misoger riya wê dixetimînin û tîpên navê wê jî, ji holê radikin. Hevokên jin hatiye kolekirin, bê îrade maye û mejiyê wê bi qeyd û zincîran girêdane, hinek mirov bi hêsanî tînin ser ziman, lê wê rastiyê canê gelek jinan şewitandiye, dilê wan perçekiriye, jiyan li ber çavên wan reşkiriye û cûdahiyê naxin navbera mirin û jiyanê de. Heyanî ji destê mêr û mêtîngarî hatiye qurmê jinê yê jiyanê ziwakirine, perçiqandine û pûçkirine. Mînaka wê ya herî mezin, roja îro li ber çavê me ye, zilam destê xwe tavêjin jinê û dikujin, hinek jin ji tirsa xwe digirîn û têşin, lê nexema hinek jina ye, dibe ku hinek jî bibêjin mafê wê ye, çima xwe xistiye vê rewşê de.
Wexta ez li ser jinê lêkolîn dikim, ez ji demê berê ditirsim û dibêjim başe min ew dem jiyan nekiriye, û wexta ez rewşa jinê di nava pergalê de weha rezîl dibînim, mejî û dilê min ji qehra difûre û ez ji xwe re dibêjim “başe ez di nava PKK ê de me”. Dibe ku ez niha di nava PKK ê de me, lê ez jî bermahiyeke pergalê me û ruhê ku pergalê di min de daye avakirin, ji demê berê dûr nîne. Berê xwendina jinan gunehe û kîjan jin pey felsefê û zanebûne bikeve yan tê kuştin yan jî wê pîrhebok dibînin. Li gorî pirtûkên pîroz; tenê mafê jinê heye ku xizmeta zilamê xwe bike, kîjan jin jî di vê xizmeta zilam de kêmbimîne, di nava civakê de nayê pejirandin, bi roxmî vê rastiyê jî hinek jin ev yek ji bo xwe nepejirandine, bi kincên zilam, lê bi ruhê jinê tevlî artêşan bûne û pey zanebûnê ketine. Bi ol re, bi mirovan re, bi jiyan û bi xwezayê re sadîq mane. Heyanî dawiyê têkoşîn kirine û liberxwedane. Mirov wexta li ser van jinan dixwîne, ji milekî ve mirov ji rastiya xwe ya niha şermdike. Şert û mercên em niha tê de dijîn, zorin lê ne mîna berê ne. Em dikarin çarenûsa xwe diyarbikin, deriyê têkoşînê ji me re vekiriye, çima em dîsa bi zîhniyeta zilam tevdigerin û hewldayîneke mezin didin ji bo xwe bi zilam bidin begemkirin. Di vî zemanê ku dibêjin “jin azade”, her roj em dibihîsin zilam destê xwe tavêjin jinê, wan dikujin û cenazeyên keçên ciwan li kolanan û di bin erdê de dibînin, wê demê gotina jin azade, bi pênûseke xapînok hatiye nivîsandin û ji bo jinê xefkeke veşartî ye.
Berî ku ez tevlî rêxistine bibim min ji xwe dipirsî çima Rêber APO ewqasî nirx dide jinê û mafê wê yê beşdarbûna artêşê û têkoşînê didiyê? Ji bo min rewşekî drama ye, ji ber min hêza jinê ya avakirina jiyanê, nedîtibû û ez bi hestê tolrakirina Rêbertî tevlî bûm, ne bi ruhê jineke li azadiyê digere tevlîbûm. Ji ber vê yekê pêwîste her jinek nirxê xwe û nirxê hevalên xwe yên jin bizanibe.
Dûnya Cemîl
- Ayrıntılar
Şoreş, çalakiyeke mirovahiyê ya pir kevn e, belkî jî ya destpêkê be. Ji ber şoreş tê wetaya têgihîştina nû ji jiyanê re û li gorî vê têgihîştinê xwe û hawirdora xwe birêxistinkirin e. Ji bo pêkanîna şoreşê, wêrekî divê. Ji ber ku tu li hemberî hînbûyîn û kevneşopiyên ku hatine qebûlkirin, bêyî ku bikevî nava hesabên takekesî, helwest didî nîşandan. Bi têgihîştina nû li hember baweriyên kevn dikevî nava israra têkoşîna veguhertinê. Lewma ji kesên xwedî vê helwestê re, şoreşger tê gotin.
ŞOREŞ ÇAWA PÊK TÊ ?
Gelo fikra şoreş di kîjan şert û mercan de derdikeve? Li gorî agahiyên dîroka heyî mirov digihîje wê qenaetê ku şoreş di mercên xwezayî de jî pêk tê. Wekî mînak, civaka mirovatiyê beriya ku derbasî qonaxa neolîtîkê bibe, tu zextên civakî, yan pergalekî ku serdestî û bindestî ava bike tunebû, lê ruxmî wê jî guhertinên pir mezin çêkirine ku di dîrokê de wekî şoreşa neolîtîkê tê binavkirin, ev şoreşa ku bi pêşengtiya xwedawendên jin hatiye pêşxistin, ji civakê re gelek derfetên nû afirandiye.
SEKNA EXLAQÎ Û POLÎTÎK
Ev şoreş li gorî pêşketinekî xwezayî ku mirov ji hawîrdora xwe û ji rastiyên xwe yên xwezayî derketiye rê pêk hatiye. Pêdiviya sererastkirina jiyanê ku ji aliyê jinê ve hatiye hîskirin, çi di warê têkiliyan de be, çi jî di warê şêwazê tevgera civakê de, bi hewldanên demdirêj hatiye pêkanîn. Guhertinên ku bi xweza û biyolojiya jinê çêdibin, di têgihîştina zekaya hisî de xwedî bandorek e girîng e. Jin, li gorî van guhertinan civakê jî perwerde dike û dixe nava tevgerek e bi zanebûn. Sekna exlaqî û polîtîk di civakê de, bi wetedayîna ji bûyerên li derdora wê diqewime re, pîvanê têkiliyên civakê bi hev re, di heman demê de jî yên civakê bi xwezayê re dide diyarkirin.
TÊGIHÎŞTINA ŞOREŞÊ
Berê di têgihîştina me de şoreş, wekî çalakiyekî xirapkirina ya heyî, li şûna wê tişta nû avakirin bû. Lê em niha hîn baştir tê digihîjin ku ev têgihîştineke teng û înkarger e. Tu şoreş ji tunebûnê nehatiye pê. Her şoreş li ser nirxên heyî xwe ava dike û dest bi avakirineke nû dike. Ya rast şoreş li dijî feraset û şêwazên şixulandina nirxan e. Ji bo parastina nirxan, şoreş ferasetekî nû derdixîne holê.
Ger em vê rastiyê ji bo civaka xwezayî jî bi dest bigirin, em ê bigihîjin heman encamê. Ji ber di gerdûn û rastiya xwezayê de tu tiştekî ku em ji nû ve ava bikin tune ye.
Tenê ji tiştên heyî re em fêr dibin ku çawa bi kar bînin û têgihîştinên me diguherin. Hemû hebûnên ku di derdora me de ne, xwe di têgihîştina me de çawa bi cih dikin, bi qasî têgihîştina rastiyan, di mirov de hêza watedayînê jî pêş dixîne.
Ger em ji civaka xwezayî jî mînakan werbigirin, bi tevahî tiştên ku wekî mirov, agir, şînkahî, rêbazên xweparastinê û hwd. yanî jixwe her tişt di xwezayê de heye. Lê dîtin û têgihîştin di mirov de, ji bo şêwazê bikaranîna wê, bûye amrazekî girîng. Jixwe ji ber ku zextekî civakî nebû, pêşketin hîn bi lez diqewimîn.
Mereqa ji xwezayê, ji xwe û ji hev re, li gel mirovatî ewqas li pêş bû ku şoreş di nava şoreşê de pêk dihat. Jixwe dema mirov şoreşa neolîtîkê lêkolîn dike, berhemên ku civaka xwezayî li derdora jinê derxistine holê, bi serê xwe wekî mijarekê hêjayî vekolandinê ye.
ROLA JIN Û CIWANAN
Rola jinê di pêşxistina şoreşê de wekî ku di roja me ya îro de girîng e, di civaka xwezayî de jî ya ku ev rol ji ber xwe ve dilîst jin bû. Gelek peykerên jinan ên Beriya Zayînê bi hezaran sal, di roja îro de jî li gelek cihan têne dîtin, her wiha bermahiyên wê demê ku bi riya xebatên arkeolojîk derdikevin roniyê, ji me re gelek tiştan dibêjin. Çêkirina şoreşê bi xwe hunerek e jinê ye ku pir bi ziravî, hostayî hatiye kirin.
Ger mirov bêje şoreş di destpêkê de karê jinê bûye, dibe ne şaş be. Jixwe pergala mêr a ku xwe dispêre serdestiyê, li hember pergala dayikê, wekî şoreşekî dijber xwe ava kiriye, êdî di dîroka mirovatiyê de qonaxekî nû daye destpêkirin. Pêdiviya derketina şoreşê jî li ser ferasetekî dijberiya mirov a li hember zilma mirov hatiye dîtin.
MÎNAKÊN ŞOREŞAN
Piştî ku pergala desthilatdar xwe geh bi navê xwedayên qiral, geh jî bi navê nijadperestî, herî dawî jî bi navê modernîteya kapîtalîzmê li ser civakan ferz kir, êdî şoreşên ku hatin lidarxistin û hîn jî têne lidarxistin, li hemberî desthilatdariyê wekî çalakiya gelan naveroka xwe girt. Ev pergal her carê civakê bi maskeyên cuda dixapîne. Lê dema ku ev maske ji hêla şoreşgeran ve tê analîzkirin, şoreşger bi wijdanek e hişyar, dikevin nava hewldana rêxistina derdora xwe li gorî têgihîştineke nû û êdî şoreşgerî dibe tevgera gel bi xwe.
Mînakên vê di dîroka mirovatiyê de gelek in, ji vana hin mînakên herî berbiçav helwesta Hz. Îbrahîm a li hemberî serdestiya Nemrûdê ku wekî nûnerê pergala xwedêqralan bû, ya Hz. Muhamed li hemberî hişmendiya Qureyşiyan a putperest, a Hz. Îsa li hemberî zilma Romayê, her wiha di serdema Kapîtalîzmê de jî gelek şoreşgerên wekî Che, Denîz Gezmîş û Rêber APO derketine.
ŞOREŞA JINÊ Û GELAN
Berî ku Rêber APO derbikeve, mirov dibîne ku hemû şoreşgerên heya wê demê jî xwedî kesayetên mezin bûne, lê tiştekî kêm ku mirov di wan de dibîne çiye? Dîsa jî şoreşên ku pêş xistine, wekî mirovên seqet ji bo gihîştina armancên xwe li ser lingekî meşiyan e. Ji ber di van şoreşan de zêde pirsgirêkên gelan ên civakî bi kûrahî nehatiye bidestgirtin, ya herî girîng jî bêguman pirsgirêka jinê ye. Ji ber wê şoreşa ku Rêber APO daye destpêkirin her ku diçe bi hêztir dibe.
Sedema vê jî diyar e, Rêber APO pirsgirêk û diyardeyên civakî tenê wekî pirsgirêka netewekê yan jî herêmekê nagire dest. Wekî pirsgirêka cîhanî dibîne. Lewma jî pergala desthilatdariyê bi awayeke pir bingehîn şîrove dike. Jixwe êrîşa pergala desthilatdariyê ya cîhanî ne ji ber xwe ve ye, ji ber ku Rêber APO hemû sirên wan ên veşartî aşkere kir û hemû lîstokên wan dide nasîn.
Lewma şoreşa ku bi pêşengtiya Tevgera Azadiyê tev digere gelek şoreşan di nav xwe de dihewîne. Ya herî girîng jî şoreşa jinê û şoreşa gelan bi hev re pêş dixe. Ji pirsgirêka jinê re wekî pirsgirêkekî ku piştre were çareserkirin û ji demê re were hiştin, nêzîk nabe. Feraseta Rêber APO, berovajiyê ferasetên tevgerên şoreşgerî ku pirsgirêka jinê wekî pirsgirêkekî civakî ya bingehîn bi dest negirtin, li navenda têkoşîna azadiyê mijara azadiya jinê daye bicihkirin.
PÊNASEKIRINA ŞOREŞÊ
Şoreşger kesek e ku di destpêkê de pirsgirêkan di kesayeta xwe de çareser dike û modela serdema heyî di xwe de têk dibe, wê dizivirîne modêleke nû. Wîjdanê wê/wî bi zanebûna rastiyê re hatiye strandin. Jixwe Rêber APO di şêwazê jiyana xwe de feraseta şoreşgertiyê wekî rêgezekî jêneveger pênase dike û dijî.Di rastiya rêber APO de, em hîn baştir têdigihîjin ku şoreşgertî seknekî pîroz e, helwesta mirovên bi rûmetin ku ji rastiya heyî re serî natewînin. Kesên ku ji bo azadî û jiyaneke rast, di hemû şert û mercan de xwedî biryar in. Jixwe îro gelê kurd bi xwe jî li her derê dibe xwedî seknek e şoreşgerî.
SEKNEKE ŞOREŞGERÎ
Dema ku zanebûna azadiyê di gelan de pêş dikeve, êdî tehemula wan ji koletî û bindestiyê re namîne. Tişta ku vê enerjiyê di gel de pêş dixe û wî dike xwedî helwest, ev zanebûn bi xwe ye. Jin û gel du neteweyên ku çarenûsa wan bi hev re girêdayî ye. Ji ber pergala desthilatdar, bi xistina jinê re, dest bi perçiqandina gelan kir. Herî zêde jî li ser van herduyan êrîş û çewisandin pêk tînin. Îro herî zêde di serdema Modernîteya Kapîtalîzmê de, komkujiya gel û di heman demê de ya jinê tê kirin.
Ev serdema ku herî zêde dixwaze xwe di çavên mirovatiyê de şayîk bide nîşandan, bi helwesta gelan û jinan, êdî ber bi îflasê ve diçe. Her ku hêzdariya van her- duyan dibîne, êrîşên hovane zêdetir dike. Îro ev pergal tevahî saziyên xwe dixe nava liv û tevgerê ji ber vê asîmîlasyona çandî, siyasî, bîrdozî li ser gelan, bi riya jinê bide kirin. Siyaseta ‘bi yek kevirî kuştina du çûkan’ dide meşandin, bi vê siyasetê re, çanda madî derdixe pêş û çanda manewî pûç dike.
Bi rastî jî em bala xwe bidinê, pir siyasetekî zirav tê meşandin, jin wekî amûrek e meta bi kar tîne. Herî zêde jî li ser gelan vê amûrê diceribîne. Li hin deran bi texrîbkirina ferasetên feodal ên ku jinê namûs dibîne, gelan dixe nava fikirandinek e teng.
Li cihekî din jî bi navê azadî û hem demiyê, bi ajoyên mirovan dilîze û wan hînî jiyanek e seranser û rojane dike.Îro li her derê xwepêşandanên gelan û yên jinan ku pêş dikevin, ji pergalê re dibêjin ku “Ev siyaset êdî bi kêr nayê!” Dibe ku ev çalakî di aliyê sekn de belav bin, biçûk bin, perçebûyî bin, lê di encamê de îro pergalê tengav dike û wî mecbûrî veguhertinekî bi lez dike.
ZINARÎN AMUDÊ
Ev Nivîs Ji Rojnama Azadiya Welat hatiye girtin.
- Ayrıntılar
Li ser diyardeya dîrokê gelek pênase û gotin hatine kirin û têne kirin. Jixwe pênaseya serdestan di derbarê dîrokê herdem cuda bûye, her wiha ya gelan bixwe jî cuda ye. Li gorî serdestan dîrok bi nivîsê destpê dike, vê yekê jî wek rastiyeke derewîn li ser mirovan ferz dikin. Jixwe yê ku dinivîsin bixwe jî yên ji çîna serdest in û xwedî derfetên berfireh in. Lê ji bo gelan bi taybet gelên bindest, dîrok hafizeya wan bixwe ye. Dibe ku derfeta gelan ji bo nivîsandina dîroka xwe pir caran nebe, lê tiştên ku jiyane, ticarî ji bîra wan neçûye, ji nifşekê ve derbasî nifşa pey wê bûye.
Bi qasî hafizeya mirov, zanebûn jî ewqas girîng e. Gelek, dema kete zanebûna serpêhatiyên xwe, sedem û çavkaniya rastiyên jiyana xwe, dikare roja xwe ya têde û her wiha pêşeroja xwe jî li ser hîmeke nû ava bike. Tişta ku PKK’ê di gelê Kurd de avakiriye ev bixwe ye. PKK di rastiya xwe de ji çerçoveya partiyeke teng zêdetir, ew felsefeyeke nû û mêzandineke nû ji jiyanê re ye. Felsefeya ku avakerê wê Rêber APO ye, xwedî rêgeza parastina jîneke azad û mirovê azad e. Felsefeyeke ku her miroveke xwedî vê lêgerê be, dikare îfadeya xwe tê de bibîne. Ji ber ku Rêber APO, bi teorî û pratîka ku daye nîşandan, cih dide hemû beşê mirovan. Li hember rewşa ku gelê Kurd têde ye, li hemberî rû bi rû hatina gelê Kurd bi siyaseta tinekirinê, PKK bi qasî ku ji bo parastina hebûna vî gelî bûye mûdaxele, ew alternatîfeke xurt e ji mirovahiya ku di nava pencikên pergala kapîtalîst de tê xeniqandin.
Gelê Kurd dema pirsên wekî ‘Em duh çawa jiyan, Îro çawa dijîn, divê çawa bijîn? ji xwe dipirse, bi qasî li hember paşverûtî û kêmaniyên xwe têkoşînê dide meşandin, li hember pergala desthilatdar a dewletparêz jî îro di nava têkoşîneke bê eman de ye. Bêguman vê yeke jî, ji ruhê lêpirsînê ya ku ji rastiya Rêber APO û tevgera azadiyê fêrbûye, di ruhê xwe de hêşîn dike. Asta ku gelê Kurd îro di warê şoreşa civakî û kesayetî de dijî û vê astê bi hawîrdora xwe re jî parve dike, encamgirtina têkoşîna PKK’ê ku dikeve sala xwe ya 34’an, dide nîşandan.
PKK, li beramberî civaka ku bi desthilatdariya dewletê hatibû hilweşandin, sekinî. Li dijî jina ku di nava koletiyeke kûr de hatibe fetisandin, sekinî. PKK’ê di mirovê Kurd, jina Kurd de, her wiha di zarokên Kurd de, ew giyana ku hatibû kuştin, ji serketinê bêbawer bibû, ji azadiyê hatibû bêhêvîkirin, careke din zindî kir û ew civaka ku hatibû bêkesayetkirin, kire xwedî kesayeteke vîndar.
Ti tişt bi qasî guhertina elimandinan (alişkanlik) bizehmetir nîne. Elimîna ku di jiyana mirovan de serwer dibe, di encama feraseta desthilatdaran xwe dide rûnişkandin û xwe wekî kevneşopiyên civakî dide qebûlkirin. Ya rastî ev ne kevneşopya civakê ye, maskeyeke desthilatdaran ji bo xwe ji lêpirsînê xilas bikin, e. Ji ber piraniya kevneşopiyên ayîdê civakê, hema bêje di rastiya pergalên desthilatdar bi giştî û di ya serdema kapîtalîzmê de bi taybetî, pir zêde pê hatine leyîstin û naveroka xwe wenda kirine. Lê Rêber APO, bi tevgera azadiyê re teqandineke mezin di warê zihniyeta civakî di rastiya gelê Kurd de derxiste pêş. Ew civaka ku hatibû parçekirin û ber bi tinebûnê ve diçû, careke din komî ser hev kir û kiriye xewdî hizra civakî. Hêza civakbûyîna gelê Kurd di sekna wî ya netewî de, îro xwe dide nîşandan. Her wiha veguhertinên ku bi derketina Rêber APO û PKK’ê re di asta cîhanî de rû dan jî, di mirovahiyê de, di mijara pirsgirêka gelê Kurd de nêrîna berê guhert û ev bi serê xwe jî pir girîng e.
Di demên berê de, gelê Kurd ji rastiya xwe ya Kurdîtî şerm dikir, lê îro bi vê rastiyê serbilind e û ji bo wê pir eşkere têdikoşe. Demên borî Kurd li gorî pîvanên feodal nêzîkê jinê dibûn û jin destûra wê ya ku di civata zilam de serê xwe rake, tinebû. Lê îro jina Kurd di hemû qadan de ji bo azadiya jinê û ya gelê Kurd rola pêşengtiyê daye ser milên xwe. Her wiha gelek veguhertinên din, ger em bi rêz bikin, em ê bibînin ku PKK hêza veguhertina elimandinên bi salan e. PKK’ê di nava 34 salan de, ew elimîn berovajî kir û gelê Kurd kire xwedî dîrokeke nû.
Dijmin, bi taybet piştî komploya 15’ê sibatê, herdem xwestiye PKK’ê û gelê Kurd, gel û Rêbertî, Rêbertî û PKK’ê ji hev qut bike. Ev armanc jî ne bêsedem e. Dijmin jî di ferqa bandora hêza Rêbertî û PKK’ê ya li ser gel avabûye, ye. Lê dijmin ji bîr dike, an jî ji nedîtinê ve tê, ku êdî gelê Kurd xwedî zanebûneke polîtîk e, di ferqa siyasetên ku li hember wî tê meşandin de ye. Jixwe wiha ye ku ev siyaset hercarê vala derdikeve û bi ser nakeve.
Li berember vê siyasetê, gelê Kurd hîna zêdetir bi perspektîfên Rêber APO tev digere û ji bo avakirina xweseriya demokratîk, hîna zêdetir ketiye nava tevgerê. Jixwe destkeftiyên li rojavayê Kurdistanê, encama berbiçav a vê rastiyê ye. PKK bi giştî giyana azad û serbixwe ya gelê Kurd temsîl dike û ew berpirsyartiya di warê parastina felsefeya jiyanê ji bo mirovahiyê, digre ser milên xwe. Ji ber her çendî ku PKK di Kurdistanê de derketibe, ew di heman demê de ji bo gelên Rojhilata Navîn û hemû mirovahiyê, îsyaneke li hember koletî, desthilatdarî û bêdadiyê ye. Gelê Kurd jî îro bi pêşwazî û piştgiriya xurt a tevgera PKK’ê, ji gelên cîran û mirovahiyê re mînaka jîna azad û wekhev e. PKK weke tevgereke şoreşgerî, ne tenê ji kadroyên xwe re dibe hînkera jîna şoreşgerî, tevahiya gelê Kurd îro ji bo xwe di nava tekoşînê de, pîvana kadroyên PKK’ê esas digrin. Li gor vê pîvanê jî jiyana xwe li ber çavan derbas dikin. Durûşmeya ku îro gelê Kurd li hember dijmin dibêje “PKK gel e, gel li vir e!” rastiya vê yekbûyînê îfade dike.
Rêber APO, pîvana partîbûyînê bi feraseta pêşxistina civakbûyînê re dide pêş. Li gorî vê jî rastiya milîtantiya PKK’ê, çawaniya taybetmendî û sekna ku bipejirîne, zelal kiriye. Rêber APO, pênaseya partiyê bi vî awayî dike: “Partî, bernameya civakekê ye ku li ser esasê azadî, demokrasî û wekheviyê guhertinê esas digre. Li gor vê bernamyê bi tevahî berjewendiyên xwe yên heyî bi stratejiyê ve dide girêdan, li ser zemîneke fireh, rêxistin û çalekî pêş dixîne. Parastina rewa îhmal nake û taktîkên xwe li ser vê esasê pêş dixe. Tevgera civakbûyînê li ser vê bingehê pêş dixîne. Ji wê re pêşengtiyê dike; partî ev e. Ya/yê ku dixwaze tevlî PKK’ê bibe jî ger ev tişt ji xwe re esas girt, dibe milîtanê PKK’ê.”
PKK bi qasî ku tevgera gelê Kurd e, tevgera mirovahiyê ye jî. Tevgera azadiya jina Kurd û hemû jinên cîhanê ye. Lewma Rêber APO, PKK’ê di eksena cewhera jinê de digre dest. Em dibînin pênaseya ku Rêber APO ji bo rastiya cewhera jinê dike, heman felsefe ye ku ji bo tevgera PKK’ê pêş dixîne.
PKK dixwaze cewhera mirov nû bike, civakê nûjen bike û pergaleke nû ya gelan pêş bixîne. Ji bo vê jî PKK çand, huner, exlaq û zihniyeteke nû ye û ji mirovahiyê re modela jîna nû pêşkêş dike. Bêguman mirov nikare ticarî rastiya Rêber APO û ya PKK’ê ji hev qut bigre dest. Ger mirov bixwaze rastiya PKK’ê nas bike, gereke mirov di destpêkê de rastiya Rêber APO baş bizanibe. Lêgera Rêber APO ya azadiyê, herwiha nepejirandina newekhevî û bêdadiyên di nava civakê de, ew ber bi avakirina tevgereke şoreşgerî ve biriye. Partiya ku Rêber APO, lidar xist, ne li gorî pênaseyên partiyên din ji xwe re dikin û armancên ku pê tevdigerin e. Partî û tevgerên di cîhanê de piranî xwe li ser bingeha berjewendiya gurûbekê, bi rêxistin dikin. Lê Rêber APO, feraseta wî ya jiyan û tekoşînê, ev yek derbas kiriye. Ticar mehkûmê berjewendiya gurûbekê, an jî tenê bi beşeke civakî re bi sînor nebûye. Jixwe berfirehbûna komploya li ser Rêbertiya me jî, vê rastiyê destnîşan dike.
Rêber APO, dema ku hîna zarok bû, li dijî pergala cîhanê dikeve nava nakokiyan. Bêdadiya di cîhanê de, hîna di wê temenê xwe yê biçûk de hîs dike. Giyana zarokan pir paqij e û wî jî nedikarî vê rastiyê daqurtîne. Ji ber wê jî dikete nava pirs û gumanan. Lê dê kî/kê bersiva van pirsên zehmet bidaya? Jixwe pirs pirsîn û gumankirin bixwe jî hatibû qedexekirin. Lê belê, Rêbertiya me bi biryar bû ku têkeve nava lêgera bersiva pirsan û bixwe bersivê bide. Li hember kevneşopiyên olî û dîsa dogmayên eşîrî ku xwe di nava civakê de bi ferasetên jêneveger bi cih kiribûn, dikete nava hewldana veguhertinê. Cudatiya eşîr, netew û zayendan, weke sedema ku mirovan ji hev dûr bixîne, nedidît. Nakokiya destpêkê li hemberî pergala gund pêş ket, ku ev rastî di hundirê xwe de dihewand. Lê her ku çû, Rêber APO hîn baştir têgihîşt û li ser çavkaniya rastiya ku di nava civakan de dijminatiyên kûr ava dikir, analîzên xurt pêş xist. Lewma çembera tekoşînê berfirehtir kir.
Li hemberî pergala faşîzm a dewleta Tirk, Rêber APO, dest bi avakirina tevgera Apoyî kir. Bi gurûbeke piçûk ji hin hevalên li derdora xwe destpê kir. Lê her ku çû, ev gurûb mezin bû û kete nava gel. Ne tenê li bakurê Kurdistanê, li her çar parçeyên welat û li her dera ku Kurd lê dijiyan, dest bi avakirina şoreşê kir.
Rêber APO, dema li qada Rojhilata Navîn ma, bi hezaran kadro û welatparêz perwerde kir. Ji bo ku zarokên gelê xwe li çiyayên azad, azad bide jiyandin, li ser pirsa ‘çawa bijîn?’ gelek rawestiya. Jixwe divê neyê jibîrkirin ku cihê têkoşîn û pevçûnê Kurdistan e. Yên li ser vê axê jiyanê qezenc nekin, nikarin ti tiştekê jî qezenc bikin. Yên ku xwe azad nekin, nikarin ti tiştekê azad bikin. Yên ku kesayeta serbixwe çênekin, nikarin xwe ji koletiyê rizgar bikin. Lewma pirsa çawa bijîn, herdem pir girîng bûye li vî welatî. Pirseke ku bi qasî nan, av û hewayê pêdivî pê tê dîtin.
Şoreşa ku Rêber APO destpê kir, dema ku xwe mezin kir û bû şoreşa gelan, hêzên desthilatdar û yên dagirker, ev wekî xeterî li hember berjewendiyên xwe dîtin. Lewma komployeke berfireh li ser Rêber APO dane destpêkirin.
Ev 13 sale ku Rêber APO di zîndana Îmraliyê de ragirtine. Herî dawî jî wek berdewamiya vê komployê, ji salekê zêdetire ku tecrîd giran kirine, gelê Kurd û şervanên tevgera azadiyê nikarin xwe bigihînin agahiya di derbarê rewşa Rêber APO.
Li ser Rêber APO û tevgera azadiyê, herdem komplo hatine pêşxistin. Di her pêvajoya ku tevgera Apoyî serketinên mezin bidest xistiye, komplo bi şêwazekê xwe daye der. Her ku serketin zêde bûne awayê komployê jî mezintir û berfirehtir bûye. Bi van komployan re dixwazin di kesayeta Rêber APO û tevgera azadiyê de hebûna gelekê, cardin ji holê rabikin.
Lê hêzên komploger jibîr kirine ku rêgeza jiyana azad a ku Rêber APO ava kiriye, mêjî û dilê her Kurdekê neqişandiye. Rêbertiya me di wan şert û mercên Îmraliyê de, hebûna xwe ya azad parastiye û nîşan kiriye ku azadiya mirov ji fikir ve destpê dike, fikir jî ticar nayê dîlgirtin.
Ger em di kesayeta Rêber APO de rastiya PKK’ê bigrin dest ev e; rastiyeke ku hertim di nava lêgera guhertin û veguhertinê de ye. Rastiyeke ku xwe dispêre hêza xwe ya cewherî û ticar teslîmiyetê qebûl nake. Ya herî rast, ya herî baş, ya herî xweşik çiye? wê esas digre û ji bo wê dixebite. Di vê wateyê de PKK, vejîna mirovên azad e. Li ser vê bingehê jî salvegera partiya azadiyê PKK’ê li hemû azadîxwazan pîroz be!
Zinarîn Amûdê
- Ayrıntılar
Hêza rêxistin, tevger an jî kesayetên dîrokî bi guhertina di civakê de çêkirine an jî pêşketinên bi xwe re anîne tên pîvan. Di her dema dîrokê de kesayet, tevger û rêxistinên bi vî rengî derketine holê. Zerdeşt bi felsefeya xwe di mijara bîr, bawerî û exlaqê de guherînên di asta şoreşê de ava kir. Îsa di erdnigariyeke berfireh de di aliyê hişmendiyê de mûcîze pêk anî. Muhammed di nava civaka ereban de adeta mîna rojê, bi ol û bîrdoziya xwe pêşketinên bêhempa di Rojhilata Navîn de çêkir. Ev û gelek tevger û rêxistinên din ên di demeke dîrokê de şoreşên xwe ava kirine û hîn jî bandorên wan berdewam dikin.
Di demên dawî de jî kesayetên mîna Gandhî, Mandela, Che û gelek lehengên din di rizgarî û azadkirina civaka xwe de roleke pir girîng lîstine. Di roja me ya îro de jî mînaka herî şênber PKK ye û Rêberê Gelê Kurd ê damezrênerê vê tevgerêye.
Beriya niha 34 salan di vê demsalê de li navçeya Lîceya Amedê li Gundê Fîsê bi tevlêbûna 22 ciwanên xwendekar û kedkar bingehê tevgereke dîrokî avêtin û berê herîkîna dîrokê guherîn. Beriya niha 34 salan adeta li ser navê Kurd û Kurdistanê pelek jî nedihejiya lê di roja me de êdî tu kes nikare hebûn û nîrxê gelê Kurd tune bihesibîne.
Dema ev tevger hate avakirin, kesî ji wan bawer nedikir û henekên xwe bi wan dikirin, biçûk didîtin. Lê van ciwanan bi pêşengtiya Rêber APO gav bi gav bi gavên ji xwe ewle ber bi serkeftinê dimeşiyan. Tevgera Azadiyê ji beriya damezrandinê heta roja me bi hezaran şehîd da lê tu carî hêvî û baweriya xwe neşikand. Bi her şehadetekê gavên mezin ên nû dihate avêtin. Xwedî li bîranîna cangoriyan derdiket, derdikeve û wê derkeve jî. Çawa bi şahadeta lehengê mezin Heqî Qarer gava partîbûyinê hate avêtin û ev 34 sale bê navber destkeftiyên dîrokî ava dike. Çawa bi berxwedana zîndanan gava destpêkirina şerê çekdarî hate avêtin, şer û gerîla li her devera Kurdistanê belav kir û îro jî berdewam dike. Çawa bi şehadeta fermandarê mezin Rêheval Egîd gava artêşbûyinê hate avêtin û îro bi hezaran gerîlayên xwe HPG xwedî li mîrateya fermandarê xwe yê mezin û ARGK’ê derdikeve û bi taybet jî di sala 2012’an de şerê şoreşgerî de xwe gîhand astekê û nîşan da ku wê di sala 2013’an de ev aste bilindtir bibe.
Dema mirov li daxuyaniyên rêxistinên Tevgera Azadiyê temaşe dikin jî mirov dizane ku wê rengê tekoşînê yê sala 2013’an çawa be?
Werin em ji daxuyaniyan çend hevokan bi hev re dubare bişopînin…
PKK wuha dibêje;
Me weke tevger: Di 2012’an de bi qonaxa 4’emîn a şerê gel ya şoreşger serkeftinên mezin bidest xist. Bi çalakiyên Çelê, Çewlîk, Amed ê dewleta tirk careke din hêza me. Her wiha berxwedanên zindanan destpê kir. Demek dirêj berdewam kir.
Em dikevin 35’emîn sala damezrandina PKK’ê û em bang li hemû gelê Kurd, demokrat, dost, hunermend û parêzvanên mafê mirovan dikin ku têkoşîna xwe bilind bikin.
KCK wuha dibêje;
Em di pêvajoyekî dîrokî yê herî nêzî azadiyê ne, salên mezinin. Êdî Kurdekî ku berxwedanê dike hatiye avakirin. Bi qasî ku muhtacê tu kesê nebe xwedî vîn, zanîn, hêz, tecrûbe qezenckirî û bedel dayî hatiye afirandin. Gerîla jî wê rêbazê leşkerî yê dijmin ku têde pir israr dike bi tecrûbeya hostatiyeke mezin û performanseke bilind dê di têkçûneke mezin re derbaz bike, wê bihêle ku dijmin berdêlek pir mezin bide.
Kongra-Gel dibêje;
Bi pêşengtiya Rêber Apo hemû tevgera me hêzek mezin girtiye û di têkoşîna şoreşgerî de derbeyên mezin li sîstemê hatiye xistin. Li dijî polîtîkayên AKP’ê en dagirkeriyê Hêzên Parastina Gel (HPG) li herêma Botanê bi çalakiyên xwe artêşa dagirker têk bir. Bi vê pêngava şoreşgerî re careke din hat nîşankirin ku polîtîkayên AKP’ê ên ewlekariyê vala hatiye derxistin.
HPG wuha dibêje;
Pêvajoya azadiya Rêber APO ya giyan û can daye gelê mê, bi pêngava berxwedanê ya şoreşgerî ya 2012’an destpêkiriye. Ji bo di sala 2012’an de ruhê berxwedanê derxîne asteke jortir û bi serkeftinê tacîdar kirin wezîfeya me ya hemûyane.
Em vê rastiyê bi yek gotinê dikaren weke seferberiya topyekûn binav bikin. Em tevgera azadiyê û gelê evîndarê azadiyê bi vê ruhê seferberiyê, di nîzama seferberiyê de tekoşînê bimeşînin.
YJA Star wuha dibêje;
Divê were zanîn ku heya em azadiya Rêberê xwe û gelê xwe bi dest nexin, emê tu carî di tekoşîna xwe ya berxwedaniyê de tawîzan nedin. Di serî de gelê Kurd, emê tekoşîna azadiya tevahî gelên bindest, wek tekoşîna xwe bigrin dest û emê di helwesta xwe ya azadiyê de gav paşde navêjin. Dîsa emê ji bo tevahî jinên ku di cîhanê û heremê de bi destê zilamê desthilatdar û paşverû tê kuştin bibin tevgera tolhildanê. Bi bûyîna hêvî û çavkaniya jiyanê, emê tekoşîna xwe berdewam bikin.
Di hemû daxuyaniya de mijara hevpar, tekoşîna PKK, destkeftiyên di 34 salan de afirandiye, berxwedana sala 2012, bang û sozdana bilindkirina tekoşînê heye. Wê demê rengê pêşerojê an go rewşa pêvajoya 2013’an ji niha ve diyare. Ew ê bi berxwedan û tekoşînê derbas bibe.
Bi hêviya wê sala 2013 bi berxwedan û tekoşîna Rêber APO, Gelê me yê serhildêr, berxwedanvanên li girtîgehan û bi gerîlayên azadiyê bigihêje serkeftinê, Rêber APO azad bibe û Kurdistan bibe xwedî statû. Carekedin bi van hêviyan salvegera damezrandina PKK li hemû mirovahiyê pîroz be!
Memyan Jiyanda
- Ayrıntılar
Her demsal bi rengê xwe xweşe. Bihar bi şînahi, kulilk, baran û teyrokê xwe bi wateye. Remza biharêye vejîn. Her tişt, her zindî di biharê de xwe ji nû ve diafirîne. Şitlên dara roj bi roj bilind dibe, ji rojên havînê re, dibe dergûş, dibe hawên. Di vê demsalê de jî hemû gerîla wekî zîndîbûna xwezayê, zindî dibe. Dest bi liv û tevgera nû dike, amadekariyên xwe dike, xwe nû dike, li der û dora xwe digere, nas dike, bi xweza yê re jiyan dike. Debara xwe ji xwezaya, di vejîna biharê de dike. Cûr be cûr gîha berhev dike; soryaz, lûş, guhereşk, sipîng, kereng, tolik, kuwark û bi dehan cureyên din... Rêwaz dîsa gihayeke herî bedew ên çiyayên Kurdistanê ne. Li qadên gerîla bi taybet jî li herêma Qendîl û Xinêrê dîsa li herêma Xerzanê pir zêde şîn dibe û tameke hinek tirş, bi navê xwe yê din mûza bejî (yabanî muz) di rêwitiyên gerîla de rengeke cuda dide wê meşê. Di rêwitiyên biharan de bi baranê tavî de car caran şil dibe û li ber agirê biharan xwe zuha dike, bi çayvexwarina ji çeydanê reş, hemû westana xwe ji bîr dike gerîla. Weke nûbûna xwezayê, gerîla jî bi her biharê re nû dibe û bi hêviyên mezin dest bi kar û xebatên sala nû dike.
Havîn bi germahiya xwe tê zanîn. Di vê demsalê de her fêkî distewe. Bax, bexçe, zevî û bîstan berhemên xwe diyarî mirovahiyê dike. Wekî sitewîna nebatan, pêvajoya siyasî jî germ dibe. Piştî amadekariyen demdirêj ên gerîla êdî dest bi tevgereke xurt dike gerîla. Çalakiyên gerîla di vê demê de zêde dibe, herweha tevgera wan jî zêde dibe. Gelek gerîla ji ber guhertina qada tekoşînê dest bi rêwitiyên dirêj dike. Di destpêka havînê de herkes berê xwe dide qada xebatê ya nû. Bi gihîştina herêma xwe dest bi hewldana naskirina wê qadê dike. Hevalên nû nasdike, eraziyên nû dinase. Çawa famkirina jiyanê çavkaniya azadiyê be, naskirina qada tekoşînê jî ji bo gerîlayekî tê wateya serkeftinê. Derdora xwe çiqas binase, şîverêyan, zinaran, latan, kaniyan, şikeftan, binberan (bin zinaran) çiqas binase ew qas dikare tekoşîneke serkeftî bide meşandin. Kurd û çiya adeta di heman wateyê de tên bikaranîn. Dema dibêjin çiya Kurd tê bîra min. Çima nizanim lê girêdana bi çiyayan bijareyên min ê hemû jiyanê diyar kiriye. Hîn beriya tevlêbûna nava refên gerîla, cihê çiyan cuda bû. Çavên min her li çiyan bû, min her dixwest biçim asoyên herî bilind ên çiyayê xwe. Ji xwe girîngiya çiyan a ji bo parastina çand û zimanê kurdî tê zanîn. Pêwîst nîne li vir jî were ser ziman lê, hezkirina çiyan dikare bandorê li hemû jiyana mirovan bike.
Payiz jî li herêmên gerîla de pir bi liv û tevgerê derbas dibe. Him hemû qad ji bo li dijî neyar û dagirkeran çalakiyên xurt li darbixin di nava hewldanan de ne, him jî ji bo amadekariyên xwe yê zivistanî xebateke kûr û veşartî tê meşandin. Tê zanîn rêgeza sereke ya gerîla veşartîbûne. Ji bo wê jî dema amadekariyên xwe yê zivistanî jî dike ango baregehên xwe yê zivistanî saz dike, bi disîplîn û hassasiyeteke mezin tevdigere. Li herêmekê yekîneyeke gerîla di xebatên bicîhbûna zivistanî de girîngiya pêwîst nîşan nedabe an jî hemû xalên veşartîbûnê bicîhneanîbe wê salê ew herêm derbe xwariye. Ji xwe li ser wê jî şert û mercên zivistanî yên giran jî li ber çavan were girtin, girîngiya amadekariyan bêhtir tê fam kirin. Hemû gerîla kedkar e, di her kêliya jiyanê de bi keda xwe jiyana dixemilîne, dewlemend dike, xweşik dike û bi wate dike. Ger di her kêliyê de ked nebe, kar û xebat jî serkeftî nabe. Dîsa kolektivîzma di nava gerîla de hemû astengiyên fîzîkî an jî lawaziyan dinuxumîne, vîn û baweriya xurt mirov li ser lingan dihêle, ya rasttir dide meşandin. Di yekîneyekê de li gel karbeşiya heye, herkes heta ji destê wî-wê tê dibeze hemû karî, adeta di kar de pêşbazî heye. Çawa rojbaş tê kişandin an jî ji xewê radibin hemû yekîne bi hevre diçin dara kom dikin paşê bi hevre karên din ê rojane berdewam dikin.
Zivîstan jî di jiyana gerîla de ciheke pir girîng digire. Ji xwe her demsal li gel xweşî, awantaj û rengîniya xwe zehmetî û dezawantajên wan jî heye. Yek ji demsalên zehmetiyên xwe herî zêdene jî demsala zivistane. Ji ber bilindbûna çiyayên bi heybet ên Kurdistanê, berfa zêde her sal hemû derê sipîdike. Adeta dibe kefena xwezayê. Hemû dever bi spîbûna berfê tê nixumandin. Hin war û qad hene ku çend metre berf lê dibare. Li gelek deveran aşût dikeve, ji ber naçariyê rêwitiyên hebin, riya çend xulekan dibe çend saet. Carna ji ber mij û moranê, ba û bahozê gav avêtin jî ew qas diwjar dibe ku mirov bawer nake ku wê ew dem bi dawî bibe. Lê çawa gerîla her dema jiyana di her demsalê de rengîn dike, bedew, dewlemend û bi wate dike, meha zivistanî jî bi heman rengî bi wate dike. Gerîla dizane ku sala berfa wê zêde be, wê pirsgirêka avê ya bihar û havîna sala were kêm be. Ango wê ev hemû ji bo kanî bi coş biherikin, demdirêj bimînin û yên nû jî biteqin ango kaniyên nû biherikin pir girînge. Berf çiqas zêde bibare wê ax ew qas têr vexwe. Dîsa ji ber ku gerîla li cihên herî bilind, dûrî kanî rûbaran bi cîh dibe, hemû ava xwe, bi hilandina berfê bidest dixe. Çaya gerîla li gelek deveran ya berfêye. Rengê çaya berfê hinek şolî be jî weke ya kaniyan ne zelal be jî mirov jê têr nabe ango têhna mirov naşkîne. Berfa zêde dîsa ji bo komkurina avê, ji bo bihar û havînê jî pir pêwîste. Li gelek herêmên kaniyên wan zû diçikin an jî dûrî kanî û rûbarane, gerîla bi berfa zivistanî avê vedişêre, kom dike û ji bo havînê jî amadekariyê xwe dike.
Xulase her demsal bi rengê xwe xweş e û gerîla bi jiyana xwe û bi afirîneriya xwe her demsalê xweştir, dewlemendtir û bi watetir dike. Dîsa berf kete çiyayê bilind ê Kurdistanê. Dîsa zivistanê ruyê xwe nîşanda. Ji niha ve diyare ku havîn û payiz bi tekoşîn û berxwedana gerîla, gel û girtiyan germ derbas bû wê ev zivistan jî bi heman rengî bi berxwedan û tekoşînê derbas bibe. Ango avisê bihareke mizgîniya azadiyêye.
Memyan Jiyanda
- Ayrıntılar
Tecrîda li ser Birêz Abdullah Ocalan bi dijwarî berdewam dike. Greva birçîbûna dîlên azadiyê jî, di metirsîniya dawî de ye. Êdî, kêr li ser hestî ye û wê hestî bi bişikîne.
-----------------------
Dema ku em êş û jana gelê kurd li mîzênê bidin, yan jî bi bihejmarên matematîkî hesab bikin, gunehkariya kurdên ligel dijmin, ji gunehkariya dagirkeran zêdetir dibe.
Ev gunhekariya ku pîvanên wê gelekî mezin in, xiyanet e!..
Xiyaneta kurd, birîneke mûmarî ye û di dîroka gelê kurd de demxeyeke e reş e. Min li ser vê xiyanetê û rexnedayina “serokçete”yekî salên 1925-1926 û hwd. pirtûka bi navê MARÊ DI TUR DE nivîsî. Mixabin, ev rûreşî birîna sedsalî ye..
Serokwezîrê Tirk, Receb Tayyip Erdogan, hîna gizîrên salên 1919an, serokçeteyên salên 1925an, dewşîrmeyên dema Osmanî, mîratzedeyên Temo Gewrê û Reyberan ligel xwe dibîne; bi awayekî rûşiştî didêje, “birayên min î kurd.” Bila were zanîn ku birayên Erdogan, xayînên gelê kurd in.
Îro, di vê qonaxa ku herêm ji nû de tê dizayn kirin, tê xwestin ku paşerojên kurd, di xwîna kurdan de bifetisînin. Êdî cihê gotinê nemaye. Tu kes nikare, xiyaneta kesên ligel dijmin weke hiş û raman û îdeolojiyek hewngîrî nîşan bide. Ji ber ku ew kes û derdor hevkarên komkujiya li dijî gelê kurd in. Cih girtina ligel dijminên dagirker, ne parastina ideolojiyek cûda ye, ne parastina hiş û ramanê partiyeke din ya kurd e. Her partiya kurd mecbur e, berjewendiyên tevahiya gelê kurd li ber çavan bigire.
Mirov, yan jî saziyên civakî û siyasî, eger ligel AKPê cih bigirin, li hemberî gelê kurd şer dikin. Cih girtina ligel AKPê, di çarçoveya parvekirina îdeolojiyek cûda de nayê pejirandin. Îdeolojî, eger azadiya gel, eger jiyana bi rûmet ya paşerojan napêrêze, nikare şoreşger bibe û azadîxwaz bibe. Îdeolojiya li dijî gel, li dijî mafên rewa û xwezahî, li dijî demokrasî û azadiyan, mafdar çênabe. Îro, pîvana şoreşgerî, cih girtina ligel daxwazên gelê kurd e, cih girtina ligel daxwazên girtiyên azadiyê ye.
Gelo kesên ligel Mehmet Agar rûdiniştin….
Gelo kesên ligel Tansu Çiller rûdiniştin…
Gelo keêsn ligel kenan ewren rûdiniştin…
Gelo kesên ku îro ligel Erdogan rûddinin çiqasî dikarin bêjin ku ew jî kurd in û ligel mafên gelê kurd cih digirin?
Van kesan, cografya Kurdistanê kirin nexşeya gorên komî, kirin zindana servekirî û siyaseta inkar û tunekirinê dimeşandin û dimeşînin.. Gelo keêsn ligel van kesan cih bigirin, çiqasî dikarin helwesta xwe bi mafên gelê kurd re, bi têkoşîna azadiya gelê kurd re girêbidin? Bê çiqasî Mehmet Agar, bê çiqasî Tansu Çîller, bê çiqasî Erdogan, bê çiqasî Kenan Ewren, li hemberî gelê kurd gunehkar e, ew kesên ligel wan cih digirin jî gunehkar in.
Balkş e, di dema ku, rewş aram dibe, yan jî bêhnferehî çêdibe û mijara hevdîtinan, çareseriyê tê axaftin, ew kes û derdorên ligel Erdogan, her roj di kanalên telwizyonan de xuya dikin û ha ha diaxivin. Gelo niha li kû ne? Di vê qonaxa ku bi hezaran girtî ketine greva birçîbûnê û jiyana 60-70 dîlên azadiyê di qonaxa metirsînî de ne, çima dengên xwe dernayêxin? Kanî vijdanê wan yê ademî?
Gelo ev ne parastina zihniyeta Ittîhadî ye, ne parastina zihniyeta Erdogan ya faşîzan e?
Kes nikare helwesta van rûreşan, weke reva ji ber bahoz û tofana erdhejê bi nav bike. Dîrekt û fîîlen di nava hêza kujer û faşîst de cih digirin. Di van rojên ku serokwezîrê Tirk Erdogan, bi bismilahirrahmanirrehîm, operasyonên kuştinê û mijara dardekirinê dike rojevê de, ew kurdên rûreş, tenê berjewendiyên xwe, kursiyê xwe difikirin û hafa qirkirina gelê kurd dikin. Ev cih girtina ligel zal-î kujer e û nav wê jî xiyanet e.
Kurdistan bûye Wietnama duyemîn, ciwanên kurd ha ha li çarmixa Îsa dixin, axaftina bi devê Erdogan û zadeganên wî, axaftina bi devê kew Kemal Kiliçdaroglu û zadeganên wî, xiyaneta ligel gelê kurd e.
Têkoşîna azadiyê û şoreşê, bêjingkirina qenc û xeraban e; rêwingîtiya riya dirêj e, rêwingîtiya çûn û ne hatinê ye; dijberiya li hemberî zor û zehmetiyan e, sebir û maquliya rûniştina li ser êş û azaran e.
Hozanekî Filîstînî diqîre:
“Tacekê deynin ser serê te jî,
Di dewsa çavên te de mucewheran jî deynin
Hinek tişt hene ku nayên firotin û nayên kiryarî”
Hozana Emerîkanî Anne Waldman, ku ji bo dîlên azadiyê helbest nivîsî ye dibêje;
“Ya rastî dilê te yê ku jêdikin û dibin
li dijî îzolê, zext û zorê, li dijî propagendê
li dijî mirin û destîniyê
Gotin û kiryara pêk tê, ew dilê te yê parçekirî ye”
Divê kurd zanibin ku, şerê li Kurdistanê, şerê gelê kurd li hemberî çete, paramilîter, xayin û zihniyeta dewşirmetî û dagirkeriyê ye.
Medeni FERHO
- Ayrıntılar
Ger bi axaftinan , bi bangawaziyan pirsgirêk çareser bibûya an jî bi nîqaşkirina hin mijaran pêvajo biguheriya her hal niha wê van mijarên di roja me de dihat nîqaş kirin ne di rojeva me de bûya.
Çalakiyên ango berxwedaniyên li girtîgehan bi hemû birayardariya xwe berdewam dike. Bêdengî an jî korbûn û lal bûn ji holê rabûye. Lê êdî ji wê bedengiyê xirabtir rewşek diqewime. Hin rayedar gotinên ji xwe mezintir dikin, bangawaziya dikin lê pêwistiyên wê tu carî pêk naynin.
Rêbazeke din a kirêt ku mirov dema dibihîse bi rastî jî hêrsa mirov ji wan maxlûqatan radibe. Çi li ser wan gotinên wan bê gotin wê kem be. Çalakiya ji aliyê girtiyan tê lidarxistin, ji ber pir mezine, li beramberî biryardariya van lehengan matmayî mane êdî loman li wan dikin an go îftîra diavêjin ser van. Qaşo xwarinê dixwin, qaşo ji ber gef xwarina rêveberên Tevgera Azadiyê serî li vê çalakiyê dane û hwd…
Gotinên an jî axaftinên bi vî rengî mirov dikare zêdetir bike an jî berdewam bike lê wê ev yek dubarekirina durûtiya wan wêdetir neyê tu wateyê. Ji ber xeteriyên jiyanî heye, bihîstyariya raya giştî li gor demên berê zêdetir bibe jî dema mirov li bertêkên kolanan an jî hewldanên rayedaran dibîne hêjaye gotinêye ku bê gotin, mirovahî li ber sikratêye.
Dema mirov li xwestekên wan dinere, bertekên li beramberî wê tê nîşandan faşîzm bi xwe ye. Civak an jî kes dikarin ola xwe hilbijêrin, baweriya xwe bi vîna xwe pêk bînin, wê biguhere, li kîjan welatî an jî erdnigariyê jiyan bike dikare bi xwe biryar bide. Lê tu kes nikare biryara netewê xwe bide, zimanê dayika xwe hilbijêre. Dema jidayikdibe, zimanê dayika wê-î diyare, netewê mirov diyare. Ji ber wê jî mafeke herî xwezayiye. Ne tu kes dikare ji ber ziman û netewê mirovan şermê bike an jî qedexe bike.
Ev yek tenê li dewletên faşîst de dikare pêk were. Bi salane Kurdbûn mijareke şermê bû. Ji şermê wêdetir bûyereke xeternak bû. Bi hezaran kes ji ber Kurdbûna xwe hatin girtin, rastî lêdan, îşkence û heqaret hatin. Biçûk hatin dîtin, nemaze heta destpêka sedsala 21. Jî hebûna Kurd nedihate pejirandin. An jî kesên bilêv dikirin, cezayê bi awayeke giran didît.
Piştî tekoşîna 30 salî, gelek berdêlên mezin hate dayîn, hîn nû nû hebûna kurdan tê pejirandin. Ya rasttir êdî nikarin tune bihesibînin, ji bo xwe mafdar nîşan bidin jî bi gotinên adeta henekên xwe bi mirov bikin dibêjin ma hîn çi dixwazin? Hîn jî bi sedan mirov ji ber bi kurdî axifîne, ji ber kurdbûna xwe eşkere kirine rastî pêkanînên dij mirovahî tên. Nikarin bi zimanê xwe xwe biparêzin, nikarin bi zimanê xwe perwerdê bibînin. Ma demokrasiya wan ev e?
Pêla berxwedaniyê roj bi roj belav dibe. Çanda berxwedaniyê ya ji destpêka dîroka tevgera azadiyê û heta roja me ya îro hemû êrîşên pergala hov vala derxistiye, ew matmayî hiştine û mîrateyeke bêhempa li pey xwe hiştiye. Niha ev berxwedaniya dîlên azadiyê, bi tevlêbûna 10 hezar kesî berdewam dike. Li qada sivîl, rojnamevan, siyasetmedar, hunermend û ji xwe gelê me piştgiriyeke mezin didin wan.
Biryardariya wan a di vê berxwedaniyê de hejayî hemû gotinên giranbuhaye. Lê tu hevokên xemilandi, tu hevokên wêjeyî wê nekaribe giraniya vê berxwedaniyê nîşan bide. Ji ber ku dema civatek ji bo bîr û baweriya xwe kêlî bi kêlî mirin dabe ber çavê xwe û bi biryardariyeke mezin vê berdewam dike, ji bilî rêzdariyeke mezin nîşandan û ji bo daxwaziyên wan pêk were li her qadê ala tekoşînê derxîne asta herî jor. Kolan bibe qada tekoşînê, bajar bibe kelehên serhildanê… Ji bilî van tu tevger an jî tekoşîn wê nekare bersiva berxwedaniya wan bide.
Girêdana wan a bi Rêbere Gelê Kurd dîsa ji aliyê Rêberê Gelê Kurd bi berxwedaniyeke heman rengî berdewam dike. Çawa ku heta xwestekên wan bi cîh neyê, derketine hevdîtinê jî bê wate ye, pêwistiyên wê jî pêk tînin. Ji ber pergala serdest û dagirker jî ji ber ev yek dîtiye êdî serî li her cure reşkirinê didin. Bûyeran berovajî nîşan didin û agahiyên dûrî rastiyan belav dikin lê demek pir kurt derbas dibe derewê wan derdikeve holê.
Hovitiya dagirkeriyê û faşîşmê çiqas mezin be jî hêz û mezinahiya tekoşîna azadiyê, berxwedaniya dîlên azadiyê û gelê me li her deverê ala tekoşînê bilind kirine, bilind dikin û wê bilind bikin. Ji ber ku li beramberî van pêkanînên hovane tenê bi berxwedaneke mezin dikare binbikeve û ew jî li hemû qadên tekoşînê berdewam bike.
Wê serkeftin a gelê me yê serî hildide be…
Wê serkeftin a gerîlayên azadiyê yên tekoşînê bilind dikin be…
Wê serkeftin a dîlên azadiyê yên bi canê xwe li berxwedidin be…
Rojên azad û serkeftî ji her demê nêztire…
Memyan Jiyanda
- Ayrıntılar