Mustafa KARASU
Tevgera azadiya kurd biryara bêçalakiyê heta 1’ê Hezîranê dirêj kir. Piştî ragihandina biryarê di rojekê de bi dehan rayedarên DTP’ê hatin girtin. Di dema girtina DTP’yiyan de, Fermandarê Artêşa Tirk, dîsa peyva; ‘miletê tirk’ di devê xwe de dicût.
Başbug diyar kir ku eger kêmenetewe û civak neyên afirandin, mirov dikarin mafên xwe yên şexsî bi kar bînin. Çawa ku qenciyê li wan bike. Zîhniyet nehatibe guhertin jî, behskirina ji gelê Tirkiyeyê, delîla wê yekê ye ku li hemberî têkoşîna gelê kurd di nava zehmetiyan de ne.
Piştî ku ketin zehmetiyan pêwîst dîtin ku axaftinên wisa bikin. Piştî ku behsa gelê Tirkiyeyê kir dîsa behsa miletê tirk kir. Eger gotina miletê tirk ne têgîneke etnîkî ye, wê demê bila ji vê nasnameya jor re bê gotin; ‘miletê kurd’.
Eger behsa biratiyê tê kirin, bila her pêncî salan carekê ev nasname bê guhertin. Em niha bêjin miletê kurd, piştî 50 salên din em bêjin miletê tirk.Yên guhdarî dikin wê bikenin, mafê wan yê kenê heye.
Her kes nikare li gorî xwe têgîna milet şîrove bike. Danasîna wê ya zanist û civakî heye. Eger bê gotin miletê tirk, wê ziman tirkî be; eger bê gotin miletê kurd, wê ziman kurdî be. Eger bê gotin bila bê gotin miletê tirk, lê bila ziman kurdî tenê zimanê fermî be, wê Îlker Başbug pêşniyareke wisa qebûl neke.
Bi kurt û kurmancî, gotinên Îlker Başbug ji hewldana tevlîhevkirina seriyan pêve ne tiştek din e. Eger bigota neteweya Tirkiyeyê nasnameya jor e, lê belê nasnameyên din nasnameyên jêr in û bigota nasnameyên jêr di ware çandê de ji hev ne li pêştir in, wê wateyeke wê hebûya. Lê di serî de diyar e ku ev gotinên wî ji bo xapandinê ne.
Binçavkirina DTP’iyan, êrîşa li ser îradeya gelê Kurdistanê ye ku di hilbijartinan de derxistibû hole. Ji ber ku encama hilbijartinan hezim nekirine ev êrîş pêk anîne.
Ji xwe piştî hilbijartinan Tayyip Erdogan weke kesê hem diz hem daberiz, got; DTP’iyan bi dare zorê deng standine. Çend caran ev dîtina xwe anî ziman. AKP’iyan binketina xwe ya li Kurdistanê bi vî awayî diyar kir.
Hinek hestîkojên li derdorên AKP’ê di televizyonan de diyar dikirin ka çawa DTP’ê zor daye hilbijêran. Bi van nirxandina zemînê êrîşan amade kirin. Bi van nirxandinan bang li polîsan dikirin, digotin bikevin nava tevgerê, DTP’ê ji hev belav bikin.
Êê, wisa ye eger DTP bi dare zorê deng ji gel standibin, wê demê wê polîs bi ser wan de biçe, wan bigire. Ji ber wê Ahmet Turk got; serokwezîrê Tirkiyeyê fermana girtina hevalên me daye. Di vir de Ahmet Turk ras dibêje.
Ji ber ku fikirîn ku wê AKP pêşiya DTP’ê bigire, negirtin. Lê AKP’ê ev erkê xwe bi cih neanî. Bi vî awayî tu wateya desthilatiya wê nema. Di rewşeke wisa de AKP dixwaze bi van operesyonan li ser piyan bimîne.
Dixwaze vê bêje; di hilbijartinan de min nikarîbû DTP’ê bişkînanda, lê belê ez bi operesyonan belav dikim; bi vî awayî dixwaze temenê hikumetê dirêj bike. Heta doh jî digotin; Pêwîst nake çek bi kar were, têkoşîna PKK’ê ya çekdarî bêwate ye; bi siyaseta qanûnî dikare vê têkoşîna xwe bide.
Eger kesên qet çalakiyên wan yên çekdarî tunebin û di qada siyasî û qanûnî de dixebitin tên girtin, bi awayekî eşkere diyar dibe ku li Tirkiyeyê derfetên têkoşîna gelan ya demokrasiyê nîne. Wateya wê ev e; li Tirkiyeyê demokrasî nine.
Li welatekî demokrasî heyî, fikrê mirovan çi dibe bila bibe, herkes ji bo armancên xwe yên siyasî partiyan ava dike û xwe bi rêxistin dike. Derketiye hole ku li Tirkiyê mafek û zêhniyeteke wisa ya siyasî nîne.
Ji milekî ve wê bêjin; bila yên li çiyê dakevin deştê, ji mile din ve yên bîst salan di girtîgehan de m
yîn dema siyasetê bikin wê bên girtin. Kesên astengî li pêşiya kirina wan a siyasetê tê derxistin, tu kes nikare ji wan re bêje tu çima têkoşîna çekdarî dikî. Ev operesyon tengkirina qada siyaseta demokratîk e.
Tevgera Azadiya Kurd dixwaze di zemînê siyasî de pirsgirêk bên çareserkirin, lê dewleta tirk vî zemînî diruxîne.
Bi awayekî eşkere dibêjin; ne em destûrê didin ku hûn di qada siyasî de têkoşînê bidin û ne em destûran û destûra bingehî diguherînin.
Tevgera Azadiya Kurd dixwaze di çareseriya pirsgirêkan de zemînê siyasî xurt bibe, lê dewleta tirk vî zemînî teng dike. Belkî DTP’ê nagirin, lê belê ev êrîş û êrîşên 1994’an ji bo heman armancê ne. Piştî ku dîtin DTP hinekî ber bi pêş ve diçe biryara kezixandinê girtine.
Armanceke vê operesyonê tirsandina DTP’ê ye. Wiha dibêjin; binêrin eger hûn ne biaqil bin, em ê diyar bikin ku têkiliya we bi rêxistinê re heye û em ê we bigirin. Yên nikarîn di hilbijartinan de pêşiya DTP’ê bigirin, niha xwestin bi êrîşan û bi terora qanûnan derdora DTP’ê teng bikin.
Vî Fermandarê Artêşa Tirk berî niha bi sal û nîvê gotibû; ‘PKK dibe siyasî. Armanca wî ew bû ku DTP’ê bike hedef. Piştî ku di 29’ê adarê de DTP bi ser ket, ên gotîn PKK dibe siyasî fermana van operesyonan dane.
Gelê Kurdistanê difikirîn ku wê êdî bikaribin pirsgirêkên xwe bi riyên siyasî çareser bikin. Rêberê Gelê Kurd û PKK’ê pêşiya siyaseta demokratî vedikir. Van operesyonan darbe li baweriya ku wê bikarin mafên xwe bi riya hilbijarrinan bi dest bixin xistiye.
Lê gelê Kurdistanê ew qas bûye polîtîk ku îro ne yek, dikare çend DTP’iyan bide jiyandin. Ji bo ku pirsgirêka kurd nayê çareserkirin, dema gerîlayek jiyana xwe ji dest dide çawa ciwanên kurd di cih de cihê wî tijî dikin, di qada siyaseta demokratîk de jî yên tên girtin, bi dehan kurdistaniyên demokrat û welatparêz cihên wan tijî dikin.
- Ayrıntılar
Cemîl BAYIK
Hilbijartinên herêmî bi dawî bûn. Lê belê bandora wê hê jî didome. Diyar e ku ev bandor wê demeke din jî bidome. Hilbijartinên ku bi serkeftina gelê me û tevgera me bi encam bûn, li Tirkiyeyê rê li ber guftûgoyên girîng vekirin. Di nêzîkbûna pirsgirêka kurd de, nirxandin û anîna rojevê ya nerînên ji berê cudatir nîşaneyên vê yekê ne. Ev derdor çiqasî cidî ne, mijareke ku bi serê xwe bê nirxandine, lê belê divê bi baldarî werin şopandin.
Piştî hilbijartinê yekser têkildarî pirsgirêka kurd polîtikayên dewlet û hikûmetê bûn mijara nîqaşan. Bi israr tê destnîşankirin ku encamên hilbijartinê pêwistiyeke bi vî rengî derxistiye holê. Ji rastgiran heta çepgiran, ji lîberalan heta muhafazakaran hemû derdor di heman encamê de digihêjin hev. Hemû derdor êdî nêrîna ku birêz Ocalan tekane muxatabê pirsgirêka kurd e bilêv dikin. Ev nêrîn a beriya hilbijartinê ji aliyê parlamenterên DTP’î û hin derdoran ve dihat rojevê, lê niha ji aliyê derdoreke berfirehtir ve hatiye qebûlkirin. Nirxandin û çarçoveya guftûgoyê ya beyî birêz Ocalan çareserî nabe wê berfirehtir bibe. Bêguman ev encam destkeftiyeke têkoşîna azadî û demokrasiyê ye. Dê van destkeftiyan ji xwe re bike mewziyek û gavên di vê çarçoveyê de ji aliyê hêzên azadî û demokrasiyê ve bêne avêtin ji niha û pêde bêtir bêne şopadin. Ev rastiyeke li ber çavan e. Ev yek jî hem ji bo hêzên nava welêt, hem jî ji bo yên navneteweyî dê bê wateya xirabûna ezberên heta niha dihatin dubarekirin. Bi vî rengî bi zelaltir dibe ku kî aligirê aştî, demokrasî û çareseriyê ye, kî nayê çareseriyê, aliyê şer e.
Tevî ku encama derketî destkeftî û serkeftina hêzên azadî û demokrasiyê ye jî di nirxandinên tên kirin de hin berovajîkirin û şaş xwendin xwe didin der. Herî dawî berdevkê hikûmeta AKP’ê Cemîl Çîçek bi nirxandinên xwe ev yek piştrast kir. Cemîl Çîçek encamên hilbijartinê û di nava wê de serkeftina DTP’ê ya derketî holê; mîna talûke û pirsgirêkeke ku bi helwesteke stratejîk a serpartiyan de divê bigirin dest binav kir.
Ev nirxandinên Cemîl Çîçek divê mîna tiştekî ji rêzê neyê dîtin. Ji ber ku ev daxuyanî, li dij guftûgoyên piştî hilbijartinê yên ji bo çareseriya pirsgirêka kurd derketin pêş mîna israra têgihiştina siyaseta înkar, tunekirin û mêtîngeriyê ye. Her çiqasî piştî hilbijartinê nirxandinên ku dubareyên heta niha derbas dikin derdikevin pêş jî diyar e guftûgoyên ji niha û pêde bi du rengî wê bêne meşandin. Lewma dema pêşketinên piştî hilbijartinan werin rojevê bên nirxandin divê ev babet jî bi baldarî bê dîtin.
Divê ev rastiya ku derketiye holê baş bê şopandin. Ji ber ku li dijî hewldanên têne xwestin destkeftiyên bi berdelên mezin hatine bidestxistin werin têkbirin sekn û helwesta were nîşandan radixe ber çavan. Wergerandina serkeftinê ya asta di hilbijartinê de hatiye bidestxistin jî vê yekê ferz dike. Di hilbijartinên herêmî de serkeftin hatiye bidestxistin. Ev li ser berdelên di encama têkoşîna 35 salan de hatiye dayin bilind bûye. Her wiha encameke helwesteke hêja ya ji her eniyê ve ked hatiye dayin û xebat hatiye meşandin e. Divê ev rast were dîtin û wisa were nirxandin. Her çiqasî ji hilbijartinên herêmî bi sereftin em derketibin jî diyar e kêmasiyên ku pêwîst e werin derbaskirin hene. Dema li encamên hilibijartinan were mêzekirin dê ev yek bi rengekî zelal bê dîtin. Li cihên rêxistinkirî û xwedî amadekarî tevî hemû hîle û astengiyan jî serkeftin hate bidestxistin. Li cihên ku baş rêxistinbûyîn pêk nehatiye, tevî ev qas hewldan û ked hate dayin jî bi hîle û astengiyan tev pûç hate derxistin. Herêma Serhedê, herêma Başûrrojava hu bi taybetî herêma Çewlîkê di rewşeke wisa de bûn. Mîna cihên ku xebatên me lê xurt bûn li van qadan xebatên ku pêwîstbûn nehatin meşandin. Heger li van herêman jî rêxistinbûyîn û amadekarî bi awayekî xurt pêk bihata li van deran wê bêtir şaredarî û deng hatibana bidesxistin. Her wiha li bajarên Kurdistanê yên mîna Semsûr, Dîlok, Mereş, Meletî, Elezîz, Erzînganê dikaribû şaredarî bên bidestxistin her wiha deng bêne zêdekirin. Li metropolan jî heman rewş derkete holê. Li van deran nifûseke zêde ya kurd dijî. Li aliyê din mitîngên bi beşdariyeke mezin pêk hatin. Lê belê pirsgirêkên dibin sedem ku ev hêz derbasî sindoqan nabe di vê hilbijartinê de jî xwe nîşan da. Ji bilî yek-du beldeyan li Tirkiyeyê encam nehate bidestxistin. Divê neyê jibîrkirin ku li ser vê siyaset tê meşandin û wê were meşandin jî. Ji niha ve di nirxandinên der barê hilbijartinê de ev mijar tê rojevê û wiha tê gotin: “Kurdên li ser axa xwe dijîn xwedî helwesteke etnîkî ne, lê belê yên derveyî wir û yên koçî metropolên Tirkiyeyê kirine nêzîkatiyeke wisa nîşan nadin”. Di encama van nirxandina de tê gotin ku kurdên koçî metropolan kirine bi sîstema mêtînger re zû entegre dibin û girêdayî vê yekê pêşniyarên zêdekirina asîmilasyonê û koçberkirinê tên bilêvkirin.
Hilbijartin bi dawî bûn. Lê bandorên wê berdewam dikin. Gelê me ji vê hilbijartinê serkeftî derketiye. Ev yek jî di encama têkoşîna mezin ya bi hêza xwe ya xweser de bi dest xist. Gelê me îsbat kir ku wê ji vê zêdetir jî bike. Ev di heman demê dê ji bo gelê me û Têkoşîna Azadiyê tê wateya derbasbûna pêvajoyeke nû.
Bêşik di vê pêvajoya ketinê de jî serkeftin bûye ya têkoşîna gelê me ku ji bo azadî û demokratiyê dide.
- Ayrıntılar
Cemîl BAYIK
Hêzên Azadî û Demokrasiyê yên Kurd, mîna pêwîstiyeke nêzîkbûneke biberpirsiyartî, beriya hilbijartinên herêmî biryara ‘bêçalakîbûnê’ standin û ji raya giştî re aşkera kirin ku li gorî vê biryarê dê tevbigerin. Her wiha têkildarî Konferansa Navneteweyî ya Kurd de ku niha mijara guftûgoyê ye û tê plankirin li dar bikeve de jî nerînên xwe anîn ziman.
Têkildarî vê mijarê tu hêz û derdor nikarin bêjin ku nêzîkatiya berpirsiyar ya dikeve ser milê Hêzên Azadî û Demokrasiyê yên Kurd nehatiye bicihanîn. Lê tevî rastiya heyî jî hewldanên wê bixin muxatabê nêzîkatiyên eniya dijber. Di nûçe û şîroveyên di organên çapemenî û ragihandinê de ev nêzîkatî tê nîşandan. Diyar e ku ev yek encamên erênî bi xwe re neyne û wê xizmetê ji aloztirkirina rewşa heyî re bike.
Di nêzîkatiyên beriya hilbijartinên herêmî pêk werin hatin nîşandan de jî ev yek bi rengekî vekirî hate dîtin. Tevkujiya li Koşuyolu ya Amedê ji aliyê kê pêk hatiye baş tê zanîn, hewldanên ji bo bixin stûyê PKK’ê; di 2’yemîn îdianameya doza Ergenekonê de hewldana têkildarkirina Ergenekon û PKK’ê; gotegotên der barê konferansa tê gotin li Hewlêrê dê pêk were û biryarên qaşo der barê PKK’ê de werin standin mînakên herî berbiçav in. Xwediyê van nêzîkahiyan dixwazin çi bikin êdî ev li ser teqdîra raya giştî û derdorên demokratîk yên histiyar maye.
Ji bo pêkanîna aştiyeke mayinde û di konferanseke navbera kurdan de babetên ku pêwîst e li ber çavan bêne girtin û destnîşankirin beriya niha mîna pîvanan ji aliyê Rêber Apo ve hatibûn destnîşankirin. Di vê çarçoveyê de ji bo aştiyeke mayinde ya li Tirkiyeyê ev pîvan hatibûn destnîşankirin: 1-Agirbesta Dualî; 2- Komîsyona Lêkolîna Rastiyan û Edaletê; 3- Destûreke Bingehîn a Sivîl. Ji bo konferanseke di navbera kurdan de jî ev pîvan destnîşan kiribûn: 1- şer û Aştî; 2- Yekitî; 3- Pîvana Demokratîkbûnê; 4- Mafên Çandî; 5- Siyaset, Civakî, Aborî ya Demokratîk.
Destnîşan kiribû ku ev xal dikarin ji aliyê her kesî ve bêne qebûlkirin. Tevî ku pêwîst dikir tiştên bi esasî girtiba dest û di nêzîkahiya ji bo PKK’ê de li ber çavan hatibana girtin ev bin jî, balkêş e mîna ku ev tişt nehatine gotin tevdigerin û hin şert û mercên ku pêwîst e hişyarî bêtir hebe tên afirandin. Sedemên mafdar ên tevgereke wisa pêwîstî bi hişyariyê dibîne hene: Daxuyaniyên Serokomarê Tirkiyeyê Abdullah Gul ên di dema serdana Iraqê û piştî serdanê, Peyamên ku Serokomarê Iraqê Celal Talabanî piştî hevdîtina bi Serokomarê Tirkiyeyê re dan çapameniyê, Sewqiyata leşkerî ya Artêşa Tirk a li ser sînorê başûrê Kurdistanê û tevgera leşkerî dibin sedemên fikarên bi vî rengî. Her wiha divê planên DYA’yê yên tasfiyekirina PKK’ê jî li van bê zêdekirin.
Plana tasfiyeya PKK’ê ya beriya niha ji Serokê DYA’yê Barack Obama hatibû pirsîn û ji aliyê Nûnerê Taybet yê Iraqê Henri J. Barkey ve hatibû amadekirin di hin organên çapamenî û ragihandinê de hatibû guftûgokirin. Têkoşîna Azadî û Demokrasiya Kurd jî têkildarî mijarê helwesta xwe nîşan dabû. Girîng e ku di rapora Henri J. Barkey pêşkêşî Barack Obama kir de bi rengekî vekirî tasfiyekirina PKK’ê û ji bo wê yekê ketina dewreyê ya DYA’yê ji aliyê leşkerî ve tê pêşniyarkirin. Ev tev dibin sedem ku ji her demê bêhtir hêzên Azadî û Demokrasiya Kurd bi baldarî û hestyarî tevbigerin. Lewma mafê tu kes an derdorê tune ye ku bêje Hezên Azadî û Demokrasiya Kurd, ‘çima hûn wisa nêzîk dibin’.
Beriya her kesî û herî zêde Têkoşîna Azadî û Demokrasiya Kurd dixwaze li Tirkiyeyê aştiyeke mayinde pêk were û konferanseke yekitiya neteweyî di navbera kurdan de pêk were. Tiştekî berovajî vê yekê ne kes dikare bêje ne jî îdia bike. Ji ber ku delîlê vê yekê li berbiçavan hene. Ji bo li Tirkiyeyê aştiyeke mayinde pêk were ji sala 1993’yan heta niha gelek caran agirbestên yekalî hatin îlankirin û pêvajoyên bêçalakîbûnê hatin îlankirin. Ji bo di navbera kudan de konferansek pêk were gelek caran biryar hatin girtin, bang hatin kirin û hewldan pêk hatin. Di hemû kongre û konferansên PKK’ê yên piştî salên 1990’î di vê çarçoveyê de biryar hatin girtin û ji raya giştî re hatin aşkerakirin. Hêzên Azadî û Demokrasiya Kurd îro jî nêzîkbûneke bi heman rengî diparêzin.
Lê divê ev nêzîkahî bersiva xwe jî bibînin. Nezîkbûn û gavên yekalî yên heta niha hatin avêtin mîna tê xwestin nehatin bersivandin, her wiha ev yek berovajî hatin şîrovekirin û mîna zeîf an jî lawaziyê hatin dîtin.
Bi vê yekê jî sînor neman û xwestin vê rewşê li dijî Hêzên Azadî û Demokrasiya Kurd bikar bînin. Komploya Navnetewî ya li dijî Rêber Apo jî di demeke wisa de pêkanîn. Bêguman mafê kesî tune ye van tiştan bijî û bi gelê me bide jiyîn. Gelê me nîşan da ku ew ê careke din destûrê nede ku tiştekî wisa bibe û heman tiştan bijî.
Raperina Demokratîk ya gelê me ji 15’ê Sibatê da destpêkirin, bi pîrozbahiyên Newrozê gihand asta herî bilind, tevî hemû astengî û hîleyan bi îradeya xwe ya di sindoqan de nîşandan ev helwesta xwe bi rengekî zelal raxiste ber çavan.
Gelê me bi tekoşîna demokratîk a bilind kiriye nîşan daye ku li Tirkiyeyê aştiyeke mayinde û konferanseke di navbera kurdan de wê çawa pêk were û bi xwedîderketina Rêber Apo û pîvanên wî nîşan da ku ev yek çawa dikarin pêk werin.
Heger bi rastî tê xwestin li Tirkiyeyê aştiyeke mayinde saz bibe û konferanseke di navbera kurdan de pêk were û encam bê bidestxistin ji bicihanîna van pîvanan pêde ne tiştekî werê kirin heye ne gotineke bê gotin maye.
- Ayrıntılar
Cemîl BAYIK
Newroz ne tenê cejna kurdan e, gelek gel vê cejnê pîroz dikin û weke cejna xwe dibînin. Li Rojhilata Navin, Asya û Qafqasyayê tê pirozkirin. Cejna gelek gelan û mirovahiyê ye. Dewleta dagirker Tirkiyeyê heta demekê Newroz qedexe dikir. Di cejna Newrozê de girtin, kuştin, îşkence û heqaret pêş dixist. Bi vê helwesta xwe dît ku nikare encam bigire û encam negirt jî. Ji bo vê di siyaseta xwe de guhartin çêkirin. Vê carê gotin, Newroz cejna tirkan e jî. Xwestin cejna Newrozê bikin milkê xwe, kurdan jî ji vê cejnê mehrûm bihêlin. Ji bo vê gelek têkoşîn kirin, lê encam negirtin û mecbûr man bêjin ku cejna Newrozê ne tenê a kurdan e, ya gelek gelan e. Gelê kurd cejna Newrozê bi têkoşîna xwe da qebûlkirin. Li Tirkiyeyê hinek dibêjin, divê vê cejnê bikin fermî. Mumkûn e dema pêş ev pêk bê jî. Ev encama berxwedanê ye. Berxwedan hemû înkar û zilmê bê encam dihêle.
Newroz heta derketina PKK’ê bi rengekî dihat fêmkirin. Bi PKK’ê re di wateya Newrozê de guhartin çebû. Maneyeke nû da Newrozê. Newroz ji bo gelan rojeke nû îfadê dike. Sekna li dijî zilmê ye. Dagirkeran wisa kiribûn ku rastiya Newrozê çi ye nedihat fêmkirin. Naveroka wê guhartibûn. Di vir de PKK’ê rastiya Newrozê derxist holê. Milê Newrozê yê dîrokî derxist holê. Dîrok bi roja me re kir yek, roja me jî bi dîrokê re kir yek. Newroz xwe rizgarkirina ji bin dagirkeriyê îfade dike. Yekitiya xwe xurtkirin, hestê xwe xurtkirin, ruhê xwe xurtkirin, fikrê xwe xurtkirin, xwe rêxistinkirin, têkoşîn û berxwedana xwe pêş xistin îfade dike.
Bi PKK’ê re rastiya Newrozê hate fêmkirin. Heta PKK Newroz pîroz nekir tu kesî nizanibû Newroz çi ye. Ji bo destpêkê gel jî zêde wate nedida Newrozê û digot, ev çi ye? PKK’ê ev bi gel da fêmkirin. Ji bo vê gel niha bi serhildanan pîroz dike. Niha êdî gelê me Newrozê li ser vê bingehê pîroz dike.
Gelê me ji 15’ê Sibatê dest pê kir, bi 8 Adarê û heta roja îro li ser piyan e. Bi qehremanî dimeşe. Hemû tişt dide berçavên xwe û wisa dimeşe. Ji bilî azadiyê jiyaneke din qebûl nake. Ji bo jiyaneke azad hemû tişt daye berçavên xwe. Gel amade ye ku hemû planên dîjmin pûç derxîne.
Rêxistina me bi Kongreya 10’emin a PKK’ê re hedefek diyar kir û gel xwedî li vê hedefê derket. Azadîya Rêber Apo hedef kir. Çareseriya pirsgirêka kurd li ser vê bingehê bû û azadiya gel di azadiya Rêber Apo re derbas dibe. Hereketa me ev tespît kir, îlan kir û gel jî li vê xwedî derket. Gel jî dizane azadiya Rêber Apo, azadiya gelê kurd e. Ji bo vê jî li azadiya Rêber Apo xwedî derdikeve. Niha hereketa me li ser vê bingehê nêzikî vê salê dibe. Bi Newrozê em dikevin saleke nû.
Sala nû jî bo me, xwe jî bo vê salê amadekirinê îfade dike. Di her alî de xwenûkirinê, têkoşîn û berxwedanê hêj zêdetir xurtkirinê îfade dike. Li ser hereketa me planên tasfiyekirinê hene. Çawa me bi azadiya Rêber Apo azadiya gelê kurd da diyarkirin, em hemû têkoşîna xwe li ser vê bingehê dimeşînin, dagirker û hevalbendên wan jî li dijî hedefên me hedef tespîtkirin. Armanc û hedefên wan da ku çawa hedef û armancên me pûç derxinin û bikaribin hedefên xwe pêk bînin. Hemû derfetên xwe li ser vê bingehê xistine hereketê.
Sala 2009’an bi her alî ve saleke girîng e. Ji me kurdan jî, ji bo dagirkeran jî saleke gelek girîng e. Tevgera Azadiyê di qonexeke girîng de derbas dibe. Li aliyekî talûke hene, li aliyê din jî îmkanên çareseriyê hene. Em dixwazin pêşiya talûkeyan bigirin, pûç derxînin û îmkanên azadiyê bi ser bixin. Dagirker jî dixwazin pêşiya azadiyê bigrin û siyaseta înkar û îmhayê bi ser bixînin. Wê çawa kurdan û cîhanê bixapînin û piştgiriyê bigirin. TRT 6 vekirin, dixwazin li zanîngehan beşên kurdolojiyê vekin, ji bo vegera malê di qanûnan de hin guherînan çêkin. Bi başûrê Kurdistanê re têkiliyan pêş dixin. Hemû li ser esasê dê çawa PKK’ê tasfiye bikine. Ji bo ku PKK’ê tasfiye bikin, divê kurd di planê de cih bigirin, bê kurdan ev nabe. Bi Başûr re têkilî datînin, li Bakur jî hinek gavên xapandinê davêjin ku kurdan bixapînin. Bi vî awayî dikin ku hin kurdan bixin nava plana tasfiye yê. DYA, Ewropa û dewletên dagirker li gel wan in, eger kurdan jî bixin nava planê, wê demê dikarin siyaseta înkar û îmhayê bi hin wesfên nû bimeşînin û pêş bixin. Dixwazin bi hilbijartinan plana xwe temam bikin. Di hilbijartinan de dixwazin me lawaz bikin, îradeya gel bişkînin û bêjin, ‘Gel dewlet û AKP’ê dixwaze, gel DTP û PKK’ê naxwaze’ bi vê dixwazin PKK ji holê rabe. Dixwazin bi vê alikariya hemû kesan bigirin û bi her kesî bidin qebûlkirin da ku bikaribin hedef û armancên xwe pêk bînin. Li ser vê bingehê kar dikin. Gavên ku bi TRT 6 û di Başûr de avêtin dixwazin bi hilbijartinan jî temam bikin. Yek jî dixwazin Konferansa Neteweyî pûç derxînin û di navbera kurdan de nakokiyan derxin. Hîn zêdetir kurdên Başûr li dijî PKK’ê bixin hereketê, li beşên Kurdistanê yên din jî kurdên bi Başûr re di nav têkiliyê de ne, van li dijî PKK’ê bixin hereketê û bikaribin tasfiyeyê pêk bînin.
Em jî li dijî vê planê, berxwedana parastina rewa xurt bikin û vê planê pûç derxînin. Em ê yekitiya kurd xurt bikin. Bi vê em bikaribin ku îmkanên azadiyê hêj zêdetir xurt bikin û pirsgirêkê bixin riya çareseriyê. Niha piştî hilbijartinan, nakokî dê zêdetir pêş bikevin, ji ber ku hemû kes li benda hilbijartinan e. Piştî hilbijartinan siyaset hêj zêdetir dê zelal bibe. Divê gelê me vê rastiyê baş fêm bike û xwe ji bo vê jî amade bike.
Pêwîst e gelê me meşa ku ji 15’ê Sibatê dest pê kir, 8 Adarê hêj xurtir kir, bi Newrozê re jî bigihîne asta herî bilind. Newroz li her derê bi awayekî xurt bê pîrozkirin. Divê gelê me îradeya xwe nîşanî dagirkeran bide. Ji ber ku DYA, YE, dewletên dagirker û kurdên ku bi wan re tevdigerin biryar dane ku dê çawa PKK’ê ji partiya çareseriyê derxin. Kurdên ku girêdayî xwe derxînin pêş, kurdên azad tasfiye bikin, pirsgirêka kurd jî bixin bin bandora kurdên girêdayî xwe. Rêber Apo û PKK’ê derveyî pirsgirêka kurd dihêlin. Divê gelê me bi Newroza 2009’an vê baş bidin diyarkirin ku ‘Bê Rêber Apo û PKK li Kurdistanê çareserî nabe. Îradeya gelê kurd Rêber Apo û PKK temsîl dike, derveyî vê em îradeyeke din nas nakin. Îradeyek me heye, ew jî Rêber Apo û PKK ye.’ Di vê Newrozê de vê yekê bi awayekî zelal bêjin bi her kesî bidin qebûlkirin. Dema ku bixwazin pirsgirêka kurd çareser bikin muxatabê vê Rêber Apo û PKK ye. Li pêşiya me hilbijartinên herêmî heye. Ev hilbijartin ji bo me û dewletê girîng e.
Em dixwazin hilbijartinan bikin sedema çareserkirina pirsgirêka kurd. Bi riya siyasî, aştî û demokrasiyê pirsgirêka kurd çareser bikin. Ên ku aştî û aramiyê dixwaze hereketa me ye, yên ku vê naxwaze dewleta Tirkiyeyê ye. Dewleta Tirkiyeyê di siyaseta înkar û îmhayê de israr dike. Berxwedana ku me pêş xist, siyaseta înkar û îmhayê pûç derxist. Dixwazin hin guhartinên taktîkî pêş bixin ku bikaribin siyaseta xwe careke din bimeşînin. Li ser vê bingehê gavan davêjin û dixwazin bi hilbijartinan jî gavên xwe temam bikin.
Bi vê hilbijartinê dixwazin hereketa me tasfiye bikin. Ji bo ku bi ser kevin hemû derfetên dewletê bi kar tînin. Şert û mercên me û yên wan ne yek in, lê her çiqas lîstik hebin jî, gelê me pêwîst e di van hilbijartinan de baş bixebite û xwe bigihîne her kesî û siyaseta ku dewlet dimeşîne baş bide fêmkirin. Ji ber ku dewlet û AKP bûne yek. Dewlet bi riya AKP’ê dixwaze li Kurdistanê xwe rêxistin bike û desthilatdariya xwe çêke. Eger bi serkevin wê siyaseta înkar û îmhayê pêş bixînin, lê bi ser nekevin wê demê siyaseta înkar û îmhayê bi temamî îflas dike.
Hêviya me mezin e, em dixwazin vê salê bikin pêngava meşa azadiyê. Em ê di vê meşê de pêngavên herî mezin bavêjin û ji her demê zêdetir nêzikî çareserî û azadiyê bibin. Li ser vê bingehê Newroza gelê kurd pîroz dikim û ji hemûyan re serkeftinê dixwazim.
Eger Newroz gihîştibe nasnameya xwe ya rast, ev bi têkoşîna Rêber Apo çêbû. Dîsa bi têkoşîna PKK’ê, bi têkoşîna gelê ku PKK ava kir çebû. Bi taybet jî bi şehîden PKK’e çêbû. Di zîndana Amedê de Mazlûm Dogan, berxwedaneke dîrokî pêş xist. Li derve Zekiye, Rahşan, Ronahî û Bêrîvan. Di xwe de dagirkerî, zilm, îşkence, siyaseta înkar û îmhayê di xwe de şewitandin. Li dijî siyaseta înkar û îmhayê sekinîn. Canê xwe danîn holê, bi vê azadiya gel, kerameta gel parastin. Ji ber ku dijmin dixwest îrada gel bişkîne û teslîm bigirin. Ji bo pêşiya zilmê bê girtin, fedaiyên vê hereketê û vî gelî li dijî zilmê sekinîn. Gel li ser vê bingehê rabûn ser piyan. Ditîn ku ji bo azadîya gel, ji bo kerameta gel êv qehramanan canê xwe didin. Rastîya van şehîdan di hestên gel, nêrîna gel û ruhê vî gelî de guherîn çêkir. Gel rastiya dagirkeriyê fêm kir. Ev rastî di şexsê çalakiya van hevalan de dîtin. Newroz bi vê têkoşînê gihîşt nasnameya xwe. Gelekî fedayî derket holê. Ji bo azadiya xwe hemû tişt daniye berçavan û bê dudilî dimeşe.
- Ayrıntılar
Endamê Konseya Rêveber a KCK’ê Cemîl BAYIK
Wexta ku Serok Apo bi komployê hate girtin, ji derveyî me hinek hêzan ji me re mesaj şandin. Hin mesaj bi kanaleke Ewropa dihatin, hin mesaj jî ji başûrê Kurdistanê dihatin. Mesajên ku ji her du kanalan dihatin jî digotin; “Pêwîst e hûn dev ji Serok Apo berdin, pêwîstiya bi Serok Apo xilas bû, pêwîst e hûn ji bo xwe Serokatiyeke nû ava bikin. Ger hûn van pêk bînin hûn dikarin bijîn. Ger hûn van pêk neynin heta şeş mehan em ê we tasfiye bikin.” Her wiha yên wekî Doktor Silêman wisa digotin; “Êdî her tişt xilas, pêwîst e em xwe xilas bikin. Va ye Amerîka û dinya li dijî me ye, tên ser me aşkera aşkera jî dibêjin ‘ger hûn daxwazên me pêk neynin, temenê we şeş meh maye.’ Em ê çawa li dijî vê dinyayê bisekinin? Em nikarin, ji ber vê jî pêwîst e ku em van daxwazên wan bipejirînin, yanî em teslîm bibin” Belkî wan wisa aşkera digot, lê di nava kadroyan de jî dudiliyek hebû. Digotin, gelo rêveberiya tevgerê wê bikare valahiya Serokatî dagire, wê bikare li tevgerê xwedî derkeve, mudaxelên li ser tevgerê dibin gelo wê bikare pûç derxe. Tevgera Azadiyê wê bikare Serokatî biparêze? Tevger wê berdewam bike? Em bi hêsanî dikarin bibêjin dudiliyên wisa hebûn. Gelekan digot gelo tevger wê teslîm bibe yan wê berxwedanê esas bigire, berxwedanê esas bigire jî gelo wê bikare li ber xwe bide yan na? Bêgûman yên ku komplo fam kiribû, yên ku dixwestin li dijî komployê tevgerê biparêze, yên ku dixwestin berxwedanê bi pêş bixin, yên ku ew hêz di xwe de dîtin pir kêm bûn. Ji bo wê, gelekan bi wê kîn û nefreta heyî dixwest çalakiyên fedayî jî pêk bînin. Gelek kadroyan dixwest çalakiyên fedayî pêk bînin. Lê beşeke biçûk jî, yên wekî Doktor Silêman wan, yên ku îradeya wan şikestî, yên ku nedixwestin şer bikin, ne dixwesitin berxwedanê bidin. Tevger hem li dijî vê sekinî, hem li dijî dudiliyan sekinî. Ji bo yekîtiya tevgerê biparêze, ji bo berxwedanê xurt bike, yêkîtiya xwe û Serokatiyê xurt bikê û komployê pûç derxê berxwedan bi pêş xist.
Ez ji bo wan şehîdan hemûyan girêdana xwe, hurmetên xwe didim diyarkirin. Bi vê munasebetê careke din wan bi bîr tînim. Bi rastî yên ku Komploya Navneteweyî berî her kesî fêm kir, ew şehîd bûn. Wan komplo baş fêm kiribû, ji bo wê li dijî komployê bi canê xwe sekinîbûn. Dibe ku însan dikarin gelek fedekariyan bikin lê belê fedakirina canê xwe fedakariyeke mezin e, ji wê zêdetir tiştek nîn e. Ev heval, ev welatparêz li dijî komployê bi canê xwe rawestiyan, ev rawestineke pir mezin e. Mirov di van de ruhekî mezin, hestekî mezin fikrekî mezin dibîne. Ger di van de hestên mezin nebûna, fikrên mezin nebûna, ruhên mezin nebûna ne mimkûn bû ku canê xwe bidan û zû bi zû kes canê xwe nade.
Yên ku bêdudilî canê xwe şewitandin û çembereke ji agir li dora Serokatî çêkirin komplo baş fêm kiribûn. Serok Apo ji bo gelan, ji bo kurdan, ji bo herêmê û mirovahiyê tê çi wateyê, baş fêm kiribûn. Ji ber wê xwe şewitandin. Mirov li dîrokê lêkolîn bike, tu caran ji bo serokan, heta jibo pêxemberan kesekî xwe neşewitandiye. Lê ji bo Serok Apo ne yekî ne duyemîn, nêzî 90 mirovan xwe şewitand. Ev di dîrokê de tiştekî nû ye. Heke yek an jî du mirovan xwe bişewitanda, mirov dê bigota yek-du mirovan xwe şewitandiye, zêde tişt nabe. Lê belê 90 mirovan xwe ji bo Serok Apo şewitand. Pêwîst e mirov vê baş fêm bike. Di vir de gelek peyam hene, yên ku ji bo Serokatî xwe şewitandin dikarin her kesî jî bişewitînin. Serok Apo tu caran nexwest tu kes xwe bişewitîne, heta li dijî vê sekinî. Lê belê van hevalan, van welatparêzan bixwe ew biryar girtin û bixwe pêk anîn. Bi çalakiyên xwe gelek peyam dan her kesî. Peyam dan partiyê, peyam dan gelê Kurdistanê, peyam dan dagirkeran û hemû komplogeran. Her wiha gotin “Eger hûn me bişewitînin em ê jî we bişewitînin.” Eger van mirovan ji bo Serokatî xwe dişewitadin, bi sedema ku bawerî bi Serokatiyê anîbûn, serkeftinê dîtibûn, berjewendiyên vî gelî û mirovahiyê û nirxên mirovahiyê dîtibûn, ji ber van xwe dişewitînin.
Bêguman guhertinên ku Serok Apo dan çêkirin, di fêmkirina wan de gelek zehmetî, êş hat kişandin û heta ku şaşîtî jî hatin kirin. Ew guhertinên hatin kirin bi hêsanî çênebûn. Heta ku komplogeran dît em di fêmkirinê de zorû zehmetî û êşan dikişînin, ji ber wê xwestin ji wê sûd wergirin û hedef û armancên xwe jî pêk bînin. Çawa li Sovyetê dema gavên guhertinên pêşketinê bûn gavên tasfiyekirina Sovyetê, komplogeran jî xwest ku ew guhertinên Serokatî di tevgerê de pêşxistî li dijî tevgerê bizivirînin tasfiyekirina tevgerê. Ji milekî ve pêwîst bû ku guhertinan bike ji milê din ve jî pêwîst bû ku xwe biparêze û di wê guhertinê de jî têk neçe. Ev gelekî girîng bû. Ji bo wê jî gavên ku tevgerê ji bo guhertinê diavêtin, bi tedbîr diavêtin. Dibe ku gavên ku ji hinek aliyan ve pewîst bûn bên avêtin, di dema rast de nehatin avêtin. Ji ber ku tirsek hebû. Tirs ji ber her gavê ku Serokatî dixwaze em bavêjin gelo dibe ku em têk jî biçin bû. Pêwîst bû me gav biavêta lê belê me nedixwest em bêtedbîr bavêjin. Ji ber ku dibin komployê de, hem fêmkirina komployê hem jî fêmkirina guhertinên pêk tên ne hêsan bû. Eger mirov tedbîrên wê negire dibe gavên ku tu bavêjî li dijî te bizivirin û te tasfiye bikin.Di Kongreya 7’emîn de me gelek gav avêtin lê belê ligel wê me gelek şaşîtiyên mezin jî kirin. Mesela me tevgera gel, rêxistina gel ERNK tasfiye kir û li dewsa wê me tu rêxistin ava nekirin. Me rêxistina gel ji holê rakir, gel bêrêxistin hişt. Ji ber ku gel bêrêxistin ma, serhildan zêde bi pêş neketin. Pêwîst bû ku me rêxistina gel hîn xurttir bikira, me serhildan bi pêş bixistana ku pêvajo bi pêş biketa. Ger pêvajo bi pêş neket ji ber wê bi pêş neket. Ev şaşîtiyeke mezin bû. Piştî wê dîsa me rêxistina kadroyan tasfiye kir, me partî tasfiye kir. Wexta ku me Civata yekê ya KONGRA GEL li dar xist, me şaşîtiyeke wisa mezin kir. Vê carê me kadro bêrêxistin hişt. Serok Apo ev şaşîtî rast kirin, me li dewsa ERNK’ê KONGRA GEL bi pêş xist, nûavakirina PKK’ê bi pêş xist. Me pêşiya xetereyan wisa girt. Komplogeran ew didîtin, xwestin ji wê şaşîtiyê sûd wergirin û bigihîjin armanca xwe. Komplogeran kêm ma ku bigihîjin armanca xwe. Komplogeran piştî esareta Serok Apo xwe di nav tevgerê de birêxistin kirin. Şerê taybet xwe di nava rêxistinê de birêxistin kir. Lewre me tahrîbat û xetereyên mezin dîtin. Paşê bi alîkariya Serokatî me pêşiya van girt, dawî jî bi Kongreya 10’emîn me careke din bi Serokatî re, bi xeta Serokatî re yekîtiya xwe çêkir. Me bi cewherê xwe, bi rastiya xwe re dîsa yekîtiya xwe çêkir.
Bêguman em di bin komployê de ji guhertinan gelekî qut bûn û ji Serokatî dûr ketin. Ji ber van qutbûn û dûrketinan, komplogeran xwest me bi temamî ji Serokatî, ji xetê qut bikin û me bikişînin xeta pergalê. Lewre di wir de me tahrîbat jiyan kirin. Bi mudaxeleya Serokatî me pêşiya van girt, ew şaşîtiyên ku çêbûne me ji holê rakir û yekîtiya xwe û Serokatî careke din xurt kir û me ev bi Kongreya 10’emîn a PKK’ê gihande zîrveyê. Ez dikarim bêjim pirsgirêkên me di wî alî de neman, yanî niha tevgerê guhertinên ku Serokatî çêkirine baş fêmkiriye û bi kadroyan jî vê dide fêmkirin. Êdî guhertin di tevgerê de çêbûn, kadro ketin xeta Serokatî û yekîtiya xwe bi xetê re çêkirin. Guhertinên ku di PKK’ê de çêbûn guhertinên pir mezin in, ne guhertinên hêsan in.
Me tu caran dîlgirtina Serok Apo nepejirand, wê li me kîn nefret çêkir. Di Kongreya 10’emîn de me armanc danî pêşiya xwe. Ev tenê ne xwestekek e. Eger daxwaz hebe bêguman me nexwest ku tu caran Serok Apo dîl we re girtin.
Azadiya Serok Apo azadiya gelê kurd e. Azadiya Serok Apo û pirsgirêka kurd bi hev ve girêdayî ne, hevdu temam dikin û ji hev ne cuda ne. Êdî pirsgirêka kurd bi riyên demokratîk çareseriyê dixwaze.
Niha dewletên dagirker ji ber ku siyaseta înkar û îmhayê nikarin bimeşînin, siyasetekeke din bi pêş dixin. Li gorî vê siyasetê jî taktîk bi pêş dixin. Dixwazin careke din zemîna siyaseta înkar û îmhayê meşrû bikin. Tirkiye ji bo bikare vê siyasetê bimeşîne di TRT’ê de weşana kurdî da destpêkirin. Dibêjin em ê li zankoyên Tirkiyeyê beşên wêjeya zimanê kurdî vekin. Dibêjin em ê ji bo gerîlayan vegera mal bi pêş bixin. Didin diyarkirin ku pirsgirêka kurd dipejirînin û dixwazin li gorî xwe çareser bikin û gavan bavêjin. Di vir de çareserkirina pirsgirêka kurd nîn e, tasfiyekirina PKK’ê esas digirin. Tasfiyekirina PKK’ê jî tasfiyekirina pirsgirêka kurd e. Çareserkirina pirsgirêka kurd nîqaş nakin. Dixwazin pirsgirêkê ji navbera xwe û Ewropayê rakin. Ewropa pirsgirêka kurd wekî pirsgirêka miletekî nabîne. Wekî pirsgirêkeke takekes dibîne, wekî pirsgirêkeke çandî dibîne. Tirkiye jî dibêje; ez pirsgirêka takekes û çandî çareser dikim.
Em dikevin 11’emîn salvegera komployê. Me azadiya Serokatî û çareserkirina pirsgirêka kurd bi riyên demokratîk ji xwe re kiriye armanc, li ser vê bingehê em çalakiyan bi pêş dixin. Divê kadroyên me, gelê me gorî vê tevbigerin. Qaşo li gorî xwe çareseriyekê bi pêş dixin. Dixwazin li derveyî Serok Apo û PKK’ê wê çareseriyekê bi pêş bixin. Lê bê Serok û bê PKK çareserî nabe. Çareseriya ku li derveyî Serok Apo û PKK’ê tê pêşxistin ne çareserî ye, lîstik e, divê neyê pejirandin. Pewîst e di yekîtiya kurd de îrada kurdan hemûyan hebe. Li derveyî PKK’ê tu yekîtî tu îradeya kurd çênabe. Pewîst e her kes vê baş fêm bike. Divê gelê me li hemû beşan li derveyî welat li derdora Serok APO û PKK’ê yekîtiya xwe ya neteweyî xurt bike. Divê bi dengekî bilind bang bike û bêje; em çareseriyeke bê Serok Apo napejirînin.
- Ayrıntılar
Endamê Konseya Rêveber a KCK’ê Cemîl BAYIK
Di serî de yên ku di nav komployê de cih girtin, ez wan şermezar û lanet dikim, bi vê munasebetê girêdana xwe bi Serok Apo re careke din dûbare dikim. Bi rastî komplogeran êşeke mezin bi me û gelê me da jiyîn. Di rihê gelê me de gelek êş hene, lê ev komploya navnetewî ji hemû êşan girantir e. Ji bo gelê me Serokatî çi ye, çi îfade dike divê baş bê fêmkirin.
Dema ku me komploya navnetewî bihîst, em di Kongreya PKK`ê ya 6`emîn de bûn. Sibe bû, me ji TV`ê li nûçeyan temaşe dikir. Bulent Ecevît daxuyanî da û got “Me Abdulah Ocalan aniye, niha li Tirkiyeyê ye.” Agahiya me wisa çêbû. Heya wê demê tu agahiya me ji Serok Apo tune bû. Heta me wisa dizanî ku Serok APO li cihekî ewle ye; ji ber ku em wisa hatibûn agahdarkirin. Dema ku me agahiya dîlgirtina Serok Apo bihîst em matmayî man.
Me qet texmîn nedikir Serok APO wisa were girtin. Ji ber ku berê yên wekî Kanî ji Ewropayê hatibûn, agahî dabûn Kongreyê û gotibûn “Ez ji Yewnanistanê têm, Serokatî li Yewnanistanê ye, tu xetere tune.” Ji ber vê me bawer nedikir ku Serokatî bi wî şêweyî bê girtin. Dema me di carekê de dît ku Ecevît got “Me ew aniyê Tirkiyeyê” em di şokê de man.
Bi rastî Serokatî xwest komployê hem bi gelê kurd û hem jî bi tevgerê bide fêmkirin. Lê mixabin baş nehat fêmkirin. Ne ji aliyê tevgera gelê kurd ne jî ji aliyê dostên gelê kurd ve baş hat fêmkirin. Dibe ku komplo di hinek aliyan de hate fêmkirin lê belê bi her alî ve, bi kûrahî û ka dê xetereyên wê dê çi encamê derxin holê nehat fêmkirin. Ger bihata fêmkirin dibe ku komplo jî wisa bi ser neketa. Li gorî ku hate fêmkirin li dijî wê rawestîn çênebû. Bêgûman hinek hevalan, hinek welatparêzan xwe şewitand. Bi vê helwesta xwe xwestin komployê bi her kesî bidin fêmkirin û her kesî li dijî komployê têxin nav tevgerê. Ev yek baş nehat têgihîştin. Lê dîsa jî gel wekî fêm kir û têgihîşt kete nav tevgerekê. Mînak gelê me çû Romayê bi roj û şevan di wê sermayê de li dor û berê Serokatî xelek çêkirin. Bêguman van hemûyan têrê nekir. Mixabin ew tevger û çalakiya ku pêwîst bû bihata pêşxistin jî nehate pêşxistin. komplogeran hinek jî ji vê sûd wergirt.
Ger Serok Apo ji Sûriyeyê derneketa dibû ku li ser Sûriyeyê êrîşek çêbûya. Taybetmendiyeke Serok Apo heye; Serok Apo pir qîmetê dide dostaniyê, naxwaze dostê xwe biêşîne, tim rêzê dide dostên xwe. Ger dît dê zerar were dostê wî, dixwaze wê zirare bigihîne xwe û negihîne dostê xwe. Di encamê de Sûriyeyê bi salan Serokatî kiribû mêvan. Destûr dabu ku bi salan li Sûriyeyê bimîne. Dibe ku Sûriye alîkariyeke wisa mezin nekir, lê belê ji bo li wir bimîne û karên xwe bike, astengî dernexistin. Ev jî alîkariyeke herî mezin bû. Serok Apo tim ew alîkarî li ber çavan girt. Nexwest ku tu caran zirarê bide Sûriyeyê. Ji bo Sûriye zirarê nebîne Serok Apo her tim ev esas girt. Wexta ku li ser Sûriyeyê tehdîtên şer zêde bûn Serok Apo ji bo wê jî ji Sûriyeyê derket. Xetereya mezin dît û got “Bila zarar bigihe min negihê Sûriyeyê”. Bi wê nêzîkbûnê, bi wê fikrê tevgeriya ji bo wê ji Sûriyeyê derket. Vê yekê Sûriye jî hemû kes jî dizane. Ger ji Sûriyeyê derneketiba mimkûn bû ku Sûriye pir biêşiya û zirarên mezin bidîta. Tirkiyeyê, Amerîka, ereban Sûriye tehdît dikir, heta di nav Sûriyeyê de jî hin kesan di di nav komplogeran de cih digirt. Ji ber vê jî rewşa ku Sûriye tê de bû nebaş bû. Sûriye bi tenê mabû. Yên ku li dijî Israil, Amerîka û Tirkiyeyê alîkariya Sûriyeyê bikin zêde nemabûn. Ereban digot “Ger tu yê ji bo Serok Apo bikevî şer em alîkariya te nakin, divê tu Serok Apo ji Sûriyeyê derxînî.” Ji bo wê Sûriye dibin tehdît û xetereyeke mezin de bû. Serok Apo ew didît, ji bo wê nexwest di bin wê xetereyê de Sûriye zêdetir biêşe û zerarê bibîne, ji bo wê jî ji Sûriyeyê derket.
Di komploya navnetewî de rola yekemîn ya Amerika, Israîl û Înglistanê ye. Ev her sê dewletên sereke xwedî rol in. Bêguman ne tenê van her sêyan komplo bi pêş xist. Di be ku van serokatiya wê kir, rêxistina wê bi pêş xist, lê li derveyî wan jî gelekan di vê komploya navnetewî de cih girt. Gelek dewletan, xayînên kurd, dewletên ereban, hinek dewletên Ewropa di komployê de cihê xwe girt. Ger ev komplo bi ser ket ji ber beşdarbûna gelek dewlet û xayînên kurd bû.
Çima ev komplo bi pêş xistin û sedem çi bû? Lewre Serok Apo û tevgera ku Serok Apo li Kurdistanê bi pêş dixist, jiyaneke azad, civakeke azad û kesayeteke azad dixwest çêke. Vê jî hesab û berjewendiyên wan ên li Kurdistanê xira dikir. Serok APO û tevgera ku Serok APO li Kurdistanê bi pêş xist rastiya van tevgeran derxist holê. Dîsa berjewendiyen wan li tevahiya Kurdistanê hilweşand. Dema ku vê tevgerê gavên xwe hê nû diavêtin, li ser vê tevgerê sekinîn, rastiya vê tevgerê fêm kirin. Konsolosê Amerikayê yê Edeneyê der heqê Serok Apo û vê tevgerê de gelek rapor şandibûn Tehranê. Wê demê Şah li ser desthilatiyê bû. Ew rapor li Tehranê li sefareta Amerikayê kom bûbûn. Dema ku Şah hilweşiya û têkçû li wê sefaretê ew rapor hemû bi dest ketin û ew belav jî bûbûn. Li wê derê mirov dîbîne ku Amerîka li ser Serok Apo û tevgerê rawestiyaye. Dixwestin tevgerê tecrîd bikin. Nedixwestin bi pêş bikeve. Ji ber ku pêşketina wê hem ji bo Tirkiyeyê û hem jî ji bo Amerîkayê xetere ye. Lê piştî wê me dît ku her tim li ser vê tevgerê radiwestin. Wekî mînak; cinayeta Olof Palme pêk anîn û avêtin ser vê tevgerê, piştre di NATO`yê de wezîfe dan Almanyayê ku Almanya li dijî PKK’ê Tirkiyeyê biparêze. Almanya Dadgeha Dosendorfê saz kir. Ev hemû ji bo ku vê tevgerê tecrîd bikin û karibin vê tevgerê teslîm bigirin û karibin berjewendiyên xwe biparêzin, hatin pêkanîn. Her ku li dijî tevgerê gav avêtin tevgerê jî li dijî wan gavan, xwe parast, ji bo wê gavên avêtin têrê nekirin. Piştre li dijî PKK`ê şerê 92`yan bi pêş xistin. Ev şer ji bo ku karibin îradeya PKK`ê bişikênin, PKK`ê teslîm bigirin hat destpêkirin. Lê van hemûyan encam neda, ji ber wê jî hinek komployên din bi pêş xisitin. Dîtin dîsa nabe, di dawiyê de komploya navnetewî di sala 98`an de hat pêşxistin.
Yanî ger mirov dîroka vê tevgerê baş lêkolîn bike mirov dibîne hê ji destpêkê heya 98’an komplogeran gav li ser gavan avêtine. Her ku gavek avêtine encam negirtine, gaveke hîn mezintir bi pêş xistine ku emcam wergirin. Komploya navnetewî ya 98’an li ser van gavan çêbû, ji hemûyan kûrtir, mezintir û firehtir e. Rastî wiha ye.
Li Kurdistanê tevgereke ku bi temamî azadiyê esas digire, jiyaneke nû, civakeke nû, kesayetiyeke nû li Kurdistanê bi pêş dixe dest pê dikir. Wan ev ditîn. Pergala kapitalîzmê û dagirkeran li Kurdistanê kar kiribûn, gelek encam wergirtibûn, berjewendiyên xwe gelekî bi pêş xistibûn. Rastiya van yek ji van jî nehatibû fêmkirin. Serok Apo rastiya van hemûyan derxiste holê, bi gelê kurd da fêmkirin ku mirov wisa nikare jiyan bike. Hate fêmkirin ku ev jiyana ku tê jiyankirin ne jiyan e, her roj mirin e. Ev jiyan ji bo me şerm bû, pêwîst bû me xwe ji vê şermê rizgar bikira. Gelê kurd fêm kir ku van hêzan bi hev re tunekirina kurdan bi pêş dixin. Ji bo ku tune nebe rabû ser piyan û di azadiyê de biryar da. Got; yan ez ê azad bijîm yan jî ez ê nejîm. Bi têkoşîna Serok Apo gelê kurd got “ Êdî ez ê ji bo xwe jiyan bikim, ji bo xwe xebatê bikim” ev têgihîştineke girîng bû. Li ser wê bingehê rabû ser piyan. Pergal li ser parçekirina kurd, li ser înkar û îmhakirina kurd hatibû sazkirin. Serokatî ev parçebûn, înkar û îmhakirinê dît lê nepejirand û got: “Em jî mîna her kesî li ser erdên xwe wekî hemû gelan azad bijîn û ji bo xwe jiyanekê ava bikin. Ji bo xwe kesayetiyekê çêkin, nirxan çêkin û têkoşîn wisa dest pê kir.
Bi têkoşînê pêşketin li Kurdistanê çêbûn. Pergala ku desthilatdar û dagirker bû, hat hilweşandin. Rastiya hemû hêzan derket holê. Lewre hêzên dagirker ji vê gelekî hêrs bûn. Berjewendiyên wan heta wê wextê bêpirsgirêk bi pêş diketin lê êdî PKK li pêşiya berjewendiyên wan bûbû pirsgirêkeke mezin. Bi taybetî piştî hilweşîna Sovyetê, Amerîka cîhan li gorî berjewendiyên xwe û pergala kapîtazîmê rêxistin dikir. Ji ber vê jî dixwest li Rojhilata Navîn bigihîje encamekê. Ji ber wê mudaxele bi pêş dixist. Ji bo vê mudaxeleyê bi pêş bixe astengiya mezin Serok Apo û tevgera PKK’ ê didît. Ji bo karibe xwesteka xwe bi cih bîne pêwîst didît ku mudaxeleya li ser Serok Apo û PKK`ê bi pêş bixe.
Ger mirov hişyar lê mêze bike, beriya ku mudaxeleyî Iraqê bike Amerîkayê mudaxeleyî PKK`ê kir. Ger ew mudaxele çênebûya wê nikaribûya ji mudaxeleya Iraqê encaman wergire. Ji bo karibin mudaxale bikin û encamekê bigirin jî pêwîst bû kurdên ku ligel Amerîka, Israîl û Înglîzan tevdigerin xurt bikirana ku karibin mudaxeleyê pêk bînin. PKK`ê li Kurdistanê pêşketinek, bandoreke mezin çêkiribû. Serok Apo û PKK’ê, kurd ji bin bandora pergalê derxistibûn. Her ku dem derbas dibû kurd ji bo xwe û gelê herêmê dikir hêzek. Bihêzbûna kurdan dibû hêviyeke nû ji bo gelê herêmê û mirovahiyê. Ev jî ji bo dagirker û deshilatdaran xetere bû. Serok Apo li hemberî pergala heyî pergaleke akternatîf bi pêş dixist. Halbukî pergala kapîtalîzmê piştî Sovyetê nedixwest tu altarnatîf hebin, li gorî wan pewîst bû her kes di xizmeta wan de be. Lê belê Serok Apo, PKK nekete bin xizmeta wan, bi israr dixwest altarnatîfekê bi pêş bixe, ji bo hêviyek ji bo gelan bi pêş bixe di azadiyê de israr dikir.
Di bingeha siyaseta ku li ser kurdan tê meşandin de siyaseta Înglistanê heye. Di dîrokê de Înglistan beriya her kesî li ser Rojhilata Navîn siyaset bi pêş xistiye. Bi taybetî jî li ser Kurdistanê ev siyaset bi pêş xistiye. Heta Şerê Cîhanê yê 2`yemîn Înglistanê serokatiya pergala kapîtazîmê dikir. Piştî wê Amerîka serokatiya pergalê dike.
Înglistan û Fransa di 1920`î de li Qahîreyê tifaqek çêkir. Ji wê tifaqê re dibêjin Peymana Sykes–Picot. Ew hevgirtineke neyînî bû. Bi wê peymanê Înglistan û Fransayê Rojhilata Navîn û Kurdistan li gorî berjewendiyên pergalê ji nû ve rêxistin kiribûn. Kurdistan parçeparçe kiribûn û her parçeyekê dabûn bin xizmeta dewleteke dagirker. Dîsa herêmên ereban parçeparçe kiribûn. Gelek sînor çêkiribûn. Ji bo Israîl dewleteke nû ava kirbûn. Bi vê xwestin li Rojhilata Navîn kontrola xwe çêkin. Çi di peymana ku li Qahîreyê çêkirin de heye? Li gorî vê peymanê Pirsgirêka Rojhilata Navîn, pirsgirêka gelê kurd pêwîst bû her tim berdewam bike. Ji bo ku karibin kengê bixwazin mudaxaleyî herêmê bikin, pewîst bû pirsgirêkên herêmê berdewam kiribana. Bi vê şêwazê dê karibûna bi hêsanî siyasta xwe li herêmê û li Kurdistanê bi pêş bixistana û berjewendiyên xwe biparastana.
Ger mirov lê baş temaşe bike, li Iraqê Înglistan li Sûriyeyê jî Fransa hebû û jixwe li rojhilatê Kurdistanê (Îran) Înglistan hebû. Jixwe di navbera Înglistan û Tirkiyeyê de têkiliyeke xurt hebû. Mirov dikare bêje beşûr-rojava ne tê de beşên hemû beşên din ên Kurdistanê di bin kontrola Înglistanê de bûn. Siyaset siyaseta Înglistanê bû. Heta niha jî siyaseta ku tê maşandin siyaseta Înglistanê ye. Înglistan welatan parçeparçe dike, li dijî hev derdixe, bi hevdu re dide şerkirin, lawaz û her kesî jî muhtacî xwe dike. Wisa jî desthilatdariya xwe, berjewendiyên xwe dimeşîne. Serok Apo ji ber vê yekê li ser siyaseta Înglistanê disekine. Ger mirov bala xwe bidê; di komploya navneteweyî de jî ya ku rolê mezin lîst Înglistan e. Siyaset siyaseta Înglistanê ye, di pratîkê de yên vê siyasetê dimeşînin Amerîka û Israîl in. Di rastiya xwe de ev siyaseta li ser kurdan li Înglistanê bi pêş dikeve û yên din di pratîkê de pêk tînin. Mirov bala xwe bidê li Bakur li dijî tevgera me dagirkeriya dewletê dest pê kir û di 92`an de dest bi xirakira gundan, koçberkirinê kirin. Kuştinên bi milyonan mirovan -ku dibêjin kiryarên wan ne diyar lê di rastiyê de kiryarên wan diyar in- pêk hatin. Bêguman dewletê ev destûr ji Înglistanê wergirt. Dogan Gureş bi xwe got; “Ez çûm Înglistanê, em bi Înglistanê re axivîn, me ji wê derê arîkarî wergirt, em hatin û me dest bi wî karî kir”. Yanî piştî wê Tirkiyeyê dest bi xirakirina gundan kir û nêzî çar hezar gund hatin xirakirin. Bi milyonan mirov koçber bûn, mirovan ji malan derxistin û avêtin derve. Ev wehşeteke wisa ye ku li dinyayê kesî wehşeteke wisa nekiriye, ev qetliam e. Tu mirovan ji malên wan derxî bavêjî derve û ne xaniyekî bidiyê, ne karekî bidiyê ne tiştekî bidiyê û bi wî awayî teslîmî mirinê bikî... ma siyaseteke ji vê wehşîtir heye? Bi hezaran mirov dîsa li kolanan, li gundan, li bajaran hatin kuştin, welatparêz hatin kuştin. Operasyonên mezin li dijî gerîla bi pêş xistin, hemû cureyên çekan bi kar anîn. Dîsa girtin, kuştin, îşkence, mehkeme û cezakirin bêsînor bi pêş xistin. Eger ku Dogan Gureş neçûba ji Înglistanê destûr wernegirta Tirkiyeyê dê nekariya wisa bikira lewre hêzeke Tirkiyeyê yê wisa nîn e. Bêguman Tirkiye ev tişt kirin, lê yekî jî dengê xwe nekir, negotin tu çima van tiştan dikî. Ji ber ku Înglistanê destûr dayê. Tirkiyeyê ji wê xirabiyê sûd wergirt ku ew xirabî bi pêş xist.
Bêguman me jî wê demê xwest ku Serokatî were Herêmên Parastinê yên Medyayê. Min bixwe jî ev ji Serokatî xwest. Lêb elê Serokatî berê xwe da Ewropayê, nehat çiyayên Kurdistanê. Serok Apo jî dibêje “Eger ez hatibûma çiyayên Kurdistanê, şer dê hîn mezintir bibûya, tahrîbat, kuştin dê hîn mezintir bibûna. Hem gelê kurd hem jî gelên herêmê dê zirarên mezin bidîtana. Min nexwest şer kuştin û tahrîbatên mezin çêbin, min dixwest pirsgirêka kurd êdî çareser bibe. Pirsgirêka kurd hinek jî pirsgirêka Ewropayê bû, lewre Ewropayê ev pirsgirêk derxistibû, xwediya vê pirsgirêkê ya sereke jî Ewropa bû. Bê Ewropa ev pirsgirêk çareser nabe.” Ji ber ya ku Kurdistan parçe kiriye, ya kiriye bin xizmeta dewletên dagirker, ya ku alîkariya siyaseta înkar û îmhaye dikir Ewropa bû. Di serî de Înglistanê û Fransa, paşê jî Almanya bû. Heta Ewropa digot; “ Êdî şer pêwîst nake, pêwîst e bi riyên siyasî bê çareserkirin. Ger hûn şer rawestînin em amade ne pirsgirêkê çareser bikin.” Serokatî dawetî Ewropayê dikirin. Digotin “Were Ewropa, tu bê û hûn şer rawestînin em ê vê pirsgirêkê çareser bikin.” Yek jî; Serokatî jî êdî dixwest pirsgirêk bi riyên aştî, demokratîk û siyasî çareser bibe; zêdetir şer, tahrîbat, kuştin çênebe. Bêguman Serokatî çûna Ewropayê ji bo berjewendiyên gelan esas girt. Ger ji bo wî nebûya dikaribû bihata Herêmên Parastinê yên Medyayê. Me jî dixwest ku em Serokatî bînin li Herêmên Parastinê yên Medyayê. Yanî bi rastî me nedixwest ku biçe cihekê din. Me digot ku biçe cihekî dîtirê dibe em zirarê bibînin. Bêguman me dikarî em Serokatiya xwe li çiyayên Kurdistanê biparêzin. Ew derfetên me jî hebûn, ne ku derfetên me tune bûn. Ji bo şer mezin nebe, tahrîbat mezin nebe, ji bo pirsgirêk bê çareserkirin Ewropayê jî hin mesaj didan, ji bo wê Serokatî çû Ewropayê. Ewropa li vir durûtî kir, li mesajên xwe, li biryarên xwe xwedî derneket. Hat fêmkirin ku ne ku li çareseriyê digerin, dixwazin pirsgirêka kurd çareser nebe, dixwazin şer berdewam bike.
- Ayrıntılar