Sal 1994 bû. Em yekîneyeke hevalê jin li Botanêbûn û li herêma Bestayê diman. Jixwe di zivistana sala 1993- 94 an de artêşa jinê yekemîn yekîniyên xwe didane avakirin. Di dawiya sala 1993’ yan de ji bona avakirina artêşa jinê fermana Sreokatiyê hat û her heremeke Botanê hêzên wê bi şiklê yekîneyan disekinîn. Ev yekîne hemû hatin komkirin û rêxistineke wisa hate çêkirin. Li Cûdî yekîniyek hebû, li Besta yekîneyek hebû û li Heftenînê jî du yekîneyên hevalên jin hebûn. Li Garisa yekîneyek, li Beytûşebabê jî yekîneyeke hevalê jin hebû. Di wê demê de hijmara yekîneyan pir zêde bûn. Hijmara yekîneya me ya herî biçûk bi qasî 80 ê kesî bûn. Di wê demê de li Besta yekîneyeke tabûra bi liv û lebat hebû. Em jî weke yekîneya bi tevger a Bestayê bûn. Di sala 1993’ yan de em taximeke hevalên jin hebûn. Di şer de tecrûbeyên me çêbibûn. Lewra taxima parestinê ya biryargeha Botanê û hevalê jin ji qadên dîtir jî hatibûn, me xwe weke yekîneyeke bi tevger birêxistin dikir. Me di zivistanê de zêdetir perwerde didît. Çi di hêla bîrdozî û jiyanî de be, çi jî di hêla rêxistinî de be. Piraniya xwe em li ser armencê avakirina artêşê disekinîn. Çima artêşa jinê hate avakirin? Armenc ji avakirina artêşê çi ye? Mirazê Serokatî ji avakirina artêşa jinê çi ye?
Di çarçoveya dahûrandinên Serokatiyê yên li ser artêşbûna jinê, me perwerde didît. Em hemû hevalên jin bi coşeke mezin û bi heyecaneke mezin me xwest em fêhimbikin û di piratîkê de gavên saxlem bavêjin. Li ser vî esasî ji bo beharê me xwe amede kir. Li hemû qadan hevalên jin di mijara artêşbûna jinê de xwedî heyecan û kêfxweşiyekêbûn. Rexmê ku di derbarê artêşbûna jinê de fêhimkirineke zêde nebû û kêmahiyên me hebû jî lê dîsa ew heyecan dihate jiyan kirin. Ji ber ku mijar ji me re nû bû, dihate gotin: Emê çawabikin?
Di buharê de em çawa ketin piratîkê de, oparasyonên dijmin jî bi awayek pir berfereh destpêkirin. Li Gabarê oparesyonên dijmin destpêkirin. Ji ber wê jî ev yek ji bo me hevalên jin tecrûbeya yekem bû. Hêzên jin ji bo ku derbekê nexwin, me li hemû qadê hevalên jin bişiklê taximan bi cîhkirin.
Berê şêwazê tevgerkirina me manga bûn. Lê belê di wê demê de me terzê tevgerkirina xwe guhart û me kirin taxim. Di şer de tecrûbeyên hevalên jin jî hebûn. Lewra yekîneyên xwe belav nekirin. Me jî weke sê taximan bi hev re tevger dikir. Taximeke me bi tabûra bi tevger re berbi erkekî ve çûbûn. Em du taximê mabûn jî, hijmara me 57 kes bûn. Em jî li herêma Besta diman. Ji cihê me re digotin Mêrgamar. Em li wê qadê disekinîn û tu hêz jî nêzî me nebûn. Tenê hêzên biryargehê bi qasî çar demjimêran dûrî me bûn. Hêzên dîtir pir ji me dûrbûn. Lewra erkê me ew bû ku ji bo dijmin nekevê qadê de em parestina qadê bikin. Me xwe ji bo çalekiyên xweser jî amededikir. Cihê ku em lê diman hedefê dijmin ê herî nêzî me gundê cerdevananbû. Ji wan re digotin çetê Osiyan. Ew pir harbûn û erdîngariya qadê baş nasdikirin.
Di payîzê de hevalan bi giştî gundê van cerdevanan dorpêç kiribû. Ango berî ku em pilanê çêbikin û çalakî li ser wan bikin, dorpêç kirina Osiyanê pêk hatibû. Vê dorpêçê bi qasî deh rojan dewamkir. Hevalên jin jî, di vê dorpêçkirinê de cîhê xwe digirtin. Ji ber vê yekê me digot: Pêwîst e em derbekê teqez li wan çetan bixin. Van cerdevanan li hemberî gerîla û şoreşgeran gelek bi xirabî tevdigeriyan. Ji ber wisa pêwîst e em derbekê li wan bixin. Em bi vê çalakiya xwe pir bi israr û bawerbûn. Di heman demê de hedefên nêzî me ew bû. Herêma Mêrgemarê devereke xwediyê daristanên pir geşbû. Te ji daran nikarîbû tevgerê bikî. Cihê ku em lê diman pir tarîbû ji lewra te nikarî di nav de bimeşî. Lê belê cihê ku ew lê diman wisa nebû û rûtbû. Pir caran hevalê biryargeha Botanê em şiyar dikirin û digotin: Heval dibe ku ew çete carekî werin nobedarên we bidest bigrin û hûn qet bi xwe jî nehesin.
Me jî dixwest ku berî ew werin derbê li me bidin em derbekê li çetê Osiyan bixin. Em rabûn me di nava xwe de nîqaşkir, me got ka emê bi çi awayî biçin ser wan. Ji ber ku çûyîna ser wan ewqasî hêsan nebû. Di payîzê de em weke 6 tabûran çûne ser wan de û çalakî lidarxist. Niha jî em yekîniyekî hevalê jinin, lewra pêwîst dike em baş keşif bikin û xwe amedebikin. Ji ber ku ev çalekiya me ya xweser a yekem e û pêwîst e em wendahiyan nedin.
Pêre jî derdê me ew bû; yekîniyên hevalê jin yên xweser nû hatibûn avakirin. Ji ber wisa pêwîst e em bi serkeftî vê çalekiyê bikin. Çi di hêlê jiyanê de be, çi di hêlê çalekiyan de be û çi jî di hêlê taktîkî de be her tim pêşengî ji yekîniyên bi tevger tê xwestin. Ev erk û misyon ji me dihate xwestin û pêwîst e em di qadê de vî erkê xwe bi cih bînin. Erkekî mezintir ji yekîniyên me yên hevalê jin dihate xwestin. Ji ber ku artêşbûna hevalê jin nû hatibû avakirin. Me çend caran komên keşfê derxistin. Piştre me dît ku du girê wan hene. Wan cerdevanan jî mîna me ji bo parastinê gir digirtin. Pezê wan jî hebû û dema ku dihatin bêriyê û pezên xwe didotin, ji tirsa re, berya her tiştî nobedarên xwe derdixistin. Bêrî jî bi wan re dihatin. Bêrîvana li wê derê pezên xwe didotin. Hişedarê wan jî BKC û MG-3 bi xwe re datanîn li serê gir û bi wî rengî paristina xwe dikirin. Heta ku şivanê wan cesaret dikin ku werin ber sewalê xwe. Me jî pîlan kir ku em êrîşê ser wan hişedarên ku têne parestina pezdikin, bikin. Du gir digirtin, yek jê dûrbû û nêzî gundbû, lê yek jî weke bereya pêşbû û henekî ji gund dûrbû. Girê ku digirtin biçûkbû, derdorê wê vekirîbû û zozanbû. Lê belê buharbû û giya digihişte bedena mirovan.
Me keşfa xwe kir, carna hijmara wan zilamên ku dihatin ew gir digirtin deh kesbûn û carnan jî kêmtirinbû. Me ji xwe re digot ev hedefekî baş e. Me ji nêz ve keşfa wî girî kirbû û me pîlankir ku em bi şev xwe têxin hindirê gir de û em xwe di cihê saxlem de veşêrin. Dema ku cerdevan hatin serê gir û ji beriya ku bighîjin serê gir, wê demê emê li wan bixin. Me pêre parestina hevala jî amedekiribû.
Di berbanga sibehê de û di demjimêr 3’yan de me keşfa xwe temam kir. Mangekî hevalê jin ji bo çalakiyê hatibûn amade kirin. Yekîneyeke hevalên jin jî di parestina wan de bû. Me taximek danîbû parestina fereh û bi vê awayi heval ji cihê çalekiyê hetanî cihê me, di hindirê çeperan de birêzkirîbûn. Cihek hebû nêzî cihê çalakiyêbû, me jî li wir çalakî bi rê ve dibir.
Heval çûn û cihê xwe girtin. Bi rêya bêtêlê danûstendina me bi hevalan re hebû. Hevalan ji me re digotin: Me cihê xwe girtiye. Em ketibûn nava tirsa ku çete wê rojê neyên. Eger ku neyên em nikarin lêbixin. Ji ber hedefê me ne sabitbû. Piştre me dît hîç hedefê xwe şaş nekirin û di demjimêr neh û nîvan de çete ber bi cîhê xwe ve hatin. Di pêş de heyanî ku nêzîkî girbûn bi maşînê hatin. Piştre peyabûn û çûn ku herin serê gir. Piştî wê maşînê maşînekî dîtir jî hat. Ew maşîn tijî bêrîvan bûn, ji bo dotina pez hatibûn. Hîna bêrîvan peya nekiribûn, me îşaret da hevalan. Me got: Di wê maşîneya dîtir de bêrîvan û bi tevê wan jî zarok hene, bila agahiya we he be, hişyar bin hûn li medeniyan nexin. Di destpêkê de wê çete werin serê gir. Ev rabûn ber bi tepa ve çûn, ewan jî mîna me diçûn çalekiye û wekî me tevdigeriyan. Wekî du baskan tevger dikirin, çar bi çar çûn û du kesan jî parestina wan dikirin. Li ser milê wan BKC hebû.
Ew gava nêzî hevalan bûn, di navbera wan û hevalan de çar gav mabûn, wê kêliyê hevalan li wan xistin. Dema ku dengê çekan hat, ev çete wekî hovan, hema ketin nava tevgerê de. Heta jinên wan jî ji tiştekî neditirsiyan. Carekê dema ku heval çalekiyê li ser wan dikin, jinê van çetan jî bi çek û bi pêlavan êrîşî hevalan dikin û li pey hevala dikevin. Hevala dema ku li wan xistin du kesan parastin dikirin, van herduyan xwe teqle kirin û xwestin parestinê bikin. Pêre jî jin û zarokên wan hemû ketin nava tevgerê de. Qîreqîra wan bilindbû. Me rabû ji hevalan re got: Xwe bikşînin û neçin ser wan çekan û neyînin.
Piştre me bi rêya cihazê ew guhdar dikirin, kuştî û birîndarê wan çêbibûn. Ango zerar dîtibûn. Lê belê ev çalakiya me ya xweser bi serkeftî derbasbû. Berê jî destê wan di xwîna hevalan de hebû. Di wê demê de derbekî wisa li Osiyan xistin, ji bo me serkeftinek bû û pêwîstbû ev çalekî werê kirin. Dema ku hevala xwe paş de kişandin, ewan jî dane pey hevalan û bi rêya bêtêlê dizanîbûn hevalê jin birêve dibin û ê ku ev çalekî kirine tev de hevalên jin in. Ji ber wisa li ser bêtêlê pir gotinên xirab ji me re digotin. Van çeteyan bêtêla xwe dabûn jinên xwe û jinê wan digotin: Em werin emê xortê we bibin, behsa hevalê xort dikirin. Me jî bersiva wan ne dida.
Piştî çalakiyê me kemîn avête pêşiya wan. Me jî dixwest ku ew werin û em derbekî dîtir jî li wan bixin. Pevçûnê hetanî êvarî dewamkir, heval jî bi wan re ketibûn nava pevçûnê de. Lê belê dema ku dîtin ji bin kontrolê de derketine vegeriyan. Bê ku dijmin derbikevê heremê, roja dîtir piştî çalakiyê, hêzên dijmin jî anîn û dest bi operasyonê kirin. Lê belê ji herema xwe derneketin û nêzî qada ku em lê diman nebûn.
Ev çalakî ji bo me serkeftineke mezin bû, ji ber ev çalakiya xweser a yekem bû. Piştre ji rêveberiya qadêre tekmîl hate dayîn û hate gotin: Hevalên jin bi serê xwe li hemberî çetê Osiyan çalekî kirin e. Evî jî bandorekî mezin li ser heremê û li ser hemû hevalan kir û herkesî ji me re got: Em ditirsiyan ku ew çete derbekê li yekîneya we bixin, lê belê hûn berî wan ketin tevgerê û we çalakî kir.
Hevalên jin ev çalakî bi serê xwe kirin. Ev çalakî di buhara sala 1994 ê de hate kirin û yekîneya şehîd Mizgîn ev çalakî kir. Hinek ji wan hevalan hîna saxin û hinek ji wan hevalan jî şehîd ketine. Hevala Rewşen hebû. Ev heval ji Rihanîkê bû. Hevala Rojda jî ji Şirnexê bû. Hinek ji wan hevalan niha cihê xwe di xebatê YJA STAR de digrin. Ev çalakî arîşen (moral), coş û baweriyeke pir mezin bi jinê da qezenc kirin.
Sozdar Evesta.
- Ayrıntılar
Di jiyana Gerîla de nasnameya qehremantiyê xwedî cihekî teybete û gelek hevalên ku bi qehremantî şehîd ketine, bi hebûn û jiyana xwe di nava refên Gerîla de û li ser rûpelên dîroka mirovahiyê evsaneyên zindî xêzkirine. Ji bona vê yekê pirtûka destaniyê ya bizava PKK’ê xwedî dîrokekî şanaze û mîna wê di dîroka mirovahiyê de nehatine jiyankirin. Ji ber ku qehremanên PKK’ê xwedî nasnameyeke cudane û ji mirinê jiyanê diefirînin û heyanî dawiyê bi jiyana xwe û berxwedana xwe cihê xwe di nava rûpelên dîrokê de girtine û gelek destanên bi xwîn û vîna xwe ya azad ji dîrok û vejîna gelê Kurd re kirine mal. Ji ber vê yekê dema ku mirov li ser qehremantiya PKK’ê dipeyive, wê demê ne pênûs û ne rûpel têra vê qehremantiyê dikin. Ji ber vê yekê dema ku serok APO dibêje bizava me bizava şehîdane. Ev yek rastiya vê yekê bi rengekî baş dide xuiyakirin. ji ber ku tenê şehîd dikarin bibêjin me erkê xwe bi cih aniye. Ji ber ku wan heyanî dilopa xwîna xwe ya dawiyê ji bona azadiyê şer û tekoşîn dane meşandin. Ji ber ku van şehîdan û bi rengekî bê sînor jiyana xwe tev fedayî gelê xwe û azadiyê kirin û gaveke tenê jî li ser riya azadiyê bi şûn ve neavêtine. Ji lewra, em dikarin bibêjin ku gihiştina me heyanî van rojan, bi hemû guhertin û veguhertinên heyî bi saya tekûşîn û cangoriya van şehîdên pakrewan hatiye avakirin.
Em di sal 1994’ê de bûn û li seranserî Kurdistanê oparisyon li her deverî lidarbûn. Ango mîna ku li hemû qadan dijmin dest bi oparisyonan dikirin, li qada Cûdî jî oparisyonê destpêdikirin û di nava opersyona ku li Botanê dihate birêvebirin, giraniyekî mezin dikete li ser milê qada Cûdî. Ji ber ku Cûdî xwedî hin taybetmendiyên cuda ye. Ev taybetmendî çi bûn gelo? Weke ku tê zanîn herema Cûdî dikete sînorê Tirkiya, Sûriya û Îraqê û çiwîn û hatinên me piranî bi riya Cûdî dihate çêkirin. Herwiha ji destpêka şerê me yê çekdarî ve, her tim Cûdî cihê xwe wekî biryargehekî girîng ji bona şerê dihate meşandin digirt. Herwiha, Cûdî mîna navika hemû heremên me yên din bû. Ji ber vê yekê, gelê me yê li Botanê bi giştî û yê li Cûdî bi taybetî gelekî welatparêz bû û bi dil û canê xwe piştgiriya şoreşê dikirin. Ji ber vê yekê dijmin cih û girîngiya Cûdî baş derxistibû zanebûnê û ji bona vê yekê her tim li vê qadê oparisyon didane meşandin. Lwra ez dixwazim li ser oparisyona li herêma Cûdî dihate meşandin rawestim û dersên ku mirov jê derxîne bi we azadîxwazên hêja û bi romet re parvebikim.
Sala di navbera 92-93’an de bû, em li qada Botanê diman. Yekîneya me jî ji her milî ve xwedî liv û lebatekî serbestbû. Di wê navberê de, gelek gundên girêdayî me li qadê hebûn û di gelek dibistanan de, me wane didane zarokan. Hêzên dijmin jî bi wî awayî nedikarîn têkevên wan gundan de. Lê car caran hin êrîşên bi balefiran dikirin, belê bê encam bûn. Piştî wê û di sala 93’an de, dijmin amedekariyên xwe dikirin, hêza xwe komî ser hev dikir û dixwest ku rê li pêşiya pêşketina şerê me bigr e. Jixwe di wan salan de em di êrîşê de bûn û dijmin jî di rewşa parastinê de bû. Beriya ku em şer derbasî bajaran bikin, dijmin dixwest ku rê li pêşiya me bigr e. Di vê çerçoveyê de him di warê leşkerî û him jî di warê şerê taybet de, dijmin amedekariya şerekî mezin û berfireh dikir. Ji ber vê û di serî de wê demê girtin Partiya Kurdan ya fermî DEPê û hemû nûnerên Kurdan yên ku cihê xwe di parlementuyê de digirtin û henek ji wan jî derxistina derveyî welat. Herweha sîstema cerdevaniyê jî ji nûve rêxistinkirin û bi gelek dewlet û hêzên derve re ketina nava peyman û hevkariyan li dijî me. Herweha tevahî ragihandin û çapemeniya me desteserkirin, ev hemû heweldan bi hemû leza xwe dihatin meşandin. Siloxana dijmin jî wê demê jî ev bû “Yan emê wan biqedînin, yan emê biqedînin!”
Di destpêka sala 1994’an de û biawayekî bê rawestandin, êrîşên ezmanî dihatin meşandin û li her derî oparisyon bi rêve diçûn. Di meha Çile de oparisyonên berfireh li Gabar, Cûdî, Zagros û gelek cihên din jî bi artêşa taybet dihatin meşandin. Lê her tim jî leşkerê Tirkan di van oparisyonan de bi bindiketin û derbeyên mezin dixwarin. Jiwan dijmin di van oparisyonan de, çi encam bi dest nedixist û di her oparisyonekî de bi sedan wendahî didan û piştî ku hêzên wan tarûmar dibûn bi şûn de dizivirîn û ji kiryarên xwe poşmandibûn. Lê wan ev oparisyon mîna ezmûnan(imtîhanan) li dardixistin û amedekariya wan ya bingehîn ji bona demsala Buharê bû.
Ji ber vê yekê dijmin di 28’ê Adarê de dest bi oparisyonekî li Gabarê dikir û di destpêkê de bi balefiran li gundên Gabar û Cûdî xistin. Di encamê de hin gundî şehîd ketin û piştî wê bi hêz û teknîkeke xurt di 4’ê Nîsanê de dest bi oparisyonê kirin. Armencê wan ew bû ku me ji Botanê derxînin. Oparisyon bi qasî sê rojan berdewamkir, lê ji ber ku me çerçoveya oparisyonê dizanî, me xwe ji qadê paş de kişand. Ji ber ku hejmara hêzên me pirbûn û di warê gerîlatiyê de jî ewqasî ne xwedî tecrubebûn. Pir zehmet bû ku em bi vê hêzê di nava dijmin de bimînin û şer bidin meşandin. Em ji Gabarê derbasî Çiravê bûn û ji wir jî, em derbasî Garisa bûn. Li wê derê jî me hêzên xwe yên heyî ji nûve birêxistinkirin û bi şiklê taximan careke din em vegeriyan Gabarê û me dest bi çalakiyan li ser dijmin kir.
Fermandarê biryargeha Cûdî yê wê demê hevalê Cuma Bilikî bû. Di serê meha Hizêranê de hevalan agir hilkirin û li ser vê yekê kobrayên djmin êrîşkirin ser hevalan. Di wê navberê de hevalê Cuma şehîd ket û bi şehadeta hevalê Cuma re gelek tişt hatin guhertin. Ji ber ku şehadeta hevalê Cuma bandoreke xwe ya mezin li ser hemû hevalan da çêkirin. Herwiha di demeke wisa de, peyda kirina fermandarekî din yê ku heremê û taybetmendiyên wê nasbike û di wê demê de pir zor bû ku were dîtin.
Di encamê de ez ji bo vê wezîfeyê hatim erkdarkirin. Ji bona wê ez wê gavê derbasî qada Cûdî bûm. Lê hîn bandora şehadeta hevalê Cuma li ser hevalan hebû û diviyabû ku em amedekariyên pir bilez li hemberî oparisyonan bikin. Lewra me biryar dabû ku em Cûdî zû bernedin. Ango çawe me heremên din zû berdan, em ji bona qada Cûdî wisa ne dihizirîn û herî kêm mehekî be jî, pêwîstbû ku em li ber xwe bidin.
Ji lewra me di destpêkê de hêzên xwe yên giran ji qadê derxistin û me li hin deveran mayîn çandin, li hin lûtkeyan jî me çekên giran bi cih kirin. Di wê navberê de, gundiyên welatparêz yên ku dixwestin derbasî Başur bibin hatin derbaskirin. Hejmara hevalê wê demê li qada Cûdî diman bi tevî milîsan nêzî 600 hevalî bûn. Ji ber wê yekê me 200 heval şiyandin milê Başur.
Dijmin her roj erîşên ezmanî li ser me dikirin û me jî çalakî li dijî hin kozikên ku dijmin lê bi cih dibû lidarxistin. Heme bibêje her roj çalakî hebûn û ji aliyekî din ve jî, me amedekarî dikir ku ji berya oparisyon derkeve em derbeyekî lêbidin. Ji ber ku qada Cûdî ji bona me û ji bona dijmin jî cihekî xwe yê cuda hebû û dijmin her dem dixwest ku Cûdî têxîne destê xwe de û nehêle ku hêzên gerîla lê bi cih bibe. Ji bona wê yekê, çavê hemû kesî li ser Cûdî bû. Dijmin jî lez dida xebatên berhevkirina istixbaratan û bi amdekariya cerdewan û leşkeran haziriyê xwe yên oparisyonê dikirin.
Lê kêmasiya me ya herî mezin jî ew bû ku me bawer nedikir ku dijmin têkeve Cûdî. Ji ber ku tu caran dijmin neketibû Cûdî û vê yekê jî, dihîşt ku em pir zêde nekevin di nava şik û gomanan de. Ji ber ku me dijmin baş nasnedikir. Lewra ji berya ku mirov bikeve di hindirê şer de pêwîst e ku mirov dijminê li beramberî xwe baş nas bike û dijminê li hemberî xwe cidî bigre. Lê ya rast ew bû ku me wê demê dijmin cidî girtiba.
Herçiqasî dijmin xwedî hêz û teknîkeke mezin û bihaziriyên bê sînor dihate ser me, lê ruxmê vê yekê jî, gelek wendahî di qada şer de dan û bi zor û bela xwe ji nava destê me xilaskir. Lê li gorî vê yekê û herçiqas ku amedekariyên me yên ewqasî tûnebû jî. Lê Ji aliyê din ve jî, heremparêzî (bölgecilik) di nava hevalan de li pêş bû û herkesî herema xwe diparastin û girêdanên di nava hevalan de jî, li gorî wê bi rê ve diçûn. Lê piştî wê bi salan hemû hevalên wê demê derxistin zanebûnê ku hizrandin û şêweyê tekoşîn û şerê wê demê ji gelek milên xwe ve xwedî gelek kêmanî û şaşîtiyan bû û pêwîst e li gorî vê yekê mirov heneke din ji bona giştî bifikre.
Dijmin demeke dûr û dirêj nexşe û amedekariyên mezin li ser Cûdî kiribûn. Li gorî vê yekê dixwest ku derbeya herî mezin di Cûdî de li me bixe. Ango encama hemû operisyonên ku tê de binketî û wendahiyên mezin dayî, ji vê qadê bigre. Oparisyon li heremên din jî dirêj domkirin û dijim hin dever xistin bin destê xwe de. Lê piranî cihên mayî hemû di destê me de bûn. Li gorî vê yekê jî, pêlên oparisyonê hêdî -hêdî xwe dighandin Cûdî jî.
Di şeva 19’ê Tîrmehê de dijmin dest bi bombardûmanê kir û bê rawestandin bi şev û roj bi kobrayan û balefiran êrîşî ser me dikir. Xwesteka dijmin ew bû ku derûniya hevalan tevlîhev bikin. Hejmara hêzên Dijmin ên ku cihê xwe di wê oparisyonê de digirtin, drdorî 30.000 leşkerî bû. Jixwe oparisyon bi biştgiriya her corê teknîkê bi rê ve dimeşî. Li beramberî vê yekê û ji bona ku em bi hijmarên mezin nebin armenca teknîka dijmin, xwe li gelek basik û eniyan belavkir. Ji ber ku şêwazê şerê me li gorî şerê gerîla bi rê ve dimeşî, vê yekê hemû teknîka dijmin bikartanî valederdixist. Bi vî halî û heyanî sê rojan dijmin nedikarî bi pêşde wer e. Di şeva 24’ê Tîrmehê de dijmin xwest ku bi hilkopteran hêzên xwe yên taybet daxîne cihên bilind, lê ev hewldan jî hemû vale derketin û hevalan derbe li pey derbeyê li wan dixistin. Di wan şer û pevçûnan de gelek kuştî û birîndarê dijmin çêdibûn. Lê ruxmî vê yekê jî, dijmin hîç behsa windahiyên xwe nedikirin.
Êdî armanca dijmin a sereke tûnekirina me bû. Li ser vê yekê, kordîneya giştî (heval Cemal) ferman da me ku em hêzên xwe bi awayekî saxlem vekşînin Heftenînê. Ji xwe di nava Cûdî û Heftenînê de nêzî 5 demjimêran hebû.
Leşkerên dijmin wê çaxê perîşan bûbûn û ji hal ketibûn. Li ser vê yekê, fermandarê hêzên dijmin (Hesen Kondakci) gelek leşker ji tabur û heremên din anîne cihê oparisyonê. Jixwe heta wê demê me çi windahî nedabûn. Lê dema me biryara xwevekşandinê da, wê demê dijmin cihê me yê derbasbûnê, ango xeta Zêrînger girtibûn. Ew xet jî ji bona me gelekî girîng û stratîjîk bû. Piştî ku dijmin ew xet girt, vekşandina me ya Heftenînê jî gelekî zehmet bû. Dijmin çembera xwe pir teng dikir û li her derî tang bi cihkiribûn. Hêzên me bê xew û birçî mabûn û gelekî westiyayîbûn. Ji ber van sedeman hin windahiyên me çêbûn. Di van windahiyan de kêmasiya fermandarên me jî hebû. Piştî ku vekişîna Heftenînê zehmet bû, êdî me biryar da ku em li ser gelek baskan belavbibin û derbasî heremên din bibin. Li gorî vê yekê, me însiyatîfa xwe da meşandin, heyanî ku me hêzên xwe bi awayekî saxlem ji nava çember û oparisyonê derxistin. Ango armanca me vale derxistina êrîşên dijmin bû. Ew jî bi kêmkirina hêzên me yê li Cûdî bû. Ji ber ku 400 heval ji bona cihekî weke Cûdî pir zêdebû û li gorî wê, encax 100 heval bikariba li wir şer bike û cihê xwe li wêderê bigre. Jixwe gerîla şerê xwe bi yekîneyên biçûk dide meşandin û li gorî vê yekê ji her milî ve êrîşî ser hêzên dijmin dike. Ango ta ku bikaribe bi hesanî di nava dijmin de tevbigere û xwe veşêre û li dijmin bixin. Herwiha bi yekîneyên biçûk, mirov dikare li hemberî êrîşên dijmin jî xwe biparêze û dijmin vale derxîne.
Di wê oparisyonê de bi giştî 19 hevalên me şehîd ketin. Piraniya şehadetan jî di dema xwe vekşandinê de çêbûn. Piştî xwevekşandinê me ji nûve hêzên xwe di berçavan re derbaskir û em bi hêzên biçûk careke din vegeriyan Cûdî û me li se dijmin dest bi çalakiyan kir.
Di encama vê oparisyonê de, gelek gund jî hatin valekirin, hin ji miletê li wan gundan bi cih dibû hatin aliyê me û derbasî başur bûn; lê hin jî derbasî aliyê dijmin bûn. Bi vî rengî têkiliya me bi gel re qut bû. Jixwe gundiyên ku di cihê xwe de mayîn hemû girêdayî dijminbûn. Herwiha, têkiliya me ji bajaran jî qutbû û rê ji bin hakimiyeta me derketin. Van mercên nû, hêzên me xistin nava tengasiyên ku em jê re ne amedebûn. Lê gerîla xwe li gorî hemû mercên zehmet xwe bi tevgerdik e. Belkî em dîse jî, li Cûdî man. Lê ne wekî berê, diviyabû ku em di destpêka sala 1994’an de derbasî pêngaveke nû bibin û şêwazê çalakiyên nû biafrînin. Lê dijmin ji beriya me ketibû nava tevgerê de û hemû rê li pêşiya me girtibûn.
Dijmin di wan oparisyonan de ne gihişte armanca xwe û hemû hewildanê wî bê encambûn û vala derketin. Herwiha di nava hemû herem û hêzên me de hevkarî û piştgirtineke pir xurt derdikete holê. Ku dijmin giraniya xwe bide ser heremeke me, wê demê hemû heremên me yên din wê bi hevre çalakiyan li hemberî dijmin li cihên din jî li darbixin, ta ku barê wê heremê sivik bibe. Nimûne dema ku dijmin êrîş bire ser Gabarê. Hêzên me yên Cûdî, Besta û hêzên din bi hev re bûn yek û bi çekên giran û bi hêzeke mezin Şirnex xistin nava çemberê de. Vê yekê jî hîşt ku dijmin gelek hêzên xwe ji Gabarê vekşîne Şirnexê. Dema ku dijmin derbasî Cûdî bû hemû hevalên li qadên din dimînin jî, li hemberî dijmin ketin nava şer û pevçûnê de. Ango kordîneyekî di nava hêzên me de hebû, vê yekê jî oparisyon vale derdixistin.
Dema ku behsa oparisyona 94’an ya li ser Cûdî tê kirin, divê ku mirov behsa qehremantiya hevalê Behadîn bik e. Hevalê Behadîn (ji rojavayê Kurdistanê) li gel 4 hevalên din, bi komployekî wê gavê ketibûn destê dijmin de. Di nava van hevalan de heval Yilmaz jî hebû, ev heval cîgirê min bû. Dijmin işkenceyên hovane li van hevalan kiribûn, lê hevalan çi tişt ji dijmin re negotibûn û îxanet qebûlnekiribûn. Di dawiyê de, heval Behadîn ji dijmin re dibêje ku cihê erzaq û teqemeniya hevalan dizanê û dixwazê nîşanî wan bide. Wisa jî, heval Behadîn li gel hin serleşkeran diçe Cûdî. Heval Behadîn li gelek deran berê mayîn çandibûn û cihê wan baş dizanîbû. Wisa jî, dijmin dibe ser mayînan û him bi xwe de û him jî, bi wan de diteqîne. Çend serleşker wê demê têne kuştin. Di kesayeta heval Behadîn de, êrîşa dijmin vale derdikeve. Qehremaniya heval Behadîn li seranserî Botanê, dibû sembola berxwedaniyê ji bona qada Cûdî bi taybetî û ji bona hemû hevalan.
Rê hevalê tekoşînê
- Ayrıntılar
Netenê peyveke, helbeste, awaze û giyan e. Bihaye û hesabê wê gelekî girane. Wexta ku nesax dikeve, dibêje “ay heval,” wenda dibe, tenê hesreta wê dîtina hevalê wê ye, birçî û tî dimîne, derdê wê hevalê wê ye, kêfxweş dibe, lê wexta ku hevalên wê têne bîra wê xemgîn dibe, dizane hevalên wê rêwiyê şîveriyên bê dawî ne. Netenê carekê, du caran û deh caran dilê wê jandide, her ku dibihîze tiliya hevalên wê xwînbûye, riwê xwe li jiyanê tirş nake, di rastiya vê jiyanê de ne biyanî ye, şeraze ye û nirxê jiyanê dizane, tenê mafê xwe dibîne ku bibe şûrê dilê xwe.
Ev jî perçek ji çîroka hevaltiya PKK ê ye. Gelo wê kesek ji gerila zêdetir bikarbe efsaneya hevaltiya gerila binivisîne? Raste av û çemê herêman, hingî bûne şahidê hevaltiya PKK ê nema dilê wan radike, lê bê hevaltiya gerila jiyankirin, hedara wan nayê, zinar û çiyayên Kurdistnê jî bi vê hevaltiyê sermest bûne, carne bûne ser çopiyên zemawendê, carne jî bûne desmala firmêskên dilên tazî.
Em di vê mijarê de mafê xwezayê nexwin, gelek caran li derdê hevaltiyê guhdarkiriye, her çiqasî hinek demsalên xwezayê bê hemdê xwe tîrê sor li dilê hevaltiyê xistine û xizmeta neyaran kirine, lê em lome jê nakin, dibe ku ew jî erkê xwe bi cî tîne. Dilê me li beramberî rastiyên xwezayê nazik e. Çawa me ji hevalên xwe re got “heval mitala me nekin,” emê vê yekê ji xwezayê re jî bibêjin.
Çîroka hevoka ‘mitala min neke heval’ gelekî dirêj e. Di şevên tarî de ev hevok hatiye bilêvkirin, bûye cîranê dilê birîn, li ber serê nesaxe maye, bûye dostê baran û befrê û gotinên hevalên nefesa xwe ya dawî dane, bihîstine. Ev hevok rastiya hevaltiya PKK ê îfade dike. Birastî barê hevaltiya PKK ê giran e, mirovên ku xwe didin ber vî barî, êşa zor û zehmetiyan jidil hîskirine, bûne lehengê vê hevaltiyê.
Di van salên dawiyê de min wateya vê hevokê li gor rastiya wê hîskir. Wexta ku hevalên min wan nasdikir, ji min qutbûn û bi wê kêfxweşiyê ji min re gotin “heval mitala me neke,” min hestên balkêş jiyankirin, pêdiviyê min bi tarîbûna ku min jê nefret dikir, hebû. Dibe ku min dixwest ez di wê tarîtiyê de firmêskên ku naherikin veşêrim. Ne di xeyal de min dixwest ez ji xakê dûrkevim û birevim hembêza asîmanan. Hestên ku min dijî, fikarên ku bi serê min re derbas dibûn, mesafet dixiste navbera min û wan de. Min ji xwe re digot “ma qey zore; ez ticarî fêrî vê qutbûnê nabim.” Jiber hemû hevalan ev êş jiyankiribûn, wate didan min. Dixwestin ez bibim hevala wan ya rêkê, dixwestin ew hesreta çûyîna bakur di dilê min de nemîne û ez jî wî sînorê serxetê qutbikim. Dizanîbûn xaka dîlê van sînorane, gelekî seyr û semyan e. Lê dîsa jî mîna her carê ez neçarbûm ku gotina “heval mitala me neke,” ji xwe re çarenûs bipejirînim.
Dûnya Cemîl
- Ayrıntılar
Hevala Bêrîtan sala 2009 an hate yekîneya me. Di destpêke de bêdengiya wê û xemgîniya çavê wê bala min kişand. Jineke gelekî ked dida. Wê keda wê ya jiyanê bû sedemê ku ez li hemberî wê rehet bim. Bê dengiya wê jî ji naskirina wê ya yekîneyê dihat. Qutbûna wê ya ji yekîneya xweser gelekî bandor lê kiribû. Di warê fêzîkî de zehmetî dikişand. Mîna ku roj bi roj li hemberî xwe têkoşîn bike û weha tevlî jiyanê dibû. Destûr nedida ku nesaxiyên wê, wê ji xebatên jiyanî dûrbixîne. Ji bo bawerî bide te û bi te re hevaltî bike, wext dixwest. Zûbizû bawerî nedida mirovan. Hevaltiya wê nehesan bû, ked û durûstbûn dixwest. Eger tu durûst nêzî wê bûbane, bawerî dida te û bi te re hevaltî dikir.
Jineke di jiyanê de xwedî tecrûbe bû, bi êşa jiyanê re mezin bûbû. Berî ku tevlî partiyê bibe, gelekî zehmetî dîtine, di temenekî biçûk de xebitiye, gelek caran birçî mane, ango malbateke bi keda xwe dijîn. Hevala Bêrîtan hem ji bo te heval bû, hem dayîk bû hem jî xwedî li te derdiket. Bi roxmî ku nû bû jî, min gelekî pêdiviya xwe didît ku ez pêre hevaltî bikim. Bêhna jin jê dihat, te di jiyanê de ev yek hîsdikir. Hevala Bêrîtan gelek êş ji destê mirovan xwaribû, bi taybet ji destê zilam gelekî êş kişandibû, di kesayeta bavê xwe de lanet li zilam danî, lê belê bi birayên xwe ve gelekî girêdayî bû.
Pîvanê wê li hemberî hevalên jin û xort li gorî rastiya ku jiyankiribû, bû. Hinek karekterên hevalên jin yên ku nediketin serê wê de nedipejirand. Di jiyanê de ev nêzîkatiyên xwe diyarnedikirin, lê belê te hîsdikir hevala Bêrîtan ji kîjan jinê heznake. Di pîvanê xwe de bi îsabet bû, birastî dizanîbû kîjan jin rast tevlî jiyanê dibe. Carne jî bê rehmet nêzî wan dibû.
Pirsgirêka wê ya mezin wate nedida mirovan, kesayeteke mukemel bû, vî mentiqê wê gelekî bandor li nêzîkatî û têkiliyên wê bi mirovan re dikir. Herdem xeyalê wê jiyaneke wekhev û tejî hezkirin bû, gava ku ew jiyan nedidît, li zora wê diçû. Ew jiyana wê ya malê di warê ruhî û piskolojîk de gelekî bandor lê kiribû. Gelek caran mafê xwe nedidît ku bikene, êşa ku berê jiyankiribû, dizanîbû niha jî gelek keç û jin dijîn.
Armancê wê rast tevlî jiyanê bibe û erkên xwe baş pêkbîne, lê belê tehemula wê ya dîtina kêmasiyan nînbû. Êşên ku jiyankiribûn, hêviyê jiyaneke bedew tê de lewaz hiştibû. Gelekî hestewer û hesas bû. Bi taybet eger te wê naskiribane, pêwîst bû tu gelekî hesas nêzî wê bane. Ji ber wê hertim tevlîbûneke rast ji te hêvî dikir. Ew mentiqê reş û spî yê em jê re dibêjin dogmatîzm gelekî bandor li têkiliyên wê dikir.
Min û wê me gelekî li gel hevdû jiyankiriye, êdî perçek ji jiyana min bibû hevala Bêrîtan. Wexta ku li gel te bane, di milê jiyanî, rêxistinî, zor û zehmetiyan de bi te re hevalbû. Ew bawerî dida te, di zor û zemhemtiyan de, te wê li gel xwe didît. Mîna min di destpêke de diyar kir, eger tu ketibe serê wê de, her tiştê xwe fedayî te dikir.
Sala 2011 derbasî Akademiya Şehîd Bêrîtan bû. Di wê perwerdê de û bi hevalên jin re jiyankirin, baweriyekî mezin dabû wê, hem bawerî dida xwe hem jî bawerî dida hevalên li derûdora xwe. Ji Akademiya Şehîd Bêrîtan gelek moral digirt. Gelekî mereqdikir ku Rêbertî bibîne. Carne te hîsdikir ku hevala Bêrîtan dilşadiyê û kêfxweşiyê mafê xwe nabîne, qedera wê ye ku êş bikişîne. Ya rastî fêrbibû ku êş bikişîne, eger ku êş nekişandibane, hedara wê nedihat.
Girêdana wê ya bi xwişka wê Nalîn re gelekî cûda bû. Piştî ku dayîka wê nesax dikeve ew xwişk û birayên xwe xwedî dike. Ji ber wê girêdana malbata wê pêre, gelekî cûda ye.
Hevala Bêrîtan ticarî dîlan nedigirt, lê belê piştî ku çûbû Akademiya Şehîd Bêrîtan êdî xwe fêrî dîlan girtine kiribû. Çawa di malê de fêrî berpirsyartiyê bibû, di jiyana xwe ya çiyan de jî weha bû. Xwe ber her tiştî de berpirsyar didît. Hemû hevalên Akademiyê gelekî jê hezdikirin.
Wexta ku yek heval nesaxketibane misoger hevala Bêrîtan li ber serê xwe didîtin. Her çiqasî ji mirovan heznekiribane jî, wexta ku zorî kişandibane misoger destek dida wan, ev yek jî ji hesteweriya wê dihat.
Nexwendibû, ev jî hesreteke mezin di dilê wê de bû. Dixwend û dinivîsand. Ji bo bi destê xwe name ji xwişka xwe Nalîn re binivîse, gelekî hewl dida. Xwe fêrî zimanê kurdî dikir, bi roxmî ku tevlî hemû karên piratîkî dibû, lê dîsa jî eger wextekî kêm dîtibane, xwe fêrî ziman dikir. Di kesayeta wê de min nirxê xwendin û nivîsandine naskir. Min di kesayeta wê de hesreta jinên ku nikarin xwe îfade bikin, hîskir.
Her çiqasî dixebitî têr nedibû û di milê wijdanî de rehet nedibû. Ji ber wê pêşniyar dikir ku biçe herêmeke zor. Birastî çû Zagrosê. Gotina wê ya ku “ ez naxwazim hevala Nalîn berî min şehîd bikeve, û eger ez xebera şehadeta wê bibihîzim, wê gelekî ji bo min zor were û ez nikarim rakim. Ji ber wê pêwîste ez berî wê biçim bakur.” Dilê wê ranedikir ku hevala Nalîn zorî bikişîne.
Gelekî serhişk bû, carne li gorî hestê xwe tevdigeriye. Bi taybet carne li gorî xwe nêzî bûyeran dibû û ev dibû sedemê ku nikarbe wate bide kesayeta û bûyerên têne jiyankirin.
Gotina dawiyê ez bibêjim eve; gava ku hevala Bêrîtan Şîn şehîd ket, ji canê gelek hevalan perçek jêbû û heya niha jî naxwazin bawer bikin ku ew heval şehîd ketiye. Bi taybet malbata wê nikarîbû cenaze wê bibin rojhilat û di goristana bê xwediyan de veşartin, vê yekê gelekî bandor li hevalan kir. Ew ne bê xwedî bû û çûyîna wê dilê herkesî birîn kir. Berî her tiştî pêwîste ew heval ji wê goristanê were derxistin. Ji ber wê herdem xwe tenê û bê xwedî hîsdikir.
Dunya Cemil
- Ayrıntılar
Li ser singa Welatê Rojê destanên siwariyên dil dane deryayek kûr û fîreh tên nivîsandin. Bi tavbaniyê re qêrînên lehengiyê bilind dibin ji çar kenarê vê erdnîgariyê û dar û ber şahîdiya berxwedêriya wan zarokên dilkoçber dike. Erd û esman di bin bêzariyeke dîjwar de dijîn. Ji ber ku bedenên hê di bahara temenê xwe de ne, stranên veqetînê distirên. Rastiya dîroka vî welatî nîşaneya heqîqeta vî welatiye. Li ser van axan jiyîn li ser Pira Siradê meşîn e. Zarokên vî welatî bi berxwedanê digirin hênaseyeke azad û birûmet. Bi bedenên xwe yên ciwan dirêsin evînên Derwêş û Edûleyên hemdem. Ji bo kêliyekê bi Rojê re bijîn ketine vê rêwîtiya bêhempa.
De werin! Berxwedana li ser vê xakê tê jiyin binêrin. Robarên ji dilê şervanên Apoyî diherikin ser pênûsa dirok nasan ji bo bê nivîsandin ji destanên şanaziyê re melevaniyê dike.
De werin û li vê heyama bêbext û xapînok mêze bikin! Van axan civakîbûn û mirovati li dergûşa xwe de hêjandiye. Lê mirovatiya ku di bîra desthilatdaran de fetisiye dengê qêrîna lehengiya keç û xortên vê xaka pîroz ji nebihistî ve tê.
Dîroka vê xakê tejî destanên mayînde ne. Yek ji wan jî destana Cûmayê ‘temen biçûkê dil-mezin’ e. Belkî hûn jî vî gerîlayê dil koçber meraq dikin;
Rêheval Cûma zarokê Kêla Memêye, lê bi hesreta dîtina Kêla Memê mezin dibe. Zarokatiya wî li diyarên xerîbiyê derbas dibe… Kêla Memê çiyayekî serhildêr e. Li hemberî hemî êrîşên hovane yên dijmin û şert û mercên dijwar ên xwezayê her tim zaniye xwe biparêze. Li hemberî sir û seqemê, bi bawariya hilma Memê Şivan hemêza xwe ji çar demsalan re vedike. Zarokên Kêla Memê jî wekî wê dilsoz,wêrek, cengawerin û parezvanên kevnariyên xwe ne.
Gerîlayê dilpak Cûma yê rûken û jiyan hez li gundê Bileh ku girêdayî Qilabanêyê ji dayik dibe. Hê di dema silavdayîna jiyanê de ji ber zilm û zordariya dagirkeran dikeve riya xerîbiyê û li ser warê xwe yê qedîm dibe penaber. Di temenê xwe yê pîr biçûk de şahîdiyê ji hemi êş û azarên penabertiya li ser xaka xwe dike. Ew ji wekî hemi zarokên vê erdnîgariyê bi hesreta xeyal û leyîstokên zarokatiyê mezin dibe… Rastiya Kurd û Kurdistanê ya dilsoj wekî pir ciwanan hundirê wî jî bi agirê tolhildanê dagirtibû. Êdî diviya bû vî agirê ku bi kîn û hêrsê her diçe mazintir dibe li ser dijmîn de bibaranda. Sala 2009’ê bi hest û ramanên tolgirtina dirokê dikeve ser rêya evîndariyê û tevlî nava refên gerîla dibe. Kulmek ji ava heqîqeta Apo gêriyê vedixwe. Dilê ji bo tolhildanê lê dide av dide ku li zeviya hebûnê de kulîlkek dî jî bejin bide. ji bo hebûn bi xwe re hêvî bîne; Ku hêvî evîn û jîn e.
Wî dilxwazê azadiyê bi sekna xwe, bi ruhê xwe yê hevaltiyê, bi meraq,xwestek û hewldana xwe ya fêrbûn û pêşketînê di demeke kurt de xwe li hemî hevalên xwe yên çiyayî dide heskirin. Heta ev sekna wî dibe sedem ku gerîlayeke kevin wiha bêje;’’Ev 20 salin li serê van çiya me, cara yekêye ez hevaleke wek heval Cûma dibe û evqas zû pêş dikeve, dibînîm.‘’
Bêguman xeyala her Kurdekî birûmet û azadixwaze ku serokatî bibîne û bi wî re bimîne. Rojekê ji hevalên xwe yên têkoşînê re xeyalên xwe vedibêje Cûmaye leheng. Dibêje ‘piştî ku em şoreşa kurdîstanê pêk bînin, min dixwest bi Serok APO re biçûma çiyayê Cûdî, têra xwe bi wî re bigeriyama, niqaş kiribama û min ji wî re behsa serpêhatiyên zarokên penaber bikira. Û disa, tevî hevalan me bi Serokati re woleybolek bileyîsta. Xeyala min a diduyan jî, ew diyarên ku lê ji dayik bûme zarokatiya min nivî mabû. Bi ruhêkî azad biçûma wan deran û min xeyalên xwe yên zaroktiyê temam bikira. ’
Li vê erdnigariye jiyîn, di nava çolê de wek gulekê şînbûnê dixwaze. Her tîşt bi berdêlên giran têne bidestxistin. Ev çiyayên hêja jî welê hatine bedewkirin û azadkirin. Şehîd Cûma, her tim bi xwestekekî mezin xwe tevlî erkên xwe yên milîtanî kiriye. Her tim bi dil û can xwe daye eniya herî pêş. ji ber ku wî wateya vê jiyanê fêhm kiribû; jiyan encax bi tekoşînê û bi berdelên mezin dihate bidestxistin. .
Sala 2012’yê di pêngava Şerê Gel ê Şoreşgerî ya ku peşketî de heval Cûma bi awayekî pir aktîf cihe xwe tê de digire. Li Şemzînan bi awayeke fedaîyane di calakiyekê de, di asta pêşengiye de cîh digre û bi ritmên berxwedanê tevlî wê gowenda mezin dibe. Li ser gowendiyê dihejine desmala tola dîroka Kurd û Kurdîstanê. Rêheval Cûma bi heft hevalên xwe ve, wê rojê li Şemzînan destaneke nû ya ku layîqî haqîqeta dîroka wê xakê ye dînîvîsînin û koçî warê sterkan dibin…
Silav û rezên şoreşgerî
Şansstêr Tavbanî
- Ayrıntılar
Ez û hevala Dorşîn em berbi dola Keşane ve çûn. Dola Keşane ne tenê bi daristan û ava xwe xemiliye, bi şopên xwe yên veşartî jî xemilî ye. Heyanî tu digihîje dola Bîtalma ava Keşane bi te re rê hevala. Dola Bîtelma jî dûv û dirêje. Hem daristanên wê hene, hem jî zozanên wê hene. Ew ava kaniyên wê jî, dilê mirov hînik dike. Hilkişandina Deriyê Dawetiyê li pêşiya me bû, eraziyê Deriyê Dawetiyê nêz dixuya, lê ne wisa bû. Bi gavên westiyayî em hilkişiyan Deriyê Dawetiyê, lê em bi wê westandine nehisiyan, bergeh û bedewbûna wî çiyayî wext nade te ku tu biwestê. Hîna em negihîştibûn ciyê yekîneya hevalan, heval ji dûrve dibînin em hildikişin Deriyê Dawetiyê. Piştî du demjimêran em gihîştin hevalan. Heval dizanin piştî wê westandine çayek vexwarin xerab nîne.
Yekîneyeke gelekî dêhna mirov dikişand, li ser hendefan dibezîn, liv û lebata wan moralekî mezin dida mirov. Her me dixwest em bi wan re têkevin nava xebatê de, lê destûr nedidan. Yekîneyeke zehf dewlemend bû, hevalên kevn û yên nû hebûn, bi giştî hevalên ciwan bûn. Hinek ji wan bi salan di şer de mane, hinek jî nû dikevin şer de û heyecana wê dijîn. Şên û şadiya hevalan diberiqî û me nizanîbû wextê me çawa derbas dibe. Bi roxmî ku di ciyê xwe de nedisekinîn û diwestîn, moralê wan di cî de bû. Dizanîbûn ji bona çi diwestin. Hemû lêhûrbûna wan li ser çalakiyan bû. Qereqolên dijmin kêlî bi kêlî çavdêr dikirin. Berpirsyara yekîneya Şehîd Xwînrêj hevala Nûjîn Ersî bû. Hevalên jin û hevalên xort çawa hevala Nûjîn didîtin digotin “hevala Nûjîn ka emê kînga çalakî bikin?” Ji bo tevlîbûna çalakiyan bi hev re diketin nava pêşbirkê de. Şensê wan hebû, berpirsyara wan hevaleke jin bû. Jixwe dema min bihîst hevaleke jin berpirsyara yekîneyê ye, heyecanek kete dilê min de. Ew yekîne gelekî nêzî dijmine, bi çavê xwe leşkerên dijmin dibînin û herdem lêhûrbûna wan li ser dijmine, ji ber vê yekê divê qomîtana wan di tektîk û şer de zîrek be, eger zîrek nebe û tecrûbeyên wê di şer de nebin, wê wendahî bidin. Gava ku ez hevalên jin weha zîrek dibînim ez hîn zêdetir bextewer dibim. Min her dixwest ez bi wan re suhbet bikim, şevtarîbû û me nikarîbû em suhbeta xwe bidomînin.
Nîvê şevê heyanî sibehê qereqolên dijmin derûdora xwe topbaran dikirin û hawan tavêjtin. Ji tirsa hevalan newêrin xewbikin. Di berbanga sibehê de min bi xwe jî meraqkir û ez çûm keşfê. Leşkerên dijmin newêrin tevger bikin, herdem di tirsa ku heval êrîşî ser wan bikin, dijîn. Erazî tarûmarkirine, girên derûdora xwe derbedar kirine û ziyanê didin gel. Gundê Roboskî û Bêcehê nemumkine ku jiber dengê hawan û obîsan aram bijîn. Qereqolên dijmin texmîn dikin ku bi hawan avêtine wê ziyan bidin gerila, lê weha nîne. Heval dema ku dengê hawanan nabihîzin dibêjin “gelo dijmin westiya ye, yan jî cepxana wan nemaye.” Birastî hawan û obîsên ku tavêjin, encam jê nagirin, lê dîsa jî eraziyê Qelaban topbaran dikin.
Em nêzî heftiyekê li gel yekîneya şehîd Xwînrêj man, em fêrî wan bibûn û me nedixwest em ji wan qutbibin.
Dûnya Cemîl
- Ayrıntılar